بۇگىنگى «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ مازمۇندىق، تاقىرىپتىق ەرەكشەلىگى.
«جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ پروزا ايدارىمەن 2020 جىلدىڭ 6 اقپانىنداعى سانىندا عاريفوللا انەستىڭ «ءابىش كەكىلبايەۆتىڭ حيكاياتتارى حاقىندا» اتتى ماقالاسى: «زاڭعار جازۋشى ءا.كەكىلبايەۆتىڭ اڭگىمەلەرى مەن حيكاياتتارىنىڭ ءارقايسىسىنىڭ جۇلدىزى بولەك، جولى ەرەك. كەز كەلگەن تۋىندىسىن پاراقتاپ كورسەڭىز، ءار شىعارماسىنان ءبىر تاعدىردى بايقايسىز. بالكىم، جازۋشىنى «شاعىن پروزا شەبەرى» اتاندىرعان دا سول شىعارمالار بولار… الداعى ءسوز سول جۇلدىزدى تۋىندىلاردىڭ «تاعدىرى» مەن تاعىلىمىنا ارنالماق.»،- دەگەن العى سوزبەن باستالدى. ماقالادا «اۆتوموبيل» حيكاياتى تۋرالى جانە ونىڭ العاش رەت 1977 جىلى «جۇلدىز» جۋرنالىندا (№10، 25-91-بب.) جاريالانعاندىعى ايتىلادى. اۆتور ماقالاسىندا ءابىش كەكىلبايەۆتىڭ بۇل تۋىندىسىن جىلىكتەي شاعىپ، مازمۇنىڭ ايشىقتاپ، ءار جولىنا تۇسىنىك بەرەدى.
«اۆتوموبيل» حيكاياتى جازۋشىنىڭ ەكى دۇنيە قارىزىن وتەمەسە دە ىقىلاس قارىزىن ارتىعىمەن وتەي العان شىعارما ەكەنى داۋسىز.
ماقالا مازمۇندىق جانە تاقىرىپتىق ەرەكشەلىگى تۇرعىسىندا قازىرگى وقىرمان قاۋىمعا تانىمدىق جانە حيكاياتتىڭ ءمان-مازمۇنىڭ تۇسىنبەي جۇرگەن تۇيسىكتەگى سۇراقتارعا جاۋاپ الا الاتىنداي جازىلعان.
جۋرنالدىڭ پوەزيا ايدارىندا كوپتەگەن جازۋشىلار، اقىنداردىڭ ءتول تۋىندىلارى جاريالانادى. 2020جىلدىڭ 10 اقپانىندا «جىر جازۋ دەگەن – ازاپ، وت…» اتتى ماقالادا فاريزا وڭعارسىنوۆانىڭ تۋىندىلارى جاريالانعان. اتاپ ايتار بولساق «كاساڭسىپ كەتكەن كەزىمدە»، «ءومىردىڭ جەلە-جورتاعى»، «وز-وزىمنەن ورتەنىپ بارام جانىپ»، «ەرمە»، «ولگەن ويلار» جانە ت.ب ولەندەرى جاريالانعان. كوركەمسوز مايدانىندا اقىن مەن جازۋشىعا ءتان ەرلىك، باتىلدىق، ادالدىق، ۇلتجاندىلىق، نامىسقويلىق جانە ادامگەرشىلىك سەكىلدى قاسيەتتەردىڭ بيىگىنەن كورىنگەن اقىننىڭ ولەڭدەرى كەيىنگى ۇرپاقتى ەرلىككە، نازىك بولۋعا، تۋعان جەر مەن ادامزاتتى سۇيۋگە اپاراتىن جول ىسپەتتى. سوندىقتان بۇل ولەندەردىڭ قازاقستان جازۋشىلارىنىڭ ادەبي-الەۋمەتتىك جۋرنالىندا جاريالانۋى حاق.
كەلەسى جاس تولقىن ايدارىندا 2020جىلدىڭ 6 اقپانىنداعى سانىندا ءۋاليحان قاليجانوۆتىڭ «حاكىم اباي ءىلىمى» اتتى ماقالادا ۇلى ابايدىڭ قارا سوزدەرىنە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ ونى قازىرگى كۇنمەن كەلتىرە جازعان.
جاڭا عاسىر – جاڭا زامان. ءبىراق قانشا عاسىرلار بولسا دا، ۇلتتىڭ رۋحاني كودىنا اينالاتىن ۇلتتىق مۇرالار حالقىمەن بىرگە جاساي بەرمەك. ولار قازاقتىڭ فولكلورى مەن ۇلى اباي مۇراسى.
ۇلى مۇحتار اۋەزوۆ: «جالپى العاندا، ابايدىڭ وسى قارا ءسوز دەيتىن مۇرالارى كوركەم پروزانىڭ وزىنە بولەك، ءبىر الۋانى بوپ قالىپتانادى. بۇلار سيۋجەتتى شىعارمالار ەمەس. بۇرىنعى جازۋشىلار قولدانعان ەستەلىك، مەمۋار دا ەمەس. ستيل، مازمۇن جاعىنان العاندا، وسى شىعارمالار – ابايدىڭ ءوزى تاپقان ءبىر كوركەم ءسوزدىڭ ءتۇرى». اباي ءىلىمىنىڭ قاينار كوزى – وسى قارا سوزدەردە.
سىرساندىق ايدارىمەن 2021 جىلدىڭ 1 اقپانىندا نۇرلان سارسەنبايەۆتىڭ «مۇقاعالي «كۇندەلىگىنە» زەر سالعاندا…» اتتى ماقالاسىندا مۇقاعاليدى شىنايى تانۋ ءۇشىن ونىڭ «قوش، ماحاببات» اتتى پروزالىق جيناعى مەن «كۇندەلىگىنە» زەر سالا كەتۋدى ءجون سانايتىنىڭ جازادى. ماقالادا «كۇندەلىك» جيناعى – ءتىلى كوركەم، ويى ۇعىنىقتى، اقىننىڭ ءوز باسىنان كەشكەن اۋىر كۇندەردى شىنايى بەينەلەگەن ناعىز ءومىر تۋىندىسى. بۇل جيناقتى – شىن مانىندەگى كۇندەلىك جازۋدىڭ وزىق ادەبي ۇلگىسى دەۋگە بولادى. اقىننىڭ «كۇندەلىك» اتتى جيناعى – عىلىميلىق قۋاتى جوعارى، مازمۇنى باي، تاربيەلىك قۇنى كۇشتى، قالىڭ وقىرمانداردى وزىنە باۋرايتىن قۇندى وقۋلىق. بۇل كىتاپ – ءىرى تۇلعا مۇقاعاليدىڭ ومىرگە دەگەن تىڭ كوزقاراسى، ءومىر – جولى، ءوسۋ جولى، قايعىلى، قاسىرەتتى شاقتارى، اقىن اينالاسىندا جاساعان ادامداردىڭ ۇنامدى، ۇنامسىز سان الۋان بەينەلەرى جان-جاقتىلى بايانداپ جازىلعان تاريحي دەرەگى مول، اسا قۇندى ماتەريال.
ءبىز مۇقاعالي ماقاتايەۆتى تەرەڭ تانۋ ءۇشىن ونىڭ «كۇندەلىگىنە» ات ءىزىن سالىپ ىزدەنىس جاساۋمەن بىرگە زەرتتەۋىمىز قاجەت. سوندا عانا مۇقاعاليداي ۇلى تۇلعانىڭ قىرى مەن سىرىن شىنايى تانۋمىزعا بولادى. مىنە، بۇل ماقالانىڭ باستى ايشىقتى ويى وسى بولىپ تابىلادى.
سوڭعى ءسوز ساۋلەسى ايدارىندا 2020 جىلدىڭ 10اقپانىندا سماعۇل ەلۋبايەۆتىڭ «راقىمسىز جىلدار حيكاياسى» اتتى ماقالاسى جارىق كوردى. ماقالا نۇرداۋلەت اقىشتىڭ «ماحابباتپەن اراشالاۋ» اتتى اڭگىمەلەر، حيكاياتتار جيناعىنداعى «راقىمسىز كوكتەم» اتتى حيكايات تۋرالى. حيكايات جازۋشىنىڭ شىعىس قازاقستانداعى «ماڭىراق» اتتى ءوز تۋعان اۋىلى 30-شى جىلدارى باستان كەشكەن جاھاننام تۋرالى ەكەن.
بۇگىندە وسى تاقىرىپ قاقپاعىن اشقان قازاق قالامگەرلەرىنىڭ سانى، وكىنىشكە وراي، ونشاقتى عانا ەكەن. مىڭعا جۋىق قالامگەرلەرىمىزدىڭ ىشىنەن ونشاقتىسى عانا 4 ملن شەيىت سۇيەگىنە توپىراق سالۋعا جاراپتى. ءوز ەلىڭنىڭ ءسوزىن ايت دەپ وزەگىنە ءتاڭىرى تالانت دارىتقان قالامگەردىڭ ءبىرى – نۇرداۋلەت اقىش. ءوز اۋىلى باستان كەشكەن «راقىمىز كوكتەمدى» جازىپ ول ءوز ەلى الدىنداعى ءبىر ۇلكەن قالامگەرلىك پارىزىن وتەپتى.
ماقالا ءوزىنىڭ قايتالانباستىعىمەن ەرەكشە. حيكاياتتىڭ مازمۇڭى تەرەڭ بولعاندىقتان ءار وقىپمان قىزىعا وقيدى. ماقالا ايتىلماي جۇرگەن تاقىرىپتى قوزعاپ، قالامگەردەي ەل الدىنداعى بورىشتى ادال اتقارۋعا شاقىرىپ تۇر.
قورىتىندىلاي كەلە ءبىز بىرنەشە تاقىرىپتىڭ مازمۇنىنا تولتالا كەتسەك تە «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ ماقالالارىندا تاقىرىپتىق، مازمۇندىق ەرەكشەلىك بايقالاتىنى راس. ەجەلدەن قالىپتاسقان ءداستۇرى بار، ءوزىنىن باي مازمۇنىمەن، ۋاقىت تالابىنا ساي جازىلعان، كورنەكتى قالامگەردىڭ اڭگىمە - حيكاياتتارى، قازىرگى ەڭ تانىمال فانتاستيكالىق، دەتەكتيۆتىك شىعارمالاردىڭ تاڭداۋلى ۇلگىلەرى، تۇرىك حالىقتارى ادەبيەتىنەن جاڭا ءتاجىمالار، ءدىن يسلام دارىستەرى، پايعامبارلار مەن اۋليە - امبيەلەردىڭ ومىرىنە قاتىستى عيبراتى مول اڭىز ءافسانالار، ۇلى ادامدار ءومىرى، تابيعات تىلسىمى تۋرالى قىزىقتى حيكايالار، عىلىم مەن تەحنيكاعا ارنالعان تانىمدىق ماتەريالدارى «جۇلدىز» جۋرنالىنا توپتاستىرىلعان.
«جۇلدىز» سان الۋان تاقىرىپتى قامتيتىن ادەبي-الەۋمەتتىك جۋرنال.
You Might Also Like
-
ەجەلگى زامانداعى قازاق ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ ەتيكالىق قۇندىلىقتارىنا – بوستاندىق جاتادى. كەز كەلگەن قازاق ءبىر ءتۇن ىشىندە ءوز كيىز ءۇيىن جيناپ، وتباسىمەن باسقا اۋىلعا نەمەسە شەكسىز دالاعا ...
