اۋەزوۆ الەمى
الماتى قالاسى، اۋەزوۆ اۋدانى
ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى
№86 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دوسقازييەۆا بوتاگوز قيسامادين قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «اۋەزوۆ الەمى» (م.اۋەزوۆتىڭ 115 جىلدىعىنا وراي)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ءبىلىم دەڭگەيلەرىن انىقتاۋ؛
2. وي ۇشقىرلىعىن تانىتۋعا شىڭداۋ، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
3. جاۋاپكەرشىلىككە، ۇجىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پرەزەنتاسيالىق سلايد، ۇلەستىرمەلى پاراقشا، جۇلدىزشالار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ۆيكتورينالىق سايىس
ساباقتىڭ بارىسى:
1-جۇرگىزۋشى:
اباي - قازاق حالقىنىڭ ۇلى اقىنى، شاكارىم - ونىڭ باۋىرى جانە ءىزباسارى، ال مۇحتار – ابايتانۋدىڭ نەگىزىن قالاۋشى. وسى ءۇش الىپ قازاق حالقىنىڭ ماقتانىشى مەن ابىرويى.
2-جۇرگىزۋشى:
قازاق ەلىن ۇزاق جىلدار باسقارعان باسشى، قوعام قايراتكەرى دىنمۇحامەد قونايەۆ «بۇگىن ءبىز تاعى دا ءبىر رەت تەرەڭ قۇرمەت، العىستى سەزىممەن وسىناۋ عاجايىپ ەپوپەيانىڭ اۆتورى مۇحتار ومارحان ۇلى اۋەزوۆتى ەسكە الۋعا ءتيىسپىز، ونىڭ ۇلى دارىنىنىڭ ارقاسىندا دانىشپان اباي ومىرگە قايتا كەلدى» دەگەن بولاتىن.
ابايدىڭ «جەلىز تۇندە جارىق اي» ءانىن ورىنداۋ.
1-جۇرگىزۋشى:
سامعاعان سۇڭقارلار مەن تۇلپار عانا،
ساڭلاعىن ساعىنعاندا ىڭكار دالا.
شومىلىپ شىڭعىستاۋدىڭ سامالىنا،
تۇلەدىڭ تال بەسىكتەن مۇحتار دانا.
2-جۇرگىزۋشى:
اقىندار اقىن دەيدى اعىپ تۋعان،
جازۋشى جالىن دەيدى جانىپ تۇرعان.
نە جازسا دا ءوزىنىڭ تۋعان ەلىن،
تۋعان سوزبەن الەمگە قانىق قىلعان.
1-جۇرگىزۋشى:
تەڭەيمىز شەكسپير مەن تولستويدى،
اڭگىمە عوي بۇل ۇلكەن ارىس جايلى.
سالىستىرساڭ ساپامىز سامعاپ ۇشتى،
ەۋروپا، ازيادان قالىسپايدى.
2-جۇرگىزۋشى:
تۋعان ءسوز – انا ءتىلى، قازاق ءتىلى،
باسىلماعان ايتقاندا ءسوز اپتىعى.
ءسوز قولدانۋ سانىنان شەكسپيرمەن،
تولستويدان كوپ بولعان – عاجاپتىعى!
1-جۇرگىزۋشى:
وسىندا عالاماتى – عارىشتىعى،
وسىندا جاقىن ءارى الىستىعى.
قازاقتىڭ شىن مانىندە – شىڭ ونەرىن،
ءبىر ءوزى دۇنيەگە تانىستىردى.
2-جۇرگىزۋشى:
باي ءتىل-اۋ، قازاق ءتىلى باعالاسا،
مۇقاڭداي الا بىلسە قالاعانشا.
ءبىز بىلمەستە ەك شەكسپير، تولستويمەن،
بەلگەر كەپ سالىستىرىپ ساناماسا.
1-جۇرگىزۋشى:
حالقىن ول قالقالاپ تا، ارقالاپ تا،
تاراتتى ءان مەن ءسانىن شارتاراپقا.
«ءمىنىن دە»، «مىنەزىن دە» جاسىرمادى،
قازاقشا: ماحاببات تا، مارحابات تا.
2-جۇرگىزۋشى:
نەگە وعان دۇنيە تۇگىل تاڭدانادى؟
الەمدىك ونەر ونىڭ قورعاعانى.
ۇلىلىعى – ۇلتتىق قالپىن ساقتاپ،
بىرەۋدىڭ كوشىرمەسى بولماعانى.
1-جۇرگىزۋشى:
جەر دەپ بىلگەن التى شار – قۇرىلىقتا،
ايتپاي قالاي شىدارسىڭ مۇنى جۇرتقا؟
از حالىقتىڭ ءوز ورنىن كورسەتتى ول،
الەمدىك ونەر اتتى – ۇلىلىقتا!
2-جۇرگىزۋشى:
«اۋەزوۆ الەمى» اتتى ۆيكتورينالىق سايىسىمىزدى باستايمىز.
1-جۇرگىزۋشى:
سايىستىڭ شارتى:
سايىس ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە جازۋشىنىڭ ءومىرى مەن العان بىلىمىنە بايلانىستى سۇراقتار قويىلسا، ەكىنشى كەزەڭدە جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىعى قامتىلادى، ال ءۇشىنشى كەزەڭدە شىعارماداعى كەيىپكەرلەر مەن شىعارمادان ۇزىندىلەر كەلتىرىلەدى. ءاربىر كەزەڭ ۇپايمەن باعالانىپ وتىرادى: 1-كەزەڭ – 10 ۇپاي، 2-كەزەڭ – 20 ۇپاي، 3-كەزەڭ – 30 ۇپاي.
ءاربىر توپقا سۇراق بەرىلەدى، توپ بەرىلگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپسا ۇپاي ەنشىلەرىنە بۇيىرادى، ال تاپپاسا سۇراقتىڭ جاۋابىن ايتۋ كەزەگى كەلەسى توپقا بۇيىرادى، ولار تاۋىپ جاتسا ۇپاي سولارعا بەرىلەدى. ەگەر بەرىلگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى توپ تا بىلمەي جاتسا كورەرمەندەر ىشىنەن جاۋاپ بەرۋگە رۇقسات ەتىلەدى جانە دۇرىس تاۋىپ جاتسا، سول ۇپايدى وزىنە ۇناعان توپقا سىيلاي الادى. ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان توپ جەڭىمپاز اتانادى.
تانىستىرۋ. ەكى توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
1-كەزەڭ 10 ۇپاي
ءومىربايانى
1. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنى. (28 قىركۇيەك)
2. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ تۋعان جەرى. (ءبورىلى)
1. 1908 جىلى قايدا ساباق الدى؟ (سەمەي مەدرەسەسىندە)
2. تاشكەنت مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە ءوز بەتىمەن تىڭداۋشى بولىپ قاي جىلى تۇسەدى؟ (1922ج.)
1. مۇحتاردىڭ اناسىنىڭ ەسىمى. (نۇرجامال)
2. مۇحتار ابايدى كورگەن بە؟ (ءيا، 6 جاسىنان اتاسىنىڭ ۇيرەتۋىمەن ابايدىڭ ولەڭدەرىن جاتتاپ، ونى ۇلى اقىننىڭ وزىنە ايتىپ بەرگەن)
1. 1908 جىلى قايدا وقيدى؟ (سەمەيدەگى كاماليددين حازىرەت مەدرەسەسىندە وقيدى، ودان ورىس مەكتەبىنىڭ دايىندىق كۋرسىنا اۋىسادى)
2. 1910 جىلى قايدا وقۋعا تۇسەدى؟(سەمەي قالاسىنىڭ بەس كلاستىق ورىس قازىنا ۋچيليشەسىنە وقۋعا تۇسەدى)
1. قاي جىلى تۇتقىندالادى؟ (1930 ج. 16 قىركۇيەكتە)
2. قاي جىلى بوساتىلادى؟ (1932 جىلى)
1. قاي جىلى سەمەي گۋبەرنيالىق اتقارۋ كوميتەتىندە ۇلتتار ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ونان سوڭ ءتوراعاسى بولدى (1919 جىلى)
2. مۇحتار 1924 جىلى ەلىنە ورالىپ، قايدا ساباق بەردى؟ (قازاق پەداگوگيكالىق تەحنيكۋمىندا)
2-كەزەڭ 20 ۇپاي
شىعارماشىلىعى
1. «اباي جولى» رومانى قاي جىلى اياقتالدى؟ (1956جىلى)
2. «اباي جولى» رومانىنىڭ ەكىنشى كىتابى قاي جىلى جارىق كوردى؟ (1947 جىلى)
1. «ەڭلىك-كەبەك» دراماسى قاشان جانە قاي كەزدە جازىلدى؟ (1917 جىلى، سەميناريادا وقىپ جۇرگەن كەزىندە)
2. العاشقى كوركەم اڭگىمەسى قالاي اتالادى جانە قاشان جاريالاندى؟ («قورعانسىزدىڭ كۇنى» 1921 جىلى)
1. «قاراگوز» تراگەدياسىندا نەنى سۋرەتتەدى؟ (بۇرىنعى قازاق قوعامىنداعى جاستار باسىنداعى ەرىكسىزدىكتى)
2. «قاراش-قاراش وقيعاسى»، «قيلى زامان» پوۆەستەرىندە نەنى باياندايدى؟(ەل ومىرىندەگى كۇردەلى ماسەلەلەردى)
1. قىرعىز حالقىنىڭ قانداي شىعارماسىنا مونوگرافيا جازدى؟ («ماناس» جىرى)
2. «اباي جولى» رومانى نەشە تىلگە اۋدارىلدى؟ (30 تىلگە)
1. «وسكەن وركەن» قانداي جانر؟ (رومان)
2. «قاراش-قاراش» قانداي تۋىندى؟ (پوۆەست)
3-كەزەڭ 30 ۇپاي
شىعارماداعى كەيىپكەرلەر مەن شىعارمادان ۇزىندىلەر
1. قاي شىعارمادان، قوناقتار كىمدەر؟
«بۇل ەكەۋىنىڭ وسى جولعى قوناعى دا وزگەشە. ول – وڭشەڭ قىز-كەلىنشەك پەن بوزبالا. جيىن قازىرگى ساتتە مىنا اۋىلدىڭ وزگە تىرلىگىنەن وقشاۋ بولىنگەن ءبىر توپ ءتارىزدى. وسىنداي ويىن-ساۋىق جيىننىڭ ورتاسىندا ەڭ ءقادىرلى ءبىر توپ قوناق بار. سولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ءقادىرلىسى، سۇيىكتىسى كىم؟» ( «اباي جولى»، ءبىرجان سال)
2. قاي شىعارمادان، قوناقتار كىمدەر؟
سونداي شەشە اڭگىمەلەرىنە بار پەيىلىن بەرىپ جۇرگەن كۇندەردىڭ بىرىندە بۇل ۇيگە ەكى بوگدە قوناق كەپ قوندى: ءبىرى – قارتاڭ، ءبىرى – جاس قوناق. جاسىن اباي بىلەدى. تانىعان جەردە قۋانىپ كەتتى. ول بىلتىر جايلاۋعا كەلىپ، وسى ۇيگە ءۇش كۇندەي جاتىپ، «قوزى كورپەش - باياندى» جىرلاپ بەرگەن. قوناقتاردى اتا؟ («اباي جولى»، بايكوكشە مەن بارلاس.)
1. قاي شىعارمادان، كەيىپكەردى تاپ؟
«ءۇش كۇندىك جولدىڭ بۇگىنگى سوڭعى كۇنىنە بالا شاكىرت بارىن سالدى...كۇنۇزىن اتتان دا تۇسپەي، وزگە جۇرگىنشىلەردەن وق بويى الدا وتىرعان. ...ءقاۋىپتى دەگەن ەسەمبايعا جەتكەنشە، ارتىنا بىردە –ءبىر قاراعان جوق.» («اباي جولى»، اباي)
2. قاي شىعارمادان، كەيىپكەردى تاپ؟
جەتىمدىك تاۋقىمەتىن تارتقان 13 جاسار بالا وگەيلىك تەپكىسىنەن قاشىپ، اكە-شەشەسىنىڭ زيراتىنا كەلىپ قازا تابادى. («جەتىم» اڭگىمەسى، قاسىم)
سايىستىڭ قورىتىندىسىن جاريالاۋ، جەڭىمپازداردى ماراپاتتاۋ.
1-جۇرگىزۋشى:
م.اۋەزوۆ: «حالىق پەن حالىقتى، ادام مەن ادامدى تەڭەستىرەتىن نارسە – ءبىلىم»، - دەدى.
2-جۇرگىزۋشى: «ءوز ءتىلىن، ادەبيەتىن بىلمەگەن، قادىرلەمەگەن ادامدى ساۋاتتى، مادەنيتتى ادام دەۋگە بولمايدى»، - دەدى م. اۋەزوۆ.
1-جۇرگىزۋشى:
ال، ەلباسى ن.نازاربايەۆ: «قاي جاعىنان الساق تا مۇحتار اۋەزوۆ – باقىتتى ادام. ول – كوزىنىڭ تىرىسىندە دە، دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن دە حالقىنىڭ قالتقىسىز سىي-قۇرمەتىنە، سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنگەن، وسىنداي مەرەكەلى كۇندەردە عانا ەمەس، ءاردايىم جۇرتىنىڭ جادىندا جاڭعىرىپ تۇراتىن، تاريحتىڭ دا، تاعدىردىڭ دا سىنىنا توتەپ بەرگەن ۇلى تۇلعا»، - دەپ باعا بەردى.
2-جۇرگىزۋشى:
زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى ءابىش كەكىلباي ۇلى ايتقانداي «تۋعان ەلىمىزدى، جەرىمىزدى، ءتىلىمىزدى ءولىپ-وشىپ ءسۇيىپ وتۋدە اباي جولىنان، اۋەزوۆ جولىنان اينىمايىقشى، اعايىن!
حورمەن «انامنىڭ ءتىلى – اياۋلى ءۇنى» ءانىن ورىنداۋ.
ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى
№86 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دوسقازييەۆا بوتاگوز قيسامادين قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «اۋەزوۆ الەمى» (م.اۋەزوۆتىڭ 115 جىلدىعىنا وراي)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ءبىلىم دەڭگەيلەرىن انىقتاۋ؛
2. وي ۇشقىرلىعىن تانىتۋعا شىڭداۋ، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
3. جاۋاپكەرشىلىككە، ۇجىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پرەزەنتاسيالىق سلايد، ۇلەستىرمەلى پاراقشا، جۇلدىزشالار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ۆيكتورينالىق سايىس
ساباقتىڭ بارىسى:
1-جۇرگىزۋشى:
اباي - قازاق حالقىنىڭ ۇلى اقىنى، شاكارىم - ونىڭ باۋىرى جانە ءىزباسارى، ال مۇحتار – ابايتانۋدىڭ نەگىزىن قالاۋشى. وسى ءۇش الىپ قازاق حالقىنىڭ ماقتانىشى مەن ابىرويى.
2-جۇرگىزۋشى:
قازاق ەلىن ۇزاق جىلدار باسقارعان باسشى، قوعام قايراتكەرى دىنمۇحامەد قونايەۆ «بۇگىن ءبىز تاعى دا ءبىر رەت تەرەڭ قۇرمەت، العىستى سەزىممەن وسىناۋ عاجايىپ ەپوپەيانىڭ اۆتورى مۇحتار ومارحان ۇلى اۋەزوۆتى ەسكە الۋعا ءتيىسپىز، ونىڭ ۇلى دارىنىنىڭ ارقاسىندا دانىشپان اباي ومىرگە قايتا كەلدى» دەگەن بولاتىن.
ابايدىڭ «جەلىز تۇندە جارىق اي» ءانىن ورىنداۋ.
1-جۇرگىزۋشى:
سامعاعان سۇڭقارلار مەن تۇلپار عانا،
ساڭلاعىن ساعىنعاندا ىڭكار دالا.
شومىلىپ شىڭعىستاۋدىڭ سامالىنا،
تۇلەدىڭ تال بەسىكتەن مۇحتار دانا.
2-جۇرگىزۋشى:
اقىندار اقىن دەيدى اعىپ تۋعان،
جازۋشى جالىن دەيدى جانىپ تۇرعان.
نە جازسا دا ءوزىنىڭ تۋعان ەلىن،
تۋعان سوزبەن الەمگە قانىق قىلعان.
1-جۇرگىزۋشى:
تەڭەيمىز شەكسپير مەن تولستويدى،
اڭگىمە عوي بۇل ۇلكەن ارىس جايلى.
سالىستىرساڭ ساپامىز سامعاپ ۇشتى،
ەۋروپا، ازيادان قالىسپايدى.
2-جۇرگىزۋشى:
تۋعان ءسوز – انا ءتىلى، قازاق ءتىلى،
باسىلماعان ايتقاندا ءسوز اپتىعى.
ءسوز قولدانۋ سانىنان شەكسپيرمەن،
تولستويدان كوپ بولعان – عاجاپتىعى!
1-جۇرگىزۋشى:
وسىندا عالاماتى – عارىشتىعى،
وسىندا جاقىن ءارى الىستىعى.
قازاقتىڭ شىن مانىندە – شىڭ ونەرىن،
ءبىر ءوزى دۇنيەگە تانىستىردى.
2-جۇرگىزۋشى:
باي ءتىل-اۋ، قازاق ءتىلى باعالاسا،
مۇقاڭداي الا بىلسە قالاعانشا.
ءبىز بىلمەستە ەك شەكسپير، تولستويمەن،
بەلگەر كەپ سالىستىرىپ ساناماسا.
1-جۇرگىزۋشى:
حالقىن ول قالقالاپ تا، ارقالاپ تا،
تاراتتى ءان مەن ءسانىن شارتاراپقا.
«ءمىنىن دە»، «مىنەزىن دە» جاسىرمادى،
قازاقشا: ماحاببات تا، مارحابات تا.
2-جۇرگىزۋشى:
نەگە وعان دۇنيە تۇگىل تاڭدانادى؟
الەمدىك ونەر ونىڭ قورعاعانى.
ۇلىلىعى – ۇلتتىق قالپىن ساقتاپ،
بىرەۋدىڭ كوشىرمەسى بولماعانى.
1-جۇرگىزۋشى:
جەر دەپ بىلگەن التى شار – قۇرىلىقتا،
ايتپاي قالاي شىدارسىڭ مۇنى جۇرتقا؟
از حالىقتىڭ ءوز ورنىن كورسەتتى ول،
الەمدىك ونەر اتتى – ۇلىلىقتا!
2-جۇرگىزۋشى:
«اۋەزوۆ الەمى» اتتى ۆيكتورينالىق سايىسىمىزدى باستايمىز.
1-جۇرگىزۋشى:
سايىستىڭ شارتى:
سايىس ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە جازۋشىنىڭ ءومىرى مەن العان بىلىمىنە بايلانىستى سۇراقتار قويىلسا، ەكىنشى كەزەڭدە جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىعى قامتىلادى، ال ءۇشىنشى كەزەڭدە شىعارماداعى كەيىپكەرلەر مەن شىعارمادان ۇزىندىلەر كەلتىرىلەدى. ءاربىر كەزەڭ ۇپايمەن باعالانىپ وتىرادى: 1-كەزەڭ – 10 ۇپاي، 2-كەزەڭ – 20 ۇپاي، 3-كەزەڭ – 30 ۇپاي.
ءاربىر توپقا سۇراق بەرىلەدى، توپ بەرىلگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپسا ۇپاي ەنشىلەرىنە بۇيىرادى، ال تاپپاسا سۇراقتىڭ جاۋابىن ايتۋ كەزەگى كەلەسى توپقا بۇيىرادى، ولار تاۋىپ جاتسا ۇپاي سولارعا بەرىلەدى. ەگەر بەرىلگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى توپ تا بىلمەي جاتسا كورەرمەندەر ىشىنەن جاۋاپ بەرۋگە رۇقسات ەتىلەدى جانە دۇرىس تاۋىپ جاتسا، سول ۇپايدى وزىنە ۇناعان توپقا سىيلاي الادى. ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان توپ جەڭىمپاز اتانادى.
تانىستىرۋ. ەكى توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
1-كەزەڭ 10 ۇپاي
ءومىربايانى
1. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنى. (28 قىركۇيەك)
2. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ تۋعان جەرى. (ءبورىلى)
1. 1908 جىلى قايدا ساباق الدى؟ (سەمەي مەدرەسەسىندە)
2. تاشكەنت مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە ءوز بەتىمەن تىڭداۋشى بولىپ قاي جىلى تۇسەدى؟ (1922ج.)
1. مۇحتاردىڭ اناسىنىڭ ەسىمى. (نۇرجامال)
2. مۇحتار ابايدى كورگەن بە؟ (ءيا، 6 جاسىنان اتاسىنىڭ ۇيرەتۋىمەن ابايدىڭ ولەڭدەرىن جاتتاپ، ونى ۇلى اقىننىڭ وزىنە ايتىپ بەرگەن)
1. 1908 جىلى قايدا وقيدى؟ (سەمەيدەگى كاماليددين حازىرەت مەدرەسەسىندە وقيدى، ودان ورىس مەكتەبىنىڭ دايىندىق كۋرسىنا اۋىسادى)
2. 1910 جىلى قايدا وقۋعا تۇسەدى؟(سەمەي قالاسىنىڭ بەس كلاستىق ورىس قازىنا ۋچيليشەسىنە وقۋعا تۇسەدى)
1. قاي جىلى تۇتقىندالادى؟ (1930 ج. 16 قىركۇيەكتە)
2. قاي جىلى بوساتىلادى؟ (1932 جىلى)
1. قاي جىلى سەمەي گۋبەرنيالىق اتقارۋ كوميتەتىندە ۇلتتار ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ونان سوڭ ءتوراعاسى بولدى (1919 جىلى)
2. مۇحتار 1924 جىلى ەلىنە ورالىپ، قايدا ساباق بەردى؟ (قازاق پەداگوگيكالىق تەحنيكۋمىندا)
2-كەزەڭ 20 ۇپاي
شىعارماشىلىعى
1. «اباي جولى» رومانى قاي جىلى اياقتالدى؟ (1956جىلى)
2. «اباي جولى» رومانىنىڭ ەكىنشى كىتابى قاي جىلى جارىق كوردى؟ (1947 جىلى)
1. «ەڭلىك-كەبەك» دراماسى قاشان جانە قاي كەزدە جازىلدى؟ (1917 جىلى، سەميناريادا وقىپ جۇرگەن كەزىندە)
2. العاشقى كوركەم اڭگىمەسى قالاي اتالادى جانە قاشان جاريالاندى؟ («قورعانسىزدىڭ كۇنى» 1921 جىلى)
1. «قاراگوز» تراگەدياسىندا نەنى سۋرەتتەدى؟ (بۇرىنعى قازاق قوعامىنداعى جاستار باسىنداعى ەرىكسىزدىكتى)
2. «قاراش-قاراش وقيعاسى»، «قيلى زامان» پوۆەستەرىندە نەنى باياندايدى؟(ەل ومىرىندەگى كۇردەلى ماسەلەلەردى)
1. قىرعىز حالقىنىڭ قانداي شىعارماسىنا مونوگرافيا جازدى؟ («ماناس» جىرى)
2. «اباي جولى» رومانى نەشە تىلگە اۋدارىلدى؟ (30 تىلگە)
1. «وسكەن وركەن» قانداي جانر؟ (رومان)
2. «قاراش-قاراش» قانداي تۋىندى؟ (پوۆەست)
3-كەزەڭ 30 ۇپاي
شىعارماداعى كەيىپكەرلەر مەن شىعارمادان ۇزىندىلەر
1. قاي شىعارمادان، قوناقتار كىمدەر؟
«بۇل ەكەۋىنىڭ وسى جولعى قوناعى دا وزگەشە. ول – وڭشەڭ قىز-كەلىنشەك پەن بوزبالا. جيىن قازىرگى ساتتە مىنا اۋىلدىڭ وزگە تىرلىگىنەن وقشاۋ بولىنگەن ءبىر توپ ءتارىزدى. وسىنداي ويىن-ساۋىق جيىننىڭ ورتاسىندا ەڭ ءقادىرلى ءبىر توپ قوناق بار. سولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ءقادىرلىسى، سۇيىكتىسى كىم؟» ( «اباي جولى»، ءبىرجان سال)
2. قاي شىعارمادان، قوناقتار كىمدەر؟
سونداي شەشە اڭگىمەلەرىنە بار پەيىلىن بەرىپ جۇرگەن كۇندەردىڭ بىرىندە بۇل ۇيگە ەكى بوگدە قوناق كەپ قوندى: ءبىرى – قارتاڭ، ءبىرى – جاس قوناق. جاسىن اباي بىلەدى. تانىعان جەردە قۋانىپ كەتتى. ول بىلتىر جايلاۋعا كەلىپ، وسى ۇيگە ءۇش كۇندەي جاتىپ، «قوزى كورپەش - باياندى» جىرلاپ بەرگەن. قوناقتاردى اتا؟ («اباي جولى»، بايكوكشە مەن بارلاس.)
1. قاي شىعارمادان، كەيىپكەردى تاپ؟
«ءۇش كۇندىك جولدىڭ بۇگىنگى سوڭعى كۇنىنە بالا شاكىرت بارىن سالدى...كۇنۇزىن اتتان دا تۇسپەي، وزگە جۇرگىنشىلەردەن وق بويى الدا وتىرعان. ...ءقاۋىپتى دەگەن ەسەمبايعا جەتكەنشە، ارتىنا بىردە –ءبىر قاراعان جوق.» («اباي جولى»، اباي)
2. قاي شىعارمادان، كەيىپكەردى تاپ؟
جەتىمدىك تاۋقىمەتىن تارتقان 13 جاسار بالا وگەيلىك تەپكىسىنەن قاشىپ، اكە-شەشەسىنىڭ زيراتىنا كەلىپ قازا تابادى. («جەتىم» اڭگىمەسى، قاسىم)
سايىستىڭ قورىتىندىسىن جاريالاۋ، جەڭىمپازداردى ماراپاتتاۋ.
1-جۇرگىزۋشى:
م.اۋەزوۆ: «حالىق پەن حالىقتى، ادام مەن ادامدى تەڭەستىرەتىن نارسە – ءبىلىم»، - دەدى.
2-جۇرگىزۋشى: «ءوز ءتىلىن، ادەبيەتىن بىلمەگەن، قادىرلەمەگەن ادامدى ساۋاتتى، مادەنيتتى ادام دەۋگە بولمايدى»، - دەدى م. اۋەزوۆ.
1-جۇرگىزۋشى:
ال، ەلباسى ن.نازاربايەۆ: «قاي جاعىنان الساق تا مۇحتار اۋەزوۆ – باقىتتى ادام. ول – كوزىنىڭ تىرىسىندە دە، دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن دە حالقىنىڭ قالتقىسىز سىي-قۇرمەتىنە، سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنگەن، وسىنداي مەرەكەلى كۇندەردە عانا ەمەس، ءاردايىم جۇرتىنىڭ جادىندا جاڭعىرىپ تۇراتىن، تاريحتىڭ دا، تاعدىردىڭ دا سىنىنا توتەپ بەرگەن ۇلى تۇلعا»، - دەپ باعا بەردى.
2-جۇرگىزۋشى:
زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى ءابىش كەكىلباي ۇلى ايتقانداي «تۋعان ەلىمىزدى، جەرىمىزدى، ءتىلىمىزدى ءولىپ-وشىپ ءسۇيىپ وتۋدە اباي جولىنان، اۋەزوۆ جولىنان اينىمايىقشى، اعايىن!
حورمەن «انامنىڭ ءتىلى – اياۋلى ءۇنى» ءانىن ورىنداۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
