اسقار دەپ اتادى، قوي بوپ قۇلايدى...
جامبىل الماتىعا جاقىن اۋداننىڭ ءبىرى. جامبىلعا بارساڭ قاراقاستەككە بارعانىڭ. قاراقاستەككە بارساڭ ءبىر جاعىڭ تاۋ بولىپ، ءبىر جاعىڭ باۋ بولىپ ۇلاسىپ، الدىڭ ورماندى، ارتىڭ جازىق، كەڭ القاپتى دالا بوپ كەتەدى. جازدا جايلاۋ، قىستا قىستاۋدى دا وسى قويناۋلاردان تاباسىڭ. تاۋىنا شىقساڭ تاڭ قالاتىنىڭ دا كوپ: بۇرقىراپ اققان بۇلاق تا كەزدەسەدى، قۇلامالى قۇز دا جولىعادى، بيىك شاتقال شىڭى دا بار، شۋاعى مول قالتارىسى دا كوپ، ورمانى دا جەتكىلىكتى.
وسى بايلىقتىڭ ورتاسىندا "وكتيابر" كولحوزى سياقتى بىرنەشە كولحوز وتىر. قالاسا تاۋىنا شىعىپ، تىلەسە توسكەيىنە ورلەپ، ەمىن-ەركىن جايلايدى. "وكتيابر" كولحوزىندا پرەدسەداتەلى قازىبەكپەن سويلەسسەڭ:
— قۇلىنىمىز قۇلان بوپ سەكىرىپ قۇزدا وينايدى، قويىمىز ارقارعا ۇقساپ الاتاۋدىڭ توسكەيىندە وينايدى، ەسەبىنەن دە جاڭىلدىق... ون مىڭداعان قويدى يگەرىپ الۋ وڭاي ما؟ — دەپ لەپىرتە باستاسا، ونىڭ ءسوزىن قوي فەرماسىنىڭ باستىعى كوپىرتە جونەپ، بۋحگالتەرى قوستايدى:
— بۇل قويناۋداعى تاعى ءبىر تاماشا — شاتقالىنا شىعىپ تاۋتەكەسىن دە ىزدەمەيسىڭ، ورمانىنا كىرىپ ايۋعا دا ۇرىنبايسىڭ، وسىناۋ كورىنگەن جىقپىلىنا بارساڭ الدىڭنان ورعىپ ارقار شىعادى، اتىپ قالاسىڭ... قوي بولىپ جىعىلادى، الاسىڭ دا قايتاسىڭ! — دەپ قىزا كەلە ەرتەگى سياقتى قىزىق-قىزىق اڭگىمەلەر ايتادى.
"ەل قۇلاعى ەلۋ" دەگەن ەمەس پە؟ وسى حاباردىڭ دۇمپۋىمەن قاراقاستەككە، ارقار بوپ اتىلىپ، قوي بولىپ قۇلايتىن قىزىقتى كورۋگە ءبىز دە باردىق. الدىمىزدا الاتاۋ، تاس توبەدەن قاراپ مايبۇلاقتىڭ شوقىسى تۇر. باتىسىمىزدا قورداي تاۋى كورىنسە، شىعىس جاعىمىز ورماندى توعاي بولىپ كەتە بەرەدى.
ءبىزدى باستاپ بارعان زايكين دەيتىن جىگىت. ول وسى قويناۋدى ءوز قولىنان ورناتقانداي، ويى مەن شۇقىرىن، ءورى مەن قىرىن تۇگەل تانىستىرىپ كەلە جاتىر. ويتكەنى ول وتكەن جىلدارى قاراقاستەكتىڭ تاۋ بەتىندەگى كولحوزارالىق سۋ ەلەكتر ستانسياسىندا تەحنيك بولىپ ىستەپتى.
— قازىرگى قىزمەتىڭ قايدا؟ — دەسەڭ، زايكين سىلق-سىلق كۇلىپ:
— ارقار دەپ اتىپ، قوي قۇلاتساڭ، قىزمەتتىڭ كەرەگى نە؟ — دەپ اقتارىلا سويلەيدى. ازىرگە بۇل قالجىڭعا تۇسىنە قويماي، تاڭداناسىڭ دا ەرە بەرەسىڭ.
مىنە سول زايكيننىڭ باستاۋىمەن قالىڭ ورماننىڭ ءبىر قالتارىسىندا بال اراسىن باعىپ وتىرعان تيحون دەيتىن قارتتىڭ ءۇيىنىڭ ۇستىنەن شىقتىق. كورىپ جۇرگەن، كەلىپ كەتكەن كىسى بولماسا، تابىلاتىن دا، بىلىنەتىن دە ءۇي ەمەس. تاستىڭ تاساسىندا، قۇزدىڭ قۋىسىنا ءسىڭىپ كەتكەن لاشىق ەكەن. ساۋ ەتە تۇسكەن ءبىزدى كورگەن تيحون قىنجىلا سويلەدى:
— تاعى دا كەلدىڭدەر مە قاپتاپ؟ كەلۋشى از بولىپ ءجۇر ەدى... و زامان دا بۇ زامان، قوي اتقاندى كىم كورگەن؟ — دەپ، شال نارازىلىعىن ىركە الماي سويلەدى.
"ارقار دەپ اتساق، قوي بولىپ قۇلايدى!" دەگەن دۇمبىلەز ءسوزدىڭ استارىنا قالاي تۇسىنەرىمىزدى بىلە الماي كەلە جاتقانىمىزدا، تيحون قارتتىڭ مىنا ءسوزى ءبىزدى ىرشىتىپ جىبەردى.
— قوي اتقانى قالاي، قايداعى قوي؟ — دەپ تاڭىرقانا قالعانىمىز سول، تارس ەتە تۇسكەن مىلتىقتىڭ داۋسى ويىمىزدى ءبولىپ كەتتى. مىلتىق داۋسىن ەستىگەندە "ساداعىمىزدى قولعا الا" ءبىز دە جۇگىردىك.
— شاق ەتكەن جوق، دۇڭك ەتە قالدى، تاسقا تيگەن جوق، ارقارعا ءتيدى، قوي بولىپ قۇلادى!.. — دەدى زايكين، ەنتىگە سويلەپ.
كوپ تە جۇگىرگەنىمىز جوق، از دا جەر ەمەس ەكەن، بەس-التى كيلومەتر كەتىپ تە قالدىق. الدىمىزدان ءارى جۇمساق، ءارى زارلى ءبىر ءۇن قۇلاققا شالىنادى: "ءما-ا!" دەگەندەي بولادى. جاقىنداپ كەلسەك جاڭا تۋعان قوزى، قۇلاعى سالپاڭداپ، قاز-قاز باسىپ قاشقان بولادى دا قايتا جىعىلادى. بالالىق تا، تاعىلىق تا بار بويىندا.
تارس ەتكەن مىلتىق وسى قوزىنىڭ اناسىن قۇلاتقانىن كوردىك تە، ونان ءورى بارعانىمىز جوق. بارۋدىڭ دا قاجەتى جوق ەدى، ويتكەنى ارقار بوپ اتىلىپ، قوي بولىپ قۇلاعان "اندى" ءبىر ماشينا الا قاشىپ ۇلگىردى...
ەندىگى اڭگىمە قويدىڭ ارقار، ارقاردىڭ قوي بولۋ سەبەبىن اشۋدا عانا قالدى. ونىڭ استارىن تابۋ، شىندىعىنا جەتۋ — تاۋدىڭ شىڭىنا شىعۋدان دا قيىن ەكەنىن ءبارىڭىز دە سەزىپ وتىرعان بولارسىز. ءبىراق، شىنداساڭ شىڭعا دا شىعۋعا بولادى، ادىلدىككە بارساق — اڭگىمەنىڭ استارىن دا اشۋ قيىن ەمەس. ول ءۇشىن شىڭعا دا، قۇزعا دا جۇگىرۋدىڭ كەرەگى جوق، سول وڭىردەگى كولحوزداردىڭ ارحيۆتەرىن اقتارساڭىز بولدى. الاقانداي قاعازدىڭ بەتىندە 200 قويدىڭ "ولىگى" ءجۇر. "ولىگى" ەمەس-اۋ، اكتىسى ءجۇر. التى اۋىز سوزبەن جاسالعان اكتى: "...ورىستەن جوعالعان... 200 ساۋلىقتىڭ قۇنى پالەنشە، تۇگەنشەلەر ەسەبىنەن تولتىرۋعا"... دەلىنگەن. "ايران ىشكەن قۇتىلىپ، شەلەك جالاعان تۇتىلىپتى" كەرى بوپتى. قويدىڭ قۇنى شوپانداردان ۇستالسىن دەلىنىپتى. سونىمەن "ەسەپ تە ءتۇزۋ، قوي دا تۇگەل" بوپ تۇرا قالعان.
You Might Also Like
-
سەرىكبايدىڭ سەرگەلدەڭگە ءتۇسۋى وپ-وڭاي بولدى. بىرەسە وتىردى، بىرەسە تۇردى، تاماق تا سىڭبەدى، ۇيقى دا جوق، ويلانىپ ءجۇر. ول كۇبىرلەپ:
-
تىعىنبايەۆ شەلەكتىڭ تەسىگىن، قورانىڭ ەسىگىن تىعىنداۋدان گورى كەڭىردەكتىڭ، وڭەشتىڭ، جۇتقىنشاقتىڭ تەسىگىن تىعىنداۋدى جاقسى بىلەدى. شەلەگى تەسىلىپ سۋى اعىپ جاتسىن، قوراسى تەسىلىپ جەل گۋلەپ تۇرسىن، ونىڭ...
