اكادەميك ساعادييەۆ كەنجەعالي ابەن ۇلى
قوعام قايراتكەرى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ۇعا-نىڭ اكادەميگى جانە 1994-1996 جج. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى، ۇستاز ساعادييەۆ كەنجەعالي ابەن ۇلىنىڭ دۇنيگە كەلگەنىنە 85 جىل تولىپ وتىر.
كەنجەعالي ابەن ۇلى 1938 جىلى 18 اقپاندا قوستاناي وبلىسى، جانگەلدين اۋدانى، اقكول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1955 جىلى سەميوزەرنىي (قازىرگى اۋليەكول) اۋدانىنىڭ سەميوزەرنىي قازاق ورتا مەكتەبىندە ءبىلىم الىپ، 1960 جىلى س. م. كيروۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا فاكۋلتەتىندە جوعارعى ءبىلىپ الىپ، ءوزىنىڭ عىلىم جولىنىڭ جالعاسى رەتىندە گ.ۆ. پلەحانوۆ اتىنداعى ماسكەۋ حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ اسپيرانتۋراسى اسپەرانت دارەجەسىن الدى.
كەنجەعالي ابەن ۇلى ءوز ءبىلىمىن دامىتۋ جولىندا 1977 جىلى ەكونوميك عىلىمىنىڭ دوكتورى اتىندى، 1978 جىلى پروفەسسور اتاعىن الىپ وزىنە عىلىم جولىندا جاڭا ەسىكتەر اشتى. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا(1994ج) عالىم-اكادەميك قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى دارەجەسىن الدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىم مەن تەحنيكا عىلىم سالاسىنا ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ساعادييەۆ قازاقستاننىڭ 5 ءىرى جوعارى وقۋ ورىندارىن باسقاردى:
- 1972-1982جج سەلينوگراد اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ. پرورەكتور
- 1982-1990جج سەلينوگراد اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى؛
- 1992-1994جج. ت.رىسقۇلوۆ اتىنداعى قازاق ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى قىزمەتىن اتقاردى؛
- 1996-2001جج قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى؛
- 2001-2004جج حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرەزيدەنتى جانە 2017جىلدان بەرى قۇرمەتتى پرەزيدەنتى اتاندى؛
- 2012 جىلدان ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن حالىقارالىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرەزيدەنتى قىزمەتىن اتقاردى.
- 2012-2014جج. تەحنولوگيالىق دامۋ جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىكتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى؛
- 1990-1992جج. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ باس عىلىمي حاتشىسى؛
- 1994-1996جج. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى.
2004-2007جج كەنجەعالي ساعادييەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءۇشىنشى جانە 2007-2011جج ءتورتىنشى شاقىرىلىمدارىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى، سونىمەن بىرگە 2004-2007 جج ءماجىلىستىڭ قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.
ق ر ءماجىلىسىنىڭ قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى رەتىندە اكادەميك ك.ءا. ساعادييەۆ:
- ق ر مەملەكەتتىك بيۋدجەتىن جوسپارلاۋ ءادىسناماسىنىڭ دامۋىنا؛
- ق ر ەكونوميكا سالالارىن قارجىلاندىرۋ جۇيەسىنە؛
- ق ر ۇلتتىق قورىن پايدالانۋ تيىمدىلىگىنە؛
- قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك سالاسىن قارجىلاندىرۋعا؛
- ق ر دامۋ ينستيتۋتتارىن قارجىلاندىرۋدىڭ تيىمدىلىگى مەن وڭتايلىلىعىنا جانە ت.ب. ەلەۋلى ۇلەس قوستى.
ق ر ءماجىلىسىنىڭ قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتى باسشىلىعى كەزەڭىندە ونىڭ قىزمەتىندە ق ر ادامي كاپيتالىن دامىتۋ مەن نىعايتۋ ءۇشىن اسا ماڭىزدى سالا رەتىندە ءبىلىم جانە عىلىم سالاسى ماڭىزدى ورىن الدى.
اكادەميك كەنجەعالي ابەن ۇلى ءارتۇرلى ەلدەردىڭ — دامىعان جانە دامۋشى ەلدەردىڭ — مەملەكەتتىك قارجى جانە بانك سالاسىن جوسپارلاۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق تاجىريبەسىن جەتە مەڭگەرگەن جانە مۇقيات زەرتتەدى. وسى جيناقتالعان تاجىريبەنىڭ كوپ بولىگى اكادەميكتىڭ دەپۋتاتتىعى كەزەڭىندە مەملەكەتتىك بيۋدجەتتى جوسپارلاۋدى جەتىلدىرۋ ءۇشىن، اتاپ ايتقاندا، BOR ءادىسى ءۇشىن قولدانىلدى.
اكادەميك ءوزىنىڭ عىلىمي مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالادى. 445-تەن استام عىلىمي جۇمىستاردىڭ، ونىڭ ىشىندە 20 مونوگرافيا مەن وقۋلىقتاردىڭ اۆتورى. ساعادييەۆتىڭ جاريالانىمدارى رەسپۋبليكالىق گازەتتەر مەن جۋرنالداردىڭ بەتتەرىندە كەڭىنەن تارالعان.
حالىقارالىق ارەنادا ەكونوميست عالىم رەتىندە تانىمال. اقش-تىڭ نيۋ-يورك اكادەمياسىنىڭ جانە امەريكاندىق ەكونوميست-عالىمدار قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى، پاكىستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، حالىقارالىق جوعارى مەكتەپ اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى بولىپ سايلاندى.
اكادەميك ك. ا. ساعادييەۆتىڭ ەل مەن قوعام الدىنداعى ەڭبەگى لايىقتى تۇردە باعالاندى دەپ سەنەمىز. ول كوپتەگەن مەملەكەتتىك سيلىقتارعا يە بولدى ولاردىڭ ىشىندە: ەڭبەك قىزىل تۋ، حالىقتار دوستىعى وردەنى، پاراسات، ەكىنشى دارەجەلى بارىس، وتان جانە تاعى باسقالار وردەندەر مەن اتاقتارعا يە بولدى.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
1. ساگادييەۆ كەنجەگالي ابەنوۆيچ// «كالەندار دات ي سوبىتيي كوستانايسكوي وبلاستي»، كوستانايسكايا وبلاستنايا ۋنيۆەرسالنايا ناۋچنايا بيبليوتەكا يم. ل. ن. تولستوگو، ينفورماسيوننو-بيبليوگرافيچەسكيي وتدەل، 2010. — س. 36-39.
2. كوزىبايەۆ ي.م. كەنجەگالي ساگادييەۆ: تراەكتوريا سۋدبى. - الماتى: راريتەت، 2022. - 480 س.+24 س. يلل.
3. كەنجەعالي ساعادييەۆ - ءبىزدىڭ زامانداسىمىز /قۇراستىرعان ءىلياس قوزىبايەۆ. - الماتى: راريتەت، 2021. - 480 ب.+16 ب. يلل.
4. ەرعالييەۆ ج. اكادەميك كەنجەعالي ساعادييەۆ: عۇمىرنامالىق حيكايات. الماتى: GAUHAR، 2012. - 272 ب.
«عىلىم ورداسى» رمك قازاقستان عىلىمىنىڭ تاريحى مۋزەيىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى: ساۋلە شاكىر
You Might Also Like
-
مەن العاش ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ “ويان قازاق”كىتابىن قولىما العانىمدا “نەگە بۇل كىتاپ ويان قازاق دەپ اتالدى؟”،- دەگەن سۇراق ويىما ساپ ەتە قالدى. القاشقىسىندا بۇل كىتاپتىڭ ءمان-ما...
-
كىتاپحانا ءبىلىمنىڭ، يدەيانىڭ جانە تاريحتىڭ بايلىعىن تاباتىن ورىن. بىرنەشە عاسىرلار بويى ولار اقىل-وي قويماسى، عالىمدار مەن ستۋدەنتتەر ءوز كوكجيەكتەرىن كەڭەيتە الاتىن ورىندار رەتىندە قىزمەت ەتىپ كەلە ...
