ار سوتى الدىندا - 4. بالاڭىز كىتاپ وقي...
(باللادا)
-ۆارۆارا،- دەدى ايەل،- مەنىڭ اتىم
-ال سەنىڭ؟
-ىنتىزار.
-قيىن ەكەن تىپتەن اتىڭ
ءجا، جارار،
سەنى مەن يۆان دەيىن.
تۇكتە جوق، -دەدى سونسوڭ تاڭ قالاتىن.
سەن –يۆان،
مەن- ۆارۆارا جاراسىپ تۇر،
سەن مەنىڭ مازامدى الىپ جىلاما قۇر.
سوزىڭە ايتقان سەنىڭ سەنبەس ەدىم،
كوزىمە تۇسپەگەندە اربا قۇرعىر.
قىرىق جىل جالعىز تۇرام ناناسىڭ با؟
كۇيەۋىم ەرتە قايتتى ناۋقاس ەدى.
قالمادى ارتىندا ءبىر بالاسى دا،
كولحوزدىڭ باقشاسىن كۇتەم باپتاپ،
قىسى- قاتال بۇل ءوڭىر، جازى- اپتاپ.
جىل بويى وسى جەردە تۇرىپ جاتام،
كەلەمىن ءازىر امان قۇداي ساقتاپ.
ءتىرى جان اياق باسپايت قىستا مۇندا،
جىلداي ۇزاق قىس ءتۇنى باتام مۇڭعا.
تاڭ اتا قويما جاققا بەت الامىن،
«ا كاك جە باس- كوز ءوزىڭ بار تۇقىمعا»
دەگەنىن بريگاديردىڭ ەل بىلەدى،
بالاقاي، تانىپ قويعىن سەن دە مەنى.
ۆارۆارا وسى ءازىلدى ادەيى ايتقان؟
بالا ءماز بوپ كۇلەد دەپ سەنگەن ەدى.
ال بالا: «مامام قايدا، نەگە ول كەلمەيدى؟»-
دەگەن ويمەن كۇنى-تۇنى سەندەلەدى،
ماۋجىراپ ۇيقىسى دا كەلمەگەن-دى.
نايزاعاي جىبەرگەندە اسپاندى وسىپ،
شىر ەتىپ ىنتىزار دا قالعان شوشىپ.
ۆارۆارا قۇشاعىنا اپ مەيىر توگىپ،
اسپاننىڭ اشىلۋىن وتىر توسىپ.
ال جاڭبىر توكتى دەرسىڭ شەلەكتەپ ءبىر،
ۇرەيگە ۇستەمەلەپ ۇرەي قوسىپ.
سول تۇننەن ۆارۆاراعا باۋىر باسىپ،
«ءتوتيا» دەپ ەركەلەيتىن كەتپەي قاشىق.
كەيدە ءبىر «ەلىم-اي» دەپ انگە باسىپ،
شىبىقتى ات قىپ ءمىنىپ شۇرقىرايتىن،
شۋ-شۋلەپ، تەبىنىپ ءبىر، قامشى باسىپ.
ال كەيدە مۇڭايىپ ءبىر وتىرار ەد،
كۇرسىنىپ وز-وزىنەن جانى جاسىپ.
سونان سوڭ: «مەنىڭ مامام كەلمەي مە؟»- دەپ،
ىنتىزار سۇراعاندا اسىپ، ساسىپ:
-كەلەت ماماڭ سەنىڭ، كەلەدى ول،-
دەر ەدى كۇندە بەرەر جاۋابى سول.
يۆان تۇگىل ءوزىن دە قالجىراتقان،
بايعۇستى «مامالاتىپ» قان جىلاتقان.
ءتورت جىلدا ءتىرى پەندە كەلمەدى ىزدەپ،
جالعاسقان بىر-بىرىنە جىلدار تىزبەك.
كىم ءبىلسىن ءالى قانشا جالعاسارىن.
اناسى تىرشىلىكتە بىلمەي بارىن،
ءجۇر مە ەكەن الدەقايدا توگىپ زارىن.
ال مۇنى ۇرلاپ كەتكەن سوعىلعاننىڭ
ارباسىن تاپقان مەنەن ءىزىن تاپپاي،
ىزىنە تۇسپەدى ەشكىم ۇرىلاردىڭ.
...ءتۇنى تۇگىل بۇل بايعۇستىڭ كۇنى تۇنەك،
قۇدايعا جالىنسا دا قانشا تىلەپ،
ءبىر حابار بولماي قويدى ەتەر تىرەك.
باستىققا بارعانىندا كومەك سۇراپ،
تىڭداماي تىپتەن ءسوزىن قۇلاق ءتۇرىپ:
-سەن،- دەدى اتا تۇرىپ ۇستەلدى ۇرىپ،-
كەشەگى باي- ماناپتان قالعان، قانشىق،
شىعارعالى كەلىپ ءجۇرمىسىڭ مۇندا بۇلىك؟
سەندەيلەر ۇكىمەتكە جالا جاۋىپ،
امەندە توندىرەتىن جۇرتقا قاۋىپ.
سەن الدە پارتياعا قارسىمىسىڭ،
تاستاتسام وبالىڭ جوق ءقازىر جاۋىپ.
وتىرعان الدەكىمدەر ارالاسىپ،
بالاسى جوعالعان سوڭ قارا باسىپ...
ۇرلاپ كەتتى دەگەنىڭ سەنىڭ ارتىق
-بالاڭ، بالكىم، ورماندا ءجۇر اداسىپ،
ءجۇر- جۇرلەپ
كابينەتتەن الىپ شىققان،
ال باستىقتى كورگەن سايىن بۇعىپ ىققان،
قورقىنىش ۇرەي شىركىن قوس قاباتتاپ،
اقىرى
بۇل پاقىردى كورگە تىققان.
-وپىر-اۋ ءتىرىمىن بە، ءتىرىمىن بە؟
جانىم قاپ، ەس جيدىم با، ءىلىندىم بە؟
ۆارۆارا ءولىپ كەتسەم دەپ ويلادى،
يۆانىم قالار ەدى، كۇنىم، كىمگە؟
اناسى بار ما، ءتىرى بولسا قايدا؟
قۇر ويدان جاپا شەگۋ كىمگە پايدا؟
بالاسىن ءبىر ءسات بولسىن ويلاماي ما؟
كەتتى مە جاستىق جەلىك جەتەگىندە؟
دالەلسىز قالاي قيام ونى وندايعا،-
دەپ ويلاپ ءجيى-جيى كۇرسىنەدى.
قالادى قۇرعىر ويدان قۇر سۇلدەرى،
ونان دا كۇمانىمدى انىقتايىن،
الدىمدا اجال توسىپ تۇرسا مەيلى.
سول ويمەن باس دارىگەرگە باسىن سۇقتى،
تىڭدادى ول بۇل اقتارعان بار سۇمدىقتى.
سونسوڭ رەداكتوردى شاقىرىپ اپ،
ءوتىندى جازۋلارىن بار شىندىقتى.
-ايرىلعان اناسىنان بالا ءتىرى
ەشكىم دە شىعارا المايد جوققا مۇنى.
بالانىڭ ۇرلانعانىن جازار بولساق،
تەرەڭگە تارتپاق ونىڭ تىپتەن قۇنى.
ويتكەنى ۇستاعان جوق ۇرىنى ەشكىم،
قويىڭىز ال ازىرگە بىردەن مۇنى.
سونان سوڭ ءبىزدىڭ ەلدە بالا ۇرلاۋ
جوق تىپتەن.
ساياسي قاتە مۇنى ۇعىنباۋ.
بالانىڭ كىم ەكەنىن، ءاتى-جونىن،
تەگىندە اتا-اناسى بارما ەد ونىڭ؟
وسىنى انىق بىلمەي بىردە ء-بىرىن،
جوبالاپ ءدال كەلە مە پىشكەن تونىڭ؟-
دەدى دە ۆارۆاراعا كۇلىمسىرەپ:
-بالاڭىز كىتاپ وقي الا ما؟- دەپ
نازار ساپ ساۋال قويدى ءبىرىنشى رەت.
-وقيدى. كىتاپحانا وقىرمانى مىنە.
ەندى جاڭا كىردى، ءسوزدىڭ جانى.
ء-بىز وندا وقىرمان دەپ يۆان ۆولكوۆ
بەرەيىك سۋرەتىن تانىعانى.
-گازەتتىڭ يۆانى نە مىناۋ ءبىزدىڭ؟..
تابار ەك ءبىز سولايشا بالا ءىزىن.
ۆارۆارا قاتتى تولقىپ دەگەن ەدى.
-انتونينا ءوزىڭ ءبىل سىزدە تىزگىن.
كوز سالعان گازەتتەگى سۋرەتكە
وقىرمان: «و، بوجە!»- دەپ كۇبىر ەتتى.
-وي، مىناۋ ىنتىزار عوي، ىنتىزار عوي.
ال ولار يۆان دەپتى قاتەلەسىپ،
جۇمىس كيىمىن اسىعىس جۇرە شەشىنىپ،
ول دەرەۋ جۇگىردى ەندى كورشىسىنە:
-ىنتىزار، ىنتىزار عوي كورشى مىنە،
بۇل باياعى مەدبيكە تاتار ايەل
شەشەسىن جەرلەدىك قوي انەۋ كۇنى.
ءاپ- ساتتە دەريەۆنيا: «ءيا»،- دەستى،
اپىراي كىم كورىپتى مۇنداي كەپتى.
-وسىلاي دا... وسىلاي دا...ىنتىزار بۇل،
ءتورت جىل بۇرىن يليچتەن جوعالعان ۇل،-
دەپ گازەتكە قوڭىراۋ شالىنعانىن.
بىلەتىندەر بالانى تابىلعانىن،
ەستىگەندە ۆارۆارا ەسى شىعىپ،
دۇركىن-دۇركىن شوقىندى ءتاۋبا قىلىپ.
يليچتەن ءبىر توپ ادام ىزدەپ كەلىپ،
بۇلاردى كوپ كۇتتىرمەي اكەتتى ءىلىپ.
ىنتىزار دەۋمەن بولدى: «مامام قايدا؟»
بار بولسا قۇلىنشاعىن قارسى الماي ما؟
توپ ادام مۇنى ورمانعا ەرتىپ باردى.
ەل جوعى بايقالادى بۇل ماڭايدا
قۇلپى تاس... اناسىنىڭ سۋرەتى...
كورگەندە اياق قولى ءدىر-دىر ەتتى.
مامالاپ قۇشاقتادى قۇلپىتاستى
جىلاتتى تۇرعان توسىپ قالىڭ كوپتى؟
مامالاپ ورمان ءىشىن جاڭعىرتتى.
-جەر- انا، سەنسىڭ- ماڭگى، سەنسىڭ- مىقتى!
ءبىر قىزىڭ قۇشاعىڭدا جاتىر سەنىڭ،
جاتقان جەرى انامنىڭ جەرۇيىق-تى.
انادان ءتىرى ايرىلىپ، ءولى تاپقان،
...ۇرپاعىڭ ول دا سەنىڭ قىلار ماقتان.
سەن بىزگە وسيەت ەتىپ ايتار ەڭ- اۋ،
ارسىزدان اۋلاق بول دەپ ارىن ساتقان.
ءتۇيىن
جانىنان كورەتۇعىن ارىن ارداق،
مەرت بولعان ارىن قورعاپ تالاي بوزداق.
دەگەنى «جانىم ارىم ساداعاسى»
قولىما قالام الدىم ويدى قوزعاپ.
مەن ءۇشىن بيىك ءدايىم اردىڭ سوتى،
سونگەنشە ءومىرىڭنىڭ مازداق وتى.
ول بىرگە سەنىمەن كۇندىز- ءتۇنى
كىناسىز پاك جانداردىڭ شالقىر نۇرى.
قۇدايدىڭ بەرمەگەنىن تارتىپ الىپ،
قيانات جاسار بولساڭ جانعا ءعارىپ،
كۇيەسىڭ، قۇتىلمايسىڭ ار سوتىنا.
ول سەنى مازالايدى ەسىڭدى الىپ،
ول سەنى شىرىلداتار شوقشا قارىپ.
تىرلىگىڭ تۇنەككە ءبىر اينالادى،
اشىق كۇندە وتەسىڭ كورمەي جارىق.
سوندىقتان
ار سوتىنان جان دا ءجۇر ساقتانىپ.
سۇلەيمەن بايازيتوۆ
You Might Also Like
-
تەحنولوگيالىق پاركتەر – زاماناۋي يننوۆاسيالىق ەكونوميكانىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى. بۇگىنگى تاڭدا ەلدىڭ تولىققاندى يننوۆاسيالىق قىزمەتى عىلىمي جانە يننوۆاسيالىق ورتالىقتار مەن پاركتەر، يدەيالار ينكۋب...
-
سوڭعى 3 جىلدا عىلىمعا 100 ملرد تەڭگە ءبولىندى. الداعى ۋاقىتتا بۇل ۇستانىمنان اينىماي، عىلىمنىڭ قارقىندى دامي بەرۋىنە جاعداي جاساي بەرەتىن بولامىز، دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ق ر ۇل...
