ارالاس قۇرمالاس سويلەم (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارلارى)
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
46. ارالاس قۇرمالاس سويلەم
47. قۇرمالاس سويلەمنىڭ تىنىس بەلگىلەرى
48. ورحون – ەنيسەي جازبالارىنداعى قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرى.
49. ءتول ءسوز. تولەۋ ءسوز
50. ءتول ءسوز بەن اۆتور ءسوزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ارالاس قۇرمالاس سويلەم
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلارعا كەزەكتەس سالالاس سويلەم تۋرالى تۇسىنىكتى تىلمەن وقۋشىلاردى قاتىستىرا وتىرىپ جان - جاقتى مالىمەت بەرۋ؛
ءا) سويلەمنىڭ تۇرلەرىن تۇسىندىرە وتىرىپ ۇجىمدىق، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ادامدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
ب) وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرىپ، ءوۇواجپت ارقىلى ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىم، ىسكەرلىك داعدىنى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، سەمانتيكالىق كارتا، قوسىمشا ماتەريالدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن ساباقتى قالاي مەڭگەرگەنىن بايقاۋ ءۇشىن بىرنەشە سۇراقتار قويامىن
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرى ءبىر - بىرىمەن سالالاسىپ تا، ساباقتاسىپ تا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ ءتۇرىن ارالاس قۇرمالاس سويلەم دەيمىز.
امانتاي سەرعازىلارعا اقىلداسىپ ەدى، جامانتايدىڭ ناۋقاسىنىڭ ءتۇرى جامان بولعاندىقتان، ولار ىرىق بەرە قويمادى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىندا كەمىندە ءۇش جاي سويلەم بولادى. ولاردىڭ ەكەۋىنىڭ بايانداۋىشى تياناقتى دا، بىرەۋىنىڭ بايانداۋىشى تياناقسىز بولىپ كەلەدى. بايانداۋىشى تياناقسىز سويلەم بىردە ارالاس قۇرمالاستىڭ باس جاعىنا ورنالاسا، بىردە تياناقتى جاي سويلەمدەردىڭ اراسىنا ورنالاسادى.
مىسالدارى:
1. كۇن شىعىپ، ەل تۇرا باستادى، - نۇرلان ءالى جوق.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى.
2. قورعان كەزىندە توپىراق ارالاستىرا تاستان قالانعان ەكەن دە، بۇل كەزدە قورعاننىڭ ۇستىنە جىڭعىل مەن شەڭگەل ارالاسا شىعىپ، وزىنشە ول دا ءبىر ءسان بەرىپ تۇر.
سىزباسى: باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
ارالاس قۇرمالاس كەيدە ءتورت جاي سويلەمنىڭ قۇرمالاسۋى ارقىلى دا جاسالادى. مۇندايدا ەكى جاي سويلەمنىڭ بايانداۋىشى تياناقسىز بولىپ كەلەدى. تياناقسىز سويلەمدەر بىردە ارالاس قۇرمالاستىڭ باس جاعىنا ءبىرىڭعاي ورنالاسسا، بىردە تياناقتى سويلەمدەردىڭ اراسىنا ورنالاسادى نەمەسە تياناقسىز سويلەم مەن تياناقتى سويلەمى كەزەكتەسە ورنالاسادى.
1. اقبوز الدىڭعى ەكى اياعىن ەربيتىپ، كوزى شاتىناپ تۇرا بەرگەندە، شولاق قۇلاعىن تومەن قاراي تۇقىرتا باسىپ قالىپ ەدى – ات ەتپەتىنەن ءتۇستى.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى.
2. داستارحانداي قاعازداعى شيمايدا نە سيقىر جاتقانىن ءشاريپا مەن نۇرباي بىلە العان جوق، ءبىراق ءدان شىعىندالۋ تىيىلعان سوڭ، ەكەۋى دە ينجەنەرگە دەن قويىپ، ونىڭ اۋزىنان شىققان ءسوز اتاۋلىنى باس شۇلعي ماقۇلدادى.
سىزباسى: باسىڭقى، باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
3. كەگەن اۋدانىنا كەلگەنىنشە، مەن دە اڭشى ەمەس ەدىم، مۇندا كەلگەن سوڭ، ەرىكسىز ۇيرەندىم.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەم – كەمىندە ءۇش سويلەمنەن قۇرالىپ، ءبىر - بىرىمەن سالالاسا دا، ساباقتاسا دا بايلانىساتىن قۇرمالاس ءتۇرى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ سىزباسى تومەندەگىدەي:
باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى مىسالى: قاراعاندىنىڭ قارى بيىل بۇرقان - تارقان قاۋىرت ەرىپ ەدى، ساي سالالار سۋعا تولىپ، قىردىڭ تەنتەك وزەندەرى ساقىلداپ تاسىعالى كەمەرلەپ تۇر.
باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: كوزىن ساۋلەگە ۇيرەتكەن اسقار تەرەزەدەن قاراسا، اسپان ايداي اشىق ەكەن دە، شۋاقتى كۇن تۇسكە تارماسىپ قالعان ەكەن.
باعىنىڭقى، باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: ليزا ويناپ ەسىك الدىنا شىعىپ كەتسە، اكە - شەشەسىنىڭ داۋىستارى ۇزدىكسىز شىعادى دا، ليزا ۇيگە قايتسا، سوزدەرىنىڭ اياقتالماي توقتالعانى اڭدالادى.
باسىڭقى، باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: ول باستىقتىڭ بولمەسىنە كەلگەن ەدى، ءبىراق باسقا كەلگەندەر بولىپ، كوپكە دەيىن كەزەك كەلمەي، ەسىك الدىندا كۇتىپ قالدى.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا بىرنەشە سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك جانە مورفولوگيالىق تالداۋ جۇرگىزەدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
باعالاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداپ كەلگەنىنە جانە جاڭا ساباققا ىنتالى قاتىسىپ وتىرعاندارىن باعالايمىن.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
46. ارالاس قۇرمالاس سويلەم
47. قۇرمالاس سويلەمنىڭ تىنىس بەلگىلەرى
48. ورحون – ەنيسەي جازبالارىنداعى قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرى.
49. ءتول ءسوز. تولەۋ ءسوز
50. ءتول ءسوز بەن اۆتور ءسوزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ارالاس قۇرمالاس سويلەم
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلارعا كەزەكتەس سالالاس سويلەم تۋرالى تۇسىنىكتى تىلمەن وقۋشىلاردى قاتىستىرا وتىرىپ جان - جاقتى مالىمەت بەرۋ؛
ءا) سويلەمنىڭ تۇرلەرىن تۇسىندىرە وتىرىپ ۇجىمدىق، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ادامدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
ب) وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرىپ، ءوۇواجپت ارقىلى ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىم، ىسكەرلىك داعدىنى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، سەمانتيكالىق كارتا، قوسىمشا ماتەريالدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن ساباقتى قالاي مەڭگەرگەنىن بايقاۋ ءۇشىن بىرنەشە سۇراقتار قويامىن
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرى ءبىر - بىرىمەن سالالاسىپ تا، ساباقتاسىپ تا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ ءتۇرىن ارالاس قۇرمالاس سويلەم دەيمىز.
امانتاي سەرعازىلارعا اقىلداسىپ ەدى، جامانتايدىڭ ناۋقاسىنىڭ ءتۇرى جامان بولعاندىقتان، ولار ىرىق بەرە قويمادى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىندا كەمىندە ءۇش جاي سويلەم بولادى. ولاردىڭ ەكەۋىنىڭ بايانداۋىشى تياناقتى دا، بىرەۋىنىڭ بايانداۋىشى تياناقسىز بولىپ كەلەدى. بايانداۋىشى تياناقسىز سويلەم بىردە ارالاس قۇرمالاستىڭ باس جاعىنا ورنالاسا، بىردە تياناقتى جاي سويلەمدەردىڭ اراسىنا ورنالاسادى.
مىسالدارى:
1. كۇن شىعىپ، ەل تۇرا باستادى، - نۇرلان ءالى جوق.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى.
2. قورعان كەزىندە توپىراق ارالاستىرا تاستان قالانعان ەكەن دە، بۇل كەزدە قورعاننىڭ ۇستىنە جىڭعىل مەن شەڭگەل ارالاسا شىعىپ، وزىنشە ول دا ءبىر ءسان بەرىپ تۇر.
سىزباسى: باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
ارالاس قۇرمالاس كەيدە ءتورت جاي سويلەمنىڭ قۇرمالاسۋى ارقىلى دا جاسالادى. مۇندايدا ەكى جاي سويلەمنىڭ بايانداۋىشى تياناقسىز بولىپ كەلەدى. تياناقسىز سويلەمدەر بىردە ارالاس قۇرمالاستىڭ باس جاعىنا ءبىرىڭعاي ورنالاسسا، بىردە تياناقتى سويلەمدەردىڭ اراسىنا ورنالاسادى نەمەسە تياناقسىز سويلەم مەن تياناقتى سويلەمى كەزەكتەسە ورنالاسادى.
1. اقبوز الدىڭعى ەكى اياعىن ەربيتىپ، كوزى شاتىناپ تۇرا بەرگەندە، شولاق قۇلاعىن تومەن قاراي تۇقىرتا باسىپ قالىپ ەدى – ات ەتپەتىنەن ءتۇستى.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى.
2. داستارحانداي قاعازداعى شيمايدا نە سيقىر جاتقانىن ءشاريپا مەن نۇرباي بىلە العان جوق، ءبىراق ءدان شىعىندالۋ تىيىلعان سوڭ، ەكەۋى دە ينجەنەرگە دەن قويىپ، ونىڭ اۋزىنان شىققان ءسوز اتاۋلىنى باس شۇلعي ماقۇلدادى.
سىزباسى: باسىڭقى، باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
3. كەگەن اۋدانىنا كەلگەنىنشە، مەن دە اڭشى ەمەس ەدىم، مۇندا كەلگەن سوڭ، ەرىكسىز ۇيرەندىم.
سىزباسى: باعىنىڭقى، باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەم – كەمىندە ءۇش سويلەمنەن قۇرالىپ، ءبىر - بىرىمەن سالالاسا دا، ساباقتاسا دا بايلانىساتىن قۇرمالاس ءتۇرى.
ارالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ سىزباسى تومەندەگىدەي:
باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى مىسالى: قاراعاندىنىڭ قارى بيىل بۇرقان - تارقان قاۋىرت ەرىپ ەدى، ساي سالالار سۋعا تولىپ، قىردىڭ تەنتەك وزەندەرى ساقىلداپ تاسىعالى كەمەرلەپ تۇر.
باعىنىڭقى، باسىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: كوزىن ساۋلەگە ۇيرەتكەن اسقار تەرەزەدەن قاراسا، اسپان ايداي اشىق ەكەن دە، شۋاقتى كۇن تۇسكە تارماسىپ قالعان ەكەن.
باعىنىڭقى، باسىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: ليزا ويناپ ەسىك الدىنا شىعىپ كەتسە، اكە - شەشەسىنىڭ داۋىستارى ۇزدىكسىز شىعادى دا، ليزا ۇيگە قايتسا، سوزدەرىنىڭ اياقتالماي توقتالعانى اڭدالادى.
باسىڭقى، باعىنىڭقى، باعىنىڭقى، باسىڭقى. مىسالى: ول باستىقتىڭ بولمەسىنە كەلگەن ەدى، ءبىراق باسقا كەلگەندەر بولىپ، كوپكە دەيىن كەزەك كەلمەي، ەسىك الدىندا كۇتىپ قالدى.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا بىرنەشە سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك جانە مورفولوگيالىق تالداۋ جۇرگىزەدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
باعالاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداپ كەلگەنىنە جانە جاڭا ساباققا ىنتالى قاتىسىپ وتىرعاندارىن باعالايمىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
-
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
-
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
