سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ءبىر شاڭىراق استىندا
اقمولا وبلىسى، بۋراباي اۋدانى
تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ وقىتۋشىسى
مادييەۆا ايمان كارىباي قىزى

تاقىرىپ: ءبىر شاڭىراق استىندا
جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى قوناقتار! بۇگىنگى ءىس - شارا قازاقستان رەسپۋبليكاسىن مەكەندەگەن ۇلتتار مەن ۇلىستار دوستىعى جانە بىرلىگىنە ارنالادى. تاقىرىبى «ءبىر شاڭىراق استىندا».
قازاق جەرى – قوناقجاي ەلدىڭ جەرى،
قازاق ەلى – ساق دەگەن ەردىڭ ەلى.
تولقىنىندا تاريحتىڭ قۋعىن كورگەن،
بارشا ۇلتقا قۇت مەكەن بولعان ەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا قازىرگى تاڭدا 130 - دان استام ۇلتتار مەن ۇلىستار تۇرادى. تاريح كوشىنىڭ بەلگىلى ءبىر كەزەڭىندە تاعدىر تاۋقىمەتىن ارقالاپ، سولاقاي ساياساتتىڭ قۇربانىنا اينالىپ، ەلىمىزگە كەلىپ قونىستانعان ۇلتتار مەن ۇلىستار ءۇشىن قازاق جەرى كيەلى التىن بەسىككە اينالدى.

(ەلباسىنىڭ ءسوزى قوسىلادى)
وقىتۋشى:
ءتىلى بولەك بولعانمەن تىلەگى ءبىر،
ۇلى دوستىق ماپەلەگەن جۇرەگى گۇل.
قازاق ەلى بار ۇلىسقا شاڭىراق بوپ،
ۋىقتاردان شۋاقتاپ نۇر بەرىپ تۇر، - دەگەن ءتارىزدى ءبىز دە ءار مەكەمەنىڭ قىزمەتكەرلەرى بولعاندىقتان ءبىر - بىرىمىزبەن تانىسىپ، جىلى لەبىمىزدى بىلدىرەيىك.
2 - سلايد
ول ءۇشىن «جۇرەكتەن - جۇرەككە» ترەنينگىن وتكىزەمىز.
ءار تىڭداۋشى جۇرەكتى ۇستاپ تۇرىپ، ءوزىن تانىستىرادى، جانە قارسىلاستارىنا جاقسى تىلەك ايتادى، جۇرەك سولاي قولدان - قولعا كوشىپ وتىرادى.

بۇگىنگى ساباق ەكى توپتىڭ اراسىندا وتەتىندىكتەن سايىس تۇرىندە وتەدى. ال بۇل سايىستا ەكى توپتىڭ ءبىلىمى، قابىلەتى سىنعا تۇسەتىندىكتەن، ونى سىننان وتكىزىپ ءادىل باعالاپ وتىراتىن ادامدار قاجەت، سونىمەن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىس بولايىق:

تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ا. ە. قايرمدەنوۆا
ادىسكەرى ج. ق. ماحمەتوۆا
وقىتۋشىلار: ا. ق. ماشيروۆا
ن. م. ابلەنوۆا
بارلىق كەزەڭدەردىڭ باعاسى سوڭىندا ايتىلادى. ەندى ءبىرىنشى كەزەڭگە كوشەيىك.

3 - سلايد
ءى كەزەڭ – ۆيزيتتىك كارتوچكا. جوعارعى ۇپاي سانى – 10
ءسوز كەزەگى وسى جەرگە قوناق بولىپ كەلىپ وتىرعان جالپى تۇردەگى مەكتەپ - ينتەرناتىنىڭ ۇجىمىنا بەرىلەدى.
كەلەسى ءسوز قورعانىس ىستەرى جونىندەگى بىرىكتىرىلگەن بولىمىنە بەرىلەدى.

4 - سلايد
جۇرگىزۋشى: 1995 جىلى ۇلتارالىق تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ فەنومەنى – قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى قۇرىلدى. بۇل – ەشبىر ەلدە بولماعان ەرەكشە، ساياسي ماڭىزى زور قۇرىلىم.
ورتاق بىزگە ءبىر وتان،
ورتاق جەردىڭ بايلىعى.
اسپان ورتاق، جەر ورتاق،
ورتاق بىزگە بارلىعى.

5 - سلايد
وقىتۋشى: كوپتەگەن ۇلتتار مەن ۇلىستارعا مەكەن بولعان قاسيەتتى وتانىمىزدى مەكەندەيتىن حالىقتار تۋرالى ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالۋ ءۇشىن كەلەسى كەزەڭگە كوشەمىز.

ءىى كەزەڭ. «بىلگەنگە – مارجان» قاتىسۋشىلار كەزەكپەن اسىق الادى. اسىقتا جازىلعان ءنومىر بويىنشا سۇراققا جاۋاپ بەرەسىزدەر. بەلگىلى ءبىر ۇلت جايلى مالىمەت بولادى، سونى دۇرىس شەشكەن توپتىڭ ءار جاۋابىنا 2 ۇپايدان.
(سۇراقتار قوسىمشا پاراقتا)
جۇرگىزۋشى: بۇگىندە ءاربىر ۇلتقا سالت - داستۇرلەرىن جاڭعىرتۋعا، مادەنيەتى مەن ادەبيەتىن دامىتۋعا، ءتىلىنىڭ جەتىلۋىنە قامقورلىق كورسەتىلۋدە. دەگەنمەن باقىت، ادىلدىك، بەيبىتشىلىك، جارقىن بولاشاق ءۇشىن كۇرەس ءبارىنىڭ باسىن بىرىكتىردى.
«بىرلىگى جوق ەل توزادى، بىرلىگى كۇشتى ەل وزادى» دەيدى قازاق ماقالى.
اعايىن - تۋعان – بار ادام.
ادالدىق ءۇشىن جارالعان.
بارىنەن قىمبات تۋىستىق،
باياندى بولسىن تىنىشتىق! – دەگەن يگى تىلەكپەن كەلەسى كەزەڭگە كوشەمىز.

6 - سلايد
ءىىى كەزەڭ. «ءۇي تاپسىرماسى».
وقىتۋشى: بۇل كەزەڭنىڭ شارتى – ءار توپ وزدەرى قالاعان حالىقتىڭ ۇلتتىق تاعامىن ازىرلەيدى جانە ءوز تاڭداۋلارى بويىنشا ءبىر حالىقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى بويىنشا كورىنىس، ياعني ءبيىن، نە بولماسا ءانى نەمەسە ءداستۇرىن دايىنداۋ كەرەك بولاتىن. ەكى تاپسىرما بىرگە ورىندالادى. باعالاۋ ءارقايسىسىنا بولەك، جوعارى ۇپاي – 10.
ورتاعا «..................................» توبىن شاقىرامىز.
كەلەسى ءسوز «............................» توبىنا بەرىلەدى.

7 - سلايد
جۇرگىزۋشى: «ەل بىرلىگى – ەڭ اسىل قاسيەت. بىرلىك، ىنتىماق، سابىرلىلىق پەن پاراساتتىلىق، ەڭ الدىمەن وزىمىزگە – قازاقتارعا كەرەك» دەپ كورگەندىلىكپەن ەلباسىمىز ايتقانداي، ءبىز سياقتى كوپ ۇلتتى مەملەكەتتىڭ دامۋ بولاشاعىنىڭ ءبىر كوزى – قازاقستان حالىقتارىنىڭ بىرلىگى.
حالقىمىز دوستىق، ىنتىماقتاستىققا ەرەكشە ءمان بەرگەن «قىرعىز، قازاق - ءبىر تۋعان»، «وزبەك - ءوز اعام»، «ءتۇبى بىرگە تۇرىكمەن» دەپ قازاق حالقىنا ءتان ەرەكشەلىكپەن كوڭىلدەرىن ناقىل سوزدەرمەن ايشىقتاي وتىرىپ ىنتىماقتاستىققا شاقىرعان. بىرلىك — حالىق سالتى. حالقىمىزدىڭ بىرلىك سالتى وتباسىنان باستالىپ، بۇكىل ەلدىڭ، بارلىق ادام بالاسىنىڭ بىرلىگىمەن ۇلاسادى.

8 - سلايد
ءىV كەزەڭ. «ماقالدار الەمى».
وقىتۋشى: شارت بويىنشا پاراقشالاردا جازىلعان ەل، بىرلىك تاقىرىبى تۋرالى ماقال - ماتەلدەردى تولىقتىرۋ. ءار ماقالعا 2 ۇپايدان بەرىلەدى.
(قوسىمشا پاراقشادا ماقال - ماتەلدەر)

جۇرگىزۋشى: ءار ماقالدىڭ تۇبىندە ءبىر وسيەت جاتىر. سونداي وسيەتتەردىڭ ءبىرى. ەرتەدە ءبىر قاريا بالالارىن بىرلىككە بىلاي تاربيەلەگەن ەكەن. قارت ءبىر بۋما شىبىقتى سىندىرۋدى ۇسىنادى. ۇلدارى ولاي اۋرەلەنىپ، بىلاي اۋرەلەنىپ ءبىر بۋما شىبىقتى سىندىرا المايدى. قارت بۋمانى شەشىپ، شىبىقتى ءبىر - بىردەن تالداپ سىندىرىپ كورۋدى ۇسىنادى. شىبىقتار وپ - وڭاي سىنادى.
سوندا قاريا: بىرىگىپ ءومىر سۇرسەڭدەر، سەندەرگە ەشكىمنىڭ دە ءالى كەلمەيدى. ال جەكە دارا جۇرسەڭدەر، ءارقايسىڭدى بىرتىندەپ قۇرتادى. بىرلىك ءتۇبى – تىرلىك -، دەپ وسيەت ايتقان ەكەن.

9 - سلايد
V كەزەڭ. «سالەم – ءسوز اناسى»
جۇرگىزۋشى: سالەمدەسۋ دەگەنىمىز - دوستىق پەيىل مەن قۇرمەت ءبىلدىرۋ ارەكەتى. ءاربىر كۇن نەمەسە ءاربىر اڭگىمە قاشاندا سالەمدەسۋدەن باستالادى. ادەپتىلىك الىپپەسى بويىنشا، ءوزىڭىز تانيتىن ادامدارمەن عانا امانداسۋىڭىز كەرەك. دەگەنمەن، ءوزىڭىز سويلەسىپ ۇلگەرمەگەن بولساڭىز دا، جۇمىسقا، ساباققا بارا جاتقاندا، جولدا، دۇكەندە نەمەسە باسقا ورتادا ءجيى كەزدەستىرەتىن ادامدارمەن امانداسقانىڭىز ابزال.
«سالەم – ءسوزدىڭ اناسى»، « سالەم تۇزەلمەي، الەم تۇزەلمەيدى» دەيدى دانا قازاق. ەندەشە، الەمىڭىزدى تۇزەگىڭىز كەلسە، اسىل ءسوزدىڭ اناسى – «سالەمىڭىز» قاشاندا ءتۇزۋ بولسىن! ەندەشە كەلەسى كەزەڭ «سالەم – ءسوز اناسى» دەپ اتالادى.
وقىتۋشى: شارت بويىنشا ەكى توپ ءبىر - بىرىنە ءار ەلدىڭ امانداسۋ سالتىن اڭگىمەلەپ سيپاتتايدى نەمەسە كورسەتەدى. قارسىلاس توپ قاي ەلدىڭ امانداسۋ ءراسىمى ەكەنىن تابۋ كەرەك. كورسەتىلگەن راسىمگە دە، جاۋاپقا دا ۇپاي بەرىلەدى. اربىرەۋىنە 3 ۇپايدان.

10 - سلايد
جۇرگىزۋشى: قازاقستان سياقتى جاس مەملەكەتتىڭ وركەندەۋىنىڭ ءبىر كەپىلى ەلىمىزدەگى ىنتىماقتاستىق پەن بەيبىت ءومىر!
1 - مامىر مەرەكەسى دۇنيەجۇزىندەگى حالىقتاردىڭ دوستىعى مەن بىرلىگىن اتاۋ كۇنى. ءبىزدىڭ مەملەكەت بەيبىتشىلىكتى جاقتاۋشى، دوستىقتى جىرلاۋشى، تىنىشتىقتى ساقتاۋشى ەل. ەلىمىزدە ءار ۇلتتار تاتۋ - ءتاتتى ءومىر سۇرۋدە. قازاقستاننىڭ ءار ازاماتى – ءوز وتانىن قورعاۋعا، ەلىنە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋعا مىندەتتى. ءار ازاماتتى ەلجاندىلىققا تاربيەلەۋ ءۇشىن ەلىمىز بارلىق جاعدايدى جاساۋدا. كەلەسى كەزەڭ بارلىعىمىزدىڭ پاتريوتتىق سەزىمىمىزدى تەرەڭدەتە تۇسۋگە باعىتتالعان.

Vءى كەزەڭ. «مەن قازاقستاندىقپىن!»
وقىتۋشى: بۇل كەزەڭدە بەينەروليك تىڭدالادى. سول ايتىلعان سوزدەردى اۋدارۋ جانە روليكتىڭ سارىنىمەن ءار توپ «مەن قازاقستاندىقپىن!» دەگەن ۇندەۋ جازادى. ياعني ۇلگەرگەندەرىڭىزشە اۋداراسىزدار جانە ءوز سوزدەرىڭىزدى قوسۋعا بولادى. ءادىل قازىلار القاسى ساپالى اۋدارماعا، ءوز تاراپىنان قوسىلعان ءسوزدىڭ ماعىناسىنا، داۋىس ىرعاعىنا نازار اۋدارادى. قاي توپ بىزگە قانشالىقتى اسەر ەتە الار ەكەن. جوعارى ۇپاي 20.
(بەينەروليك تاماشالاۋ)
دايىندالۋعا 5 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
دايىن توپ ورتاعا شىعىپ ءوز ۇندەۋىن وقيدى.
11 - سلايد
وقىتۋشى: تاماشا سوزدەر. وتانعا دەگەن ماحاببات ءار ادامنىڭ جۇرەگىندە بار. ول قاسيەتتى، ۇلى سەزىم.
(ورتاعا شاڭىراقتى شىعارۋ)
ەندى وسى كەزەڭنىڭ جالعاسى رەتىندە ءار تىڭداۋشى ماقالدى وقىپ شاڭىراقتىڭ استىنا جينالادى.
12 - سلايد
جۇرگىزۋشى:
باقىت ءيسى اڭقىعان گۇلدەرىڭنەن،
كەڭ ولكەمدى سۇيەمىن جۇرەگىممەن.
ەلگە دەگەن ماحاببات تىنشىمايدى،
مۇڭايا دا بىلەمىن، كۇلە بىلەم.
وقىتۋشى: وسىمەن ويىن اياقتالدى. ءسوز كەزەگىن ءادىل قازىلار القاسىنا بەرەمىز.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما