ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ
5 سىنىپ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ادام اناتومياسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ادام تۇلعاسىنىڭ قۇرىلىمىن كورسەتىپ، وقۋشىلاردى ساۋاتتى سۋرەت سالۋعا ۇيرەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: سۋرەت سالۋدىڭ زاڭدىلىقتارىن مەڭگەرتۋ ارقىلى، ادام پروپورسياسىن، ءپىشىنىن دۇرىس سالۋ جولدارىن ۇيرەتۋ. وقۋشىلاردى كوزبەن ەلەستەتە ءبىلىپ، دۇرىس بەينەلەي بىلۋگە باۋلۋ. كولەڭكە مەن جارىقتى ساۋاتتى بەينەلەۋگە ۇيرەتۋ. ونەر تۇسىنىگىن قالىپتاستىرۋ. اتاقتى سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارىمەن تانىستىق.
ب) تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، تازالىققا تاربيەلەي كەلە، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق، سۋرەتپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ، ۇيرەتۋ، ورىنداتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قويىلىم، نۇسقا 3 كەزەڭدىك ادام تۇلعاسىنىڭ دولبارلارىن سالۋ ۇلگىسى، ادام اناتومياسىنىڭ سۋرەتتەرى، سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارى.
قۇرال - جابدىقتار: ا3 فورمات، ءتۇرلى كونسترۋكتور قارىنداشتار، وشىرگىش، سىزعىش، ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
V. ساباقتى بەكىتۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەپ، ساباققا كوڭىلدەرىن اۋدارۋ. ادام اناتومياسىنىڭ قۇرىلىمىن ۇيرەتۋ ارقىلى سۋاتتى سۋرەت سالۋعا باۋلۋ. ەڭ الدىمەن بەينەلەنەتىن زاتتىڭ جالپى ءپىشىنىن قاعاز بەتىنە دۇرىس بەلگىلەۋدەن باستاۋ قاجەت. ول ءۇشىن وقۋشىلارعا بەينەلەۋ ونەرىنە بايلانىستى زاڭدىلىقتاردان بىرنەشە تەوريالىق سۇراقتار قويايىن.
ءىى. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ:
ادام دەنەسىنىڭ قۇرلىسى تۋرالى نە بىلەمىز؟
- بەينەنى قاعاز بەتىنە قالاي ورنالاستىرامىز؟ (كومپوزيسياسى)
- كومپوزيسياداعى تەپە - تەڭدىكتى قالاي بەينەلەيدى؟ (ورنالاستىرۋ زاڭدىلىعى ارقىلى)
- بەينەنى بەزەندىرىپ ارلەۋ ءۇشىن نە كەرەك؟ (شتريحتاۋ، بوياۋ)
- كومپونوۆكا دەگەنىمىز نە؟ (قاعاز بەتىنە بەينەلەنەتىن زاتتى ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ ).
- پروپورسيا دەگەنىمىز نە؟ (بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ ۇلكەندى - كىشىلى بولىگىنىڭ اراقاتىناسىن سالىستىرىپ بەلگىلەۋ).
- جارىق دەگەنىمىز نە؟ (بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ كۇن ساۋلەسى تۇسكەن بولىگىن اتايمىز).
- كولەڭكە دەگەنىمىز نە؟ (زاتتاردىڭ بەتىنە جارىق تۇسپەگەن بولىگى. ياعني ول مەنشىكتى كولەڭكە دەپ تە اتالادى. بەينەلەنەتىن زاتتىڭ كولەمى جانە فورماسى جارىق پەن كولەڭكە ارقىلى بەرىلەدى).
وقۋشىلار جاڭا ساباققا كوشپەس بۇرىن، وتكەن ساباقتى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. وتكەن ساباقتا ءبىز ادام باسىنىڭ سۋرەتىن بەينەلەدىك. ادامنىڭ باسىن سالۋ ءۇشىن نەنى ءبىلۋ كەرەك؟ وتكەن ساباقتا نە ۇقتىق؟ وتكەن ساباقتى قورىتۋ رەتىندە « ادام باسىنىڭ قۇرلىسىن بىلەمىز بە؟» اتتى سۇراق - جاۋاپ ويىنىن وتكىزەيىك.
«ادام باسىنىڭ قۇرلىسىن بىلەمىز بە؟ ويىنى:
ءمۇعالىم ادام باسىنىڭ سۋرەتىن تاقتاعا ىلەدى، جانە بالالارعا سۇراقتار:
ادام باسىنىڭ سۋرەتىن سالۋ ءۇشىن نەنى ءبىلۋ كەرەك؟ (باس سۇيەك قۇرلىسىن)
باستىڭ نەگىزگى مۇشەلەرى كوز، اۋىز، مۇرىن، قۇلاقتى جاساۋ ءۇشىن باستىڭ قۇرلىسىن قانشا بولىككە بولەمىز؟ (ءۇش بولىككە جانە كوز، اۋىز سىزىقتارىن بولىكتىڭ ىشىنەن تابۋ)
باستىڭ نەگىزگى مۇشەلەرى كوز، اۋىز، مۇرىن، قۇلاقتى جاساۋ ءۇشىن قانداي گەومەتريالىق دەنەلەردى قولدانامىز. (كوزدى - شارعا، اۋىزدى - پاراللەپيپەدكە، يۇرىندى - پريزماعا، قۇلاقتى - وۆالعا جۇمىرتقاعا)
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
- بالالار، بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ». بۇگىنگى ساباقتا ادام اناتومياسىمەن تانىسىپ، ادام تۇلعاسىن بەلگىلەيتىن ولشەم بىرلىكتەرىن قولدانا وتىرىپ ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋدى ۇيرەنەمىز. سوندىقتان دا جاڭا ساباقتى مۇقيات تىڭداپ قاتىسىپ وتىرايىق.
پورترەت - وزدەرىڭ بىلەتىندەي بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر جانرى بولىپ تابىلادى. پورترەت -(فرانسۋزشا بەينەلەۋ) بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ كوركەم بەينەسى دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. پورترەت سالتاناتتى، كامەرالىق جانە تەك ادامنىڭ باسىن قانا بەينەلەيتىن جانە اۆتوپورترەتتەر بولىپ بولىنەدى. كوبىنە سۋرەتشىلەر ادامدى الدىنان بەينەلەيدى، مۇنداي بەينەلەۋ انفاس دەپ اتالادى.
پورترەتتە ۇقساستىعىن قانا بەرىپ قويماي، سۋرەتشى بەينەلەنگەن ادامنىڭ سىرىن، ونىڭ ىشكى دۇنيەسىن اشۋ كەرەك.
ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ ءۇشىن ونىڭ سكەلەتىمەن تانىسقان ءجون. ادام سكەلەتى نەگىزىنەن 3 بولىككە بولىنەدى ولار باس سۇيەگى، كەۋدە بولىگى جانە قول - اياق سۇيەكتەرى. ادام سكەلەتىنىڭ نەگىزگى تىرەگى - ومىرتقا دىڭگەگى 3 بولىككە بولىنەدى. مويىن، كەۋدە بەل ومىرتقالار.
ادام تۇلعاسىن سالعا ونىڭ پروپورسياسىن بەلگىلەيتىن ولشەم بىرلىكتەرى ادام باسىمەن ولشەنەدى. مولشەرمەن 8 بولىككە بولىنەدى. ادام بويىنا بايلانىستى 7 نەمەسە 7، 5 بولىككە بولىنەدى. باس پەن كەۋدە قوسىندىسى ادام بويىنىڭ جارتىسى بولىپ تابىلادى.
سۋرەتتىڭ قاعازعا ورنالاسۋىن، كومپوزيسيالىق قۇرىلىمىن دولبار سىزىقتارمەن شەشكەننەن كەيىن كەيىپكەردىڭ قۇرىلىسىن تۇرعىزۋعا كوشەمىز
سۋرەت سالۋ كەزىندە ۇلكەن بولشەكتەرگە پروپورسيالىق قاتىناستاردى انىقتاي وتىرىپ، ادام دەنەسىنىڭ مۇشەلەرىن ءبىرجولاتا انىقتاۋعا كوشەمىز. ادام سۋرەتىنىڭ جارىق پەن كولەڭكەسىن ايقىندايمىز. ادام تۇلعاسىن مۇقيات قارار بولساق باستان تابانعا دەيىنگى ارالىقتا جارىق بىرتىندەپ قويۋلانىپ كولەڭكەگە ۇلاسادى. بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ كولەمىنىڭ كۇردەلىگىنە قاراي 3 - 4 نەمەسە ودان دا كوپ كەزەڭدەردەن تۇراتىنىن بىلەمىز. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ ءۇشىن ءبىر وقۋشىنى ورتاعا شاقىرامىز.
ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ادام اناتومياسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ادام تۇلعاسىنىڭ قۇرىلىمىن كورسەتىپ، وقۋشىلاردى ساۋاتتى سۋرەت سالۋعا ۇيرەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: سۋرەت سالۋدىڭ زاڭدىلىقتارىن مەڭگەرتۋ ارقىلى، ادام پروپورسياسىن، ءپىشىنىن دۇرىس سالۋ جولدارىن ۇيرەتۋ. وقۋشىلاردى كوزبەن ەلەستەتە ءبىلىپ، دۇرىس بەينەلەي بىلۋگە باۋلۋ. كولەڭكە مەن جارىقتى ساۋاتتى بەينەلەۋگە ۇيرەتۋ. ونەر تۇسىنىگىن قالىپتاستىرۋ. اتاقتى سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارىمەن تانىستىق.
ب) تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، تازالىققا تاربيەلەي كەلە، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق، سۋرەتپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ، ۇيرەتۋ، ورىنداتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قويىلىم، نۇسقا 3 كەزەڭدىك ادام تۇلعاسىنىڭ دولبارلارىن سالۋ ۇلگىسى، ادام اناتومياسىنىڭ سۋرەتتەرى، سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارى.
قۇرال - جابدىقتار: ا3 فورمات، ءتۇرلى كونسترۋكتور قارىنداشتار، وشىرگىش، سىزعىش، ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
V. ساباقتى بەكىتۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەپ، ساباققا كوڭىلدەرىن اۋدارۋ. ادام اناتومياسىنىڭ قۇرىلىمىن ۇيرەتۋ ارقىلى سۋاتتى سۋرەت سالۋعا باۋلۋ. ەڭ الدىمەن بەينەلەنەتىن زاتتىڭ جالپى ءپىشىنىن قاعاز بەتىنە دۇرىس بەلگىلەۋدەن باستاۋ قاجەت. ول ءۇشىن وقۋشىلارعا بەينەلەۋ ونەرىنە بايلانىستى زاڭدىلىقتاردان بىرنەشە تەوريالىق سۇراقتار قويايىن.
ءىى. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ:
ادام دەنەسىنىڭ قۇرلىسى تۋرالى نە بىلەمىز؟
- بەينەنى قاعاز بەتىنە قالاي ورنالاستىرامىز؟ (كومپوزيسياسى)
- كومپوزيسياداعى تەپە - تەڭدىكتى قالاي بەينەلەيدى؟ (ورنالاستىرۋ زاڭدىلىعى ارقىلى)
- بەينەنى بەزەندىرىپ ارلەۋ ءۇشىن نە كەرەك؟ (شتريحتاۋ، بوياۋ)
- كومپونوۆكا دەگەنىمىز نە؟ (قاعاز بەتىنە بەينەلەنەتىن زاتتى ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ ).
- پروپورسيا دەگەنىمىز نە؟ (بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ ۇلكەندى - كىشىلى بولىگىنىڭ اراقاتىناسىن سالىستىرىپ بەلگىلەۋ).
- جارىق دەگەنىمىز نە؟ (بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ كۇن ساۋلەسى تۇسكەن بولىگىن اتايمىز).
- كولەڭكە دەگەنىمىز نە؟ (زاتتاردىڭ بەتىنە جارىق تۇسپەگەن بولىگى. ياعني ول مەنشىكتى كولەڭكە دەپ تە اتالادى. بەينەلەنەتىن زاتتىڭ كولەمى جانە فورماسى جارىق پەن كولەڭكە ارقىلى بەرىلەدى).
وقۋشىلار جاڭا ساباققا كوشپەس بۇرىن، وتكەن ساباقتى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. وتكەن ساباقتا ءبىز ادام باسىنىڭ سۋرەتىن بەينەلەدىك. ادامنىڭ باسىن سالۋ ءۇشىن نەنى ءبىلۋ كەرەك؟ وتكەن ساباقتا نە ۇقتىق؟ وتكەن ساباقتى قورىتۋ رەتىندە « ادام باسىنىڭ قۇرلىسىن بىلەمىز بە؟» اتتى سۇراق - جاۋاپ ويىنىن وتكىزەيىك.
«ادام باسىنىڭ قۇرلىسىن بىلەمىز بە؟ ويىنى:
ءمۇعالىم ادام باسىنىڭ سۋرەتىن تاقتاعا ىلەدى، جانە بالالارعا سۇراقتار:
ادام باسىنىڭ سۋرەتىن سالۋ ءۇشىن نەنى ءبىلۋ كەرەك؟ (باس سۇيەك قۇرلىسىن)
باستىڭ نەگىزگى مۇشەلەرى كوز، اۋىز، مۇرىن، قۇلاقتى جاساۋ ءۇشىن باستىڭ قۇرلىسىن قانشا بولىككە بولەمىز؟ (ءۇش بولىككە جانە كوز، اۋىز سىزىقتارىن بولىكتىڭ ىشىنەن تابۋ)
باستىڭ نەگىزگى مۇشەلەرى كوز، اۋىز، مۇرىن، قۇلاقتى جاساۋ ءۇشىن قانداي گەومەتريالىق دەنەلەردى قولدانامىز. (كوزدى - شارعا، اۋىزدى - پاراللەپيپەدكە، يۇرىندى - پريزماعا، قۇلاقتى - وۆالعا جۇمىرتقاعا)
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
- بالالار، بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ». بۇگىنگى ساباقتا ادام اناتومياسىمەن تانىسىپ، ادام تۇلعاسىن بەلگىلەيتىن ولشەم بىرلىكتەرىن قولدانا وتىرىپ ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋدى ۇيرەنەمىز. سوندىقتان دا جاڭا ساباقتى مۇقيات تىڭداپ قاتىسىپ وتىرايىق.
پورترەت - وزدەرىڭ بىلەتىندەي بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر جانرى بولىپ تابىلادى. پورترەت -(فرانسۋزشا بەينەلەۋ) بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ كوركەم بەينەسى دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. پورترەت سالتاناتتى، كامەرالىق جانە تەك ادامنىڭ باسىن قانا بەينەلەيتىن جانە اۆتوپورترەتتەر بولىپ بولىنەدى. كوبىنە سۋرەتشىلەر ادامدى الدىنان بەينەلەيدى، مۇنداي بەينەلەۋ انفاس دەپ اتالادى.
پورترەتتە ۇقساستىعىن قانا بەرىپ قويماي، سۋرەتشى بەينەلەنگەن ادامنىڭ سىرىن، ونىڭ ىشكى دۇنيەسىن اشۋ كەرەك.
ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ ءۇشىن ونىڭ سكەلەتىمەن تانىسقان ءجون. ادام سكەلەتى نەگىزىنەن 3 بولىككە بولىنەدى ولار باس سۇيەگى، كەۋدە بولىگى جانە قول - اياق سۇيەكتەرى. ادام سكەلەتىنىڭ نەگىزگى تىرەگى - ومىرتقا دىڭگەگى 3 بولىككە بولىنەدى. مويىن، كەۋدە بەل ومىرتقالار.
ادام تۇلعاسىن سالعا ونىڭ پروپورسياسىن بەلگىلەيتىن ولشەم بىرلىكتەرى ادام باسىمەن ولشەنەدى. مولشەرمەن 8 بولىككە بولىنەدى. ادام بويىنا بايلانىستى 7 نەمەسە 7، 5 بولىككە بولىنەدى. باس پەن كەۋدە قوسىندىسى ادام بويىنىڭ جارتىسى بولىپ تابىلادى.
سۋرەتتىڭ قاعازعا ورنالاسۋىن، كومپوزيسيالىق قۇرىلىمىن دولبار سىزىقتارمەن شەشكەننەن كەيىن كەيىپكەردىڭ قۇرىلىسىن تۇرعىزۋعا كوشەمىز
سۋرەت سالۋ كەزىندە ۇلكەن بولشەكتەرگە پروپورسيالىق قاتىناستاردى انىقتاي وتىرىپ، ادام دەنەسىنىڭ مۇشەلەرىن ءبىرجولاتا انىقتاۋعا كوشەمىز. ادام سۋرەتىنىڭ جارىق پەن كولەڭكەسىن ايقىندايمىز. ادام تۇلعاسىن مۇقيات قارار بولساق باستان تابانعا دەيىنگى ارالىقتا جارىق بىرتىندەپ قويۋلانىپ كولەڭكەگە ۇلاسادى. بەينەلەنەتىن زاتتاردىڭ كولەمىنىڭ كۇردەلىگىنە قاراي 3 - 4 نەمەسە ودان دا كوپ كەزەڭدەردەن تۇراتىنىن بىلەمىز. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ ءۇشىن ءبىر وقۋشىنى ورتاعا شاقىرامىز.
ادام تۇلعاسىن بەينەلەۋ جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
بالانىڭ ءتىلىن زاماناۋي جاڭا تەحنولوگيالار ارقىلى دامىتۋ
