InfoHub Logo

مەكتەپ قابىرعاسىندا 11 جىل بويى ۇزدىكسىز ءبىلىم الىپ، انە – مىنە دەگەنشە «جاس تۇلەك» اتاناتىن ءبىتىرۋشى تۇلەكتەردىڭ بىلىمدەرى سىنعا تۇسەر كەزەڭ «ۇلى ءبىر كۇندىك توڭكەرىستىڭ» دە ۋاقىتى تاياپ قالىپتى – اۋ. قوبالجىعان تۇلەكتەردىڭ كىتاپتان باس الماي دايىندىق ۇستىندە ەسەڭگىرەپ جۇرەتىن كەزدەرى بۇل. قالاي تاپسىرىپ شىعامىن؟ قانشا بالل جينايمىن؟ قايدا وقۋعا تاپسىرامىن؟ ءيا، جاس تۇلەكتەردىڭ قازىردە كوكەيلەرىندە جۇرگەن ساۋالدار وسىلار عانا. بالاسىمەن بىرگە اتا-انالارى دا جاندارىن قويارعا جەر تاپپاي الەك بولارى ءسوزسىز. وعان سەبەپ تە جوق ەمەس. «بۇل ءان بۇرىنعى اننەن وزگەرەك» دەمەكشى، 2017 جىلدان باستاۋ العان ەكى تاڭداۋ ءپان جۇيەسى بويىنشا ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋدىڭ ەڭ جوعارعى شكالاسى 140 بالل بولىپ بەلگىلەنگەن بولاتىن. وسىعان سايكەس تۇلەكتەر ەندى ورىس تىلىنەن ەمەس، ءوزى تاڭداعان ماماندىعىنا بايلانىستى 2 ءپاننىڭ ءارقايسىسىنان 40 بالدان جيناۋى ءتيىس. نەگىزگى ءۇش ءپاندى تاپسىرۋ جالپىعا مىندەتتى ەكەندىگى ايتپاسادا بەلگىلى. وسى تۇستا « قاتارىنان قالماي، ايتەۋىر ءبىر گرانتقا ىلىگىپ كەتسە بولار»،- دەپ گرانت كوپ بولىنەتىن ماماندىقتاردى ىزدەستىرىپ، وعان قاجەتتى 5ء-شى ءپاندى وزدەرى تاڭداپ بەرەتىن اتا – انالاردى ءجيى كەزدەستىرەمىز. ول پاندەر، ارينە، فيزيكا، حيميا سىندى تەحنيكالىق سالاعا قاجەتتى پاندەر. بۇل جاعداي سىزگە دە، بىزگە دە تاڭسىق دۇنيە ەمەس. 

ءقازىر ەكى ءپاندى قوسىپ، ءبىر كەرەمەت ماماندىقتى ۇشتاستىرۋ قيىن ەمەس. مىسالى، بيولوگيا مەن حيميا پاندەرىن بىرىكتىرۋ ارقىلى «جالپى مەديسيناعا» جول اشىلسا، اۋدارماشى مامان بولۋ ءۇشىن اعىلشىن جانە الەم تاريحى پاندەرىن تاڭداۋ قاجەت. ارينە، گرانتقا ءتۇسۋ – ابىروي. ال بالانىڭ ارمانى قايدا قالماق؟ مۇمكىن، ول تەحنيكا دەگەننىڭ اۋىلىنان مۇلدەم الىس شىعار؟! ماتەماتيكانىڭ ماشاقاتىن تۇسىنە المايتىن بولار؟ وعان باس اۋىرتىپ جاتقان ەشكىم جوق. «قولدا ديپلوم بولسا بولعانى، قالعانى ءوز كەزەگىمەن بولا جاتار» دەگەن سوزدەردى داعدىعا اينالدىرعان. ناتيجەسىندە ول ديپلوم ساندىققا سالىنىپ، شاڭ باسىپ، سۇرلەنىپ جاتادى. سەبەبى جاس مامان بۇل سالادا قىزمەت ەتكىسى كەلمەيدى. جانى قالامايتىن جۇمىستى كۇشتەسەڭ دە پايدا جوق. كەيىننەن «جۇمىسسىزدار سانى ارتتى نەمەسە جۇمىس جوق»،- دەپ سىلتاۋراتادى. جۇمىس قايدان بولسىن، ەگەر ستۋدەنتتەر ديپلومدارىن سارى مايداي ساندىقتا ساقتاپ، قالاعان ماماندىقتارىن مەڭگەرە الماسا؟ 

بۇگىننىڭ وزىندە «بىتىرگەنمەن دە بۇل سالادا جۇمىس ىستەمەيمىن» دەگەندى ۇران ەتكەن ستۋدەنتتەر جەتىپ جاتىر. قالاماسا، كەيىن ول سالادان ءوز بولاشاعىن كورە المايتىن بولسا نەسىنە قينالىپ وقىپ ءجۇر دەپ ويلارىڭىز انىق. دەگەنمەن، ولاردى دا تۇسىنۋگە بولادى. قالاعان وقۋىنىڭ اقىلى بولىمىنە ءتۇسىپ وقيىن دەسە، وقۋ اقىسى قىمبات. سوڭعى جىلدارداعى ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستان بويىنشا ۋنيۆەرسيتەت پەن اكادەميادا باكالاۆر دارەجەسى بويىنشا ءبىلىم الۋدىڭ ورتاشا باعاسى 300 000 تەڭگە مەن 10 000 اقش دوللارى ارالىعىن قۇرايدى. ال قازاقستانداعى اۋىل نەمەسە ەلدى – مەكەن تۇرعىندارىنىڭ ورتاشا جالاقىسى، شامامەن، 58 مىڭ تەڭگەنى قۇرايتىنى انىقتالدى. ەندى ويشا سارالاي بەرىڭىز. بۇل قوماقتى سومانى كىمنىڭ قالتاسى كوتەرەدى؟

« بالام جاقسى وقۋ ورنىندا ءبىلىم السىن» دەپ، اتا – انا قىمبات جوعارى وقۋ ورىندارعا جۇگىرەدى. ماسەلەن، قازىرگى تاڭدا دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزدىك 300 جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ قاتارىنا ەنگەن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى، ل.ن.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جانە تاعىسىن تاعى. قازىردە قازاقستان بويىنشا باعاسى ەڭ قىمباتى – نۇر-سۇلتانداعى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى. وندا نەگىزىنەن گرانت بويىنشا وقۋعا تۇسكەندەر ءبىلىم الادى. تەگىن وقۋعا ىلىكپەي قالعان، عىلىممەن اينگالىسامىن دەۋشىلەرگە جىلىنا 3 843 000 تەڭگە ياعني 21 000 اقش دوللارىن تولەۋگە تۋرا كەلەدى. ەگەر تاڭداۋىڭىز ل.ن.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە تۇسسە، 650 000 تەڭگە مەن 710 000 تەڭگە ارالىعىنداعى سومانى جىل سايىن تولەۋىڭىزگە تۋرا كەلەدى. ال قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە كەلسەڭىز، وقۋ اقىسى 885 000-نان باستالىپ، جوعارعىسى 1ملن 69مىڭ تەڭگەگە دەيىن جەتەدى. مۇنداي قوماقتى سومانى تولەۋ ءۇشىن اتا-انا نەسيە الۋى كەرەك پە؟ ال وقۋىن تولەي الماسا، بالاسىن اۋىلعا، مال ايداۋعا جىبەرەدى نەمەسە جوعارعى وقۋ ورنىندا ءبىلىم الىپ جۇرگەن سۇيكىمدى ستۋدەنتىمىز اپساتتە داياشىعا اينالىپ شىعا كەلەدى. سوندىقتان وقۋ اقىسىن تومەندەتكەن دۇرىس دەپ ويلايمىن. «بولامىن دەگەن بالانى بەتىنەن قاقپا، بەلىن بۋ» دەمەكشى، وسىنداي ولقىلىقتاردى بولدىرماس ءۇشىن، مەنىڭ ويىمشا، ءاربىر اتا-انا الدىمەن بالاسىنىڭ قارىم-قابىلەتىنە، يكەمىنە قاراپ، بىرگە وتىرىپ اقىلداسقاندارى ءجون. تەك سوندا عانا ورتاق ىمىراعا كەلىپ، ماماندىق وڭتايلى شەشىمىن تابار ەدى.

مىنە، وسىلاي. ارمان بولعان 140 بالعا قول جەتكىزۋ وڭاي ەمەس. بارلىعى تۇلەكتىڭ بىلىمدىلىگىنە بايلانىستى. «ۇبت – گە ەشقانداي كومەكشى قۇرالدارعا ەمەس، ءوز باسىڭا سەنىپ كىر» دەگەن تەستىلەۋدىڭ تەزىنەن وتكەن قازىرگى ستۋدەنتتەردىڭ اتالى ءسوزىن تىلگە تيەك ەتكىم كەلەدى. ەندەشە بولاشاعىمىزدى بالعا بايلامايىق!!!

---