19 عاسىردىڭ II جارتىسىنداعى قازاق - جۇڭگو ساۋدا قاتىناستارى
19 عاسىردىڭ II جارتىسىنداعى قازاق - جۇڭگو ساۋدا قاتىناستارى
كونسپەكت
رەسەي مەن سين يمپەرياسى اراسىنداعى ساۋدا - ەكونوميكالىق بايلانىستار 1851 جىلعا دەيىن كياحتا قالاسى ارقىلى جۇرگىزىلدى. شىعىس قازاقستان جانە شىڭجانمەن ساۋدا اينالىمى جۇيەلى جولعا قويىلمادى. 1851 جىلعى 25 شىلدەدە قۇلجا ساۋدا كەلىسىمى جاسالدى. وسى شارتقا ساي باتىس قىتايدا رەسەيدىڭ ەلشىلىك ورتالىقتارى، ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارى اشىلدى. ترويسك، ورىنبور، سەمەي، وسكەمەن كەدەندەرىنىڭ ساۋدا قۇقىقتارى كەڭەيتىلدى. جاركەنت، اقسۋ، شاۋەشەك قالالارىنىڭ سىرتقى ساۋداسىندا قازاقتارعا اسا قاجەت شاي، قانت، جىبەك سياقتى تاۋارلار كولەمى كوتەرىلدى. 1855 جىلى شاۋەشەكتەگى ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارىن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تالان - تاراجعا سالۋى ساۋدا بايلانىستارىن ۋاقىتشا توقتاتتى. رەسەي كوپەستەرىنىڭ ساۋداسى قۇلجا قالاسىمەن شەكتەلدى.
1856 جىلعى 25 ناۋرىزدا I الەكساندر ساۋدا بايلانىستارىن كەڭەيتۋگە جول اشۋدى تالاپ ەتكەن نۇسقاۋ شىعاردى. 19 عاسىردىڭ 60 جىلدارىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ورىس - جۇڭگو ساۋداسى قۇلدىراپ، ساياسي بايلانىستاردا وزگەرىستەر بايقالدى. 1864 جىلعى شىڭجانداعى كوتەرىلىستىڭ بارىسىندا دەربەس ىلە ولكەسىندە – ىلە سۇلتاندىعى، قاشعاريادا – جەتىشار مۇسىلمان مەملەكەتتەرىنىڭ قۇرىلۋى ورىس - جۇڭگو، قازاق - جۇڭگو بايلانىستارىنا وزگەرىس ەنگىزدى.
1871 جىلى رەسەي اسكەرى ىلە ولكەسىنە ەنگىزىلىپ، ىلە سۇلتاندىعى تۇركىستان گەنەرال - گۋبەرناتورلىعىنا باعىندىرىلدى. بۇل جەتىسۋ ولكەسى مەن باتىس جۇڭگو اراسىنداعى كەرۋەن ساۋداسىن كۇشەيتكەنىمەن، رەسەيلىك وتارلىق ءتارتىپتىڭ ورناۋىنا دا جول اشتى.
1881 - 1883 جىلدارى ورىس ۇكىمەتىنىڭ كەلىسىمىمەن ۇيعىر، دۇنگەن جانە قازاقتاردىڭ ءبىر بولىگىنىڭ جەتىسۋ مەن قىرعىز ولكەسىنە قونىس اۋدارۋى حالىق سانىنىڭ وزگەرۋىنە، شارۋاشىلىق ىنتىماعىنىڭ تەرەڭدەۋىنە جول اشتى. 1860 جىلعى پەكين شارتى، 1864 جىلعى شاۋەشەك حاتتاماسى رەسەيدىڭ قىرعىز ەلى مەن جەتىسۋدى وزىنە قاراتىپ العاننان كەيىن قالىپتاسقان احۋالدى رەسمي تۇردە تانۋدى نەگىزدەدى.
1881 جىلعى پەتەربۋرگ ساۋدا شارتى جاسالدى. شەكارالىق اۋداندارداعى كەرۋەن ساۋداسىن كوتەرۋ، ورىس - جۇڭگو شەكاراسىنان 60 - 65 شاقىرىم جەرگە دەيىنگى قاشىقتىقتا شايدى باج سالىعىنسىز ساتۋعا رۇقسات بەرۋ، سۋ جولىن اشۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى. رەسەي مەن قىتايدىڭ قازاقستان ارقىلى ساۋدا بايلانىستارىنا كەڭ جول اشىلدى.
1882 جىلى ۆەرنىي كوپەسى ۆالي احۋن يۋلداشيەۆ پەن ينجەنەر پوكليەۆسكيي كولپاكوۆسكييدىڭ قولداۋىمەن انگليادان سۋ كەمەسىن ساتىپ الدى. 1883 جىلعى 4 مامىردا 20 مىڭ پۇت استىق تيەگەن كەمە ىلە وزەنى ارقىلى قىتايدىڭ ءسۇيدىن بەكىنىسىنە جىبەرىلدى. قىتايمەن تىكەلەي ىلە سۋ جولىنىڭ اشىلۋى 19 عاسىردىڭ 2 - جارتىسىنداعى ورىس - جۇڭگو قاتىناسىنداعى بەلدى وقيعا بولدى.
19 عاسىردىڭ 80 جىلدارى ساۋدا بايلانىستارىندا رەسەيدىڭ ءىربىت، كرەستوۆسك جارمەڭكەلەرى جانە جەتىسۋ ولكەسىندەگى قارقارا، ورتالىق قازاقستانداعى قوياندى (بوتوۆ) جارمەڭكەلەرى ەرەكشەلەندى.
1890 جىلعى 14 ماۋسىمدا شىڭجاڭمەن ساۋدانى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن تۇركىستان وكرۋگىمەن قاتار سەمەي ساۋدا وكرۋگى قۇرىلدى. بۇكىل قازاقستان جانە وڭتۇستىك ءسىبىر ارقىلى وتەتىن شەكاراداعى كەدەندەردىڭ قىزمەتىن باقىلاۋ، باج سالىعىنىڭ قازىناعا وتكىزىلۋىن قاداعالاۋ جولعا قويىلدى. 1894 جىلعى 30 تامىزدا ءسىبىر تەمىرجولىنىڭ ىسكە قوسىلۋى قازاقستاننىڭ قىتايمەن ساۋداسىن جاڭا ساتىعا كوتەردى. ءسىبىر ولكەسىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا ۇلەسىن قوستى. قىتايعا جاقىن اۋداندارعا تاۋارلار جىلدام جەتكىزىلەتىن بولدى. 19 عاسىردىڭ II جارتىسىندا قازاق ولكەسى ارقىلى دامىعان ساۋدا بايلانىستارى ءوزارا ءتيىمدى بولدى، ەكى ەلدىڭ اراسىندا تىعىز شارۋاشىلىق بايلانىس ورنادى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ءسىبىر تەمىرجولى ىسكە قوسىلعان مەرزىم:
2. مال ساتۋدا ۇلكەن ءرول اتقارعان جارمەڭكە:
3. سەمەي ساۋدا وكرۋگىنىڭ قىزمەتى:
4. ىلە سۋ جولى قاشان اشىلدى؟
5. قىتايمەن ساۋدا جاساۋعا سۋ جولىن اشۋ ماسەلەسى قاي جەردە قاراستىرىلدى؟
6. پەكين شارتى جاسالعان مەرزىم:
7. ىلە سۇلتاندىعى قايدا باعىندىرىلدى؟
8. 1856 جىلعى 25 ناۋرىزداعى I الەكساندر نۇسقاۋى:
9. شاۋەشەكتەگى ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارىن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تالان - تاراجعا سالعان مەرزىمى:
10. 1851 جىلعى 25 شىلدەدەگى ساۋدا كەلىسىمى:
11. XIX عاسىردىڭ II جارتىسىنداعى قاي ەلدەردىڭ ەكونوميكالىق قاتىناسىنىڭ ناتيجەسىندە «ىلە سۋ جولى» اشىلدى:
12. قاي جىلى قوياندى جارمەڭكەسى اشىلدى:
13. جاڭا سۇراق
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
رەسەي مەن سين يمپەرياسى اراسىنداعى ساۋدا - ەكونوميكالىق بايلانىستار 1851 جىلعا دەيىن كياحتا قالاسى ارقىلى جۇرگىزىلدى. شىعىس قازاقستان جانە شىڭجانمەن ساۋدا اينالىمى جۇيەلى جولعا قويىلمادى. 1851 جىلعى 25 شىلدەدە قۇلجا ساۋدا كەلىسىمى جاسالدى. وسى شارتقا ساي باتىس قىتايدا رەسەيدىڭ ەلشىلىك ورتالىقتارى، ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارى اشىلدى. ترويسك، ورىنبور، سەمەي، وسكەمەن كەدەندەرىنىڭ ساۋدا قۇقىقتارى كەڭەيتىلدى. جاركەنت، اقسۋ، شاۋەشەك قالالارىنىڭ سىرتقى ساۋداسىندا قازاقتارعا اسا قاجەت شاي، قانت، جىبەك سياقتى تاۋارلار كولەمى كوتەرىلدى. 1855 جىلى شاۋەشەكتەگى ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارىن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تالان - تاراجعا سالۋى ساۋدا بايلانىستارىن ۋاقىتشا توقتاتتى. رەسەي كوپەستەرىنىڭ ساۋداسى قۇلجا قالاسىمەن شەكتەلدى.
1856 جىلعى 25 ناۋرىزدا I الەكساندر ساۋدا بايلانىستارىن كەڭەيتۋگە جول اشۋدى تالاپ ەتكەن نۇسقاۋ شىعاردى. 19 عاسىردىڭ 60 جىلدارىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ورىس - جۇڭگو ساۋداسى قۇلدىراپ، ساياسي بايلانىستاردا وزگەرىستەر بايقالدى. 1864 جىلعى شىڭجانداعى كوتەرىلىستىڭ بارىسىندا دەربەس ىلە ولكەسىندە – ىلە سۇلتاندىعى، قاشعاريادا – جەتىشار مۇسىلمان مەملەكەتتەرىنىڭ قۇرىلۋى ورىس - جۇڭگو، قازاق - جۇڭگو بايلانىستارىنا وزگەرىس ەنگىزدى.
1871 جىلى رەسەي اسكەرى ىلە ولكەسىنە ەنگىزىلىپ، ىلە سۇلتاندىعى تۇركىستان گەنەرال - گۋبەرناتورلىعىنا باعىندىرىلدى. بۇل جەتىسۋ ولكەسى مەن باتىس جۇڭگو اراسىنداعى كەرۋەن ساۋداسىن كۇشەيتكەنىمەن، رەسەيلىك وتارلىق ءتارتىپتىڭ ورناۋىنا دا جول اشتى.
1881 - 1883 جىلدارى ورىس ۇكىمەتىنىڭ كەلىسىمىمەن ۇيعىر، دۇنگەن جانە قازاقتاردىڭ ءبىر بولىگىنىڭ جەتىسۋ مەن قىرعىز ولكەسىنە قونىس اۋدارۋى حالىق سانىنىڭ وزگەرۋىنە، شارۋاشىلىق ىنتىماعىنىڭ تەرەڭدەۋىنە جول اشتى. 1860 جىلعى پەكين شارتى، 1864 جىلعى شاۋەشەك حاتتاماسى رەسەيدىڭ قىرعىز ەلى مەن جەتىسۋدى وزىنە قاراتىپ العاننان كەيىن قالىپتاسقان احۋالدى رەسمي تۇردە تانۋدى نەگىزدەدى.
1881 جىلعى پەتەربۋرگ ساۋدا شارتى جاسالدى. شەكارالىق اۋداندارداعى كەرۋەن ساۋداسىن كوتەرۋ، ورىس - جۇڭگو شەكاراسىنان 60 - 65 شاقىرىم جەرگە دەيىنگى قاشىقتىقتا شايدى باج سالىعىنسىز ساتۋعا رۇقسات بەرۋ، سۋ جولىن اشۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى. رەسەي مەن قىتايدىڭ قازاقستان ارقىلى ساۋدا بايلانىستارىنا كەڭ جول اشىلدى.
1882 جىلى ۆەرنىي كوپەسى ۆالي احۋن يۋلداشيەۆ پەن ينجەنەر پوكليەۆسكيي كولپاكوۆسكييدىڭ قولداۋىمەن انگليادان سۋ كەمەسىن ساتىپ الدى. 1883 جىلعى 4 مامىردا 20 مىڭ پۇت استىق تيەگەن كەمە ىلە وزەنى ارقىلى قىتايدىڭ ءسۇيدىن بەكىنىسىنە جىبەرىلدى. قىتايمەن تىكەلەي ىلە سۋ جولىنىڭ اشىلۋى 19 عاسىردىڭ 2 - جارتىسىنداعى ورىس - جۇڭگو قاتىناسىنداعى بەلدى وقيعا بولدى.
19 عاسىردىڭ 80 جىلدارى ساۋدا بايلانىستارىندا رەسەيدىڭ ءىربىت، كرەستوۆسك جارمەڭكەلەرى جانە جەتىسۋ ولكەسىندەگى قارقارا، ورتالىق قازاقستانداعى قوياندى (بوتوۆ) جارمەڭكەلەرى ەرەكشەلەندى.
1890 جىلعى 14 ماۋسىمدا شىڭجاڭمەن ساۋدانى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن تۇركىستان وكرۋگىمەن قاتار سەمەي ساۋدا وكرۋگى قۇرىلدى. بۇكىل قازاقستان جانە وڭتۇستىك ءسىبىر ارقىلى وتەتىن شەكاراداعى كەدەندەردىڭ قىزمەتىن باقىلاۋ، باج سالىعىنىڭ قازىناعا وتكىزىلۋىن قاداعالاۋ جولعا قويىلدى. 1894 جىلعى 30 تامىزدا ءسىبىر تەمىرجولىنىڭ ىسكە قوسىلۋى قازاقستاننىڭ قىتايمەن ساۋداسىن جاڭا ساتىعا كوتەردى. ءسىبىر ولكەسىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا ۇلەسىن قوستى. قىتايعا جاقىن اۋداندارعا تاۋارلار جىلدام جەتكىزىلەتىن بولدى. 19 عاسىردىڭ II جارتىسىندا قازاق ولكەسى ارقىلى دامىعان ساۋدا بايلانىستارى ءوزارا ءتيىمدى بولدى، ەكى ەلدىڭ اراسىندا تىعىز شارۋاشىلىق بايلانىس ورنادى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ءسىبىر تەمىرجولى ىسكە قوسىلعان مەرزىم:
2. مال ساتۋدا ۇلكەن ءرول اتقارعان جارمەڭكە:
3. سەمەي ساۋدا وكرۋگىنىڭ قىزمەتى:
4. ىلە سۋ جولى قاشان اشىلدى؟
5. قىتايمەن ساۋدا جاساۋعا سۋ جولىن اشۋ ماسەلەسى قاي جەردە قاراستىرىلدى؟
6. پەكين شارتى جاسالعان مەرزىم:
7. ىلە سۇلتاندىعى قايدا باعىندىرىلدى؟
8. 1856 جىلعى 25 ناۋرىزداعى I الەكساندر نۇسقاۋى:
9. شاۋەشەكتەگى ورىس كوپەستەرىنىڭ ساۋدا ورىندارىن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تالان - تاراجعا سالعان مەرزىمى:
10. 1851 جىلعى 25 شىلدەدەگى ساۋدا كەلىسىمى:
11. XIX عاسىردىڭ II جارتىسىنداعى قاي ەلدەردىڭ ەكونوميكالىق قاتىناسىنىڭ ناتيجەسىندە «ىلە سۋ جولى» اشىلدى:
12. قاي جىلى قوياندى جارمەڭكەسى اشىلدى:
13. جاڭا سۇراق
تاقىرىپتىڭ تەستى
You Might Also Like
