InfoHub Logo

كوكتەم تۋا جەر انانىڭ تاس ەمشەگى ءجىبىپ، ءتوس ەمشەگى يىگەن كەزدە جىل قۇسىنىڭ شۇباپ كەلىپ، دالا ءتوسىن دۋمانعا بولەيتىن ادەتى. سالقىن سابات كولگە، جاسىل جايلاۋ بەلگە ىنتىعا جەتكەن مىڭ سان قۇس كەشىكپەي-اق ۇيا سالىپ، جۇمىرتقا توگەدى. ۇرپاعىن ورگىزىپ، تابيعاتتىڭ ايالى الاقانىندا مارە-سارە كۇي كەشەدى.

وسى ادەتپەن، جىل سايىن قالىڭ شەرۋ قۇس كەرۋەنىنە ىلەسىپ كەلىپ-كەتىپ جۇرەتىن قوس قوڭىر قاز بولادى ەكەن. ارينە، ونىڭ ءبىرى — اتا قاز، ەكىنشىسى — ەنە قاز. كەلەر جولىنا كوزى قانىق قوس قازدىڭ اڭساپ كەلىپ قانات بۇگەتىن اينا كولى بولسا كەرەك. سول كولدىڭ كوك مايسا قۇراعىن ورىپ جەپ، سالقىن شىمىنا باۋىرىن توسەپ، ەركە سامالىنا قاناتىن كەرىپ راقاتتانادى. اسىرەسە، اق ۇرپەك بالاپاندارى اپىل-تاپىل اياق باسىپ، ءۇپىر- ءشۇپىر ءۇيىرىلىپ، قۇلدىراڭداپ سوڭدارىنان ەرگەندە قوس قازدىڭ كوكىرەگىن شاتتىق كەرنەپ، قوڭىر ءۇنىن قوسارلاي سوزىپ ءومىر انىنە سالادى ەكەن. مۇندايدا قوس قازدىڭ ساڭق-ساڭق ەتكەن اسەم ءۇنى ساي-سالانى قىدىرا جاڭعىرتىپ، دۇنيە ديدارىنا قۇلاق تۇرگىزگەندەي ەرەكشە ەستىلەدى. جەل تىنىپ، كول بەتى ايناداي جالتىراپ، گۇلقۇلاقتار سىبدىرىن قويىپ — قوس قازدىڭ اسەم ۇنىنە ماۋجىراپ مۇلگىگەندەي قالىپ تانىتادى.

كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە قوس قوڭىر قازدىڭ شاتتىق كۇيى، ءومىر ءانى دالا كەزگەن سۇر مەرگەننىڭ قۇلاعىنا شالىنادى. ءتىس قاققان سۇرمەرگەن سايدى ساعالاپ، كولدى جاعالاپ، قامىستى پانالاپ كەلەدى دە، قاننەن قاپەرسىز جۇرگەن قوس قازعا ساداق تارتادى. قاپىسىز تارتىلعان ساداقتان جۇلقىنا شىققان جەبە جولىنداعى گۇلقۇلاقتىڭ باسىن شالا زاۋلاپ كەلىپ، ەنە قازدىڭ قاق جىلىگىن شورت ۇزەدى. شوشىنا شىققان اششى ءۇنى ماۋجىر كولدى سەلك ەتكىزگەندەي، قانات بىتكەن دۇرلىگىپ كوككە كوتەرىلەدى. اق قانات بالاپاندار ءۇرپيىسىپ، جارالى اناسىنىڭ باۋىرىنا تىعىلادى. سوندا جارالى قاز اق ۇرپەك بالاپاندارىن قۇتقارۋ ءۇشىن قاناتىمەن جەر ساباپ، جالعىز اياعىن جانتالاسا سەرپىپ، باۋىرلاي جىلجىپ كەلەدى دە سۋعا ىلىگەدى. سول بەتىندە قانىن شۇبىرتىپ كول ورتاسىنداعى ارالعا بالاپاندارىن باستاپ جونەلەدى. مىسى قۇرىپ، سانىن سوققان سۇر مەرگەن جاعالاۋدا قالادى.

جالعىز اياق-جارىم جان بولىپ قالعان قوڭىر قازدىڭ ەندىگى ءومىرى قاسىرەتكە تولادى. بۇرىنعىداي بالاپاندارىن ورگىزىپ، وتىن قاندىرىپ مامىرلاپ قايتار كۇن جوق. جاز جايلاۋدىڭ ەڭ ءبىر قىزىقتى كۇندەرىن سۇلىق جاتۋمەن وتكىزەدى. اشتان ءولىپ بارا جاتقان سوڭ، مويىنى جەتەر ءشوبىن ورعان بولادى. سۋعا ءتۇسىپ سىلانباعان سوڭ، جەلگە جەلپىنىپ تارانباعان سوڭ بوي ءجۇنى قوبىراپ، قاۋىرسىنى ىدىراي باستايدى.

ول دا ەشتەڭە ەمەس ەكەن. كۇن وتكەن سايىن بالاپاندارى قارا قانات بولىپ، سيراقتارى سەرەيىپ، مويىندارى سورايىپ اتا قازبەن بىرگە ۇزاپ جايىلاتىندى شىعارادى. قوڭىر قاز توسىمەن جەر سۇزە جىلجىپ، بالاپاندارىنا ىلەسپەك بولادى. ءبىراق دارمەن جوق. مۇندايدا كوكىرەگى شەرگە تولىپ، كولدىڭ اياسىن كۇڭىرەنتە زار توگەدى. ەنە قازدىڭ سۇڭقىلداعان قايعىلى ءۇنى توڭىرەگىن مۇڭعا بولەپ، كول بەتى ۋايىمنان قابارشىپ جاتقانداي بولادى.

وسىمەن كۇندەر زاۋلاپ ءوتىپ جاتادى. كولدىڭ سۋى سالقىنداپ، قوڭىر كۇز تۇسەدى. قۇستار ساپ تۇزەپ، توپتاسا ۇشىپ، جىلى جاققا قايتۋعا قامدانادى. بۇل كەزدە ەنە قازدىڭ بالاپاندارى دا ۇلى دۇرمەككە ىلەسىپ، اناسىنا قوش-قوش ايتقانداي اينالا ۇشادى. سوندا، قاناتىمەن جەر ساباپ، اقساڭداي ۇمتىلعان ەنە قاز باۋىرىن كوتەرە الماي، ۇيىرىنەن ايىرىلىپ قالا بەرەدى. جاي قالمايدى، وكسىگىن باسا الماي سۇڭقىلداپ، قاسىرەت شەرىن توگەدى.

اقساق قازدىڭ وسى ءحالى كۇيگە اينالعان.

---