اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنىڭ مەملەكەتتىك – اكىمشىلىك قۇرىلىسى
اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنىڭ مەملەكەتتىك – اكىمشىلىك قۇرىلىسى
كونسپەكت
اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى فەودالدىق قاتىناستارعا نەگىزدەلگەن. حاندىق بيلىكتىڭ ەڭ جوعارعى وكىلدەرى – حان، سۇلتاندار، وعلاندار. حان كەڭەسىنىڭ قۇرامى حان تۇقىمدارىنان، ۇلىسبەكتەردەن، امىرلەر مەن بەك، بيلەردەن تۇرعان. حاننىڭ كەڭەسشىسى ۋازىرلەر بولعان. قۇرىلتاي – حاندىق وكىمەتتىڭ ەڭ جوعارعى جيىنى. اق وردا، ءابىلحايىر حاندىعى، موعولستاندا تۇرىك تايپالارىنىڭ باسشىلارى “ءامىر” دەپ اتالعان. ال نوعاي ورداسىندا ولاردى “مىرزا” دەپ اتاعان. قاراپايىم حالىق “قاراشا” دەپ اتالادى. ءادىل ۇكىم شىعاراتىن “بي” قىزمەتى بولعان. شىڭعىسحان جاۋلاپ العان جەرلەرىن بالالارىنا ءبولىپ بەرگەن. وسى جەرلەر “ءىنجۋ” دەپ اتالعان. يقتا، سويىرعال دەپ اتالاتىن سىي - جەرلەر اسكەري نەمەسە مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىندە حانعا ادال قىزمەت ەتكەندەرگە بەرىلگەن. اسكەردى ازىق - تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جينالاتىن سالىق تاعار دەپ اتالعان. جان باسىنا جانە مال باسىنا قۇشىر سالىعى سالىندى. جەر كولەمىنە بايلانىستى قالان سالىعى سالىنعان. مال سالىعى زەكەت دەپ اتالعان. وتىرىقشى ەگىنشى ايماقتاردان حارادج، باج سالىقتارى الىنعان. مۇراگەردىڭ “تەل باۋىرىن” كوكىلتاش دەپ اتاعان. ال مۇراگەردىڭ تاربيەشىسى اتابەكتەر بولعان. جاستايىنان سايلانعان حاندارعا اقىل بەرەتىن كەڭەسشىنىڭ لاۋازىمى “نايب” بولعان. حاننىڭ اڭشىلىق ءىسىن باسقاراتىندار ميرشيكار دەپ اتالعان. جاساۋىلدار جيىن - توي، مەرەكەلەردە ءتارتىپ، سالت - ءداستۇردى قاداعالاپ وتىرعان. Cاراي قىزمەتىنىڭ باسشىلارى ىشىك اعا باسى دەلىنسە، حان كەڭەسشىلەرى يناقتار دەپ اتالعان. ال دارۋعالاردىڭ مىندەتتەرىنە سالىق جيناۋ، ءتارتىپتى قاداعالاۋ كىرگەن. حاندىق وكىمەتتەردىڭ مەملەكەتتىك - اكىمشىلىك جۇيەسى بيلەۋشىلەر مۇددەسىن قورعاۋعا باعىتتالعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حاندىق بيلىكتىڭ ەڭ جوعارعى وكىلدەرىنە جاتادى:
2. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حان كەڭەسىنىڭ قۇرامى:
3. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حاندىق وكىمەتتىڭ ەڭ جوعارعى جيىنى:
4. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى تۇرىك تايپالارىنىڭ باسشىلارى:
5. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىندا “بەك” اتاۋى بەرىلگەن:
6. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى قاراپايىم حالىقتىڭ اتاۋى:
7. شىڭعىس تۇقىمدارىنىڭ جاساۋ رەتىندە العان جەرلەرى:
8. التىن وردا حاندارىنىڭ ىنجۋلىك جەرلەرى ورنالاسقان ايماق:
9. شاعاتاي مەملەكەتىنىڭ ىنجۋلىك جەرىنىڭ اۋماعى:
10. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى تىكەلەي حانداردىڭ قاراماعىنداعى جەرلەر:
11. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حانعا ادال قىزمەت ىستەگەندەرگە بەرىلەتىن سىي - جەرلەر:
12. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى اسكەردى ازىق - تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جينالاتىن سالىق:
13. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى جان باسىنا جانە مال باسىنا سالىناتىن سالىق:
14. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىندا حارادج، باج سالىقتارى الىندى:
15. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى مۇراگەردىڭ “تەل باۋىرى”:
16. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى ميرشيكار اتقاراتىن قىزمەت ءتۇرى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى فەودالدىق قاتىناستارعا نەگىزدەلگەن. حاندىق بيلىكتىڭ ەڭ جوعارعى وكىلدەرى – حان، سۇلتاندار، وعلاندار. حان كەڭەسىنىڭ قۇرامى حان تۇقىمدارىنان، ۇلىسبەكتەردەن، امىرلەر مەن بەك، بيلەردەن تۇرعان. حاننىڭ كەڭەسشىسى ۋازىرلەر بولعان. قۇرىلتاي – حاندىق وكىمەتتىڭ ەڭ جوعارعى جيىنى. اق وردا، ءابىلحايىر حاندىعى، موعولستاندا تۇرىك تايپالارىنىڭ باسشىلارى “ءامىر” دەپ اتالعان. ال نوعاي ورداسىندا ولاردى “مىرزا” دەپ اتاعان. قاراپايىم حالىق “قاراشا” دەپ اتالادى. ءادىل ۇكىم شىعاراتىن “بي” قىزمەتى بولعان. شىڭعىسحان جاۋلاپ العان جەرلەرىن بالالارىنا ءبولىپ بەرگەن. وسى جەرلەر “ءىنجۋ” دەپ اتالعان. يقتا، سويىرعال دەپ اتالاتىن سىي - جەرلەر اسكەري نەمەسە مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىندە حانعا ادال قىزمەت ەتكەندەرگە بەرىلگەن. اسكەردى ازىق - تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جينالاتىن سالىق تاعار دەپ اتالعان. جان باسىنا جانە مال باسىنا قۇشىر سالىعى سالىندى. جەر كولەمىنە بايلانىستى قالان سالىعى سالىنعان. مال سالىعى زەكەت دەپ اتالعان. وتىرىقشى ەگىنشى ايماقتاردان حارادج، باج سالىقتارى الىنعان. مۇراگەردىڭ “تەل باۋىرىن” كوكىلتاش دەپ اتاعان. ال مۇراگەردىڭ تاربيەشىسى اتابەكتەر بولعان. جاستايىنان سايلانعان حاندارعا اقىل بەرەتىن كەڭەسشىنىڭ لاۋازىمى “نايب” بولعان. حاننىڭ اڭشىلىق ءىسىن باسقاراتىندار ميرشيكار دەپ اتالعان. جاساۋىلدار جيىن - توي، مەرەكەلەردە ءتارتىپ، سالت - ءداستۇردى قاداعالاپ وتىرعان. Cاراي قىزمەتىنىڭ باسشىلارى ىشىك اعا باسى دەلىنسە، حان كەڭەسشىلەرى يناقتار دەپ اتالعان. ال دارۋعالاردىڭ مىندەتتەرىنە سالىق جيناۋ، ءتارتىپتى قاداعالاۋ كىرگەن. حاندىق وكىمەتتەردىڭ مەملەكەتتىك - اكىمشىلىك جۇيەسى بيلەۋشىلەر مۇددەسىن قورعاۋعا باعىتتالعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حاندىق بيلىكتىڭ ەڭ جوعارعى وكىلدەرىنە جاتادى:
2. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حان كەڭەسىنىڭ قۇرامى:
3. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حاندىق وكىمەتتىڭ ەڭ جوعارعى جيىنى:
4. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى تۇرىك تايپالارىنىڭ باسشىلارى:
5. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىندا “بەك” اتاۋى بەرىلگەن:
6. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى قاراپايىم حالىقتىڭ اتاۋى:
7. شىڭعىس تۇقىمدارىنىڭ جاساۋ رەتىندە العان جەرلەرى:
8. التىن وردا حاندارىنىڭ ىنجۋلىك جەرلەرى ورنالاسقان ايماق:
9. شاعاتاي مەملەكەتىنىڭ ىنجۋلىك جەرىنىڭ اۋماعى:
10. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى تىكەلەي حانداردىڭ قاراماعىنداعى جەرلەر:
11. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى حانعا ادال قىزمەت ىستەگەندەرگە بەرىلەتىن سىي - جەرلەر:
12. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى اسكەردى ازىق - تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جينالاتىن سالىق:
13. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى جان باسىنا جانە مال باسىنا سالىناتىن سالىق:
14. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىندا حارادج، باج سالىقتارى الىندى:
15. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى مۇراگەردىڭ “تەل باۋىرى”:
16. اق وردا، موعولستان، ءابىلحايىر حاندىعى، نوعاي ورداسىنداعى ميرشيكار اتقاراتىن قىزمەت ءتۇرى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
6 تاراۋ. قازاق حالقىنىڭ قالىپتاسۋى. قازاقستان اۋماعىنداعى ەتنوساياسي قاۋىمداستىقتىڭ قالىپتاسۋى
