InfoHub Logo

قازاق ءباسپاسوزىنىڭ تاريحى 1913 جىلدان باستاۋ العان. ەلىمىزدە ەڭ العاش بولىپ باسىلىپ شىققان تازا قازاق تىلىندەگى «Qazaq» گازەتىنە بيىل 109 جىل تولىپ وتىر. بۇل گازەتتىڭ جارىققا شىعۋىنا جۇرەگى قازاق دەپ سوققان ءوز زامانىنىڭ ەليتاسىنا اينالا بىلگەن ءاليحان بوكەيحانوۆپەن احمەت بايتۇرسىنوۆ جانە ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ ۇلەسى وراسان زور. تەك قازاق تىلىندە جالپى ۇلتتىق كورىنىس العان «قازاق»گازەتى وقىرماننىڭ جۇرەگىنەن ايرىقشا ورىن الدى. گازەتتىڭ وقىرماننىڭ جۇرەگىنەن ويىپ تۇرىپ ورىن الۋىنا شىندىقتىڭ شىراقشىسى بولا بىلگەندەگى ىقپال ەتكەن بولسا كەرەك.

مەيرامحان جاپەك، باسپا ءسوز تاريحىن زەرتتەۋشى:

- «قازاق» گازەتىندەگى ماتەريالداردىڭ بارلىعى قازاقتىڭ ىشكى قوعامىندا بولىپ جاتقان ساياسي-الەۋمەتتىك ماسەلەلەردىڭ ءبارىن اشىق كورسەتتى. ەشكىمنەن تايسالعان جوق. تۋىسقانىم، تامىرىم، تانىسىم دەگەنگە قاراعان جوق.

مەيرامحان جاپىك اعامىزدىڭ وسى سوزدەرىنەن ءبىز «قازاق گازەتىنىڭ»وقىرماندى ەلىتەر باستى قاسيەتى شىنايىلىق بولعانىن بايقاي الامىز.

بۇگىندە ەلىمىزدە «قازاق» گازەتىنىڭ ءىزىن قۋىپ كەلە جاتقان ساپالى دا ساۋاتتى گازەتتەر سانى وتە كوپ دەپ اۋىز تولتىرىپ ايتا الامىز. . مىسالى قازىرگى تاڭدا "رەسپۋبليكالىق گازەتتەردىڭ ۇزدىك بەستىگىنە كىرىپ وتىرعان "ەگەمەن قازاقستان"، "جاس الاش"، "انا ءتىلى"گازەتتەرىن الا الامىز. بۇل گازەتتەردىڭ قاي قايسىسى بولماسىن ءاردايىم وقىرمانعا جاڭا اقپارات، پايدالى كەڭەس جانە ەڭ باستىسى شىنايى دەرەك بەرۋگە ۇمتىلادى. جاسامپازدىققا جانى قۇمار باسپا تىلشىلەرى كۇن سايىن ءبىر بىرىنە ۇقسامايتىن، ۇزاق ىزدەنىس ناتيجەسىندە تۋىندايتىن جاڭا اقپاراتپەن گازەت سانىن تولىقتىرادى. دەسە دە بۇعان قاراماستان بۇگىندە “گازەتتەردىڭ وقىرماندارى تىم از”، “الەۋمەتتىك جەلى گازەتتى الماستىردى”سىندى پىكىردى كوپ كەزدەستىرەمىز. ءبىراق بۇل پىكىر جوعارىدا ايتىپ وتكەن باسپا ءسوز جۇمىسكەرلەرىنىڭ ەڭبەگىن جوققا شىعارۋمەن تەڭ. گازەت ەشقاشاندا ءوز وقىرمانىن جوعالتقان ەمەس، جوعالتپايدى دا. وقىرماننىڭ زامان تالابىنا ساي بولامىز دەپ  اقپارات كوزىن ۋاقىتشا الماستىرۋى، الەۋمەتتىك جەلى گازەتتىڭ ورنىن باسادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. سەبەبى ءاردايىم اقپاراتتىڭ قانشالىقتى جالعان قانشالىقتى شىنايى ەكەندىگىن بىلمەۋ، ءبىر كۇنى وقىرماندى جالىقتىرارى انىق. دەگەنمەن، بۇل پىكىرگە سىنشى تەك بىرەۋ ول وقىرمان. نەدە بولسا، باسپا ءسوز تاريحىندا گازەتتىڭ ويىپ الار ورنى قاشاندا ەرەك بولماق. سەبەبى: الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ءاربىر اقپارات ءدال گازەتتەگىدەي ساپالى، ءارى ساۋاتتى بولا قويماس. بۇنى ءبىز ءتىپتى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى كوپتەگەن اقپاراتتاردىڭ تاقىرىبى تەك وقىرماننىڭ كوزىن قىزىقتىرۋ ءۇشىن، نە بولماسا كوپ قارالىم ءۇشىن قويىلاتىندىعى ارقىلى دا بايقاي الامىز.

ارۋجان دۋمانوۆا

---