InfoHub Logo

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلار اكۋشەرياداعى ءجيى كەزدەسەتىن اسقىنۋ. ول انا ولىمىنە، مۇگەدەكتىككە نەمەسە سوزىلمالى اۋرۋلارعا اكەلەتىن، كۇردەلى ماسەلەردىڭ ءبىرى.

ينفەكسيا قوزدىرعىشتارى جاراقاتتانعان جۇمساق تۋۋ جولدارى نەمەسە جاتىر موينى كانالى ارقىلى ايەلدىڭ اعزاسىنا ەنىپ تارالعان جاعدايدا، بوسانۋدان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ دامۋى مۇمكىن.

قوزدىرعىشتارى: التىن ستافيلوكوكك، گەموليتيكالىق سترەپتوكوكك، سيرەك جاعدايدا ىشەك تاياقشالارى، كوك ءىرىڭدى تاياقشالار، گونوكوكتار، سپوراسىز اناەروبتار جانە دە باسقا ميكروبتار نەمەسە ميكروب اسسوسياسياسى.

ەگزوگەندىك ينفەكسيا سىرتقى قورشاعان ورتادان كىرۋ قاقپاسى ارقىلى اعزاعا جايىلادى. جاتىردىڭ شىرىشتى قاباتى بوسانعاننان كەيىن ءبىر ۇلكەن جارا سياقتى بولادى، اسىرەسە بالا جولداسى جابىسقان جەرى جانە تۋۋ جولدارىنىڭ جۇمساق ۇلپالارىنىڭ سىرىلعان، جىرتىلعان جەرلەرى — وسىلاردىڭ ءبارى ينفەكسيانىڭ كىرۋ قاقپاسى. ەندوگەندىك ينفەكسيا ايەلدىڭ ءوزىنىڭ سوزىلمالى ينفەكسيا وشاقتارىنان (تونزيلليت، وتيت، حولەسيستيت، پيەلونەفريت، ادنەكسيت، كولپيت)، مەتاستاتيكالىق تۇردە ليمفا، قان تامىر ارقىلى نەمەسە جاتىر موينى كانالى ارقىلى (كاناليكۋلياردى) كوتەرىلىپ تارالادى. ايەل بوسانعاننان كەيىن السىزدەنىپ، ونىڭ اعزاسىنىڭ يممۋنولوگيالىق قاسيەتى تومەندەيدى، ءارتۇرلى ينفەكسياعا سەزىمتال كەلەدى. سىرقاتتىڭ اۋىرلىعى قوزدىرعىشتىڭ ۆيرۋلەنتتىگىنە، ايەل اعزاسىنىڭ قورعانىش كۇشتەرىنە تاۋەلدى. بۇل اسقىنۋعا اسەر ەتەتىن تاعى دا كوپتەگەن فاكتورلار بار، ولار: ايەلدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ ناشارلىعى، ەگا (قانازدىق، جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارى، پيەلونەفريت، جۇكتىلىك كەزىندەگى جەدەل ينفەكسيالىق اۋرۋلار)، اۋرۋحانادا كوپ جاتۋى، مەرزىمىنەن ەرتە بوسانۋى، قاعاناق سۋىنىڭ ەرتە كەتۋى، بوسانۋدىڭ ۇزاققا سوزىلۋى، كوپ مولشەردە قان جوعالتۋ، جاتىر قۋىسىنا قول ءسۇعۋ، وتالاۋ ارقىلى ادىسپەن بوساندىرعاندا تۋۋ جولدارىنىڭ جاراقاتتانۋى.

بوسانۋدان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ ا. ۆ. بارتەلس جانە س. ب. سازونوۆ بويىنشا جىكتەلۋى:

I كەزەڭ — ينفەكسيالىق ۇدەرىس بوسانعاننان كەيىنگى جارامەن (كىرۋ قاقپاسىمەن) شەكتەلگەن، ولارعا بوسانعاننان كەيىنگى ويىق جارا، ەندومەتريت جاتادى.

II كەزەڭ — ينفەكسيالىق ۇدەرىس ءبىرىنشى وشاقتان شىققان، ءبىراق ءالى جەرگىلىكتى، كىشى جامباس قۋىسىمەن شەكتەلگەن: مەتريت، مەتروترومبوفلەبيت، پارامەتريت، ترومبوفلەبيت (جامباس كوكتامىرلارى نەمەسە ساننىڭ كوكتامىرلارى)، سالپينگووفوريت، پەلۆيوپەريتونيت.

III كەزەڭ — جايىلعان (ديففۋزدى) پەريتونيت، اسقىنداپ كەتكەن ترومبوفلەبيت، سەپتيكالىق شوك.

IV كەزەڭ — جايىلمالى ينفەكسيا (جالپى سەپتيكالىك اۋرۋلار): سەپتيسەميا، سەپتيكوپيەميا.

بوسانۋدان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ كلينيكالىك اعىمى، اۋىرلىعى، اۋرۋدىڭ بولجامى ءارتۇرلى بولادى. ءبىراق كلينيكالىق ەرەكشەلىكتەرىنە قاراماستان بوسانۋدان كەيىنگى اۋرۋلاردىڭ بارلىق تۇرلەرىندە بايقالاتىن بىرنەشە جالپى بەلگىلەرى بار. ولار:

1. دەنە تەمپەراتۋراسىنىڭ جوعارىلاۋى. جەڭىل تۇردە (ەندومەتريت) شامالى جوعارىلايدى، اۋىر تۇرلەرىندە (سەپسيس) وتە جوعارى بولادى.

2. قالتىراۋ. كوبىنەسە سەپتيسەميادا جانە سەپتيكوپيەميادا بولادى. قالتىراۋدىڭ قايتالاۋى اعزادا جاڭا ينفەكسيا وشاعىنىنىڭ پايدا بولعانىن كورسەتەدى.

3. تامىر سوعىسىنىڭ جيىلەۋى. بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ جەڭىل تۇرلەرىندە دەنە تەمپەراتۋراسىنىڭ جوعارىلاۋىنا سايكەس بولادى، تامىر سوعىسىنىڭ دەنە تەمپەراتۋراسىنا سايكەس بولماي وتە جيىلەۋى اۋىر تۇرلەرىنە ءتان.

4. ورتالىك جۇيكە جۇيەسىندەگى وزگەرىستەر. بوسانۋدان كەيىنگى ويىق جارادا، ەندومەتريتتە دىمكاستىك، السىزدەنۋ، باستىڭ شامالى اۋىرۋى، اۋىر تۇرلەرىندە جالپى جاعدايدىڭ ناشارلاۋى، باستىڭ قاتتى اۋىرۋى، ۇيقىنىڭ قاشۋى، ساندىراققا دەيىن جەتەدى.

5. بوسانۋدان كەيىنگى سەپتيكالىك اۋرۋلاردىڭ اۋىر تۇرلەرىندە جۇرەك-قان تامىر، اس قورىتۋ جانە ءزار شىعارۋ جۇيەلەرى تاراپىنان پاتولوگيالىق وزگەرىستەر بايقالادى، زات الماسۋ بۇزىلىستارىمەن ءوتۋى.

6. سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ اۋىر تۇرلەرىندە سالماقتىڭ ازايۋى، تەرى بوزعىلت، ءسۇر، سارعىش ءتۇستى بولادى جانە قىزعىلت بورتپەلەر پايدا بولۋى مۇمكىن.

7. قاندا بولاتىن وزگەرىستەر: ەريتروسيتتەردىڭ جانە گەموگلوبيننىڭ مولشەرى تومەندەيدى، ەتج، لەيكوسيتوز جوعارىلايدى، وتە اۋىر جاعدايدا لەيكوپەنيا بايقالادى.

جالپى سەپتيكالىق اۋرۋلاردا قوزدىرعىشتار قاندا بولادى، ونى انىقتاۋ ءۇشىن قاننان باكتەرياعا ءوسىندى الۋ كەرەك.

بوسانۋدان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ I كەزەڭى

بوسانۋدان كەيىنگى ويىق جارا — ءىرىڭدى قابىنۋ ۇدەرىسى بوسانۋدان كەيىن 3-4 كۇندە، جاتىر موينىنىڭ، قىناپتىڭ، ارالىقتىڭ، سىرتقى جىنىس مۇشەلەرىنىڭ جاراقاتتانعان جەرىندە پايدا بولادى. دەنە قىزۋى كوتەرىلەدى، جالپى السىزدىك، سىرتقى جىنىس مۇشەلەردىڭ جاراكاتتانعان جەرىندە، ارالىقتا اۋىرسىنۋ، قىزارۋ، ءىسىنۋ پايدا بولادى، جارا ءىرىڭدى وڭەزبەن قاپتالادى. 4-5 كۇننەن سوڭ جارا تازالانادى، تىرتىقپەن جازىلادى.

ەمى

توسەك ءتارتىبىن ساقتاۋ، ايەلدى وبسەرۆاسيا بولىمىنە اۋىستىرۋ. جالپى ەم: سۋلفانيلاميدتەر، كەرەكتى جاعدايدا انتيبيوتيكتەر، جەرگىلىكتى كۇتىم، تىگىس بولسا، ونى ءتۇسىرۋ، گيپەرتونيالىق ەرىتىندىمەن درەناج، جارا تازالانعاننان كەيىن ەمدىك مايلارمەن تاڭعىش پايدالانۋ.

ەندومەتريت

ەندومەتريت — جاتىردىڭ شىرىشتى قاباتىنىڭ قابىنۋى، بوسانعاننان كەيىن 3-4 كۇندە باستالادى، ەگەر ەتيولوگياسى گونورەيالىق بولسا، اۋرۋ 6-7 كۇندە باستالادى، دەنە كىزۋى 38-39°س-گە دەيىن كوتەرىلەدى، تاحيكارديا، قالتىراۋ، السىزدىك، باس اۋىرۋى پايدا بولادى. جاتىردى پالپاسيا جاساعاندا سەزىمتال، جاتىردىڭ سۋبينۆوليۋسياسى جانە لوحيومەترا بايقالادى، جاتىردان جاعىمسىز ءيىستى، لاي، ءىرىڭدى، قان ارالاس لوحيالار بولىنەدى. اۋرۋ 10-12 كۇنگە سوزىلادى.

ەمى

توسەك ءتارتىبىن ساقتاۋ، جەڭىل قورىتىلاتىن ديەتا. جاعىن الۋ، ايەلدى وبسەرۆاسيا بولىمىنە اۋىستىرۋ. جاتىردا بالا جولداسىنىڭ قالدىقتارىن ۋدز ارقىلى انىقتاۋ، ەگەر ولار بولسا، جاتىر قۋىسىن تازالاۋ، ءىشتىڭ تومەن جاعىنا ۋاقىتىمەن ولشەمدى تۇردە مۇزدى سۇيىق قويۋ. كەڭ سپەكترلى انتيبيوتيكتەردى قولدانۋ، ينتوكسيكاسياعا قارسى ينفۋزيالىق (فيزيولوگيالىق ەرىتىندى، پوليگليۋكين، رەوپوليگليۋكين، ينفۋزول، ستابيزول، رەفونتان،) تەراپيانى، جالپى جاعدايىن جاقسارتۋعا (اقۋزدار، قان الماستىرۋشى زاتتاردى، ۆيتاميندەردى) قولدانۋ. سەبەبى گونورەيالىق بولعاندا ەمى سپەسيفيكالىق.

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ II كەزەڭى

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ II كەزەڭىنە: مەتريت — جاتىردىڭ ميومەترييىنىڭ قابىنۋى، سالپينگووفوريت — جاتىر قوسالقىلارىنىڭ كابىنۋى، پارامەتريت - جاتىر ايماعى كلەچاتكاسىنىڭ قابىنۋى، پەلۆيوپەريتونيت — كىشى جامباس قۋىسىنىڭ ءىش پەردەسىنىڭ قابىنۋى، ترومبوفلەبيت — كوكتامىر كابىرعالارىنىڭ قابىنۋى جانە سول جەردە ترومبتاردىڭ بايلانۋى. مەتروترومبوفلەبيت (جاتىر ترومبوفلەبيتى مەترو-ەندومەتريتتەن كەيىن پايدا بولادى) ساننىڭ ترومبوفلەبيتى جاتادى.

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىك اۋرۋلاردىڭ III كەزەڭى

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىك اۋرۋلاردىڭ III كەزەڭى: جايىلعان (ديففۋزدى) پەريتونيت — جايىلمالى سەپتيكالىك ينفەكسيا، اسقىنىپ كەتكەن ترومبوفلەبيت — كوكتامىر قابىرعالارىنىڭ قابىنۋىمەن توقتاماي تامىر جولدارىمەن تارالۋى، سەپتيكالىق (باكتەريالىق) شوك — سەپتيكالىق ينفەكسيانىڭ وتە اۋىر كورىنىسى.

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىك اۋرۋلاردىڭ IV كەزەڭى

بوسانعاننان كەيىنگى سەپتيكالىك اۋرۋلاردىڭ IV كەزەڭى: جايىلمالى ينفەكسيا (جالپى سەپتيكالىك اۋرۋلار) ەكى تۇرىندە بولادى: سەپتيسەميا جانە سەپتيكوپيەميا. سەپتيسەميا — جالپى سەپتيكالىك اۋىر سىرقات، قانعا تۇسكەن ميكروبتار قاننىڭ ىشىندە كوبەيىپ بۇكىل اعزاعا تارالادى، ميكروب ۋىتتارى جۇرەك، قانتامىر، بۇيرەك، باۋىر، ورتالىق جۇيكە جۇيەسىن زاقىمدايدى؛ سەپتيكوپيەميا — مەتوستازدى سەپسيس، بۇل دا اۋىر جالپى سەپتيكالىق اۋرۋ، ميكروبتار قان ارقىلى بۇكىل اعزاعا تارالىپ، مۇشەلەر مەن ۇلپالاردا جاڭا ءىرىڭدى وشاقتاردى قۇرايدى (ابسەسس).

بوسانۋدان كەيىنگى ماستيت

ماستيت — ءسۇت بەزىنىڭ قابىنۋى. تۇرلەرى: سەروزدى، ءينفيلتراتيۆتى، ءىرىڭدى (ابسەسس)، فلەگمونوزدى، گانگرەنوزدى. قوزدىرگىشتارى — التىن ستافيلوكوكك، گەموليتيكالىق سترەپتوكوكك جانە باسقا ميكروبتار. كىرۋ قاقپاسى — جارىلعان ەمشەك ۇشى. اۋرۋ كەنەتتەن باستالادى، دەنە قىزۋى 39-40 كوتەرىلەدى، ءسۇت بەزى اۋىرا باستايدى، كولەمى ۇلعايادى، ىسىنەدى، تەرىسى قىزارادى، ىشىندە تەرەڭدە ينفيلترات پايدا بولادى، قولتىقاستى ليمفا بەزدەرى ۇلكەيەدى، اۋىرادى. ينفيلترات ىرىڭدەسە، ورتاسىندا بىلقىلداۋ پايدا بولادى. ايەلدىڭ جالپى جاعدايى ناشارلايدى، دەنە قىزۋى ودان دا جوعارى كوتەرىلەدى، قالتىراۋ پايدا بولادى.

ەمى

جالپى سەپتيكالىق ينفەكسيانىڭ ەمىنە سايكەس: باكتەرياعا قارسى ەم. ءسۇت بەزىن تاڭۋ، ءسۇتتى ساۋىپ تاستاۋ، جەرگىلىكتى فيزيوتەراپيا قولدانۋ. ىرىڭدەگەن جاعدايدا وتا جاسالادى.

بوسانۋدان قەيىنگى سەپتيكالىق اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ جولدارى

ايەلدەرگە كەڭەس بەرۋ مەكەمەسىندە بوسانۋعا دەيىن ءسۇت بەزدەرىنە لايىقتى كۇتىم جۇرگىزۋدى ۇيرەتۋ، انا سۇتىمەن ەمىزۋگە كەڭەس بەرۋ، ءسۇت بەزدەرى ۇشىنىڭ ءتىلىنۋىنىڭ الدىن الۋ. سوزىلمالى ينفەكسيا وشاقتارىن تازالاۋ. اسەپتيكا، انتيسەپتيكا ءتارتىبىن ساقتاۋ، ينفەكسيا بەلگىلەرى بار ايەلدەردى وبسەرۆاسيا بولىمىنە وقشاۋلاۋ، اسقىنۋعا جول بەرمەۋ ءۇشىن ۋاقىتىندا ناقتاما قويىپ، ەمدەۋ.

---