اققالا
قىزىلوردا وبلىسى، سىرداريا اۋدانى،
تەرەڭوزەك كەنتى، №210 و. ابىلپاتتايەۆ اتىنداعى
تولىق ەمەس شاعىن ورتالىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
كونىربايەۆا ورىنگۋل سۋلتانبەكوۆنا
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبى: اققالا.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ماقساتى: بالالارعا قىس مەزگىلىنىڭ قىزىقتى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ. قاردان اققالا سوعىپ، قار قامالدار تۇرعىزۋعا بولاتىنىن ۇيرەتۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ كورنەكىلىگى: اققالانىڭ، اققالا سوعىپ جاتقان بالالاردىڭ سۋرەتتەرى.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. بالالار شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرادى. ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن بىلدىرەدى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
بالا، بالا بالامىز،
مەكتەپكە ءبىز بارامىز.
كۇنى بويى قىزىققا،
باتامىزدا قالامىز.
قىزىق مالىمەت
«قىستىڭ كوركى – قار»دەمەكشى، جەر دۇنيەنى اپپاق قار وراپ جاتقان ولاردىڭ دا وزىندىك اسەمدىكتەرى بار، وزىنە عانا ءتان ەرەكشەلىكتەرى جەتەرلىك
ۋيلسون بەترلەي دەگەن عالىم حIح عاسىردا 46 جىل بويى «فوتوميكروۆيك»فوتواپپاراتى ارقىلى قار تۇيىرشىكتەرىن ءتۇسىرىپتى، ارتىنان «قار تۇيىرشىكتەرى»اتتى كىتابىن جازعان. ول تۇسىرگەن 5300 سۋرەتتىڭ ىشىنەن ءبىر - بىرىنە ۇقسامايتىن ەكى سۋرەتتىڭ كەزدەسپەگەنىن، قاردىڭ تۇيىرشىگى التى بۇرىشتى بولىپ كەلەتىنىن تاڭعالا ايتادى. وسى التى بۇرىشتى گەومەتريالى پىشىندە بولۋىندا، سونداي - اق ءبىر - بىرىنە ۇقساماۋىندا ۇلى جاراتۋشىمىزدىڭ قۇپياسى، عيبراتى جاتقان ءتارىزدى. التى بۇرىشتى بولۋىنان ونىڭ عارىشتىڭ شاعىن ءپىشىنىن مەڭزەپ تۇرعانىن تۇسىنۋگە بولادى. مۇنداي التى بۇرىشتار تەك قاردا عانا ەمەس، ارا ۇيالارىندا دا كەزدەسەدى. ال ولار قالاي پايدا بولادى، بۇل ازىرگە جۇمباعى كوپ ماسەلە
- ەندەشە بولاشاقتا قار ۇلپاسىن، بولماسا ارانىڭ ۇياسىن زەرتتەمەيتىن دەسەڭدەر، بۇل ءالى ەشكىمگە سىرىن اشپاعان عىلىم ەكەن. ويلانىڭدار!
قار بارلىق ەلدە بارما؟
سەندەر سياقتى بارلىق ەلدىڭ بالالارى ويناي الا ما؟
الدە قاردى ومىردە كورمەگەن بالالار بارما ەكەن؟ كارتامەن گلوبۋسپەن جۇمىس.
قارمەن وينالاتىن ويىن تۇرلەرىن اتا؟
قىستا دالادا ءومىر سۇرەتىن جانسىز ادام؟
اققالا
ونى جاسايتىن قار قانداي بولۋ كەرەك؟ مامىق، قاسات ۇلپا.
جاڭا ساباق: اققالا
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ
اققالانىڭ سۇراعى:
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس مەزگىلى نەشە ايدان تۇرادى؟
- قىستا قاردان نە جاساۋعا بولادى؟
- قىستا جەردە نە جاتادى؟
- قاردان نە جاساۋعا بولادى؟
- اققالا سوعىپ كوردىڭ بە؟
قىستىڭ، ءار ءۇيدىڭ اۋلاسىنىڭ ءسانىن كەلتىرەتىن، قاردان جاسالاتىن نە نارسە بار؟
اققالا قاردان دومالانىپ جاسالادى. نەگىزگى ءۇش بولىگىن ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرىن قويادى. كوزىن تاستان، مۇرنىن سابىزدەن، قولىنا سىپىرعىش ىلگەگىن تاستان، اۋزىن اعاشتان باسىنا شەلەك كيگىزۋ ارقىلى جاسايدى. بالالار شارشادىق پا، شارشاساق قولىمىزعا سەرگىتۋ ءساتىن جاسايىق.
ال ەندى اققالانى جاپسىرايىق.
اققالانى بارلىعىمىز جاپسىرىپ بولدىق پا؟
ولاي بولسا اققالا تۋرالى قانداي ولەڭ بىلەتىن ەدىك ايتىپ جىبەرەيى
«اققالا» ولەڭىن جاتتتاۋ.
اۋىل الدى اقشا قار،
اقشا قاردا بالالار
سوعىپ جاتىر اققالا.
ديداكتيكالىق ويىن: «اققالا قۇراستىر».
ويىن شارتى: ءارتۇرلى قيىپ دايىندالعان گەومەتريالىق قيىندىلاردان اققالا قۇراستىرۋ كەرەك.
تىنىشتىق ءساتى: باياۋ مۋزىكا اۋەنىمەن بالالار كوزدەرىن جۇمادى. كوز الدارىنا توپ الاڭىن، وندا سوققان اققالانى ەلەستەتەدى.
اققالامىز قانداي ادەمى! كوزىمىزدى اشامىز. كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي بولدى؟
داپتەرمەن جۇمىس: وزدەرى سوققان اققالانىڭ سۋرەتىن سالادى.
جۇمباقتى شەش.
شەلەك قالپاق باسىندا،
ءسابىز ەكەن تاناۋى.
قىستا قاردان تۋاتىن،
تاۋىپ كورشى سەن ونى. (اققالا)
سەرگىتۋ ءساتى: اۋلا سىرتى، باققا دا
تۇرعىزامىز اققالا.
اققالانى اينالىپ،
بي بيلەيمىز شاتتانا. (قيمىلمەن كورسەتەدى).
قورىتىندى:
- اققالانى نەدەن سوعامىز؟
- قاردان قولىمىز جاۋراماس ءۇشىن نە كيەمىز؟
ەسكەرتۋ: سۋىق ءتيىپ قالماس ءۇشىن قالىڭ كيىنۋ كەرەك
ساۋ بولىڭىزدار!
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: قىس مەزگىلى تۋرالى، اققالا تۋرالى ءبىلدى.
يگەرۋ: اققالانىڭ قاردان جاسالاتىندىعىن، مۇرنىنىڭ سابىزدەن اۋزىنىڭ اعاشتان، كوزىنىڭ، ىلگەگىنىڭ تاستان جاسالاتىندىعىن، قولىنا سىپىرعىش ۇستاتىپ قوياتىندىعىن، باسىنا شەلەك كيگىزەتىندىگىن مەڭگەردى.
مەڭگەرۋ: اققالا جاپسىرۋدىڭ ەرەجەسىن ءبىلدى.
سلايدىن جۇكتەۋ
تەرەڭوزەك كەنتى، №210 و. ابىلپاتتايەۆ اتىنداعى
تولىق ەمەس شاعىن ورتالىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
كونىربايەۆا ورىنگۋل سۋلتانبەكوۆنا
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبى: اققالا.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ماقساتى: بالالارعا قىس مەزگىلىنىڭ قىزىقتى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ. قاردان اققالا سوعىپ، قار قامالدار تۇرعىزۋعا بولاتىنىن ۇيرەتۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ كورنەكىلىگى: اققالانىڭ، اققالا سوعىپ جاتقان بالالاردىڭ سۋرەتتەرى.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. بالالار شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرادى. ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن بىلدىرەدى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
بالا، بالا بالامىز،
مەكتەپكە ءبىز بارامىز.
كۇنى بويى قىزىققا،
باتامىزدا قالامىز.
قىزىق مالىمەت
«قىستىڭ كوركى – قار»دەمەكشى، جەر دۇنيەنى اپپاق قار وراپ جاتقان ولاردىڭ دا وزىندىك اسەمدىكتەرى بار، وزىنە عانا ءتان ەرەكشەلىكتەرى جەتەرلىك
ۋيلسون بەترلەي دەگەن عالىم حIح عاسىردا 46 جىل بويى «فوتوميكروۆيك»فوتواپپاراتى ارقىلى قار تۇيىرشىكتەرىن ءتۇسىرىپتى، ارتىنان «قار تۇيىرشىكتەرى»اتتى كىتابىن جازعان. ول تۇسىرگەن 5300 سۋرەتتىڭ ىشىنەن ءبىر - بىرىنە ۇقسامايتىن ەكى سۋرەتتىڭ كەزدەسپەگەنىن، قاردىڭ تۇيىرشىگى التى بۇرىشتى بولىپ كەلەتىنىن تاڭعالا ايتادى. وسى التى بۇرىشتى گەومەتريالى پىشىندە بولۋىندا، سونداي - اق ءبىر - بىرىنە ۇقساماۋىندا ۇلى جاراتۋشىمىزدىڭ قۇپياسى، عيبراتى جاتقان ءتارىزدى. التى بۇرىشتى بولۋىنان ونىڭ عارىشتىڭ شاعىن ءپىشىنىن مەڭزەپ تۇرعانىن تۇسىنۋگە بولادى. مۇنداي التى بۇرىشتار تەك قاردا عانا ەمەس، ارا ۇيالارىندا دا كەزدەسەدى. ال ولار قالاي پايدا بولادى، بۇل ازىرگە جۇمباعى كوپ ماسەلە
- ەندەشە بولاشاقتا قار ۇلپاسىن، بولماسا ارانىڭ ۇياسىن زەرتتەمەيتىن دەسەڭدەر، بۇل ءالى ەشكىمگە سىرىن اشپاعان عىلىم ەكەن. ويلانىڭدار!
قار بارلىق ەلدە بارما؟
سەندەر سياقتى بارلىق ەلدىڭ بالالارى ويناي الا ما؟
الدە قاردى ومىردە كورمەگەن بالالار بارما ەكەن؟ كارتامەن گلوبۋسپەن جۇمىس.
قارمەن وينالاتىن ويىن تۇرلەرىن اتا؟
قىستا دالادا ءومىر سۇرەتىن جانسىز ادام؟
اققالا
ونى جاسايتىن قار قانداي بولۋ كەرەك؟ مامىق، قاسات ۇلپا.
جاڭا ساباق: اققالا
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ
اققالانىڭ سۇراعى:
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس مەزگىلى نەشە ايدان تۇرادى؟
- قىستا قاردان نە جاساۋعا بولادى؟
- قىستا جەردە نە جاتادى؟
- قاردان نە جاساۋعا بولادى؟
- اققالا سوعىپ كوردىڭ بە؟
قىستىڭ، ءار ءۇيدىڭ اۋلاسىنىڭ ءسانىن كەلتىرەتىن، قاردان جاسالاتىن نە نارسە بار؟
اققالا قاردان دومالانىپ جاسالادى. نەگىزگى ءۇش بولىگىن ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرىن قويادى. كوزىن تاستان، مۇرنىن سابىزدەن، قولىنا سىپىرعىش ىلگەگىن تاستان، اۋزىن اعاشتان باسىنا شەلەك كيگىزۋ ارقىلى جاسايدى. بالالار شارشادىق پا، شارشاساق قولىمىزعا سەرگىتۋ ءساتىن جاسايىق.
ال ەندى اققالانى جاپسىرايىق.
اققالانى بارلىعىمىز جاپسىرىپ بولدىق پا؟
ولاي بولسا اققالا تۋرالى قانداي ولەڭ بىلەتىن ەدىك ايتىپ جىبەرەيى
«اققالا» ولەڭىن جاتتتاۋ.
اۋىل الدى اقشا قار،
اقشا قاردا بالالار
سوعىپ جاتىر اققالا.
ديداكتيكالىق ويىن: «اققالا قۇراستىر».
ويىن شارتى: ءارتۇرلى قيىپ دايىندالعان گەومەتريالىق قيىندىلاردان اققالا قۇراستىرۋ كەرەك.
تىنىشتىق ءساتى: باياۋ مۋزىكا اۋەنىمەن بالالار كوزدەرىن جۇمادى. كوز الدارىنا توپ الاڭىن، وندا سوققان اققالانى ەلەستەتەدى.
اققالامىز قانداي ادەمى! كوزىمىزدى اشامىز. كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي بولدى؟
داپتەرمەن جۇمىس: وزدەرى سوققان اققالانىڭ سۋرەتىن سالادى.
جۇمباقتى شەش.
شەلەك قالپاق باسىندا،
ءسابىز ەكەن تاناۋى.
قىستا قاردان تۋاتىن،
تاۋىپ كورشى سەن ونى. (اققالا)
سەرگىتۋ ءساتى: اۋلا سىرتى، باققا دا
تۇرعىزامىز اققالا.
اققالانى اينالىپ،
بي بيلەيمىز شاتتانا. (قيمىلمەن كورسەتەدى).
قورىتىندى:
- اققالانى نەدەن سوعامىز؟
- قاردان قولىمىز جاۋراماس ءۇشىن نە كيەمىز؟
ەسكەرتۋ: سۋىق ءتيىپ قالماس ءۇشىن قالىڭ كيىنۋ كەرەك
ساۋ بولىڭىزدار!
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: قىس مەزگىلى تۋرالى، اققالا تۋرالى ءبىلدى.
يگەرۋ: اققالانىڭ قاردان جاسالاتىندىعىن، مۇرنىنىڭ سابىزدەن اۋزىنىڭ اعاشتان، كوزىنىڭ، ىلگەگىنىڭ تاستان جاسالاتىندىعىن، قولىنا سىپىرعىش ۇستاتىپ قوياتىندىعىن، باسىنا شەلەك كيگىزەتىندىگىن مەڭگەردى.
مەڭگەرۋ: اققالا جاپسىرۋدىڭ ەرەجەسىن ءبىلدى.
سلايدىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
