اقىن جاندى، اسقاق ويلى ازامات
جارقىلداعان، جالتىلداعان التىندى، الماستى ءبىر كورگەننەن تانيسىڭ. سول سياقتى كوكىرەگى كومبە، جان سارايى جاقۇتقا، نەشەبىر اسىل سىر مەن اعىل-تەگىل جىرعا تولعان، بۇلاقتاي تۇنبا، دالاداي شالقار پەيىلدى ازاماتتى كورگەندە كوڭىل قىرانى كوككە سامعاي قالىقتاپ، ادەمى دە الەمەت اسەردە قالارىڭ حاق.
1980-83 جىلدارى ماڭعىستاۋ وبلىسى پروكۋرورىنىڭ ورىنباسارى، 1994-98 جىلدارى وبلىس پروكۋرورى بولعان ءقابدىلماجيت شايماردان ۇلى تالىپوۆتەن قىزمەت بابىندا سۇحبات الۋعا بارعانىمدا وسىنداي كەرەمەت كۇي كەشكەن ەدىم. مەن ول كىسىگە سول كەزەڭدە جارىق كورگەن «جۇرەگىمنىڭ تولقىندارى» اتتى جىر جيناعىمدى الا بارعانمىن. ءاپ دەگەننەن اڭگىمەمىز جاراسىم تاپقان ءبىز سوندا وبلىس پروكۋرورىنىڭ كابينەتىندە بەس-التى ساعات شاماسىندا اڭگىمەلەسىپ قالعان ەدىك. ەكەۋارا سىر-سۇحباتتىڭ ءيىرىمى تارتىپ اكەتكەنى سونشالىق، ول اڭگىمە تىزگىنىن اعىتا بەرگەن ەدى. مەن باستاپقىدا قابەكەڭنىڭ قۇيىپ قويعانداي ءمارت كەلبەت كەسكىنى، ەڭسەگەي بويى مەن اشاڭ دا نۇرلى ءجۇزى، سالالى ساۋساقتارى، جالپى «مىنە، قازاق!» دەرلىكتەي تابيعات انا تارتۋ ەتكەن تۇلعاسىنا قانشالىقتى ءتانتى بولسام، اۋزىنان شىققان سوزدەرى دە ساڭق-ساڭق ەستىلىپ، ۇنىندە ەرەكشە ءبىر كۇش پەن قۋات، اۋەن مەن ساز، جىگەر مەن قايرات، رۋح پەن شابىت اڭعارىلا بەردى. بۇل نە دەگەن كۇش، نە دەگەن ءور كوڭىل ەكەنىن سودان كەيىن بارىپ ءبىلدىم. ءقابدىلماجيت ءتالىپوۆ سىندى پروكۋرور رەتىندەگى ايبىندى ازامات اتا-بابالارىنىڭ اسقاق رۋحى مەن اسقان قانشىلدىعى، ارشىلدىعىن بويىنا تەرەڭ سىڭىرگەن، جان دۇنيەسى اقىن بولىپ سايراعان ايرىقشا بولمىس يەسى ەكەن. سۇحباتتاسىم وبلىسىمىزداعى قىلمىستىق احۋال، پروكۋرورلىق قاداعالاۋ، زاڭداردىڭ ورىندالۋ بارىسى جونىندەگى دەرەكتەرمەن شەكتەلەدى مە دەسەم، تار شەڭبەرگە سىيمايتىن تاۋ وزەنىنىڭ ارىنى مەن سارىنىن اڭعارتىپ، اقتامبەردى جىراۋدىڭ تەرمەلەرىن سىلتەسىن كەلىپ!
كۇلدىر-كۇلدىر كىسىنەتىپ،
كۇرەڭدى مىنەر مە ەكەمىز،
كۇدەرىدەن باۋ تاعىپ،
قامقانى كيەر مە ەكەمىز؟!
وزەكتە بيە بايلاتىپ،
توسكەيگە وردا ورناتىپ،
تورتكىلدەپ وشاق قازدىرىپ،
توبەل بيە سويعىزىپ،
تومەندە ءبيدىڭ كەڭەسىن
ءبىز دە ءبىر قۇرار ما ەكەمىز؟!
قۇلاتى تاۋعا قول سالىپ،
ساداقتىڭ وعىن مول سالىپ،
بەتپاقتىڭ ەن ءبىر شولىنەن
توتەلەپ ءجۇرىپ جول سالىپ،
قولدى ءبىر باستار ما ەكەمىز؟!
ءقابدىلماجيت اعا شابىتتانا بۇقار جىراۋدان دا وقىدى، داۋىس ەكپىنى زور، ءتاڭىرىم بويىنا ۇلكەن جۇرەك پەن تالانت بەرگەن دارىندى جان ەكەنىن اڭعارا ءتۇستىم.
اڭگىمە جەلىسى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى، ەلدىكتى قورعاۋ ماسەلەسىنە قاراي اۋىسقاندا قانى قىزىپ، ارۋاعى ۇستاعانداي ودان سايىن اشىلا ءتۇستى. سول ءبىر اتا-بابالار سان عاسىرلار بويى اڭساعان اسىل ارمانعا قول جەتكىزگەن تۇستا ورال وبلىسىنىڭ پروكۋرورى بولعان كەزىندەگى وقيعالارعا توقتالعان تۇلعالى ازامات وبلىس باسشىسى ن.ەسقالييەۆ ەكەۋىنىڭ عانا وبلىستاعى قازاق ۇلتىنان شىققان بيلىك ورگاندارىنداعى باسشى ازاماتتار بولعانىن، ال ميليسيا، سوت، يۋستيسيا تاعى باسقالارىندا وزگە ۇلت وكىلدەرى بولعانى، سوندىقتان دا قازاقتار باس كوتەرىپ كوشەلەرگە شىعىپ، قازاقستانداعى «ازات»، «ازامات»، «اتتان»، «جەلتوقسان»، «سەمەي-نيەۆادا»، باسقا دا قوعامدىق قوزعالىستار اتتانداعاندا، ءبارىن دە زاڭ اۋماعىندا شەشىپ، ءتارتىپتى قالاي ۋىستا ۇستاعاندارىن دەلەبەسى قوزىپ، تاپتىشتەپ ايتىپ بەرگەن ەدى.
ماڭعىستاۋدان س.شاپاعاتوۆ باستاپ «پاراساتتىڭ» جىگىتتەرى دە كەلدى. ورالدى كازاچەستۆا ۇيىمىنىڭ شىلاۋىنا بەرمەۋدە ماڭعىستاۋلىق جىگىتتەر، ادايلار دا زور ۇلەس قوستى، - دەگەن ەدى.
ول ماعان سول كەزدەگى وبلىستى باسقارعان ازامات ن.ەسقالييەۆكە ورىنسىز جالا جابىلعانىن، ناكەڭ ەكەۋى بارلىق شارۋانى ۇلت ارازدىعىن قوزدىرماي، ءبارىن دە زاڭ مەن پاراسات-پايىم تۇرعىسىنان تىندىرعانىن، بىرتىندەپ جوعارىدا اتالعان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا جەرگىلىكتى قازاقتاردان جاڭا باسشىلار تاعايىندالعانىن ماقتانىشپەن جەتكىزگەن ەدى.
ءقابدىلماجيت شايماردان ۇلى قازاق جاستارىنىڭ ءوز ەلىنىڭ پاتريوتى، وتان سۇيگىش، ءبىلىمدى دە زەردەلى بولعانىن قاتتى ارمانداۋشى ەدى. ول ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ ىرگەسى بەرىك، شاڭىراعىنىڭ بيىكتەي تۇسۋىنە وزىندىك ۇلەسىن قوسىپ، پروكۋراتۋرا سالاسىنىڭ كاسىبي بىلىكتى مامانى، 3 سىنىپتى مەملەكەتتىك زاڭ كەڭەسشىسى اتانىپ، ەلگە دە، ارىپتەستەرىنە دە سىيلى بولىپ ەدى.
پاۆلودار وبلىسىنىڭ قاشىر اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن ق.ءتالىپوۆ ەڭبەك جولىن اۋىلدا مەحانيزاتورلىقتان باستاسا دا، مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەن كەزىنەن ولەڭ-جىر، ماقالالار جازىپ كوزگە تۇسكەن ەكەن. ءومىر سوقپاعىندا جۋرناليست بولسام دەگەن ارمانىنا جەتە الماسا دا، زاڭگەرلىكتىڭ بيىك ساتىلارىنا كوتەرىلە ءبىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پروكۋراتۋراسىنىڭ قۇرمەتتى قىزمەتكەرى، ورال، ماڭعىستاۋ وبلىستارىنىڭ پروكۋرورى، 3 سىنىپتى مەملەكەتتىك زاڭ كەڭەسشىسى ق.ءتالىپوۆ قىزمەت سالاسىندا «وزات تەرگەۋشىلەر تاجىريبەسى» جيناعىن شىعارسا، ونىڭ قالامىنان تۋىنداعان «ماحاببات ماشاقاتى»، «التىن بەسىك» سەكىلدى پوەزيالىق، پۋبليسيستيكالىق تۋىندىلارى قالىڭ جۇرتشىلىقتان ورىندى باعاسىن الدى.
اياۋلى دا ابزال ازامات وسىدان اتتاي ون جىل بۇرىن جارىق دۇنيەمەن مەزگىلسىز قوشتاسىپ كەتە باردى. ونىڭ ەلىم، حالقىم دەپ جالىن اتقان جۇرەگىنە دۇربەلەڭدى جىلدار سالماعىن سالىپ كەتكەنى مە ەكەن، كىم ءبىلسىن؟!
تۋعان جەرىندە ابىرويلى ازاماتقا كيەلى ماڭعىستاۋدىڭ اق ءمارمار تاسىنان كۇمبەزدى تام ەسكەرتكىش بوي كوتەردى. ونىڭ ارقالانعان اق جارما دا اردا كوڭىلى مەن ماعىنالى وتكەن ءومىرى كوپشىلىكتىڭ كوڭىل زەردەسىنەن استە كەتەر ەمەس. ويتكەنى، ول قاراقان باستىڭ قامىن ەمەس، ەلدىكتىڭ جايىن كۇيتتەپ، قارا قىلدى قاق جارا بىلگەن ءادىل دە تۋرا، ەر مىنەزدى ناعىز قازاقتاردىڭ ءبىرى ەدى.
2008 جىل. مادەني مۇرا
You Might Also Like
-
راۋشان ءارىپ، اقتاۋ قالاسىندا 1986 جىلى 15 ساۋىردە دۇنيەگە كەلگەن، №13 قازاق گيمنازياسىندا وقىپ، ونى 2003 جىلى قىزىل اتتەستاتپەن ءبىتىردى. الماتىداعى ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق تەحنيكالىق ۋنيۆەر...
