"ايقاپ" پەن "قازاق" نەگە ايتىسقان؟ نەمەسە باسىلىمدار تۋرالى شىندىق
وتارشىلدىق قىسىمداعى قازاقتىڭ ۇلتتىق ساناسىن وياتۋعا ىقپال ەتىپ، حالقىمىزدىڭ ساياسي جانە رۋحاني ىلگەرىلەۋ جولىندا مەيلىنشە قاجەتتى ماسەلەلەردى وتكىر كوتەرگەن العاشقى جۋرنال «ايقاپ» گازەتى بولسا، تۇتاستاي جالپى ۇلتتىڭ ىقىلاسپەن وقيتىن باسىلىمىنىڭ ءبىرى «قازاق» گازەتى بولعان ەدى.دەگەنمەن، ماقساتقا جەتۋ جولدارىنىڭ ءارتۇرلى بولىپ ساي كەلمەۋىنەن بولار، كەيبىر ماسەلەلەردە پىكىر الالىعى كەزدەسپەي قالىپ جاتقان دەسەدى. ءبىراق، بۇل ماقساتتىڭ بوتەن بولعاندىعىنان ەمەس، باعىتتىڭ ايقىن بولۋىنان دەپ بىلەمىن. ءبىر اتاپ وتەرلىگى، قانشا تالاس-تارتىس بولۋىنا قاراماستان، ەكى باسىلىمدا ءبىرىنىڭ ءسوزىن ەكىنشىسى قايتالاپ، بىرىنە- ءبىرى دەمەۋ بولعاندىعىن ايتىپ كەتپەسكە بولماس. بۇل قاسيەتتەردەن قولداۋ بىلدىرگەندەردىڭ، ۇلتقا دەگەن، ماقساتقا دەگەن بيىك قادامدارىن بايقاپ، تانىعانداي بولاسىز.
قازاق باسپا ءىسىنىڭ دامۋىنا اتاپ ايتارلىق ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ، ۇلتتىق رۋحتى وياتۋ جولىندا بارىنشا ەڭبەك ەتكەن، سول كەزدەگى حالىقتىڭ جاناشىرى بولعان بۇل قوس باسىلىمنىڭ اراسىندا تۋىنداعان كيكىلجىڭ مەن كوزقاراستارىنىڭ بىرىكپەۋىنە نە سەبەپ بولدى؟!
بۇنداعى ەڭ باستى سەبەپ: « ايقاپ» جۋرنالى كوشپەلىلىكتەن باس تارتىپ، ونەر بىلىمگە، وتىرىقشىلىققا كوشىپ، ەگىن ەگىپ، ساۋدامەن اينالىسقانىن قالاسا، «قازاق» گازەتى وتىرىقشىلىققا بەيىمدەلىپ، رەسەيدىڭ قيتۇرقى ارەكەتىن ورىنداعانداي بولىپ، اتا-بابادان قالعان اتا كاسىپتى، وتىرىقشىلىقپەن الماستىرۋدى قالامادى. ەكى باسىلىمدا ءوز ۇستانىمىن العا تارتىپ، ءدال وسىلاي «ايقاپ» پەن «قازاق» اراسىنداعى كەرەعار پىكىرلەر، قاراما- قايشىلىقتار ورىن الدى. ونىمەن قوسا، ايتا كەتەرلىك ولاردىڭ باس قوسۋ جانە ءالىپبي تاڭداۋعا كەلگەندە دە پىكىرلەرى ءبىر- بىرىنە قارسى كەلدى. بۇل جايىندا ەكى باسىلىمنىڭ اراسىنداعى ايتىس-تارتىس نەدەن ۋشىعا تۇسكەنىن كورسەتكەن «قازاق» گازەتىندە مىناداي ءبىر مالىمەت جاريالانعان: «قازاق» تا، «ايقاپ» تا ءوز بەتىمەن كەلە جاتقان كەزدە ءساتسىز كۇنى باستالعان باسقوسۋ ماسەلەسى شىعا كەلدى.»، - دەپ جازادى ول جونىندە م.دۋلاتوۆ اپتالىقتىڭ 1914 جىلعى 51-نومەرىندە جارىق كورگەن «ايقاپ» جۋرنالى» دەگەن ماقالاسىندا.
«ايقاپ» پەن «قازاق» اراسىنداعى جەر تۋرالى پىكىرتالاس پاتشا اكىمشىلىگى تاراپىنان تاڭىلعان كوشپەلى جانە وتىرىقشى نورماعا قاتىستى تۋىنداعانىن كورەمىز. ەكى باسىلىمنىڭ دا ويلاعان ماقساتتارى ءبىر بولدى. ول قايتكەندە دە قازاق جەرىن وتارشىل كۇشتىڭ قولجاۋلىعىنا اينالۋدان قورعاپ قالۋ مۇراتى بولاتىن. ءبىراق، وعان جەتۋدە ەكى جولدى تاڭداپتى.
توقانوۆا اياۋجان
You Might Also Like
-
"ايقاپ" پەن “قازاق” گازەتى ءوز كەزەڭىندەگى حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى بولعان تاڭداۋلى باسىلىمداردىڭ ءبىرى جانە بىرەگەيى.
-
دۇنيەجۇزىلىك اقىل مەن ويدىڭ، پاراسات پەن ءپالساپانىڭ كەمەڭگەرى اباي قۇنانبايەۆ حالقىمىزدىڭ ماقتانىشى عانا ەمەس، ۇلتتىق ۇرانىمىز. ول الەمدىك پوەزيا الىبى، كلاسسيك اقىن، ءىرى قوعام قايراتكەرى، ويش...
