InfoHub Logo

وسى ونەرتابىستىڭ ءبىر بولىگى عانا قولدانىسقا ەنگەن بولسا، بالكىم ءبىز مۇلدە باسقا الەمدە ءومىر سۇرەر مە ەدىك. تومەندە ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى ناقتى ىسكە اسىرىلماي قالعان ۆيكتوريان ءداۋىرىنىڭ ەڭ وعاش 20 پاتەنتى جيناقتالدى.

مونوسيكل

بۇل قۇرىلعى ۆەلوسيپەدتىڭ تۋىسى. ونىڭ دوڭگەلەگى بىرەۋ، جولاۋشى سونىڭ ىشىندە وتىرادى. اياقتى جەتەك ارقىلى قوزعالىسقا كەلتىرىلەدى.

مونوسيكل، ءتىپتى جاۋىننان قورعايتىن قولشاتىرمەن دە جابدىقتالعان. بۇل ونەرتابىس قانشالىقتى ءتوزىمدى ەكەنى بەلگىسىز. ءبىراق كوپ كولەمدە شىعارىلماۋىنا قاراعاندا، كەمشىلىكتەرى بولعان ءتارىزدى.

قۇستاي ۇشۋ

بۇل ۇشاتىن ماشينا 1889 جىلى پاتەنتتەلگەن ەكەن. ونەرتاپقىشتىڭ ويىنشا، ادامعا كىشىگىرىم شار مەن قانات بايلاپ بەكىتىلەدى. شار كوتەرەدى، ال قاناتتار جىلدامدىقتى ۇدەتەدى. ءبارى دە كوڭىلگە قونىمدى سياقتى، ءبىراق ەشكىم ۇشا المادى. بۇل مەحانيزمدى ويلاپ تاپقان سپالدينگ مىرزا قازىرگى كەزدە ادامداردىڭ رەاكتيۆتى اسپالى سومكەنىڭ كومەگىمەن ۇشا الاتىنىن ءبىلدى مە ەكەن.

كۋستوعا دەيىن...

بۇل ءسىز ويلاعانداي روبوت ەمەس. بۇل 1881 جىلى ويلاپ تابىلعان دايۆەرلەردىڭ كەرەك-جاراقتارى. امەريكا تۋماسى ستيۆەن تاسكەر سۋعا سۇڭگۋشىلەرگە ارناپ ۇلكەن قىسىمعا شىداۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن، مەتاللدان ازىرلەنگەن گيدروكوستيۋم ويلاپ تاپقان.

سول ساتكە دەيىن تەڭىزشىلەر جۇمساق سۇڭگۋىرلەر كوستيۋمىن پايدالانىپ جۇرگەنىن ايتا كەتۋ قاجەت. ال قىسىمعا ءتوزىمدى جۇيەسى بار العاشقى قاتتى سكافاندر وندىرىسكە 1900 جىلى ەنگىزىلدى، ءبىراق بۇل ستيۆەن تاسكەردىڭ گيدروكوستيۋمى ەمەس ەدى.

قۇيرىقتى شاباندوز

بۇل ونەرتابىس جيىرماسىنشى عاسىرعا تيەسىلى جانە ۆيكتوريان داۋىرىنە جاتقىزىلمايدى. ءبىراق ونىڭ ەرەكشە بولعانى سونشالىق، ءبىز ونى اينالىپ وتە المادىق.

انگليا مەن اۆستراليادا وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارىندا تاڭعالارلىق ساۋىق ءتۇرى كەڭ تاراعان: جۇيرىك يتتەرگە سالت مىنگەن مايمىلدار جارىسى. مايمىلداردى سالت ءمىنىپ جۇرۋگە ۇيرەتىپ، جارىس ۇيىمداستىرىلعان. بۇل قۇرىلعى مايمىلعا ەر-توقىمدا ۇقىپتى ۇستاپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.

قالپاق-پاراشيۋت

ەگەر عيماراتتا ءورت شىقسا، نە ىستەۋ كەرەك؟ دۇرىس، تەرەزەدەن سەكىرۋ كەرەك. ەندى جەرگە تۇسكەندە قاتتى زاقىمدانباۋ ءۇشىن ارنالعان پاراشيۋت كەرەك. پاراشيۋت تۋرالى يدەيا لەوناردو دا ۆينچي زامانىنان بەرى ادام قيالىندا ۇنەمى بولدى، ال ونى ادامنىڭ باسىنا بەكىتىپ قويۋ تۋرالى وي ءبىرىنشى رەت وپپەنگەيمەر مىرزاعا كەلىپتى.

ەگەر ونەرتاپقىش تەستتەن وتكىزۋ ءۇشىن ءجاي عانا ءوزىن باسىنان ءىلىپ قويىپ كورسە ەدى، وندا ول مۇنداي يدەيانى پاتەنتتەۋ قوعامىنا بەرمەس ەدى. بۇل ءادىستى ۇيدە قايتالاماۋلارىڭىزدى سۇرايمىز.

سونداي-اق «دارىندى» ونەرتاپقىش قالىڭ پلاتفورمالى اياق كيىم كيۋدى دە ۇسىنعان ەكەن. ونىمەن جەرگە ءتۇسۋ قولايىراق بولادىمىس. ەندى مويىنى سىنىپ، اياعى اۋىرماي جەرگە تۇسكەن ادامنىڭ قانداي كۇيدە جاتقانىن ەلەستەتىپ كورىڭىز.

مۇمكىن ولمەگەن شىعار؟

شاماسى، ونەرتاپقىش كيرحباۋمدى ادامدى قاتەلەسىپ ءولدى دەپ، تىرىدەي كومىپ تاستاۋى مۇمكىن دەگەن وي قاتتى مازالاسا كەرەك. مۇمكىن بۇل ونىڭ جەكە باسىنىڭ فوبياسى شىعار، دەگەنمەن ول ادام تابىتتا جاتىپ، جوعارىعا بەلگى بەرە الاتىن قۇرىلعىنى تىركەۋدەن وتكىزگەن.

تابىتتا تۇتقاسى بار پەريسكوپ ۇلگىسىندە ديەۆايس جاسالعان. ەگەر كەنەتتەن ويانىپ، اينالانىڭ تاستاي قاراڭعى ەكەنىن بايقاساڭ، وندا تۇتقانى بۇراي بەر، جوعارىداعىلار بايقاپ، سەنى قايتادان قازىپ الار.

تاۋىققا ارنالعان كوزىلدىرىك

ونەرتاپقىشتى تاۋىقتاردىڭ قايتا-قايتا ءبىر-بىرىنىڭ كوزدەرىن شوقىعانى قاتتى ۋايىمعا سالعان ءتارىزدى. ول ۇياباسارلارعا ارناپ قورعانىس كوزىلدىرىگىن ويلاپ تاپقان ەكەن.

قالپاقتى كوتەرىپ تۇرعىش

بۇرىندارى ەر ادامنىڭ بارلىعى قالپاق كيەتىن، ال ايەل ادامداردىڭ جانىندا شەشىپ قوياتىن. ۋاقىت وتە ايەل ادامدار ءجيى كەزدەسەتىن بولعاندىقتان، ەرلەر قايتا-قايتا قالپاقتارىن شەشۋگە ەرىنىپ، ولاردى كورگەندە تەك باس كيىمدەرىن ازداپ جوعارى كوتەرەتىن بولادى.

ءبىراق كەيبىر ەرىنشەكتەر ءۇشىن بۇل قاراپايىم ادەتتىڭ ءوزى تىم اۋىر بولىپ كورىنگەندەي. بالكىم سول سەبەپتى بويل مىرزا قالپاقتى قولسىز-اق ازداپ جوعارى كوتەرەتىن قۇرىلعىنى ويلاپ تاۋىپ، پاتەنتتەدى.

جاۋىز تىشقان اۋلاعىش

ناعىز ەركەكتەر دۇشپانىن ريەۆولۆەرمەن اتىپ ولتىرەدى. ونەرتاپقىش ۋيليامس ءدال وسىنداي ادام بولعان ءتارىزدى، ول الەمدەگى ەڭ زالىم تىشقان اۋلاعىشقا پاتەنت العان. تىشقان ىرىمشىكتى جەسەم دەگەن ۇمىتپەن جاقىنداپ كەلگەندە، ماڭدايىنا توعىز گرامم قورعاسىن تيەدى. لايىقتى ءولىم.

مەحانيكالىق شانىشقى

مۇنداي قۇرىلعىدان قازىرگى زاماننىڭ ءاسۇيى دە باس تارتپاس ەدى. قاراپ كورىڭىز، شىنىمەن دە پايدالى زات.

كەرى باتەڭكەلەر

عيماراتتا ءورت شىقتى دەپ ويلاڭىز، ال سىزدە جوعارىدا اتالعان باسىڭىزعا بەكىتىلەتىن پاراشيۋت جوق. ءورت سوندىرۋشىلەر كىرىپ جاتقان باسپالداقپەن تۇسۋگە تۋرا كەلەدى. باسپالداقتا كەپتەلىس، سىزگە تومەن ءتۇسۋ قاجەت، ال ءورت سوندىرۋشىلەر ءورتتى ءسوندىرۋ ءۇشىن جوعارىعا قاراي بەت الۋدا. ءدال وسى ساتتە ەدموند دەننيس مىرزانىڭ باتەڭكەلەرى قاجەتىمىزگە جاراپ قالۋى مۇمكىن. باسپالداققا استىڭعى جاعىنان جارماسىپ الاسىز دا، العا باسا باسا بەرەسىز.

ءورت ءسوندىرۋ بەتپەردەسى

بۇل بەتپەردە ءتۇتىن تولعان عيمارات ىشىندە كورۋگە دە، تىنىس الۋعا دا مۇمكىندىك بەرەدى. كوزىلدىرىك كوزدى قورعايدى، ال اۋىزدان شىققان تۇتىك ەدەنگە باعىتتالادى. بارشاعا ءمالىم بولعانداي، ەدەنگە جاقىن اۋا تازاراق بولادى، ويتكەنى ءتۇتىن تومەننەن كوتەرىلەدى. سونىمەن قاتار مۇرىنعا ارنالعان قىسقىش تا بار. ال ەگەر ءورت بولماعان جاعدايدا بۇل بەتپەردەمەن دوcتارىڭىزدى قورقىتۋعا بولادى :)

ەڭبەكتەگەن بالا

روبەرت كلەي ەڭبەكتەگەن بالانىڭ كەيپىندەگى وسىنداي ويىنشىققا پاتەنت العان. ول ەدەندە دوڭگەلەك ارقىلى جۇرەدى، ال اياق-قولدارى ناعىز بالانىڭ قوزعالىسىن جاسايدى.

ەسپەلى تريسيكل

بۇل كولىك اكادەميالىق ەسۋ جانكۇيەرلەرىنە ارنالعان. ەر ادام وتىرىپ، ءوزى داعدىلانعانداي ەسە بەرەدى. بىرنەشە ونداعان جىلداردان كەيىن بۇل قول جەتەگى بار مۇگەدەكتەر ارباسىندا قولدانىلا باستادى.

بارلىق جاعىنان ۆەلوسيپەد

ەكسترەمال-جاڭاشىلدار بارلىق كەزەڭدەردە دە بولعان. بۇل ۆەلوسيپەد تريۋكتەر مەن سيرك ونەرىن كورسەتۋ ءۇشىن ارنايى ويلاپ تابىلعان. اۆتوردىڭ ويى بويىنشا، ونىڭ كومەگىمەن تولىق اينالىم جاساۋعا بولادى.

بەلگىلى بولعانداي، قانشالىقتى ويعا قونىمدى بولىپ كورىنسە دە، بۇل قۇرىلعى سىزباسى جاسالعاننان كەيىن، ءارى قاراي دامىعان جوق. مۇمكىن بىرەۋ-مىرەۋ نوبايىن كورىپ قالىپ، ينجەنەرلىك ويدىڭ جاۋھارىن جاساۋعا شەشىم قابىلدايتىن شىعار؟

تەمەكىگە قارسى بەتپەردە

ون توعىزىنشى عاسىردىڭ سوڭىندا تەمەكى شەگۋشىلەردى ءالى سىنعا الا قويماعان ەدى. ولار ادامدار اراسىندا، قالاعان جەرلەرىندە شىلىم شەگە بەرەتىن. ءبىز قازىرگى ۋاقىتتا تەمەكى شەگەتىندەردى وقشاۋلاعان ءتارىزدى، بۇرىندارى مۇنداي زياندى ادەتى جوقتار وقشاۋ وتىرۋعا ءماجبۇر بولاتىن. تەمەكىگە قارسى بەتپەردە پاتەنتى — ەرتەدەگى 1877 جىلدان جەتكەن، كومەك سۇراعان ادامداردىڭ جان ايقايى. بىزگە بەلگىلى بولعانداي، بۇل بەتپەردە كەڭىنەن قولدانىس تابا قويماعان.

كوسەم بەتپەردەسى

قاعيدا وتە قاراپايىم. باسىنا ءۇندىستىڭ سۋرەتى سالىنعان كارتون سيليندر كيىلەدى دە، كوزدەردىڭ ورنى ويىلادى، ال ىشىنە كادىمگى مايشام ورناتىلادى.

ياعني، ادام قاراڭعىدا ءجۇرىپ، جانىپ تۇرعان كوزى بار ءۇندىستىڭ بەت-الپەتىمەن ءوتىپ جاتقان ادامداردى قورقىتادى دەپ جوبالانادى. وتپەن جۇمىس ىستەگەن كەزدەگى نەمقۇرايلىلىقتى سەزەسىز بە؟ قولدان جاسالعان وسىنداي بۇيىمداردىڭ سالدارىنان باسقا ونەرتاپقىشتار ورتكە قارسى قۇرالدارعا قاتتىراق كوپ كوڭىل بولگەن بولسا كەرەك...

ءجۇزۋ كوستيۋمى

ونەرتاپقىش پلانت جۇزۋگە ۇيرەتەتىن قىزىقتى كوستيۋم ويلاپ تاپتى. ول تىعىنداردان تۇراتىن ساۋىتقا ۇقساس نارسە بولىپ تابىلادى. مۇنداي كيىممەن ءىس جۇزىندە سۋعا باتۋ مۇمكىن ەمەس، سۋعا شاشالىپ قالماساڭىز بولعانى.

---