InfoHub Logo

ق.ۇكىبايەۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
3 دەڭگەيلى سەرتيفيكاتتالعان بيولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: تاشماتوۆا بيبىگۇل رامانقۇل قىزى

 

ءار ءمۇعالىمنىڭ ومىرىندەگى باستى ماقساتى-باسەكەگە قابىلەتتى، مەكتەپتە العان بىلىمدەرى مەن بىلىكتەرىن ومىردە ورىندى پايدالانۋ جانە زامان تالابىنا ساي ازاماتتاردى تاربيەلەۋ، ءبىلىم بەرۋ.

مەن مەكتەپتەگى ساباقتار توپتاماسىن جوسپارلاۋدا باعدارلامانىڭ جەتى ءمودۋلىن ساباقتارىما ىقپالداستىرۋدى نازارعا الدىم. سونىمەن بىرگە ادىس-تاسىلدەردى ءتيىمدى پايدالاناردا وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىگىن مىندەتتى تۇردە ەسكەردىم. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن  قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋى مەن وسۋىنە ۇلەس قوساتىن سەرگىتۋ ساتتەرىن دە پايدالانۋدى ويلاستىردىم.

 قىسقا مەرزىمدى جوسپاردى «بلۋم» تاكسونومياسى بويىنشا ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ، جيناقتاۋ، باعالاۋ كەزەڭدەرى دەپ ساباعىمدى جوسپارلادىم. «بلۋم» تاكسونومياسى مەن ءۇشىن وتە ءتيىمدى ءتاسىل بولدى. مەنىڭ ساباعىم ىشكى سەكرەسيا بەزدەرىڭ ىشىندەگى قالقانشا  بەزدىڭ قۇرلىسىمەن قىزمەتىن»  ءتيىمدى پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردى توپقا بىرىكتىرىپ، توپتىق، جۇپتىق، جەكە دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەردىم.وقۋشىلار ديالوگتى اڭگىمەلەسۋ كەزىندە ءبىر-بىرىن  تىڭدادى، پىكىر الماستى، وي ءبولىستى، ءبىر-بىرىن تىڭدادى، تالقىلادى، وي جيناقتادى،ىنتىماقتاستىقتا  ءبىلىمدى بىرلەسىپ قۇرۋ  ارقىلى  تۇسىنىكپەن داعدىلاردى  قالىپتاستىردى.

قالقانشا بەزدىڭ قۇرلىسى مەنقىزمەتى  تاقىرىبىنداعى ساباعىمنىڭ ماقساتى: قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتى بۇزىلعاندا پايدا بولاتىن اۋىتقۋلاردىڭ  شىعۋىن ءتۇسىندىردىم. سىني تۇرعىدان  ويلانىپ، ويلارىن ەركىن ايتا بىلۋگە داعدىلاندىردىم جانە ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەۋ داعىسىن قالىپتاستىردىم.

كۇتىلەتىن ناتيجە: قالقانشا بەزدىڭ ءقىزماتى بۇزىلعاندا پايدا بولاتىن اۋرۋلاردىڭ بەلگىلەرى، مەكسەدەما،   ىسپەبۇعاق، كرەتينيزم، بەزەدوۆ اۋرۋلارىنىڭ الدىن  الۋدى بىلەدى جانە اجىراتا الادى.

ساباقتا قولدانعان ءادىس -تاسىلدەر: «وي-قوزعاۋ»، «ورمەكشى تورى»، «بالىق قاڭقاسى»، «بەس ساۋساق» ،«اياقتالماعان سويلەم» ،  «ويلان، بىرىك، ءبولىس»، «سۇراق قويۋ» ادىستەرى.

دەرەكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ستيكەرلەر، پوستەرگە ارنالعان قاعازدار، ماركەرلەر، باعالاۋ پاراقتارى.

 «قالقانشا بەزدىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى» تاقىرىبىندا اشىق ساباق ءوتتىم. ساباققا مەكتەپ ديرەكتورى جانە  بىرنەشە مۇعالىمدەر قاتىستى.  وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، پسيحولوگيالىق دايىندىق جاسادىق. وسى جاڭا ءادىس – تاسىلمەن ساباق ءوتۋ بارىسىندا قالىپتاسقان ءداستۇرىمىز بويىنشا، ساباققا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ماقساتىندا ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن  قالىپتاستىردىم. وقۋشىلاردان الداعى اپتاداعى جەتىستىكتەرىن ايتىپ ءوتۋدى سۇرادىم. ءبىرىنىڭ ايتقانىن ەكىنشىسى قايتالاماۋىن ەسكەرتتىم. وقۋشىلار الداعى جەتىستىكتەرىن تولىق جەتكىزە المادى، ءبىراق – اق كەيبىر وقۋشىلار قىزىعۋشىلىقپەن جەتىستىكتەرىن ايتىپ، باسقالاردى دا ويلانۋىنا تۇرتكى بولدى. ويلاۋ قابىلەتى دامىدى، جاقسى اتموسفەرا قالىپتاستىردىم.

1.ءبىلۋ كەزەڭى: ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋدا وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر بويىنشا «ورمەكشى تورى» ءادىسى ارقىلى سۇرادىم. وقۋشىلار شەڭبەر قۇرىپ تۇردى جانە ءجىپتى قاعىت الىپ قويىلعان سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرىپ، ءوزى دە سۇراق قويدى. بۇل ءادىس وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ءتيىمدى ەكەن. تاپسىرمادا وقۋشىلار بىر-بىرىمەن سۇراق-جاۋاپ ارقىلى ديولوگ جاسادى. مeرسەر مeن ليتلتون (2007 ) ءوز ەڭبeكتەرىندە ديولوگ-سaباقتا وقۋشىلaردىڭ قىزىعۋشىلىعىن aرتتىرۋمەن قاتaر ولaردىڭ ءبىلىم دeڭگەيىنىڭ وسۋىنە ۇلەس قوسaتىنىن ايتىپ كورسەتكەن. (مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق 36-بەت) ساباقتىڭ قىزىعىنا تۇسكەن س دەڭگەيىندەگى تۇيىق وقۋشىم دا قاتىسىپ، گورمون قانداي زات، قايدان بولىنەدى، قانداي قىزمەت اتقارادىدەپ سۇراق قويىپ، جاۋابىنىڭ دۇرىستىعىن ايتىپ، كەشەگى تاقىرىپتى جاقسى تۇسىنگەنىن ءبىلدىردى. كەيبىر وقۋشىم سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرە الماعان كەزدە، ول وقۋشىعا سۇراقتى تارقاتىپ، مىسال ارقىلى قايتا باعىتتاۋ سۇراعىن قويدىم.ال قاي وقۋشىم ساباققا بەلسەنە قاتىستىپ نەمەسە قاي وقۋشى ءۇي تاپسىرماسىنا دايىن ەمەس، تولىق تۇسىنبەگەن ءوزىم باقىلاپ تۇردىم. الداعى  تاپسىرمالاردا  وسى وقۋشىلاردى ساباققا كوبىرەك تارتۋعا ارەكەت جاسادىم. بۇل تاپسىرمانىڭ نانيجەسىندە ەستە ساقتاۋ قابىلەتى دامىدى..

وقۋشىلاردى توپقا بولۋدە ادام اعزاسىنداعى (باۋىر، وكپە، جۇرەك، مي)  مۇشەلەردىڭ سۋرەتتەر ارقىلى ءبولدىم. ءار توپ وزدەرىنىڭ  توپتارىنان  توپ باسشى  سايلادى. توپ ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، بارلىعى توپ ەرەجەسىنە  جانە توپ باسشىعا باعىناتىنىن  ايتتى. توپقا ءبولۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشتىق.

2. ءتۇسىنۋ كەزەڭى:  وقۋشىلارعا  جاڭا ساباقتى «وي قوزعاۋ»ادىسىمەن  سىني تۇرعىدان ويلاتۋ ماقساتىندا «وقىتۋداعى اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ»  ارقىلى ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءسوز جۇمباق قويۋ ارقىلى جاڭا ساباق تاقىرىبىن اشتىم.وقۋشىلار  «قالقانشا»  جاۋاپتى شىعارادى، توپپەن تالقىلاپ، ءبىر – ءبىرىنىڭ وي-پىكىرلەرىمەن ساناسا ءبىلدى. اقپاراتتىق – كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ  وقۋشىلاردىڭ قaبىلداۋىن جىلدaمداتاتىن، تۇسىنۋلەرىن جەڭىلدەتەتىن، مۇعaءلىمنىڭ سaب ا ق  وتۋىنە كومەكتەسەتىن بۇگىنگى كۇندە اسا ماڭىزدى قۇرال بولىپ تۇر. «سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ» ءمودۋلىن وسى تاپسىرمادا قولداندىم. ءسويتىپ جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن«قالقانشا بەزدىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى» ەكەنىن انىقتاپ الدىق. ساباقتىڭ بارىسىندا توپتارعا: ءبىرىنشى  «باۋىر» توبىناتيروكسين گورمونىنىڭ قۇرامىندا نە بولادى؟ەكىنشى  «جۇرەك»توبىنا قالقانشا بەزى ەرەسەك ادامداردا سالماعى شامامەن قانشا گرام؟ ال ءۇشىنشى «وكپە» توبىنانەشە جاستان ءارى قاراي قالقانشا بەزدىڭ سالماعى مەن مولشەرى كىشىرەيدى؟  جانە ءتورتىنشى «مي» توبىنا  جاڭا تۋىلعان بالالاردىڭ قالقانشا بەزىنىڭ سالماعى قانشا؟ دەگەن سۇراقتار قويدىم، سونىمەن بىرگە ويلارىن دالەلدەۋ ءۇشىن  پلاكات پەن ماركەرلەر بەردىم. وسى كەزدە بايقاعانىم توپ مۇشەلەرى  جان-جاقتى ويلانىپ، ءوز بەتىنشە ىزدەنىپ، جاقسى  پىكىرلەر ايتىپ، بىر-بىرىنە ۇيرەتتى. ارينە بارلىق وقۋشىلار سىني تۇرعىدان ويلاۋعا داعدىلانباعان. مەن توپ مۇشەلەرىنە نەگە بۇلاي ويلايسىڭدار؟ نە سەبەپتى؟ مىسال كەلتىرە الاسىڭدار ما؟  قالقانشا بەزىنىڭ قىزمەتى قانداي؟ دەگەن سياقتى «تۇرتكى بولۋعا» ارنالعان سۇراقتار ارقىلى دۇرى سويلاي الاتىندىعىن،  كورسەتە الدى. سول ارقىلى ويلارىن توپتاپ، ءتۇسىندى، توپتان كوشباسشى وقۋشىلار شىعىپ قورعادى. بۇل تاپسىرمانىڭ  ناتيجەسىندە  وقۋشىلار سىني تۇرعىدا ويلىپ، سۇراق- جاۋاپ ارقىلى تالداۋ جاسادى، اۋرۋلاردىڭ تۇرلەرىن ومىرمەن بايلانىستىرىپ مىسال كەلتىردى.

1-سۋرەت. پوستەر  قورعاۋدا.

3. قولدaنۋ كeزeءڭى: وقۋشىلارعا «جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس» تاپسىرما بەردىم. بۇل «اياقتالماعان سويلەم» ءادىسى ارقىلى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سويلەمدى قويۋ.

1. اعزادا زات الماسۋ ........... دەگەن باسەڭدەيدى، اسىرەسە .......... بۇزىلادى.  2. تەرىنىڭ استىنا .......... ، تەرى قۇرعاپ، دەنە ىسىنەدى. 3. .................... تومەندەيدى.  4.  جۇرەك .................. باياۋلايدى. 5. قوزعالىسى باسەڭدەپ،...............ناشارلايدى،شاشى ءتۇسىپ سيرەيدى.

تاپسىرمانىڭ دۇرىس ورىندالۋىن قاداعالانعان كەزدە قاتەلىكتەر جول بەردى ، كەيبىر توپتاردىڭ جاۋاپتارى دۇرىس بولدى. ولاردىڭ  جاۋاپتارىن قابىلداپ، باعىت-باعدار بەردىم. مۇنداي كەدەرگىدە وقۋشىلار «جاقىن  اراداعى دامۋ ايماعىندا» بىرلەسىپ جۇمىس ىستەدى. جادا وقۋشىلاردىڭ وقۋىن جانە قارىم-قاتىناسىن قولداۋ ءۇشىن قاجەتتى كومەك. (مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق 25- بەت ) ورتاق شەشىمگە كەلىپ، نەگىزگى دەپ تاپقان مالىمەتتەردى، توپتىڭ ىشىنەن دارىندى، تالانتتى بالالار دالەلدەپ، ءتۇسىندىرىپ بەردى. ءار تاپسىرمانى دەر كەزىندە باعالاۋ پاراعى  ارقىلى باعالاپ وتىردىق.

2-سۋرەت.  وقۋلىق جۇمىسىن تالداۋدا.

سەرگىتۋ ءساتىن وتكىزۋ ءۇشىن «وقىتۋداعى اقپاراتتىق–كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ»  ءمودۋلىن  قولداي وتىرىپ، ينتەراكتيۆتى تاقتادان بەينەروليكتەگى «كوڭىلدى كۇن»  انىنە بيلەپ، جاتتىعىپ، الدىق. وقۋشىلارعا سەرگىتۋ جاتتىعۋى  ۇنادى. سەرگىپ الىپ ساباعىمىزدى ودان ءارى جالعاستىردىق.

 

4. تالداۋ كەزەڭى: ودان ءارى بىلىمدەرىن دامىتۋ ءۇشىن «ويلان، بىرىك، ءبولىس» ءادىسىن  قولداندىم. ول ءۇشىن وقۋشىلارعا سۋرەتتەردىڭ قيىندىسىن  بەردىم جانە سول بويىنشا تاپسىرمالار بەردىم. ولار سۋرەتتەردى قۇراستىرىپ، تومەندەگى تاپسىرمانى ورىندادى. ياعني بەس ساۋساق ءادىسى ارقىلى وقۋشىلارعا تيروكسين گورمونى بارلىق زات الماسۋعا (نارۋىزبەن ماي) قاتىساتىنى جاڭالىق بولعاندىعىن، اعزانىڭ ءوسۋى مەن دامۋىن تۇسىنگەندىگىن جانە دە جۇيكە جۇيەسىمەن جۇرەك جۇمىسىنىڭ قوزۋىن ارتىراتىنىڭ وقۋشىلار تۇسىنبەدى. وسىعان بايلانىستى توپ بولىپ جۇمىستى تالداپ، تالقىلادى. ءبىرىنشى «باۋىر» توبى قالقانشا بەز بارلىق ومىرتقالى جانۋارلاردا بولاتىن ىشكى سەكرەتسيا بەزدەرىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ءىرىسى ەكەن ايتتى. ەكىنشى «جۇرەك» توبى  قالقانشا بەز الدىڭعى جاعىندا ءورنالاساتىنىنىڭ سۋرەتتەر ارقىلى دالەلدەدى. قالقانشا بەزىنىڭ قىزمەتى بۇزىلعاندا پايدا بولاتىن اۋىتقۋلاردى ءتۇسىندىرىپ، تاقىلادى. ءۇشىنشى «وكپە» توبى اۋرۋدى ەمدەپ جازۋ ءۇشىن قالقانشا بەزدىڭ كىشىگەنە بولىگىن كەسىپ الىپ تاستايتىنىن، جەكە جاسۋشالارىن جويۋ ءۇشىن رەنتگەن ساۋلەسىمەن دە ەمدەيتىنىن ايتتى. ءتورتشى «مي» توبى تيروكسين – گورموننىڭ تۇزىلۋىمەن بولىنۋىمەن گيفوپيزدىڭ الدىنعى بولىگىنەن بولىنەتىن گورمونداردى رەتتەيتىنىڭ ايتتى. ءار توپتان تالاتتى جانە دارىندى وقۋشىلار ۆەنن ديوگرامماسى ارقىلى تالدادى.

مەن وقۋشىلارىما العىسىمدى ءبىلدىردىم. سەبەبى بۇنداي جاۋاپ كۇتپەگەن ەدىم.  وسى كەزدە «اقىل جاستان»-دەگەن ءسوز ويىما ورالدى.وسى تاپسىرمالaردى ورىنداتۋ بارىسىندا مeءنىڭ كوزىم جeتكەنى وقۋشىلار ءار ءتۇرلى جۇمىستار مەن تاپسىرمالار ورىنداۋ ارقىلى  جاڭا تاسىلدەرگە بەيىمدەلە باستاعانىن بايقaدىم. ويتكeءنى جاڭا ءتاسىلدeءردى پايدالaنا وتىرىپ، سابaققا قاتىستى تاپسىرمالار بەرگeندە ولاردىڭ تاپسىرمانى  قىزىعۋشىلىقپەن  ءارى سaپالى، ورىنداۋعا تىرىسقaنى كورىنىپ تۇردى.تاپسىرمانىڭ دۇرىس ورىندالعانىن قاداعالاپ وتىردىم. تاپسىرما ورىنداۋ ارقىلى ويلاۋ  قابىلەتى،ءتىل بايلىعى دامىدى، تالانتتى جانە دارىندى وقۋشىلار  انىقتالدى.

 

5. جيناقتاۋ كەزەڭى: العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ ماقساتىندا «كىم جۇيرىك؟» ءادىسىن قولداندىم. بۇل جەردە ءبىرىنشى «باۋىر» توبى ميكسەدەمانىنىڭ اۋرۋ بەلگىلەرىن ايىتىپ ءوتتى. اۋرۋ بەلگىلەرى : اعزادا زات الماسۋ 30 – 40 پايىزعا دەيىن باسەندەيدى، اسىرەسە، ءنارۋىز الماسۋ بۇزىلادى.

ەكىنشى تەرىنىڭ استىندا سۋ جيىلادى، تەرى قۇرعاپ، دەنە ىسىنەدى. ءۇشىنشى دەنە تەمپەراتۋراسى تومەندەيدى. ءتورتىنشى جۇرەك سوعىسى باياۋلايدى. بەسىنشى قوزعالىسى باسەندەپ ويلاي قابىلەتى ناشارلايدى، شاشى ءتۇسىپ  سەيرەيدى.

ەكىنشى «جۇرەك» توبى ىسپەبۇعاق اۋرۋلارىن بەلگىلەرى ايتىپ ءوتتى. قالقانشا بەزدىڭ ۇلپالارى ءوسىپ، ۇلعايىپ، سالماعى  ءبىر كەلەگارمماعا دەيىن جەتەدى، سوندىق تان القىم ءىسۋى دەپ اتايدى. بۇل اۋرۋدى ەمدەي جانە بولدىرماۋ ءۇشىن استۇزىنا (100 كگ استۇزىنا 2،5 گرام يودتى، كالي تۇزى) قوسادى. بالاباقشا مەن مەكتەپتەردە ءدارى بەرەدى. ءدارىنىڭ ءبىر ءتۇيىرىنىڭ قۇرامىندا 1 مگ يودتى كالي بار.

ءۇشىنشى توپ «وكپە» كرەتيزنيزم اۋرۋىن تالدادى. بۇل جاس بالالاردا قالقانشا بەزدىڭ گورمونى جەتىسپەسە بويى وسپەي، جىنىستىق جەتىلۋى توقتاتىلادى. مي سىڭارلارى قىرتىسىنىڭ جۇمىسى بۇزىلىپ، اقىل ەسى كەم بولادى. اۋرۋ اسقىنباسا ەمدەپ جازۋعا بولادى.

ءتورتىنشى توپ «مي»  بازەدوۆ اۋرۋلارىن زەرتتەيدى. قالقانشا بەزدەن گورمون كوپ بولىنسە، دەنە دە زات الماسۋ قۇشەيدى، جۇرەك سوعۋ جەيلەيدى، قان قىسىمى كوتەرىلىپ، جۇيكە جۇيەسىنىڭ قوزۋى ارتادى. تاماقتى كوپ ىشكەنىمەن سالماق قوسپاي، كەرىسىنشە ارىقتايدى.تەز اشۋلانادى جانە تەرلەگىش بولادى. كوزدەرى بادىرايىپ، شاراسىنان العا قاراپ شىعىپ تۇرادى

بۇل تاپسىرمادا وقۋشىلاردىڭ  ەستە ساقتاۋ قابىلەتى،ءتىل بايلىعى، ويلاۋ قابىلەتتەرى  دامىدى دەپ ويلايمىن. تاپسىرمانىڭ دۇرىس ورىندالعانىن قاداعالاپ وتىردىم.

4-سۋرەت. «كىم  جىلدام؟» ءادىسىن ورىنداۋدا.

6. باعالاۋ كەزەڭى: ەندى وسى ساباقتى وقۋشىلار قالاي مەڭگەرگەنىن باقىلاۋ ءۇشىن مەن «ءببۇ» ءادىسى بويىنشا كەرى بايلانىس ۇيىمداستىردىم. وقۋشىلارعا ستيكەر تاراتتىم. ءار تاپسىرمانى باعالاۋ پاراعىنا توپباسشىلار باعالاپ وتىردى، توپ مۇشەلەرى كەلىسىپوتىردى. جانە كەرى بايلانىسالۋ ۇشىنستيكەرلەردى تولتىردى «ءببۇ» پلاكاتىنا جاپسىردى.وقۋشىلارعا كەرى بايلانىس ورناتۋ جانە ءوزىن-وزى باعالاتۋارقىلى  مەن «وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ، وقۋدى باعالاۋ» ءمودۋلىن قولداندىم.

5-سۋرەت. كەرى بايلانىس جاساۋدا.

ۇلگەرىمى تومەن، ساباققا كوپ قاتىسپاي تىنىش  وتىراتىن  وقۋشىلارىم  ت جانە  د  ەسىمدى وقۋشىلارىمنىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى وياندى. ويتكەنى توپتىق جۇمىس كەزىندە وسى وقۋشىلار ساباققا قالاي قاتىسىپ، بەلسەندىلىك تانىتقاندارىن وزدەرى دە بايقاماي قالادى. دارىندى وقۋشىلارىم ا ، ۇ،و ەسىمدى وقۋشىلارىم  ساباقتا، بەرىلگەن تاپسىرمالاردى تەز ءارى ىقىلاسپەن ورىنداپ، ساباققا بەلسەنە قاتىستى. قويعان سۇراقتارعا دا  دالەلدەر مەن جاۋاپ بەرىپ، ءوز توپتارىن العا جەتەلەپ وتىردى.  كەرى بايلانىس جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساباق تۋرالى وي پىكىرلەرى «بۇگىن مەن ساباقتان ۇيرەنگەنىم كوپ بولدى، ەندى مەن بۇدان دا كوپ نارسە ۇيرەنگىم كەلەدى»  دەگەن سياقتى پىكىرلەر جازعان. وقۋشىلاردى توپپەن جۇمىس جاساي بىلۋگە، ءوز ويىن انىق، سەنىمدى ەركىن جەتكىزۋگە، ءبىر – ءبىرىن  قۇرمەتتەپ، توپتى باعالاي بىلۋگە  «وي- قوزعاۋ»، «ورمەكشى تورى»، «كىم جۇيرىك؟»،  «ويلان، بىرىك، ءبولىس!» ادىستەرىمەن تاقىرىپقا كەرى بايلانىستار ورناتۋ ارقىلى ۇيرەتە ءبىلدىم دەپ ويلايمىن.

  ناتيجەسى:

 - قىزىعۋشىلىعى ارتتى.

 - ءبىر-بىرىن تىڭدادى،

 - ويلاۋ،ەستە ساقتاۋ قابىلەتى دامىدى،

 - وزىندىك پىكىرى قالىپتاستى،

 - تاتۋلىقتا جۇمىس جاسادى.

ساباقتارىمدا جەتى ءمودۋلدى  كىرىكتىرە وتىرىپ ساباق وتسەم، وي-پىكىرىن ەركىن ايتا الاتىن، وزىنە سەنىمدى، بەلسەندى، سىني تۇرعىدان ويلاي الاتىن، جەكە تۇلعا قالىپتاسادى دەپ ويلايمىن.

---