ارايلى التىن كۇز
ارايلى التىن كۇز
ماقساتى: مەكتەبىمىزدە وتكىزىلىپ جاتقان «التىن كۇز» مەرەكەسىنە ۇيىمشىلدىقپەن قاتىسا وتىرىپ، كۇز - بايلىق، كۇز - بەرەكە، كۇز - مولشىلىق، كۇز - شاتتىق، كۇز - قۋانىش ەكەنىن وقۋشى ساناسىنا جەتكىزۋ. وزدەرىنە ەرىك بەرە وتىرىپ، اۋىزبىرشىلىككە، ىنتىماقتاستىققا باۋلۋ.
جوسپارى:
1. تانىستىرۋ (وقۋشىلار وزدەرىن جەكە - جەكە تانىستىرادى)
2. ونەر سايىسى (ەكەۋىنىڭ دە ونەرى تاماشالانادى)
3. مەرەكەلىك داستارحان ءمازىرى (كۇزگى ونىمدەردەن ۇيدەن دايىنداپ اكەلۋى كەرەك)
4. ءسان ۇلگىسى (ءوز شىعارماشىلىقتارى)
5. بىلگەنگە – مارجان (سۇراق - جاۋاپ)
6. قورىتىندى
كەش جارىق، قىمباتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «ارايلى التىن كۇز» اتتى كۇزگى بال كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر. بارەكەلدى، مەرەكەلى التىن كۇز قۇتتى بولسىن. قاسيەتتى كۇز مەزگىلىنىڭ ءبىر سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. كۇز دەگەنىمىز – جازيرا دالانىڭ دارحان داستارحانى. كۇز دەگەنىمىز – بايلىق، مولشىلىق.
التىن كۇز ءبىز بەن سىزگە شۋاق شاشسىن،
كوڭىلدى سەرىپپەلى كۇيىن اشسىن.
ب ا ق پەنەن شاتتىق بىرگە قاتار قونىپ،
بەرەكە بىرلىكپەنەن ورتاقتاسسىن.
كوڭىل قويىپ، قۇلاق سالىڭىزدار!
ۇنسىزدىك ورناپ تىنا قالىڭىزدار!
بۇگىنگى ءبىزدىڭ باعدارلامامىزدا:
كەلتىرەتىن ءاردايىم سەزىم كۇيىن،
كورەسىزدەر قىزىقتىڭ نەشە ءتۇرىن
ءانشىنىڭ انىقتاعان ءانىن ەستىپ،
كوڭىلىڭىز قالارى حاق ءبىر سەرپىلىپ.
وسىلاي ءبارى - ءبارى بولىپ جاتسا،
ماقساتقا قالار ەدىك ءبىز دە جەتىپ.
ال ەندى وقۋشىلار بۇگىنگى التىن كۇزگە قاتىسۋشى حانشالار مەن حانزادالاردى ورتاعا شاقىرايىق.
سالقىن سىز، دىمقىل تۇمان سوڭىنا ەرگەن،
جىلاۋىق بۇلتتارى بار قانات كورگەن.
كۇز كەلدى مەزگىلىندە ارقالانىپ،
كۇن بارما بايلىعىن ول تەگىن بەرگەن!؟
ءبىز ونى كۇتىپ ءجۇر ەك اۋەل باستا - اق،
كەتتىك تە قىزۋ ءىستى دەرەۋ باستاپ
استىق جەمىس، ماقتاسىن …. – بار بايلىعىن
الىپ قالدىق ەڭبەككە ايىرباستاپ.
ناعىز سارى التىنداي سارى كۇز – قىركۇيەك ايى. ول – ەڭبەك ايى. كۇز ماۋسىمىنىڭ ەكىنشى اي – قازان. بۇل اي – مەرەكە باسى. ويتكەنى ديحاندار سابانتوي جاسايدى. كۇزدىڭ سوڭعى ايى – قاراشا. قاراشا دەسە دەگەندەي، اينالا تەپ - تەگىس سۇرەڭسىز. جاپىراعىنان ايرىلعان اعاش قارا سۋىققا قالتىراپ، جۇدەۋ دالاعا ءوڭ بەرە الماي سەلتيەدى.
كۇز مەيرام قۇتتى بولسىن بارشاعا،
كۇزدىڭ ءسانى كەلىپ قاپتى ورتاعا.
ءادىلقازى القالارمەن تانىستىرىپ،
كەتەيىنشى وسى وتىرعان بارشاڭا، - دەي وتىرىپ قۇرمەتتى كورەرمەندەر ءادىلقازى القالارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
تانىستىرۋ ءبولىمى
قوش كەلدىڭىز كورەرمەن،
«كۇزگى بال» سىن - كەشىنە
وتىرىڭىز قول سوعىپ،
شات كۇلكىگە بولەنە.
كوبەيدى قۇت - بەرەكە،
استىق تولى قويمامىز
قۇتتى بولسىن مەرەكە،
«التىن كۇزدى» تويلايمىز.
ەندەشە، قۇرمەتتى كورەرمەندەر قاتىسۋشىلارىمىزعا ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، «ارايلى التىن كۇز» اتتى سايىسىمىزدىڭ ءبىرىنشى ءبولىمدى تانىستىرۋعا كەزەك بەرەيىك. قول سوعىپ قوشەمەتتەپ قارسى الىڭىزدار ءبىزدىڭ سۇلۋ دا سۇيكىمدى حانشالارىمىز بەن سالماقتى دا سىمباتتى حانزادالارىمىز وزدەرىن تانىستىرسىن.
ونەر سايىسى
حانشالارىمىز بەن حانزادالارىمىزدى تانىپ بىلسەك سايىسىمىزدىڭ ەكىنشى بولىمىنە كەزەك بەرەيىك.
التىن كۇز بىردە شۋاق، بىردە سالقىن،
جەر مەن كوك جالتىراعان ساپ - سارى التىن
اعاشتا جاپىراقتار سىلدىرلايدى،
توگىلگەن التىن تەڭگە سانسىز جالقىن.
سارى التىن باتسايىداي دالا ميداي،
ۇيىلگەن مايا - مايا قىزىل ميداي
قىرماندا قىزىل التىن، قىزىل مارجان،
جاينايدى جاراتىلىس بەرگەن سىيداي،
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى
ى. التىنسارين اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى قايىرجانوۆا جۇماگۇل
ماقساتى: مەكتەبىمىزدە وتكىزىلىپ جاتقان «التىن كۇز» مەرەكەسىنە ۇيىمشىلدىقپەن قاتىسا وتىرىپ، كۇز - بايلىق، كۇز - بەرەكە، كۇز - مولشىلىق، كۇز - شاتتىق، كۇز - قۋانىش ەكەنىن وقۋشى ساناسىنا جەتكىزۋ. وزدەرىنە ەرىك بەرە وتىرىپ، اۋىزبىرشىلىككە، ىنتىماقتاستىققا باۋلۋ.
جوسپارى:
1. تانىستىرۋ (وقۋشىلار وزدەرىن جەكە - جەكە تانىستىرادى)
2. ونەر سايىسى (ەكەۋىنىڭ دە ونەرى تاماشالانادى)
3. مەرەكەلىك داستارحان ءمازىرى (كۇزگى ونىمدەردەن ۇيدەن دايىنداپ اكەلۋى كەرەك)
4. ءسان ۇلگىسى (ءوز شىعارماشىلىقتارى)
5. بىلگەنگە – مارجان (سۇراق - جاۋاپ)
6. قورىتىندى
كەش جارىق، قىمباتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «ارايلى التىن كۇز» اتتى كۇزگى بال كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر. بارەكەلدى، مەرەكەلى التىن كۇز قۇتتى بولسىن. قاسيەتتى كۇز مەزگىلىنىڭ ءبىر سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. كۇز دەگەنىمىز – جازيرا دالانىڭ دارحان داستارحانى. كۇز دەگەنىمىز – بايلىق، مولشىلىق.
التىن كۇز ءبىز بەن سىزگە شۋاق شاشسىن،
كوڭىلدى سەرىپپەلى كۇيىن اشسىن.
ب ا ق پەنەن شاتتىق بىرگە قاتار قونىپ،
بەرەكە بىرلىكپەنەن ورتاقتاسسىن.
كوڭىل قويىپ، قۇلاق سالىڭىزدار!
ۇنسىزدىك ورناپ تىنا قالىڭىزدار!
بۇگىنگى ءبىزدىڭ باعدارلامامىزدا:
كەلتىرەتىن ءاردايىم سەزىم كۇيىن،
كورەسىزدەر قىزىقتىڭ نەشە ءتۇرىن
ءانشىنىڭ انىقتاعان ءانىن ەستىپ،
كوڭىلىڭىز قالارى حاق ءبىر سەرپىلىپ.
وسىلاي ءبارى - ءبارى بولىپ جاتسا،
ماقساتقا قالار ەدىك ءبىز دە جەتىپ.
ال ەندى وقۋشىلار بۇگىنگى التىن كۇزگە قاتىسۋشى حانشالار مەن حانزادالاردى ورتاعا شاقىرايىق.
سالقىن سىز، دىمقىل تۇمان سوڭىنا ەرگەن،
جىلاۋىق بۇلتتارى بار قانات كورگەن.
كۇز كەلدى مەزگىلىندە ارقالانىپ،
كۇن بارما بايلىعىن ول تەگىن بەرگەن!؟
ءبىز ونى كۇتىپ ءجۇر ەك اۋەل باستا - اق،
كەتتىك تە قىزۋ ءىستى دەرەۋ باستاپ
استىق جەمىس، ماقتاسىن …. – بار بايلىعىن
الىپ قالدىق ەڭبەككە ايىرباستاپ.
ناعىز سارى التىنداي سارى كۇز – قىركۇيەك ايى. ول – ەڭبەك ايى. كۇز ماۋسىمىنىڭ ەكىنشى اي – قازان. بۇل اي – مەرەكە باسى. ويتكەنى ديحاندار سابانتوي جاسايدى. كۇزدىڭ سوڭعى ايى – قاراشا. قاراشا دەسە دەگەندەي، اينالا تەپ - تەگىس سۇرەڭسىز. جاپىراعىنان ايرىلعان اعاش قارا سۋىققا قالتىراپ، جۇدەۋ دالاعا ءوڭ بەرە الماي سەلتيەدى.
كۇز مەيرام قۇتتى بولسىن بارشاعا،
كۇزدىڭ ءسانى كەلىپ قاپتى ورتاعا.
ءادىلقازى القالارمەن تانىستىرىپ،
كەتەيىنشى وسى وتىرعان بارشاڭا، - دەي وتىرىپ قۇرمەتتى كورەرمەندەر ءادىلقازى القالارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
تانىستىرۋ ءبولىمى
قوش كەلدىڭىز كورەرمەن،
«كۇزگى بال» سىن - كەشىنە
وتىرىڭىز قول سوعىپ،
شات كۇلكىگە بولەنە.
كوبەيدى قۇت - بەرەكە،
استىق تولى قويمامىز
قۇتتى بولسىن مەرەكە،
«التىن كۇزدى» تويلايمىز.
ەندەشە، قۇرمەتتى كورەرمەندەر قاتىسۋشىلارىمىزعا ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، «ارايلى التىن كۇز» اتتى سايىسىمىزدىڭ ءبىرىنشى ءبولىمدى تانىستىرۋعا كەزەك بەرەيىك. قول سوعىپ قوشەمەتتەپ قارسى الىڭىزدار ءبىزدىڭ سۇلۋ دا سۇيكىمدى حانشالارىمىز بەن سالماقتى دا سىمباتتى حانزادالارىمىز وزدەرىن تانىستىرسىن.
ونەر سايىسى
حانشالارىمىز بەن حانزادالارىمىزدى تانىپ بىلسەك سايىسىمىزدىڭ ەكىنشى بولىمىنە كەزەك بەرەيىك.
التىن كۇز بىردە شۋاق، بىردە سالقىن،
جەر مەن كوك جالتىراعان ساپ - سارى التىن
اعاشتا جاپىراقتار سىلدىرلايدى،
توگىلگەن التىن تەڭگە سانسىز جالقىن.
سارى التىن باتسايىداي دالا ميداي،
ۇيىلگەن مايا - مايا قىزىل ميداي
قىرماندا قىزىل التىن، قىزىل مارجان،
جاينايدى جاراتىلىس بەرگەن سىيداي،
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى
ى. التىنسارين اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى قايىرجانوۆا جۇماگۇل
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ماقساتى: ءتۇرلى جۇك تاسۋعا ارنالعان كولىك تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ولاردىڭ ادامداردى تاسيتىن كولىك تۇرلەرىنەن ايىرماشىلىعىن اتاپ ايتىپ بەرۋگە ۇيرەتۋ. كولىكتىڭ قۇرىلىسى ونىڭ جۇگىنىڭ سيپاتى مەن ما...
