InfoHub Logo

الىپپەمەن قوشتاسۋ ەرتەڭگىلىگى.
ماقساتى:
وقۋ ءتىلىن دامىتىپ، سوزدىك قورىن مولايتۋ. وقۋشىلاردىڭ الىپپەدەن العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ.
ءار وقۋشىنىڭ ءىس- ارەكەتتەرى ارقىلى يكەمدىلىگىن، قابىلەتتەرىن كورسەتۋ،شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن اشۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ەلىن، وتانىن سۇيۋگە،ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قازاق ءالىپبيى،سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر، «الىپپە»، «انا ءتىلى»، «ماتەم» وقۋلىقتارىنىڭ مۇقاباسى، اۋىزشا ەسەپكە كورنەكىلىك، شارلار.

بارىسى: اتاسى نەمەرەسىن جەتەكتەپ كەلەدى.
اۆتور:
جەتى جاسار بالاسىن،
جەتپىستە شال جەتەكتەپ.
كەلە جاتىر كوشەدە،
«قايدا الگى مەكتەپ»-دەپ.
جەتپىس كەلەد جۇگىرىپ.
اتا:
بالام،بالام، جاقسى بول،
مىنە،سەنىڭ مەكتەبىڭ.
ساباعىڭا زەيىن سال
اقىلدى بول تەنتەگىم.
نەمەرە:
قىركۇيەكتە كەلدىم دە
سىنىپقا كىردىم قۋانىپ،
قارسى الدى ۇستاز مەيىرىممەن
قادامىمدى قۇپ الىپ.
ءمۇعالىم:
ارمىسىزدار قۇرمەتتى قوناقتار، وقۋشىلار! شاكىرتتەردىڭ قولدارىنا تۇڭعىش رەت ۇستاپ، بەتىن اشقان وقۋلىعى «الىپپە». بارلىق عىلىمنىڭ اتاسى، بولاشاعىمىزدىڭ نەگىزى- الىپپەنى ءبىتىرۋ تويىنا حوش كەلىپسىزدەر دەي وتىرىپ، ەرتەڭگىلىگىمىزدى باستايىق.
ى-جۇرگىزۋشى:
قايىرلى كۇن، ۋا، حالايىق!
ىى-جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار، مۇعالىمدەر ، ءاز جاندار،
ءبىلىم ىزدەپ، ينەمەن قۇدىق قازعاندار،
قۇشاق جايا قارسى الامىز سىزدەردى،
بي بيلەنىپ،اندە بۇگىن شىرقالار.
ى-جۇرگىزۋشى:
كوز سالىپ قاراڭىزشى بويىمىزعا
ورتاق بوپ بۇگىنگى وسكەن ويىمىزعا.
حوش كەلىپسىز، ۇستازدار، اتا-انالار،
الىپپەمەن قوشتاسۋ تويىمىزعا.
ءمۇعالىم:
ءوستى مىنە بويلارىڭ،
ءوستى اقىل- ويلارىڭ.
قۋانىشقا ورتاقپىن،
قۇتتى بولسىن تويلارىن!
بالالار مەن سەندەرگە سۇراق قويۋدان باستايىن. سەندەر وعان جاۋاپ ايتىڭدارشى.
ءىشى تولى ارىپكە،
بىلىمدەگى جارىق نە؟
حورمەن:
بولاشاققا جول اشار-
ول سۇيىكتى- الىپپە!
ول سۇيىكتى -الىپپە!
ءمۇعالىم:
-ولاي بولسا، بارىمىزگە ەڭ قىمبات الىپپەنى ورتاعا شاقىرايىق.
حورمەن: الىپپە! الىپپە! الىپپە!
الىپپە:
ارمىسىزدار جاس دوستار!
ارمىسىزدار، اتا-انا!
1-وقۋشى:
الىپپەم مەنىڭ الىپپەم،
سەنى قولعا الىپ مەن.
ەسىگىن اشتىم مەكتەپتىڭ،
ەرتەڭگى ساۋلە جارىقپەن.
2-وقۋشى:
كەلگەندە العاش مەكتەپكە،
بىلمەۋشى ەدىك ارىپتە،
وقيمىز ءقازىر ەرتەكتە،
ۇيرەتكەن ونى الىپپە!
3-وقۋشى:
الىپپە دەگەن التىن جول
اپارار سەنى الىسقا.
جەڭىل ەمەس اۋىر جول
تىرىسىپ ب ا ق نامىسقا.
ءان: «الىپپە»
قانە بەرىپ قارايىق،
زەيىن قويىپ تىڭدايىق
ارىپتەرمەن تانىسۋ
تاقپاقتاردان باستايىق.

ى-جۇرگىزۋشى:
ەندى ورتاعا ارىپتەردى شاقىرايىق.
«وتان» «الىپپە» سوزدەرى شىعاتىنداي
( و،ت،ا،ن،ءا،ل،ءى،پ،پ،ە) ارىپتەر تاققان وقۋشىلار شىعىپ تاقپاق وقيدى.
1-وقۋشى:
وسپان دا ولەڭ جاتتادى،
ولجاس تا ولەڭ جاتتادى.
مىنا مەنەن باستالعان
ەكەۋىنىڭ اتتارى.
2-وقۋشى:
تورعاي، تورعاي، تورعايسىڭ
تاياۋ كەلىپ قونعايسىڭ.
جەم شاشايىن تويىپ ال،
سوندا ايازعا تونبايسىڭ.
3-وقۋشى:
استانا- استانام،
استانا-باس قالام.
ارداقتاپ اتىڭدى،
اۋزىمنان تاستامان.
4-وقۋشى :
اس بىتكەننىڭ اتاسى
قاسيەتتى «نان» وسى.
قايسى ارىپتەن باستالىپ
اياقتالعانىن قاراشى.
ءمۇعالىم:
راحمەت بالالار، بىلمەسبەك بولماي، بىلگىشبەك بولىڭدار!
( ساحناعا كىر-قوجالاق بىلمەسبەك كەلەدى)
بىلمەسبەك:
-مىنالار نە جينالعان ء-اي. مەنىڭ اتىمدى اتاعان قايسىڭ؟
ءمۇعالىم:
-سالەمەتسىڭ بە بىلمەسبەك! سەنى اتاعان مەن عوي. بۇگىن بىزدە «الىپپەمەن قوشتاسۋ» مەرەكەسى.
بىلمەسبەك:
-الىپپەمەن قوش-تا-سۋ. قوشتاسىڭدار، قوشتاسىڭدار! قوي مەن كەتەيىن. چاو!
( كەتىپ بارا جاتىپ، ءبىر بالانىڭ شارىنا ۇمتىلادى)
بالا:
-تيىسپە، مەنىڭ شارىما . مۇندا ءارىپ جازىلعان.
بىلمەسبەك:
ء-ارىپ دەيدى. قايداعى ءارىپ، مىناۋ دوڭعالاقتىڭ سۋرەتى، ال مىناۋ ەسىكتىڭ سۋرەتىن سالىپ قويىپتى-ەي. بۇلاردىڭ ءبارىن مەن الىپپەنى وقىماي-اق بىلەمىن.
ءمۇعالىم: ول نە دەگەنىڭ بىلمەسبەك. بۇلار و،پ ارىپتەرى. دەگەنمەن بالالار بىلمەسبەكتىڭ ءسوزىنىڭ جانى بار. ءاربىر ءارىپ ءبىر نارسەگە ۇقساس.
كانە، ەندى ماقالدار قۇراستىرىپ، وقۋ ساۋاتىمىزدى كورسەتەيىك. ماقالداردى دۇرىس وقۋ ءۇشىن سانداردى ءوسۋ رەتىمەن ورنالاستىرۋ كەرەك. سودان سوڭ شىققان ءسوزدى وقيمىز.بىلمەسبەك بىرنەشە رەت ۇمتىلىپ، بالالارمەن بىرگە جاۋاپ بەرگىسى كەلەدى دە، ءارىپتى بىلمەيتىنى ەسىنە ءتۇسىپ، جەلكەسىن قاسيدى.
ءمۇعالىم: مىنە بىلمەسبەك ، كوردىڭ بە؟ بالالار ءارىپتى قالاي جاقسى بىلەدى.
بىلمەسبەك: وندا مەن دە كىتاپ وقىعىم كەلەدى.
ءمۇعالىم: بۇنىڭ دۇرىس بولدى. تەك الدىمەن ءۇستى –باسىڭدى تازالاپ، جونگە سال. «الىپپەنى» تازا، ۇقىپتى بالالار عانا ۇستايدى.
بىلمەسبەك: جارايدى.(شىعىپ كەتەدى)
ءمۇعالىم :بالالار ، ارىپتەردى تانىپ قانا قويماي، ولاردىڭ باسىن قوسىپ وسىلايشا وقي بىلۋلەرىن اتا-انا ءۇشىن دە ،مەن ءۇشىن دە ۇلكەن قۋانىش.
ءىى- جۇرگىزۋشى:
ءيا، بۇگىن ءبىزدىڭ قۋانىشىمىزدا دا شەك جوق. ويتكەنى ءبىز تۇڭعىش ساۋاتىمىزدى اشقان «الىپپەنى» بىتىردىك. راحمەت ساعان «الىپپە».(حورمەن)
قىزداردىڭ ورىنداۋىندا بي.
1-وقۋشى:
«الىپپە» داڭعىل جول اشتى
جاڭادان پاندەر جالعاستى
الىپپە سىرىن ۇقتىرعان
راحمەت ۇستاز العاشقى.
«ۇستازىم» ءانى.
ءبىزدى وسىنداي كۇنگە جەتكىزىپ، بىرگە قۋانىپ، بىرگە رەنجىپ جۇرگەن اكەلەرىمىز بەن اجەلەرىمىز، انالارىمىزعا مىڭ العىس ايتامىز. ەندىگى ءان- شاشۋىمىز سىزدەرگە ارنالادى.
«بۋراتينو» ءبيى.
الىپپە:
-بالالار! سەندەر مەنىمەن عانا دوستاسىپ قانا قويعان جوقسىڭدار. سونىمەن بىرگە ماتەماتيكا وقۋلىعىمەن دە تانىستىڭدار.
ءمۇعالىم:
-ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ اتاسى دەگەن. ەندەشە ماتەماتيكادان العان بىلىمدەرىن تەكسەرەيىك. ( اۋىزشا ەسەپ)
الىپپە:- ال دوستار، بۇگىن سەندەر ەندى مەنىڭ جولىمدى ءارى قاراي جالعاستىراتىن انا ءتىلى پانىمەن تانىساسىڭدار. انا ءتىلىن ورتاعا شاقىرايىق.
انا ءتىلى:
-سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار؟
تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن،
اقىلىمەن تانىلام.
تۇسىندىرەر بارىنە
انا ءتىلى مەن بولام.
بالالار مەن سەندەردىڭ كەلەشەكتە ساۋاتتى ازامات بولاتىندارىنا سەنەمىن.
الىپپە: ال، ەندى مەن سەندەرمەن قوشتاسامىن. قوش بولىڭدار، بالالار! ساباقتى جاقسى وقىڭدار!
«5» بولسىن الار باعامىز،
بىلىممەن باقىت تابامىز،
ونەر-بىلىم كوپ توقىپ،
وسە بەرسىن سانامىز! ( 5-تىكتەر تاراتۋ)
حورمەن: قوش بول،قوش بول ، قۇتتى الىپپە!
ءمۇعالىم:
الىپپەمەن قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا انا ءتىلىن الامىز.
اتا-انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ شىقتى مىنە بالاڭىز!