قازاقستان – رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارى (19 عاسىردىڭ ءىى جارتىسى). ۇلى ءجۇزدىڭ رەسەيگە قوسىلۋى
ءىII ءبولىم. قازاقستان – رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارى (19 عاسىردىڭ ءىى جارتىسى). ۇلى ءجۇزدىڭ رەسەيگە قوسىلۋى
كونسپەكت
18 عاسىردىڭ cوڭى مەن 19 عاسىردىڭ باسىندا كىشى جانە ورتا ءجۇز ايماعىنىڭ رەسەي قۇرامىنا ءوتۋى اياقتالعانىمەن، ءبىرقاتار قازاق جەرلەرى ورتا ازيا حاندىقتارىنا تاۋەلدى بولدى. 19 عاسىردىڭ 20 جىلدارى ۇلى ءجۇزدىڭ ءبىر بولىگى، ورتا، كىشى جۇزدەردىڭ وڭتۇستىك ايماقتارى حيۋا جانە قوقان حاندىقتارىنىڭ يەلىگىندە بولدى. ورتا ازيا حاندىقتارى اعىلشىن ۇكىمەتىنىڭ جاسىرىن قولداۋىنا سۇيەندى. حيۋا حانى مۇحاممەد - راحىمنىڭ 1812، 1816، 1820 جىلدارداعى شابۋىلدارى جويقىن بولدى. 1820 جىلعى اقپاندا 10 مىڭ اسكەرىمەن 2 مىڭعا جۋىق قازاق اۋىلدارىن تالقاندادى.
1821 جىلى ورتا ازيا حاندىقتارىنا قارسى تەنتەكتورە باستاعان
قازاق شارۋالارىنىڭ ازاتتىق قوزعالىسى باستالدى. كوتەرىلىسشىلەر سانى 10 مىڭنان اسىپ تۇركىستان، شىمكەنت، اۋليەاتا، سايرام ءوڭىرىن قامتىدى. كوتەرىلىستىڭ حالىقتىق سيپاتىنان شوشىنعان فەودالدار وپاسىزدىقپەن قوقان جاعىنا شىعىپ كەتتى. كوتەرىلىس قاتىگەزدىكپەن جانشىلدى. 19 عاسىردىڭ 20 - 30 جىلدارى قازاقتار مەن قىرعىزداردىڭ قوقان ۇستەمدىگىنە قارسى كوتەرىلىستەرى تۇركىستان، شىمكەنت، سايرام، اۋليەاتا، پىشپەك اۋداندارىن قامتىدى.
وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ قازاقتارىنىڭ رەسەيمەن ساۋدا جانە ساياسي بايلانىستا بولۋى جەتىسۋ ولكەسىنىڭ ونىڭ قۇرامىنا كىرۋىنە العىشارتتار دايىندادى. 1817 جىلى سۇلتان سۇيىك ابىلايحان ۇلى قاراماعىنداعى جالايىر رۋىنىڭ 66 مىڭ ادامى قونىستانعان ايماق رەسەي قۇرامىنا الىندى. 1825 جىلى جەتىسۋدىڭ 50 مىڭ ادامدىق ءۇيسىن بولىسىنداعىلار ءوز جەرلەرىندە رەسەيلىك وكرۋگتى اشۋعا كەلىسىم بەردى.
قازاقتاردىڭ بىرتىندەپ رەسەي قول استىنا ءوتۋى قوقان بيلەۋشىلەرىنىڭ قارسىلىعىن تۋدىردى. 19 عاسىردىڭ 20 - 30 جىلدارى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جانىنان «ازيا كوميتەتى» قۇرىلدى. وڭتۇستىك قازاقستاندا رەسەي ىقپالى كۇشەيىپ، اسكەري بەكىنىستەر سالىندى. ورتا ءجۇز بەن ۇلى ءجۇز اۋماعى جاپسارىندا اقتاۋ، الاتاۋ، قاپال (1847 ج.)، سەرگيوپول (اياگوز)، لەپسى (1855 ج.) بەكىنىستەرى سالىندى. بۇل بەكىنىستەر رەسەيدىڭ ىلە ايماعىن وتارلاۋىنا قىزمەت ەتتى. 1847 جىلى قاپال بەكىنىسىنىڭ سالىندى. 1848 جىلعى 10 قاڭتاردا ۇلى جۇزگە رەسەيلىك پريستاۆ تاعايىندالىپ، رەزيدەنسيا قاپالدا بولدى.
بۇل وقيعالار لەپسى مەن ىلە ارالىعىنداعى قازاقتاردىڭ جانە 40 مىڭ قىرعىز وتباسىنىڭ رەسەيگە ءوز ەرىكتەرىمەن مويىنسۇنۋىن جەدەلدەتتى. ورىس اسكەرىنىڭ جەتىسۋعا تەرەڭدەپ ەنۋى ورتا ازيا جانە كىشى ءجۇز جەرلەرى ارقىلى ىسكە اسىرىلدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ۇلى جۇزگە رەسەيلىك پريستاۆ تاعايىندالعان مەرزىم:
2. 1825 جىلى قاراتال وزەنىنە كەلگەن ورىس اسكەرىنىڭ توبى كىمدەر؟
3. “ازيا كوميتەتى” قۇرىلعان مەرزىم:
4. رەسەي قۇرامىنا الىنعان سۇيىك سۇلتان قاراماعىنداعى رۋ:
5. 1821 جىلى ورتا ازيا حاندىقتارىنا قارسى شارۋالار كوتەرىلىسىن كىم باسقاردى؟
6. 1812، 1816، 1820 جىلدارى قازاق اۋىلدارىنا جويقىن شابۋىل جاساعان حاندىق:
7. 19 عاسىردا اعىلشىن ۇكىمەتىنىڭ قولداۋىنا كىمدەر سۇيەندى؟
8. قاپال بەكىنىسى قاشان سالىندى؟
9. قاي جىلى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جانىنان «ازيا كوميتەتى» قۇرىلدى؟
10. قاي جىلى ابىلايحاننىڭ ۇلى سۇيىك سۇلتان وزىنە قاراستى رۋلاردىڭ رەسەي ۇكىمەتىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىندىگىن جاريالايدى:
11. «تۇركىستان ولكەسىن باسقارۋ ەرەجەسى» قاشان قابىلداندى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
18 عاسىردىڭ cوڭى مەن 19 عاسىردىڭ باسىندا كىشى جانە ورتا ءجۇز ايماعىنىڭ رەسەي قۇرامىنا ءوتۋى اياقتالعانىمەن، ءبىرقاتار قازاق جەرلەرى ورتا ازيا حاندىقتارىنا تاۋەلدى بولدى. 19 عاسىردىڭ 20 جىلدارى ۇلى ءجۇزدىڭ ءبىر بولىگى، ورتا، كىشى جۇزدەردىڭ وڭتۇستىك ايماقتارى حيۋا جانە قوقان حاندىقتارىنىڭ يەلىگىندە بولدى. ورتا ازيا حاندىقتارى اعىلشىن ۇكىمەتىنىڭ جاسىرىن قولداۋىنا سۇيەندى. حيۋا حانى مۇحاممەد - راحىمنىڭ 1812، 1816، 1820 جىلدارداعى شابۋىلدارى جويقىن بولدى. 1820 جىلعى اقپاندا 10 مىڭ اسكەرىمەن 2 مىڭعا جۋىق قازاق اۋىلدارىن تالقاندادى.
1821 جىلى ورتا ازيا حاندىقتارىنا قارسى تەنتەكتورە باستاعان
قازاق شارۋالارىنىڭ ازاتتىق قوزعالىسى باستالدى. كوتەرىلىسشىلەر سانى 10 مىڭنان اسىپ تۇركىستان، شىمكەنت، اۋليەاتا، سايرام ءوڭىرىن قامتىدى. كوتەرىلىستىڭ حالىقتىق سيپاتىنان شوشىنعان فەودالدار وپاسىزدىقپەن قوقان جاعىنا شىعىپ كەتتى. كوتەرىلىس قاتىگەزدىكپەن جانشىلدى. 19 عاسىردىڭ 20 - 30 جىلدارى قازاقتار مەن قىرعىزداردىڭ قوقان ۇستەمدىگىنە قارسى كوتەرىلىستەرى تۇركىستان، شىمكەنت، سايرام، اۋليەاتا، پىشپەك اۋداندارىن قامتىدى.
وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ قازاقتارىنىڭ رەسەيمەن ساۋدا جانە ساياسي بايلانىستا بولۋى جەتىسۋ ولكەسىنىڭ ونىڭ قۇرامىنا كىرۋىنە العىشارتتار دايىندادى. 1817 جىلى سۇلتان سۇيىك ابىلايحان ۇلى قاراماعىنداعى جالايىر رۋىنىڭ 66 مىڭ ادامى قونىستانعان ايماق رەسەي قۇرامىنا الىندى. 1825 جىلى جەتىسۋدىڭ 50 مىڭ ادامدىق ءۇيسىن بولىسىنداعىلار ءوز جەرلەرىندە رەسەيلىك وكرۋگتى اشۋعا كەلىسىم بەردى.
قازاقتاردىڭ بىرتىندەپ رەسەي قول استىنا ءوتۋى قوقان بيلەۋشىلەرىنىڭ قارسىلىعىن تۋدىردى. 19 عاسىردىڭ 20 - 30 جىلدارى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جانىنان «ازيا كوميتەتى» قۇرىلدى. وڭتۇستىك قازاقستاندا رەسەي ىقپالى كۇشەيىپ، اسكەري بەكىنىستەر سالىندى. ورتا ءجۇز بەن ۇلى ءجۇز اۋماعى جاپسارىندا اقتاۋ، الاتاۋ، قاپال (1847 ج.)، سەرگيوپول (اياگوز)، لەپسى (1855 ج.) بەكىنىستەرى سالىندى. بۇل بەكىنىستەر رەسەيدىڭ ىلە ايماعىن وتارلاۋىنا قىزمەت ەتتى. 1847 جىلى قاپال بەكىنىسىنىڭ سالىندى. 1848 جىلعى 10 قاڭتاردا ۇلى جۇزگە رەسەيلىك پريستاۆ تاعايىندالىپ، رەزيدەنسيا قاپالدا بولدى.
بۇل وقيعالار لەپسى مەن ىلە ارالىعىنداعى قازاقتاردىڭ جانە 40 مىڭ قىرعىز وتباسىنىڭ رەسەيگە ءوز ەرىكتەرىمەن مويىنسۇنۋىن جەدەلدەتتى. ورىس اسكەرىنىڭ جەتىسۋعا تەرەڭدەپ ەنۋى ورتا ازيا جانە كىشى ءجۇز جەرلەرى ارقىلى ىسكە اسىرىلدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ۇلى جۇزگە رەسەيلىك پريستاۆ تاعايىندالعان مەرزىم:
2. 1825 جىلى قاراتال وزەنىنە كەلگەن ورىس اسكەرىنىڭ توبى كىمدەر؟
3. “ازيا كوميتەتى” قۇرىلعان مەرزىم:
4. رەسەي قۇرامىنا الىنعان سۇيىك سۇلتان قاراماعىنداعى رۋ:
5. 1821 جىلى ورتا ازيا حاندىقتارىنا قارسى شارۋالار كوتەرىلىسىن كىم باسقاردى؟
6. 1812، 1816، 1820 جىلدارى قازاق اۋىلدارىنا جويقىن شابۋىل جاساعان حاندىق:
7. 19 عاسىردا اعىلشىن ۇكىمەتىنىڭ قولداۋىنا كىمدەر سۇيەندى؟
8. قاپال بەكىنىسى قاشان سالىندى؟
9. قاي جىلى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جانىنان «ازيا كوميتەتى» قۇرىلدى؟
10. قاي جىلى ابىلايحاننىڭ ۇلى سۇيىك سۇلتان وزىنە قاراستى رۋلاردىڭ رەسەي ۇكىمەتىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىندىگىن جاريالايدى:
11. «تۇركىستان ولكەسىن باسقارۋ ەرەجەسى» قاشان قابىلداندى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
You Might Also Like
-
19 عاسىردىڭ I جارتىسىنداعى قازاقستاننىڭ قىتايمەن ساۋدا - ەكونوميكالىق بايلانىستارى
-
قازاقستاننىڭ رەسەيگە قوسىلۋىنىڭ اياقتالۋى جانە ونىڭ سالدارى.
