InfoHub Logo

1921 jyly óndiris toqtaldy. Biraq óndiris komıtetiniń qaýlysy boıynsha Ýspen, Spass, Qaraǵandy jumysshylary 1924 jyldyń maı aıyna deıin ókimetten jalaqy alyp otyrdy...

1929 jyly óndiris qaıyra júre bastady. Partıa, komsomol uıymdary ulǵaıa bastady. 1930 jyly men patrıa músheligine kandıdattyqqa, 1931 jyldan múshelikke óttim. 1932 jyldan joldasym Baqtybala da komýnıstik partıanyń múshesi.

Áı, Qaraǵandy qaýlap óssin-aı kelip! Jańadan shahtalar ashylyp, úlken-úlken úıler salynyp jatyr. Shahterler jer kepeden shyǵyp jaqsy úılerge kirip jatyr. Bizdiń ákeıdiń Sypatyl deıtin inisi boldy. Ol kisi 72 jasynda, 1952 jyly qaıtys boldy. Ol kisi de jer kepeden jańa úıge shyqty. Alǵashqy ret Qaraǵandyda elektr jaryǵynyń janbaq kúni.

Shahta komıtetinen bólingen kisi bar, jańa úılerge elektr jaryǵyn júrgizip bolady. Dál jaryq jiberiletin kúni álgi Sypekeń úıine de elektr lampasyn ornatyp ketedi. Úıde Sypekeńnen basqa eshkim joq.

Keshkiturym ýaqyt. Sypekeń jumysqa ketken. Sol úıdegi Qaıynsha deıtin sheshemiz kúndegi daǵdysy boıynsha maı shamyn ońdap aýyz úıde júredi. Shamyna kerosınin quıyp, shamnyń piltesin ońdap qoıady da, endi pıalasyn súrte bastaıdy. Osy kezde úıdiń ishi kúndizgideı jap-jaryq bolyp ketedi. Qaıynsha shesheı esinen tana qorqady. Qolyndaǵy shamnyń pıalasy qolynan túsip ketedi. Ózi shalqalap baryp tórdegi tóseýli jatqan kıizdiń ústine otyra ketedi.

— Alla, Alla, óziń saqtaı gór!

Óz betin ózi eki alaqanymen elektr shamynan tasalaıdy.

— Kázir apam úıine baryp qaıtaıyn elektr shamy janǵanda qaıter eken, — dep mynaý Baqtybala júgirip ketken-di. Sóıtse, bul esiktiń aldynda turyp sóılegen sózin estip jáne tyǵyz jabylmaǵan esiktiń sańlaýynan ne istegeniniń bárin kórip turady ǵoı. Esikti jaılap ashyp, Baqtybala úıge kirip keledi. Shesheı ony da ańǵarar emes.

— Alla, Alla, óziń saqtaı gór, ózin saqtaı gór, Alla! — dep sóıleı beredi.

— Ne boldy, apa, sizge, neǵyp otyrsyz? — deıdi Baqtybala.

Úıine kirgen kelinin shesheı sonda ǵana ańǵarady.

— Bul kelgen kim, Baqtybala, senbisiń, — depti shesheı kelgen kelinine suqtana qarap.

— Kelin-aý, mynaý ne, mynaýyń ne sumdyq? Ne pále?

Aýyzy kemseń-kemseń etip, otyrǵan ornynan kóterile almaıdy deıdi.

— Apa, bul — sham. «Elektr shamy» deıdi. Qoryqpańyz. Endi budan bylaı kerosın sham jaqpaımyz.

— Á, solaı ma, óziniń piltesi qalaı shaqshıady?

— Munyń piltesi joq. Piltesiz janady.

— E, piltesiz qalaı janady? Oı, Alla-aı, saqtaı gór... Ózine taqalsa eshteme etpeı me?

— Joq. Eshteme de etpeıdi. Bul kerosın shamdaı tútindemeıdi de.

— Onda jaqsy boldy ǵoı ózi. Muny kim jasady?

— Muny jasaǵan — ókimet. «Ilıch shamy» dep ataıtyn kórinedi. Muny men de bilmeımin ǵoı, apa-aý, keshe elektr eń aldymen shahtada jandy ǵoı. Sonda Sháıit ertip baryp kórsetti maǵan.

Shesheı múlde qorqyp qalǵan bolý kerek. Ornynan áreń degende turyp, shamǵa jaqyndaıdy.

— Muny kimniń shamy dep aıttyń? — dep suraıdy deıdi.

— «Ilıch shamy» deıdi, apa.

— Ol kim?

— Ol — Lenın. Lenınniń ákesiniń aty kórinedi ǵoı.

— Sonda osy shamdy Lenın jasaǵan ba?

— Iá, Lenın.

— Myń jasaǵyr, myń jasa, — dep batasyn berip jatyr deıdi.

Sóıtip, alǵashqy elektr shamy janǵanda osyndaı qyzyqtar bolǵan. Sham jarq etip janǵanda, qoryqqandyǵynan talyp qalǵandar da, úılerinen qashyp shyqqandar da kóp bolsa kerek.

---