باتىرلار جىرى (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ادەبيەتى 9 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
11. باتىرلار جىرى
12. ەر تارعىن
13. جىرداعى قارتقوجا، ءاقجۇنىس بەينەلەرى
14. ليرو - ەپوستىق جىرلار
15. شەشەندىك سوزدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باتىرلار جىرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) باتىرلار جىرى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، وقۋشىلارعا ويلاندىراتىن ساۋال بەرە وتىرىپ، پىكىرىن تىڭداۋ؛
ءا) بىلىمدىك تانىمىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن، تىلدىك قورىن، ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ ت. ب
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: «باتىرلار جىرى» كىتابى، ديداكتيكالىق ماتەريالدار ت. ب
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
باتىرلار جىرى - اۋىز ادەبيەتىنىڭ قوماقتى دا اسىل مۇراسى. ولاردا ەلىن سىرتقى جاۋلاردان قورعاۋ، ەلىنىڭ، حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن ساقتاۋ مۇراتى باسىم. قازاقتىڭ باتىرلار جىرلارىندا تاريحي وقيعالاردىڭ ءىزى جاتىر. باتىرلار ەلىن سۇيگەن، اتا مەكەنىن، نامىسىن قورعاۋ، ەلدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن اتا جاۋىنا قارسى جان قيار ەرلىككە بارعان، كوزسىز باتىرلىق، ەرلىك كورسەتكەن.
ەڭ الدىمەن ونىڭ باستى قاھارمانى – باتىر. باتىرلار جىرىنىڭ بارلىعىندا ول ادەتتەن تىس جاعدايدا دۇنيەگە كەلەدى. ءبىر بالاعا زار بولعان اتا - اناسى ونى تاڭىرىدەن تىلەپ الادى. عايىپتان تۋعان ول جاستايىنان الىپ كۇشتىڭ يەسى جانە تەز ەر جەتەدى. العاشقى ەرلىگىن وزىنە جار تاڭداۋ ساپارىندا كورسەتەدى.
باتىرلىق داستاندارداعى قوبىلاندى، تارعىن، الپامىس سياقتى ەرەن ەرلەر بويىنان وسى قاسيەتتەردى ايقىن تانيمىز.
قازاقتىڭ باتىرلار جىرىنىڭ كوبى شوقاننىڭ ايتۋىنشا، "التىن وردا داۋىرلەرىندە بولعان تاريحي ادامدار تۋرالى. سوعان قاراعاندا XIV، XV — XVI عاسىرلاردا جاسالعان سياقتى".
باتىرلىق داستانداردا باتىرلار تەك ەرەن ەرلىگىمەن عانا ەمەس، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىمەن دە، جان ىزگىلىگىمەن دە كورىنگەن. ولاردىڭ اتا - اناسىنا، باۋىرلارىنا دەگەن مەيىرىمىنەن، جارىنا دەگەن ادالدىعىنان مۇنى ايقىن اڭعارامىز.
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان باتىرلار جىرى تۋرالى تۇسىنىكتى وقۋ، ويلارىن جەتكىزۋ.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
1. باتىرلار جىرى ادەبيەتتىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
2. قانداي باتىرلاردى بىلەسىڭدەر؟
3. باتىرلار جىرىنىڭ ليرو - ەپوستىق جىردان ايىرماشىلىقتارى قانداي؟
4. «ەر تارعىن» جىرىن وقىعانسىڭدار ما؟
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىنا، ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعاندارىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: باتىرلار جىرىن وقىپ، كەز - كەلگەن باتىردىڭ سۋرەتىن سالىپ كەلۋگە بەرەمىن.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
تاقىرىپتار:
11. باتىرلار جىرى
12. ەر تارعىن
13. جىرداعى قارتقوجا، ءاقجۇنىس بەينەلەرى
14. ليرو - ەپوستىق جىرلار
15. شەشەندىك سوزدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باتىرلار جىرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) باتىرلار جىرى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، وقۋشىلارعا ويلاندىراتىن ساۋال بەرە وتىرىپ، پىكىرىن تىڭداۋ؛
ءا) بىلىمدىك تانىمىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن، تىلدىك قورىن، ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ ت. ب
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: «باتىرلار جىرى» كىتابى، ديداكتيكالىق ماتەريالدار ت. ب
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
باتىرلار جىرى - اۋىز ادەبيەتىنىڭ قوماقتى دا اسىل مۇراسى. ولاردا ەلىن سىرتقى جاۋلاردان قورعاۋ، ەلىنىڭ، حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن ساقتاۋ مۇراتى باسىم. قازاقتىڭ باتىرلار جىرلارىندا تاريحي وقيعالاردىڭ ءىزى جاتىر. باتىرلار ەلىن سۇيگەن، اتا مەكەنىن، نامىسىن قورعاۋ، ەلدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن اتا جاۋىنا قارسى جان قيار ەرلىككە بارعان، كوزسىز باتىرلىق، ەرلىك كورسەتكەن.
ەڭ الدىمەن ونىڭ باستى قاھارمانى – باتىر. باتىرلار جىرىنىڭ بارلىعىندا ول ادەتتەن تىس جاعدايدا دۇنيەگە كەلەدى. ءبىر بالاعا زار بولعان اتا - اناسى ونى تاڭىرىدەن تىلەپ الادى. عايىپتان تۋعان ول جاستايىنان الىپ كۇشتىڭ يەسى جانە تەز ەر جەتەدى. العاشقى ەرلىگىن وزىنە جار تاڭداۋ ساپارىندا كورسەتەدى.
باتىرلىق داستاندارداعى قوبىلاندى، تارعىن، الپامىس سياقتى ەرەن ەرلەر بويىنان وسى قاسيەتتەردى ايقىن تانيمىز.
قازاقتىڭ باتىرلار جىرىنىڭ كوبى شوقاننىڭ ايتۋىنشا، "التىن وردا داۋىرلەرىندە بولعان تاريحي ادامدار تۋرالى. سوعان قاراعاندا XIV، XV — XVI عاسىرلاردا جاسالعان سياقتى".
باتىرلىق داستانداردا باتىرلار تەك ەرەن ەرلىگىمەن عانا ەمەس، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىمەن دە، جان ىزگىلىگىمەن دە كورىنگەن. ولاردىڭ اتا - اناسىنا، باۋىرلارىنا دەگەن مەيىرىمىنەن، جارىنا دەگەن ادالدىعىنان مۇنى ايقىن اڭعارامىز.
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان باتىرلار جىرى تۋرالى تۇسىنىكتى وقۋ، ويلارىن جەتكىزۋ.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
1. باتىرلار جىرى ادەبيەتتىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
2. قانداي باتىرلاردى بىلەسىڭدەر؟
3. باتىرلار جىرىنىڭ ليرو - ەپوستىق جىردان ايىرماشىلىقتارى قانداي؟
4. «ەر تارعىن» جىرىن وقىعانسىڭدار ما؟
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىنا، ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعاندارىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: باتىرلار جىرىن وقىپ، كەز - كەلگەن باتىردىڭ سۋرەتىن سالىپ كەلۋگە بەرەمىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
