ادەپتىلىك - ادەمىلىك بەلگىسى
جامبىل وبلىسى،
ت. رىسقۇلوۆ اۋدانى، قۇلان اۋىلى
«بالاپان» بالاباقشاسى تاربيەشىسى:
كۋاندىكوۆا اكمارال كايراتوۆنا
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: الەۋمەتتىك ورتا
ءبولىمى: كوركەم ادەبيەت
تاقىرىبى: «ادەپتىلىك - ادەمىلىك بەلگىسى».
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ ادەپتىلىك تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: كورىنىس ارقىلى ادام بويىنداعى ۇنامدى، ۇنامسىز قىلىقتاردى اجىراتا وتىرىپ، ادەپ الىپپەسىن بويىنا دارىتۋ. كورنەكى سۋرەتتەر ارقىلى زەيىن، لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ، ءتىل بايلىعىن، تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: تىلدىك سوزدىك قورىن بايىتۋ، بايلانىستىرا سويلەۋگە ۇيرەتۋ، ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە قامقور بولا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: تاقىرىپقا ساي سۋرەتتەر.
ءادىس – ءتاسىل: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: ادال - چەستنىي، اقىلدى - ۋمنىي، ادەپتى - ۆوسپيتاننىي.
كەيىپكەر: اجە.
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق
شاتتىق شەڭبەر
ۇلكەنگە دە ءسىز!
كىشىگە دە ءسىز!
بارشاڭىزدى قۇرمەتتەپ
باس يەمىز ءبىز!
ادەپتى بالا ءار قاشاندا سالەمدەسەدى. ۇلكەن كىسىلەرمەن امانداسادى، كەتىپ بارا جاتقاندا قوشتاسۋدى ۇمىتپايدى.
بۇگىن ءبىزدىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدىڭ تاقىرىبى «ادەپتىلىك - ادەمىلىك بەلگىسى». وسى ادەپتىلىك ەرەجەسىن ساقتاۋمىز كەرەك. ەندەشە ادەپتى بالا دەگەنىمىز نە؟ ادەپتىلىككە نە جاتادى؟
- ال ەندى بالالار ءبارىمىز مىنا سۋرەتتەرگە نازار اۋدارايىق.
مىنا سۋرەتتە ءبىر بالا اۆتوبۋستىڭ الدىڭعى ورىندىعىندا جايعاسىپ كەلە جاتىر. الدىڭعى ەسىكتەن قولىنداعى سومكەسىن ازەر كوتەرىپ اجەي كىردى. بالا اجەيدى كورمەگەندەي وتىرا بەردى.
- وسى بالانىڭ ىستەگەن ءىسى دۇرىس پا؟
- ال بالالار سەندەر نە ىستەر ەدىڭدەر؟
- بالانىڭ ءىسى ادەپتىلىككە جاتادى ما؟
بالالارمەن سۋرەتپەن جۇمىس جاسايدى. ءار سۋرەتتىڭ مازمۇنىن اشىپ ايتادى.
دەمەك، ادام بويىندا جاقسى - جامان قاسيەتتەر بولادى ەكەن. بىزگە اقىلدىلىقتى، ادالدىقتى، قاراپايىمدىلىق پەن كىشىپەيىلدىلىكتى يناباتتىلىقتى، شىنشىلدىقتى اتا - انالارىمىز، ۇستازدارىمىز ۇيرەتەدى ەكەن.
سوزدىك جۇمىس
بيلينگۆالدى كومپونەنت:
توسىن سىي
ادال - چەستنىي، اقىلدى - ۋمنىي، ادەپتى - ۆوسپيتاننىي.
وسى كەزدە توپقا قۇلاققاپپەن ولەن تىنداپ كەلەجاتقان، ەكى كوزى ۇيالى تەلەفوندا كىشكەنتاي قىز كىرىپ، تاربيەشىگە سوعىسىپ قالادى.
- بالاقاي سەن كىمسىڭ؟
- سەن نە ءان تىڭداپ ءجۇرسىڭ بە؟
- سەن نەگە الدىڭا قارامايسىڭ؟
- بالالار ۇيدە، كوشەدە وسىلاي جۇرۋگە بولادى ما؟ وسى ءىسى دۇرىس پا؟
قىز:
- مەنىڭ اتىم ايلين. انام ماعان ءۇي شارۋاسىنا كومەك بەر دەپ سۇراپ ەدى. ال مەنىڭ وعان كومەكتەسكىم كەلمەيدى، مەن ۇيالى تەلەفونمەن ويناعىم كەلەدى.
- بالالار ءايليننىڭ وسى ءىسى دۇرىس پا؟ اناسىنا كومەك بەرمەي، كەتىپ قالۋعا بولادى ما؟
ت. رىسقۇلوۆ اۋدانى، قۇلان اۋىلى
«بالاپان» بالاباقشاسى تاربيەشىسى:
كۋاندىكوۆا اكمارال كايراتوۆنا
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: الەۋمەتتىك ورتا
ءبولىمى: كوركەم ادەبيەت
تاقىرىبى: «ادەپتىلىك - ادەمىلىك بەلگىسى».
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ ادەپتىلىك تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: كورىنىس ارقىلى ادام بويىنداعى ۇنامدى، ۇنامسىز قىلىقتاردى اجىراتا وتىرىپ، ادەپ الىپپەسىن بويىنا دارىتۋ. كورنەكى سۋرەتتەر ارقىلى زەيىن، لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ، ءتىل بايلىعىن، تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: تىلدىك سوزدىك قورىن بايىتۋ، بايلانىستىرا سويلەۋگە ۇيرەتۋ، ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە قامقور بولا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: تاقىرىپقا ساي سۋرەتتەر.
ءادىس – ءتاسىل: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: ادال - چەستنىي، اقىلدى - ۋمنىي، ادەپتى - ۆوسپيتاننىي.
كەيىپكەر: اجە.
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق
شاتتىق شەڭبەر
ۇلكەنگە دە ءسىز!
كىشىگە دە ءسىز!
بارشاڭىزدى قۇرمەتتەپ
باس يەمىز ءبىز!
ادەپتى بالا ءار قاشاندا سالەمدەسەدى. ۇلكەن كىسىلەرمەن امانداسادى، كەتىپ بارا جاتقاندا قوشتاسۋدى ۇمىتپايدى.
بۇگىن ءبىزدىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدىڭ تاقىرىبى «ادەپتىلىك - ادەمىلىك بەلگىسى». وسى ادەپتىلىك ەرەجەسىن ساقتاۋمىز كەرەك. ەندەشە ادەپتى بالا دەگەنىمىز نە؟ ادەپتىلىككە نە جاتادى؟
- ال ەندى بالالار ءبارىمىز مىنا سۋرەتتەرگە نازار اۋدارايىق.
مىنا سۋرەتتە ءبىر بالا اۆتوبۋستىڭ الدىڭعى ورىندىعىندا جايعاسىپ كەلە جاتىر. الدىڭعى ەسىكتەن قولىنداعى سومكەسىن ازەر كوتەرىپ اجەي كىردى. بالا اجەيدى كورمەگەندەي وتىرا بەردى.
- وسى بالانىڭ ىستەگەن ءىسى دۇرىس پا؟
- ال بالالار سەندەر نە ىستەر ەدىڭدەر؟
- بالانىڭ ءىسى ادەپتىلىككە جاتادى ما؟
بالالارمەن سۋرەتپەن جۇمىس جاسايدى. ءار سۋرەتتىڭ مازمۇنىن اشىپ ايتادى.
دەمەك، ادام بويىندا جاقسى - جامان قاسيەتتەر بولادى ەكەن. بىزگە اقىلدىلىقتى، ادالدىقتى، قاراپايىمدىلىق پەن كىشىپەيىلدىلىكتى يناباتتىلىقتى، شىنشىلدىقتى اتا - انالارىمىز، ۇستازدارىمىز ۇيرەتەدى ەكەن.
سوزدىك جۇمىس
بيلينگۆالدى كومپونەنت:
توسىن سىي
ادال - چەستنىي، اقىلدى - ۋمنىي، ادەپتى - ۆوسپيتاننىي.
وسى كەزدە توپقا قۇلاققاپپەن ولەن تىنداپ كەلەجاتقان، ەكى كوزى ۇيالى تەلەفوندا كىشكەنتاي قىز كىرىپ، تاربيەشىگە سوعىسىپ قالادى.
- بالاقاي سەن كىمسىڭ؟
- سەن نە ءان تىڭداپ ءجۇرسىڭ بە؟
- سەن نەگە الدىڭا قارامايسىڭ؟
- بالالار ۇيدە، كوشەدە وسىلاي جۇرۋگە بولادى ما؟ وسى ءىسى دۇرىس پا؟
قىز:
- مەنىڭ اتىم ايلين. انام ماعان ءۇي شارۋاسىنا كومەك بەر دەپ سۇراپ ەدى. ال مەنىڭ وعان كومەكتەسكىم كەلمەيدى، مەن ۇيالى تەلەفونمەن ويناعىم كەلەدى.
- بالالار ءايليننىڭ وسى ءىسى دۇرىس پا؟ اناسىنا كومەك بەرمەي، كەتىپ قالۋعا بولادى ما؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
