باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن!
كازتالوۆ اۋدانى، جاناجول اۋىلى
مۋزىكا جەتەكشىسى كاپەزوۆا گۋلدانا نۋربولاتوۆنا
«باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن!»
ءى. جۇرگىزۋشى
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى اۋىلداستار! ۇلى وتان سوعىسىنىڭ اياقتالعانىنا 70 جىل تولىپ وتىر. بۇل مەرەكەنى لايىقتى اتاپ ءوتۋ قازىرگى ۇرپاقتىڭ پارىزى دەپ بىلەمىز. جىل وتكەن سايىن وتان ءۇشىن بولعان ۇرىستىڭ ماڭىزى جانە وندا قازا بولعان بابالارىمىزدىڭ ەرلىكتەرى ماڭگى جادىمىزدا. ەرلىك ەشقاشان دا ۇمىتىلۋعا ءتيىستى ەمەس. ۇلى وتان سوعىسىنا قازاقستاننان 1 ميلليون 700 مىڭنان استام جاۋىنگەر قاتىستى. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۇرىس دالاسىندا قازا تاۋىپ، حابار - وشارسىز كەتتى.
قازاقستاننان قۇرىلعان اسكەري ديۆيزيا ەڭ ءقاۋىپتى جەرلەردە سوعىستى. گەنەرال پانفيلوۆ باستاعان 28 - ءشى ديۆيزيا جاۋىنگەرلەرىنىڭ اتتارى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ تاريحىنا التىن ارىپتەرمەن جازىلعان.
ءىى جۇرگىزۋشى
ۇلى كەشكە سەنگەن كۇن،
فاشيستەردى جەنگەن كۇن.
اعالارعا ەرگەن كۇن،
باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن — دەپ اقىن قادىر مىرزا الي جىرلاعانداي «باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن!» اتتى ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا ارنالعان مەرەكەلىك كونسەرتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ءسوز اۋىل، وكرۋگ اكىمى ارمان بولاتۇلىنا بەرىلەدى.
كورىنىس: «21 يۋن 1941 جىل»
21 ماۋسىم كۇنى وقۋشىلاردىڭ مەكتەپ ءبىتىرۋ كەشىنەن قايتىپ كەلە جاتقان ءساتى ەدى.
بي: ۆالس
ءى جۇرگىزۋشى:
كورىنىس: «سوعىس قاسىرەتى» (كۇي ويناپ تۇرادى)
نەمەرەسى: اجە، اجە! بۇگىن مەننەن باقىتتى ادام جوق. جاڭا ءومىردىڭ باسپالداعىن دارىگەر بوپ باستاعىم كەلەدى. (اجەسىن قۇشاقتاپ ەركەلەي كۇلەدى)
اجەسى: تالابىنا نۇر جاۋسىن، ارمانىڭا جەت بالام! (ماڭدايىنان ءسۇيىپ، قاسىنا وتىرعىزادى، اكەسى جىمىيىپ، سالماقتى كيىپتە پىشاعىن قايراپ وتىرا بەرەدى، كەلىنى ىدىس الىپ، كەلە جاتىپ، راديوداعى حاباردى تىعداپ تۇرىپ قالادى).
راديو: تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! سويلەپ تۇرعان موسكۆا. بۇگىن، تاڭەرتەڭگى ساعات 4 - تە نەمىس فاشيستتەرى گەرمانيا مەن سوۆەت وداعىنىڭ اراسىنداعى شابۋل جاساماۋ تۋرالى شارتتى وپاسىزدىقتى بۇزىپ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تەررەتورياسىنا باسىپ كىردى.
( «سۆياششەننايا ۆوينا» ءانى وينالىپ، قولىنداعى ىدىسى ءتۇسىپ كەتكەن كەلىنى جىلاپ، بەتىن جابادى).
نەمەرەسى:
— اتتان! — دەدى،
ول ءقازىر اتتانادى.
جاۋىنگەردىڭ ءرولىن اتقارادى.
نەگە بىزگە ءۇمىتسىز تەسىلەسىڭ؟
اتتان، اكە،
جولىڭنان كەشىگەسىڭ.
كەۋدەسىندە جانى بار پاقىرلارىڭ،
تاۋىپ جەيدى سەنسىز دە نەسىبەسىن. (اكەسىن كەلىپ قۇشاقتايدى)
اكەسى:
— (اكەسى قولىنداعى ءبىر جاسار بالاسىن قىزىنا بەرىپ تۇرىپ)
تىڭدا بالام، تىڭدا كۇنىم،
بولۋعا جارا قولقانات.
كارى انام، ءسابي ءىنىڭ،
بارلىعى ساعان امانات.
اجەسى:
— ورالسىن امان جەرىنە،
كورىسسىن تۋعان ەلىمەن.
كەلىڭ - اۋ كوزدەي قالتاعا
توپىراق سالىپ بەرىپ جىبەر.
كەلىن:
— (قالتاعا سالىنعان توپىراقتى بەرگەن كەلىن)
كەبىن كيگەن ولەدى،
كەبەن كيگەن كەلەدى.
ۇلكەن ۇيدەن ءدام تاتسا،
كەشىكپەي دەيدى كەلەدى. (جارىنىڭ سوڭىنان جىلاپ قالادى)
(«سۆياششەننايا ۆوينا» ءانى وينالىپ، سولداتتى سوعىسقا شىعارىپ سالادى).
ورتاعا مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر شىعىپ، قىزدار اراسىنداعى ەر ازاماتتاردى سوعىسقا شىعارىپ سالادى.
تۋ ۇستاپ جەر انا شىعىپ، قىزدار مەن جىگىتتەردىڭ اراسىن تۋمەن ءبولىپ،
جىگىتتەردى سوعىسقا الىپ كەتەدى.
ءى جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالقىم!
كۇن تۋدى سەنىڭ باسىڭا،
جاۋ كىردى سەنىڭ جەرىڭە،
سۇم فاشيستەن قورعاۋعا،
اتتان، حالقىم مايدانعا!
ءىى جۇرگىزۋشى:
سولداتتىڭ كوكىرەگى تولى ارمانى،
وق جاڭبىر استىندا دا جوعالمادى،
وتان مەن اناسى ءۇشىن «العا» دەدى
امال نە،
كوپشىلىگى ورالمادى.
ءان «كەستەلى ورامال» ورىندايتىن ساتييەۆ ساپار (ارتىنا كورىنىس قويىلادى)
كورىنىس: «مايدانگەر حاتى»
«مايداننان حات» (مايدانگەردىڭ حاتى):
حات جازامىن مايداننان،
مەيىرىمشىل عازيز - اناما
«جاقىنىم - جارىم» دەگەنمەن،
اناڭداي جاقىن بولا ما؟
كوڭىلىندە تىلەك، كوزدە جاس،
ەكى قولىڭ جاعاڭدا.
قاسىرەت شەگىپ، قان جۇتىپ،
سارعايدىڭ با ساناعا؟
ساعىنعان سوڭ مەن ويلاپ،
جۇرەگىڭ وتتاي جانا ما؟
ەت باۋىرىڭ ەلجىرەپ،
قايعىرا بەرمە بالاڭا.
سابىردىڭ سۋىن بەرە كور،
جانىڭداعا جاراڭا.
اجالسىز ادام ولمەيدى.
مەزگىلسىز شولمەك سىنا ما؟
ەردىڭ باسى ەل ءۇشىن،
ارىما جانىم ساداعا.
بۇلت جامىلىپ قار توسەپ،
مەن جاتىرمىن دالادا.
«مايدانعا حات» (اناسىنىڭ حاتى):
قۇلىنشاعىم امان با؟
قولىما ءتيدى سەنەن حات.
حابارىڭدى ەسىتىپ،
قۋانىپ قالدى عالامات.
كۇنىگە توقسان تىلەيمىن،
قۇلىنىم كەل دەپ سالامات.
جۇرەگىم – جالىن، ءىشىم ۋ،
جانىمدا اۋىر جاراقات.
سۋرەتىڭ كەلدى حاتىڭدا،
شەكپەن كيگەن جالاڭقات.
ەرگە لايىق بەس قارۋ،
اسىنىپسىڭ اۆتومات.
سۋرەتىڭە قاراسام،
ەمشەگىم ءيىپ، ءسۇت تامادى.
كوزىمنىڭ جاسى توگىلىپ،
ۇيقىدان كەتتى راحات.
وتانىڭ ءۇشىن قاراعىم،
ارىڭ قىمبات جانىڭنان.
بوبەكتەرىڭ امان - ساۋ،
اس جەيدى ءازىر قولىمنان.
ەربەڭدەگەن ەرمەگىم،
تاستامايمىن قولىمنان.
لاق - قوزى قايىرسام،
قالمايدى سۇيەم سوڭىمنان.
جاعدايسىز ەمەس كەلىنىم،
ونى دا كورەم باعىمنان.
قايىرمايدى ءتىلىمدى،
جىبەكتەي مايدا جامىلعان.
كوڭىلىمدە الاڭ جوق،
جانى سۇيگەن جارىنان.
ۋھىلەپ كەيدە دەمالىپ،
شىعادى ءتۇتىن جالىننان.
حابارىڭدى ءجيى جاز.
وتپەسىن كوپ كۇن ارادان.
تالقانداپ جاۋدى امان قايت،
بۇلت سەرپىلىپ كوگىمدە.
جازىلسىن جۇرەك جارادان!
ءان: «انا تۋرالى باللادا» ورىندايتىن: كاپەزوۆا گۋلدانا
(سلايد كورسەتىلەدى)
بي: «كاتيۋشا»
ءى جۇرگىزۋشى:
وتان انا جىلاعاندا شەر سەنىپ،
تاپجىلماستان توگەدى ەكەن جەرگە بۇلت.
قارا بۇلتتى قاق جارايىق، دەدى دە،
قولدارىنا قارۋ الدى ەرلەنىپ.
Iءى جۇرگىزۋشى:
بۇلت تورلادى اسپاندى،
قارا جەر قانعا لاستاندى.
زەڭبىرەك اتىپ جان - جاقتان،
وسىلاي سوعىس باستالدى.
دوكۋمەنتالنىي فيلم
مونتاج:
ارۋحان:
سوعىس دەگەن قايدان شىقتى،
اۆتورى كىم العاشقى؟
ەسىل ادام، ەسى كەتىپ،
وعان نەسىن جارماستى؟!
بۇكىل ادام تاريحىنىڭ بەتىن نەگە قان باستى؟
سوعىس دەگەن — اققان سورى اقسۇيەكتىڭ، قۇلدىڭ دا،
سوعىس دەگەن — توككەن ارى ۇلدىڭ جانە قىزدى4 دا.
سوعىس دەگەن — سوتقارلاردىڭ قولىنداعى نايزاسى،
سوعىس دەگەن — سوعىس دەگەن — زۇلىمدىقتىڭ ايناسى.
بي: «سمۋگليانكا» «ەركەم - اي» توبىنىڭ بۇلدىرشىندەرى
ءى جۇرگىزۋشى:
ءيا، سوعىس ءوزىنىڭ سۇمدىقتارىن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ۇمىتتىرار ەمەس. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جەڭىسپەن اياقتالعانىنا مىنە 70 جىل بولدى. ءبىراق، سول جىلدار جاڭعىرىعى ادامزات جۇرەگىن ءالى سىزداتۋدا. ءيا، ۋاقىتتىڭ تاريحى اتتى ءوز تورەشىسى بار.
ءى جۇرگىزۋشى: 1945 جىلدىڭ 30 ءساۋىرىنىڭ كەشىندە 6 ساعات 30 مينۋتتا جەڭىس تۋى تىگىلدى. تۋ تىككەن — راقىمجان قوشقاربايەۆ. 4 جىلعا جۋىق سوزىلعان قان توگىس اياقتالدى. 9 مامىر — جەڭىس كۇنى. ءبىراق بۇل جەڭىس وڭايلىقپەن كەلمەدى. كسرو - نىڭ 1710 قالاسى كۇل تالقان بولدى. 70 مىڭنان استام سەلو مەن دەريەۆنيانى ورتتەپ جىبەردى. قانشاما انا بالاسىز، قانشاما بالا اكەسىز قالدى. سوعىس دالاسىنان 20 ميلليوننان استام ادام قايتقان جوق، ال سونىڭ ىشىندە 350 مىڭى قازاق بولاتىن.
Iءى جۇرگىزۋشى:
ءيا اسپانىمىزدا جەڭىس تۋى جەلبىرەگەنىنە — 70 جىل. سوعىس ءورتى ءوشىپ، قايعى مۇڭنان ارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورناپ، باقىت گۇلىن تەرگەندە — 70 جىل.
ءان: «سوعىستان قايتقان سولداتتار» ورىندايتىن: ارىستانعالييەۆا ابزال
(ارتىندا كورىنىس قويىلادى)
ءى جۇرگىزۋشى:
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
ءىى جۇرگىزۋشى:
جاساسىن جەڭىس!
باقىتتى ەلىم كۇلە بەر!
تاۋەلسىز بولىپ بولاشاعىنا جۇرە بەر!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن سوعىس
ءى جۇرگىزۋشى:
دۇنيەگە كەلەر ءبىر رەت
داريا كەۋدە تاۋ ءمۇسىن
قۇرىشتان قۇيعان قۇدىرەت
قارتتارىم امان ساۋمىسىڭ؟
«قاريالار ازايىپ بارا جاتىر" ءانى
ورىندايتىن: يسكاكوۆا اينۇر، كاپەزوۆا گۋلدانا
ءىى جۇرگىزۋشى:
70 جىل — بەيبىت كوكتەم تاڭى اتقالى،
70 جىل — شۋاقتى كۇن تاراتتى ءانىن.
تالاي قۇس سودان بەرى قايتا ورالدى،
تالاي ب ا ق الەمىنە قايتا وراندى.
سوعىستا ولگەندەر تەك ورالمايدى،
تەك ۇرپاق ولار جايلى ايتادى ءاندى.
70 جىل — جاۋىزدىقتىڭ اجال وعى،
ءبىزدىڭ ەلدىڭ ۇستىنەن ۇشپاعالى.
ءى جۇرگىزۋشى:
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
ءىى جۇرگىزۋشى:
جاساسىن جەڭىس!
باقىتتى ەلىم كۇلە بەر!
تاۋەلسىز بولىپ بولاشاعىنا جۇرە بەر!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن!
وسى تىلەكپەن بارشا حالايىق تۇرەگەل!
حور: «جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن»
«اتامەكەن»
ءى جۇرگىزۋشى: بيىل اسسامبلەياعا 20 جىل تولدى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى - 1995 جىلعى 1 ناۋرىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن مەملەكەت باسشىسى جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتى - كەڭەسشى ورگان رەتىندە قۇرىلدى.
ەل پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋ يدەياسىن العاش رەت 1992 جىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ ءبىرىنشى جىلىنا ارنالعان قازاقستان حالقىنىڭ ءبىرىنشى فورۋمىندا جاريالادى. 2008 جىلعى 20 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى تۋرالى» زاڭىنا قول قويىلدى.
«اسسامبلەيا» بۇلدىرشىندەر ءار ۇلتتىڭ كيىمىن كيىپ شىعادى.
مۋزىكا جەتەكشىسى كاپەزوۆا گۋلدانا نۋربولاتوۆنا
«باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن!»
ءى. جۇرگىزۋشى
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى اۋىلداستار! ۇلى وتان سوعىسىنىڭ اياقتالعانىنا 70 جىل تولىپ وتىر. بۇل مەرەكەنى لايىقتى اتاپ ءوتۋ قازىرگى ۇرپاقتىڭ پارىزى دەپ بىلەمىز. جىل وتكەن سايىن وتان ءۇشىن بولعان ۇرىستىڭ ماڭىزى جانە وندا قازا بولعان بابالارىمىزدىڭ ەرلىكتەرى ماڭگى جادىمىزدا. ەرلىك ەشقاشان دا ۇمىتىلۋعا ءتيىستى ەمەس. ۇلى وتان سوعىسىنا قازاقستاننان 1 ميلليون 700 مىڭنان استام جاۋىنگەر قاتىستى. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۇرىس دالاسىندا قازا تاۋىپ، حابار - وشارسىز كەتتى.
قازاقستاننان قۇرىلعان اسكەري ديۆيزيا ەڭ ءقاۋىپتى جەرلەردە سوعىستى. گەنەرال پانفيلوۆ باستاعان 28 - ءشى ديۆيزيا جاۋىنگەرلەرىنىڭ اتتارى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ تاريحىنا التىن ارىپتەرمەن جازىلعان.
ءىى جۇرگىزۋشى
ۇلى كەشكە سەنگەن كۇن،
فاشيستەردى جەنگەن كۇن.
اعالارعا ەرگەن كۇن،
باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن — دەپ اقىن قادىر مىرزا الي جىرلاعانداي «باقىت گۇلىن تەرگەن كۇن!» اتتى ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا ارنالعان مەرەكەلىك كونسەرتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ءسوز اۋىل، وكرۋگ اكىمى ارمان بولاتۇلىنا بەرىلەدى.
كورىنىس: «21 يۋن 1941 جىل»
21 ماۋسىم كۇنى وقۋشىلاردىڭ مەكتەپ ءبىتىرۋ كەشىنەن قايتىپ كەلە جاتقان ءساتى ەدى.
بي: ۆالس
ءى جۇرگىزۋشى:
كورىنىس: «سوعىس قاسىرەتى» (كۇي ويناپ تۇرادى)
نەمەرەسى: اجە، اجە! بۇگىن مەننەن باقىتتى ادام جوق. جاڭا ءومىردىڭ باسپالداعىن دارىگەر بوپ باستاعىم كەلەدى. (اجەسىن قۇشاقتاپ ەركەلەي كۇلەدى)
اجەسى: تالابىنا نۇر جاۋسىن، ارمانىڭا جەت بالام! (ماڭدايىنان ءسۇيىپ، قاسىنا وتىرعىزادى، اكەسى جىمىيىپ، سالماقتى كيىپتە پىشاعىن قايراپ وتىرا بەرەدى، كەلىنى ىدىس الىپ، كەلە جاتىپ، راديوداعى حاباردى تىعداپ تۇرىپ قالادى).
راديو: تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! سويلەپ تۇرعان موسكۆا. بۇگىن، تاڭەرتەڭگى ساعات 4 - تە نەمىس فاشيستتەرى گەرمانيا مەن سوۆەت وداعىنىڭ اراسىنداعى شابۋل جاساماۋ تۋرالى شارتتى وپاسىزدىقتى بۇزىپ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تەررەتورياسىنا باسىپ كىردى.
( «سۆياششەننايا ۆوينا» ءانى وينالىپ، قولىنداعى ىدىسى ءتۇسىپ كەتكەن كەلىنى جىلاپ، بەتىن جابادى).
نەمەرەسى:
— اتتان! — دەدى،
ول ءقازىر اتتانادى.
جاۋىنگەردىڭ ءرولىن اتقارادى.
نەگە بىزگە ءۇمىتسىز تەسىلەسىڭ؟
اتتان، اكە،
جولىڭنان كەشىگەسىڭ.
كەۋدەسىندە جانى بار پاقىرلارىڭ،
تاۋىپ جەيدى سەنسىز دە نەسىبەسىن. (اكەسىن كەلىپ قۇشاقتايدى)
اكەسى:
— (اكەسى قولىنداعى ءبىر جاسار بالاسىن قىزىنا بەرىپ تۇرىپ)
تىڭدا بالام، تىڭدا كۇنىم،
بولۋعا جارا قولقانات.
كارى انام، ءسابي ءىنىڭ،
بارلىعى ساعان امانات.
اجەسى:
— ورالسىن امان جەرىنە،
كورىسسىن تۋعان ەلىمەن.
كەلىڭ - اۋ كوزدەي قالتاعا
توپىراق سالىپ بەرىپ جىبەر.
كەلىن:
— (قالتاعا سالىنعان توپىراقتى بەرگەن كەلىن)
كەبىن كيگەن ولەدى،
كەبەن كيگەن كەلەدى.
ۇلكەن ۇيدەن ءدام تاتسا،
كەشىكپەي دەيدى كەلەدى. (جارىنىڭ سوڭىنان جىلاپ قالادى)
(«سۆياششەننايا ۆوينا» ءانى وينالىپ، سولداتتى سوعىسقا شىعارىپ سالادى).
ورتاعا مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر شىعىپ، قىزدار اراسىنداعى ەر ازاماتتاردى سوعىسقا شىعارىپ سالادى.
تۋ ۇستاپ جەر انا شىعىپ، قىزدار مەن جىگىتتەردىڭ اراسىن تۋمەن ءبولىپ،
جىگىتتەردى سوعىسقا الىپ كەتەدى.
ءى جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالقىم!
كۇن تۋدى سەنىڭ باسىڭا،
جاۋ كىردى سەنىڭ جەرىڭە،
سۇم فاشيستەن قورعاۋعا،
اتتان، حالقىم مايدانعا!
ءىى جۇرگىزۋشى:
سولداتتىڭ كوكىرەگى تولى ارمانى،
وق جاڭبىر استىندا دا جوعالمادى،
وتان مەن اناسى ءۇشىن «العا» دەدى
امال نە،
كوپشىلىگى ورالمادى.
ءان «كەستەلى ورامال» ورىندايتىن ساتييەۆ ساپار (ارتىنا كورىنىس قويىلادى)
كورىنىس: «مايدانگەر حاتى»
«مايداننان حات» (مايدانگەردىڭ حاتى):
حات جازامىن مايداننان،
مەيىرىمشىل عازيز - اناما
«جاقىنىم - جارىم» دەگەنمەن،
اناڭداي جاقىن بولا ما؟
كوڭىلىندە تىلەك، كوزدە جاس،
ەكى قولىڭ جاعاڭدا.
قاسىرەت شەگىپ، قان جۇتىپ،
سارعايدىڭ با ساناعا؟
ساعىنعان سوڭ مەن ويلاپ،
جۇرەگىڭ وتتاي جانا ما؟
ەت باۋىرىڭ ەلجىرەپ،
قايعىرا بەرمە بالاڭا.
سابىردىڭ سۋىن بەرە كور،
جانىڭداعا جاراڭا.
اجالسىز ادام ولمەيدى.
مەزگىلسىز شولمەك سىنا ما؟
ەردىڭ باسى ەل ءۇشىن،
ارىما جانىم ساداعا.
بۇلت جامىلىپ قار توسەپ،
مەن جاتىرمىن دالادا.
«مايدانعا حات» (اناسىنىڭ حاتى):
قۇلىنشاعىم امان با؟
قولىما ءتيدى سەنەن حات.
حابارىڭدى ەسىتىپ،
قۋانىپ قالدى عالامات.
كۇنىگە توقسان تىلەيمىن،
قۇلىنىم كەل دەپ سالامات.
جۇرەگىم – جالىن، ءىشىم ۋ،
جانىمدا اۋىر جاراقات.
سۋرەتىڭ كەلدى حاتىڭدا،
شەكپەن كيگەن جالاڭقات.
ەرگە لايىق بەس قارۋ،
اسىنىپسىڭ اۆتومات.
سۋرەتىڭە قاراسام،
ەمشەگىم ءيىپ، ءسۇت تامادى.
كوزىمنىڭ جاسى توگىلىپ،
ۇيقىدان كەتتى راحات.
وتانىڭ ءۇشىن قاراعىم،
ارىڭ قىمبات جانىڭنان.
بوبەكتەرىڭ امان - ساۋ،
اس جەيدى ءازىر قولىمنان.
ەربەڭدەگەن ەرمەگىم،
تاستامايمىن قولىمنان.
لاق - قوزى قايىرسام،
قالمايدى سۇيەم سوڭىمنان.
جاعدايسىز ەمەس كەلىنىم،
ونى دا كورەم باعىمنان.
قايىرمايدى ءتىلىمدى،
جىبەكتەي مايدا جامىلعان.
كوڭىلىمدە الاڭ جوق،
جانى سۇيگەن جارىنان.
ۋھىلەپ كەيدە دەمالىپ،
شىعادى ءتۇتىن جالىننان.
حابارىڭدى ءجيى جاز.
وتپەسىن كوپ كۇن ارادان.
تالقانداپ جاۋدى امان قايت،
بۇلت سەرپىلىپ كوگىمدە.
جازىلسىن جۇرەك جارادان!
ءان: «انا تۋرالى باللادا» ورىندايتىن: كاپەزوۆا گۋلدانا
(سلايد كورسەتىلەدى)
بي: «كاتيۋشا»
ءى جۇرگىزۋشى:
وتان انا جىلاعاندا شەر سەنىپ،
تاپجىلماستان توگەدى ەكەن جەرگە بۇلت.
قارا بۇلتتى قاق جارايىق، دەدى دە،
قولدارىنا قارۋ الدى ەرلەنىپ.
Iءى جۇرگىزۋشى:
بۇلت تورلادى اسپاندى،
قارا جەر قانعا لاستاندى.
زەڭبىرەك اتىپ جان - جاقتان،
وسىلاي سوعىس باستالدى.
دوكۋمەنتالنىي فيلم
مونتاج:
ارۋحان:
سوعىس دەگەن قايدان شىقتى،
اۆتورى كىم العاشقى؟
ەسىل ادام، ەسى كەتىپ،
وعان نەسىن جارماستى؟!
بۇكىل ادام تاريحىنىڭ بەتىن نەگە قان باستى؟
سوعىس دەگەن — اققان سورى اقسۇيەكتىڭ، قۇلدىڭ دا،
سوعىس دەگەن — توككەن ارى ۇلدىڭ جانە قىزدى4 دا.
سوعىس دەگەن — سوتقارلاردىڭ قولىنداعى نايزاسى،
سوعىس دەگەن — سوعىس دەگەن — زۇلىمدىقتىڭ ايناسى.
بي: «سمۋگليانكا» «ەركەم - اي» توبىنىڭ بۇلدىرشىندەرى
ءى جۇرگىزۋشى:
ءيا، سوعىس ءوزىنىڭ سۇمدىقتارىن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ۇمىتتىرار ەمەس. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جەڭىسپەن اياقتالعانىنا مىنە 70 جىل بولدى. ءبىراق، سول جىلدار جاڭعىرىعى ادامزات جۇرەگىن ءالى سىزداتۋدا. ءيا، ۋاقىتتىڭ تاريحى اتتى ءوز تورەشىسى بار.
ءى جۇرگىزۋشى: 1945 جىلدىڭ 30 ءساۋىرىنىڭ كەشىندە 6 ساعات 30 مينۋتتا جەڭىس تۋى تىگىلدى. تۋ تىككەن — راقىمجان قوشقاربايەۆ. 4 جىلعا جۋىق سوزىلعان قان توگىس اياقتالدى. 9 مامىر — جەڭىس كۇنى. ءبىراق بۇل جەڭىس وڭايلىقپەن كەلمەدى. كسرو - نىڭ 1710 قالاسى كۇل تالقان بولدى. 70 مىڭنان استام سەلو مەن دەريەۆنيانى ورتتەپ جىبەردى. قانشاما انا بالاسىز، قانشاما بالا اكەسىز قالدى. سوعىس دالاسىنان 20 ميلليوننان استام ادام قايتقان جوق، ال سونىڭ ىشىندە 350 مىڭى قازاق بولاتىن.
Iءى جۇرگىزۋشى:
ءيا اسپانىمىزدا جەڭىس تۋى جەلبىرەگەنىنە — 70 جىل. سوعىس ءورتى ءوشىپ، قايعى مۇڭنان ارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورناپ، باقىت گۇلىن تەرگەندە — 70 جىل.
ءان: «سوعىستان قايتقان سولداتتار» ورىندايتىن: ارىستانعالييەۆا ابزال
(ارتىندا كورىنىس قويىلادى)
ءى جۇرگىزۋشى:
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
ءىى جۇرگىزۋشى:
جاساسىن جەڭىس!
باقىتتى ەلىم كۇلە بەر!
تاۋەلسىز بولىپ بولاشاعىنا جۇرە بەر!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن سوعىس
ءى جۇرگىزۋشى:
دۇنيەگە كەلەر ءبىر رەت
داريا كەۋدە تاۋ ءمۇسىن
قۇرىشتان قۇيعان قۇدىرەت
قارتتارىم امان ساۋمىسىڭ؟
«قاريالار ازايىپ بارا جاتىر" ءانى
ورىندايتىن: يسكاكوۆا اينۇر، كاپەزوۆا گۋلدانا
ءىى جۇرگىزۋشى:
70 جىل — بەيبىت كوكتەم تاڭى اتقالى،
70 جىل — شۋاقتى كۇن تاراتتى ءانىن.
تالاي قۇس سودان بەرى قايتا ورالدى،
تالاي ب ا ق الەمىنە قايتا وراندى.
سوعىستا ولگەندەر تەك ورالمايدى،
تەك ۇرپاق ولار جايلى ايتادى ءاندى.
70 جىل — جاۋىزدىقتىڭ اجال وعى،
ءبىزدىڭ ەلدىڭ ۇستىنەن ۇشپاعالى.
ءى جۇرگىزۋشى:
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
ءىى جۇرگىزۋشى:
جاساسىن جەڭىس!
باقىتتى ەلىم كۇلە بەر!
تاۋەلسىز بولىپ بولاشاعىنا جۇرە بەر!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن سوعىس!
بولماسىن!
وسى تىلەكپەن بارشا حالايىق تۇرەگەل!
حور: «جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن»
«اتامەكەن»
ءى جۇرگىزۋشى: بيىل اسسامبلەياعا 20 جىل تولدى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى - 1995 جىلعى 1 ناۋرىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن مەملەكەت باسشىسى جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتى - كەڭەسشى ورگان رەتىندە قۇرىلدى.
ەل پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋ يدەياسىن العاش رەت 1992 جىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ ءبىرىنشى جىلىنا ارنالعان قازاقستان حالقىنىڭ ءبىرىنشى فورۋمىندا جاريالادى. 2008 جىلعى 20 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى تۋرالى» زاڭىنا قول قويىلدى.
«اسسامبلەيا» بۇلدىرشىندەر ءار ۇلتتىڭ كيىمىن كيىپ شىعادى.
You Might Also Like
