بيتكويندار مەن كريپتوۆاليۋتا تابىسى جونىندەگى ەڭ كەڭ تارالعان 10 سۇراققا جاۋاپ
ساندىق ۆاليۋتا دەگەن نە، ءارى ونىڭ نە ءۇشىن قاجەت ەكەندىگىن قاراپايىم سوزبەن ءتۇسىندىرىپ بەرۋگە تىرىسىپ كورەيىك.
سونىمەن، بيتكوين دەگەنىمىز نە؟
بيتكوين (ۆتس، بتك) دەگەنىمىز ول – كريپتوۆاليۋتا (ساندىق ۆاليۋتا). ول جەكە تۇلعا يەلەرىنە، ءىس‑قاعازدارعا نەمەسە مونەتالارعا ءتان ەمەس. ول ۆيرتۋالدى. ءتىپتى بيتكوينداردا اقشا بەلگىلەرى اينالىمىن جۇرگىزەتىن ورتالىق بانكتەرى دە بولمايدى. سونداي‑اق ولاردىڭ رەسمي ۆاليۋتا رەتىندە التىن قورى دا جوق.
الەم بويىنشا اشىق باستاپقى كودتى بازالىق باعدارلاما‑كليەنتىنە يە ميلليونداعان كومپيۋتەرلەر ەميسسيامەن، ياعني جاڭا اقشا شىعارىلىمىمەن اينالىسادى.
اتالمىش ورتالىقتاندىرىلماعان (ونىڭ كۇندەلىكتى ۆاليۋتادان ايىرماشىلىعى) تولەم جۇيەسى ونداعى بارلىق قاتىسۋشىلاردىڭ بىردەي قۇقىلى بولۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.
تەك مۇنداي باعدارلاماسى بار ادامدار عانا بيتكوينعا يە بولا الادى ما؟
ءيا. ءسىز باعدارلاما‑كليەنتى نۇسقاۋلارىنىڭ ءبىرىن ورناتاسىز دا، ءوزىڭىزدىڭ جەكە ءاميانىڭىزدى ىسكە قوساسىز جانە وسىلايشا، ءسىز ءوز كومپيۋتەرىڭىزگە جاڭا بلوكتار ترانزاكسياسىن ەنگىزەسىز.
بيتكويندارعا قول جەتكىزۋ وڭاي ما؟
بيتكويندارعا قول جەتكىزۋدىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرى بار. ەگەر ءبىر ورىندا توقتاپ قالعىڭىز كەلمەسە، ولاردى كريپتوۆاليۋتا (ساندىق ۆاليۋتا) بيرجاسىنان ساتىپ الۋىڭىزعا بولادى. سونداي‑اق اۆتوماتتى بيتكوين‑الماسىمدارى بار.
ءوز كومپيۋتەرىڭىزبەن بيتكوين جيناۋ ارقىلى تابىسقا قول جەتكىزۋگە دە بولادى. بۇل ۇدەرىس ماينينگ دەپ اتالادى (mining – ولجا، تابىس سوزدەرىنەن شىققان).
بيتكوين جيناۋ ارقىلى قالاعانىڭىزشا تابىسقا قول جەتكىزۋگە بولادى ما؟ ءتىپتى ميللياردقا دەيىن؟
جوق. بيتكويندار سانى شەكتەۋلى. جۇيە اتالمىش ساندىق ۆاليۋتانىڭ تەك 21 ميلليون بىرلىگىن عانا بەرۋ مۇمكىندىگىنە يە. ال قازىرگى تاڭدا ونىڭ 16 ميلليوننان ءسال عانا استامى وندىرىلگەن. بولجام بويىنشا بيتكويندار ەميسسياسى 2140 جىلعا قاراي توقتاۋى مۇمكىن.
ءبىر بيتكويننىڭ 1 تاۋلىككە شاققانداعى قۇنى 3000 $‑دان اسىپ ءتۇستى دە، كەيىن بۇل كورسەتكىش 25%-عا تومەندەدى.
وسىلايشا، باعدارلاماڭىزعا جاڭادان قوسىلۋشىلاردىڭ سانى ارتىپ، بيتكوين جيناۋ ارقىلى تابىسقا كەنەلۋ ودان سايىن كۇردەلەنە تۇسەدى، ال بۇل كوبىرەك ەسەپتەۋ قۋاتىن تالاپ ەتەدى. بۇدان باسقا، بيتكوين تابىسىن وندىرۋدە بەرىلەتىن سىياقى مولشەرى ەداۋىر كەمۋدە.
اتالمىش ۇعىمنىڭ اۆتورى ساتوشي ناكاموتو (بۇل ازىرگە بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ اتى ما، الدە باعدارلاما قۇرۋشى توپتىڭ اتاۋى ما، بەلگىسىز) ءوزىنىڭ ەرەجەسىن ورناتتى. ماينينگ سىياقىسى ءاربىر ءتورت جىلدا 2 رەت كەمىپ وتىرادى. 2016 جىلى 12،5 BTC مولشەرىن قۇراسا، ال 2020 جىلعا قاراي كەزەكتى كەمۋ ماۋسىمىنا قاراي جىلجي بەرەدى.
سوندا، بۇگىنگى تاڭدا بيتكويندارمەن تابىسقا كەنەلۋدىڭ پايداسى جوق پا؟
جوق، اسىرەسە، بيتكوين تابىسىن ءوندىرۋ ءۇشىن جاسالعان ASIC (Application-specific Integrated Circuit) دەگەن اتپەن بەلگىلى ارنايى قوندىرعىنىڭ پايدا بولۋىنان كەيىن تىم كۇردەلەنە ءتۇستى. ال، بۇل ايتارلىقتاي قىمبات قوندىرعى.
دەگەنمەن دە مۇنىڭ جاقسى دا جاڭالىقتارى بار: بيتكوين – جالعىز عانا كريپتوۆاليۋتا ەمەس. قازىرگى تاڭدا ونىڭ جۇزدەگەن تۇرلەرى بار. ولار ارينە، بيتكوين قۇنىن تومەندەتكەنىمەن، ولاردىڭ ءوز باعاسى بولادى، ال مۇنىمەن تابىس تابۋ وڭايىراق. ناقتى قاي كريپتوۆاليۋتامەن نەعۇرلىم ءتيىمدى تابىسقا كەنەلۋدى ارناۋلى رەسۋرستاردان بىلە الاسىز.
كريپتوۆاليۋتانىڭ قازىرگى تاڭداعى ەڭ قىمبات ءارى ەڭ تانىمال ءتۇرى ‑ ەفيريۋم (Ethereum): ونىڭ قۇنى بىرلىگىنە شامامەن 300 $‑عا تەڭ.
وسى جولمەن تابىسقا كەنەلۋ جولى قالاي جۇزەگە اسادى؟
ونىڭ ءمانى – بلوكتار گەنەراسياسىندا (فايلدار جەلىسىندە مەرزىمدى جازىلىپ وتىراتىن، ياعني ترانزاكسيادا ورىن الاتىن اقپاراتتاردى قامتيدى). بلوك الدىڭعى بلوكتىڭ حەش اتاۋىنان، حەش ترانزاكسياسىنان جانە كەزدەيسوق ساننان تۇرادى.
بارلىق ترانزاكسيالاردى قامتيتىن تىزبەك – بلوكچەين دەپ اتالادى.
بلوك جاساۋ ءۇشىن، ماينەر بەلگىلى ءبىر تاپسىرمانى ورىنداۋى ءتيىس (ءاربىر بلوكقا ارنالعان، ونىڭ ىشىنەن تەك بىرەۋىن تابۋى جەتكىلىكتى بولاتىن بىرنەشە شەشىمدەرى بار). قولدانۋشىلار بۇرىن ءۇي كومپيۋتەرىنىڭ كومەگىمەن ونىڭ پروسەسسور قۋاتىن پايدالانا وتىرىپ، كريپتوۆاليۋتا ءوندىرۋدى ىسكە اسىرعان. كەيىنىرەكتە وسىلايشا تابىسقا جەتۋدى ۆيدەوكارتا كومەگىمەن جۇزەگە اسىرعان. ال قازىرگى ۋاقىتتا ۇدەرىس ازىراق ەنەرگيا شىعىندى ءارى نەعۇرلىم تيىمدىرەك بولۋى ءۇشىن، قولدانۋشىلار پۋلدارعا بىرىكتىرىلەدى (وندا جۇزدەگەن ماينەر كىرە الادى). بۇل جاعدايدا، سىياقى بارلىعىنا ءبولىنىپ ۇلەستىرىلەدى.
سونىمەن قاتار، قۋاتى كۇشتى پروسەسسورمەن، ۆيدەوكارتامەن جانە سالقىنداتقىش جۇيەسىمەن جابدىقتالعان، قىمبات كومپيۋتەرلەردەن تۇراتىن كەشەندى ماينينگ فەرمالارى بولادى.
بيتكويندارمەن تابىسقا جەتۋدىڭ ەڭ قاراپايىم ءتاسىلى قانداي؟
بيتكوين‑كراندار. بۇل بەلگىلى ءبىر مەرزىمدى تىركەلگەن قولدانۋشىلارعا كريپتوۆاليۋتالاردى بەرەتىن سايت. ياعني «كراندى» دالمە‑ءدال اشىپ، جاۋىپ وتىرادى.
مۇنداي رەسۋرستاردىڭ كوبى قاراپايىم سىزبانۇسقا بويىنشا جۇمىس جاسايدى: وندا تىركەلىپ، قانداي دا ءبىر قاراپايىم ارەكەتتەردى ورىنداۋىڭىز كەرەك (قاجەتتى پاراقشاعا ءوتىپ، كاپچانى (جۇيە قولدانۋشىسىنىڭ كومپيۋتەر مە، الدە ادام با، كىم ەكەنىن انىقتايتىن كومپيۋتەرلىك تەست) شەشەدى جانە ت.س.س.). البەتتە، مۇندا قوماقتى سومانى ولجالاۋ وڭاي ەمەس: ادەتتە «كرانداردى» ساتوشي (بۇل جوبا اۆتورىنىڭ قۇرمەتىنە اتالعان، بولىنبەيتىن ۆيرتۋالدى مونەتا) جىبەرەدى. ءبىر بيتكوين – 100 000 000 ساتوشي.
سوندا كريپتوۆاليۋتا جۇمسالعان كۇش شىعىندارىن اقتاي المايدى ما؟
ساندىق ۆاليۋتانى قولدايتىندار مۇنىڭ تومەندەگىدەي ءبىرقاتار ارتىقشىلىقتارىن اتاپ وتەدى:
● قولدانۋدىڭ وڭايلىلىعى. كريپتوۆاليۋتاعا ارنالعان ءاميان جاساتۋ ءۇشىن نەبارى بىرنەشە مينۋت قاجەت.
● سالىقتىڭ بولماۋى، شوتىڭىزعا جانە باسقا دا تولەمدەرگە كورسەتىلگەن قىزمەتكە كوميسسيا ۇستاماۋى.
● جىلدامدىق. بيتكويندار ادرەساتقا ساناۋلى مينۋتتاردا جەتكىزىلەدى.
● جاسىرىن جانە اشىقتىق. ءسىز ءوز بيتكويندارىڭىزدى قانداي دا ءبىر جەكە اقپاراتتىڭ بايلانۋىنسىز جانە جانە بارلىق مامىلەلەردەن حاباردار بولا وتىرىپ، قۇرا الاسىز.
● ونىڭ ادەتتەگى ۆاليۋتادان ايىرماسى ‑ مۇناي قۇنىنا، ساياسي جانە وزگە دە جاعدايلارعا تاۋەلدى بولماۋى.
● قورعاۋ. ءسىزدىڭ شوتىڭىزدى ەشكىم جاۋىپ نەمەسە جويا المايدى ءارى ەشكىم سىزگە ءوز ەرەجەسىن ورناتا المايدى.
كريپتوۆاليۋتانى قالاي جانە نە نارسەگە جۇمساعان ءجون؟
ارينە، تەڭگە، رۋبل، دوللار، ەۆرو جانە باسقا دا اقشا بىرلىكتەرى سياقتى قالاعان نارسەڭىزگە جاراتا الاسىز.
قاراجاتىڭىزدى بيتكويندارعا نەمەسە وزگە دە كريپتوۆاليۋتا سالىمىنا اۋدارۋ ءقاۋىپتى ەمەس پە؟
ءقاۋىپ كەز كەلگەن جەردە بار. ايتسە دە، كريپتوۆاليۋتا بۇگىنگى تاڭدا ترەندكە اينالعان. جاپون ۇكىمەتى بيتكويندى رەسمي تولەم قۇرالى رەتىندە مويىنداعان. رەسەي فەدەراسياسىنىڭ ورتالىق بانك باسشىلىعى ۇلتتىق كريپتوۆاليۋتا اينالىمى جونىندە ارىز بىلدىرگەن. وسىعان ۇقساس ۇسىنىستار لەگى جۇڭگو، گەرمانيا، كانادا، سينگاپۋر سەكىلدى ءبىرقاتار الپاۋىت مەملەكەتتەردە بايقالعان.
كەيبىر ستارتاپتار وزدەرىنىڭ مەنشىكتى كريپتوۆاليۋتالارىن اينالىمعا شىعارادى جانە بلوكچەيندە كراۋدفاندينگتى قولدانادى (ICO – Initial Coin Offering، باستاپقى كريپتوۆاليۋتالىق سالىم).
مىسالعا، ولاردىڭ ىشىندە تابىسقا جەتكەنى – Brave ستارتاپى، Mozilla-نى قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى، امەريكاندىق باعدارلاما جاساۋشى برەندان ەيحتىڭ ينتەرنەت‑براۋزەرى. جوبا اۆتورلارى وزدەرىنىڭ BAT (Basic Attention Token) كريپتوۆاليۋتالارىن جۇرگىزىپ، ونىڭ ەفيريۋمداعى قۇنىن باعالادى. ءبىر ەفيريۋم 6400 BAT-قا تەڭ. كەيىن ونى ۆات‑تىڭ (1،5 ميلليارد بىرلىك) ماكسيمالدى مولشەرىمەن ساتىلىمعا قويدى. ستارتاپ 30 سەكۋندتا 35 ميلليون دوللار جينادى.
قورىتا كەلگەندە، كريپتوۆاليۋتا تانىمالدىلىعىنىڭ ودان ءارى ارتا تۇسەتىندىگىن ۇلكەن سەنىممەن ايتۋعا بولادى، ال بلوكچەين‑تەحنولوگيالار بۇرىنعىدان دا بەلسەندى دامي تۇسەدى.
You Might Also Like
-
بۇل ماقالانى جازعان كەزدە ىشىمدە ءتۇرلى ەموسيالاردىڭ ارپالىسى بولدى دەسەم وتىرىك ايتپاعانىم بولار. سەبەبى، مەكتەپتە وتكەن ۋاقىتتارىڭدى، ءتۇرلى قىزىقتارعا تولى ساتتەردى جازۋ وڭاي ەمەس. الايدا، ءوزىمنىڭ...
-
نيدەرلاندى ‑ اۋىل شارۋاشىلىعى مەن مال شارۋاشىلىعىندا يننوۆاسيالىق تەحنولوگيانى ەنگىزۋدە الەمدىك كوشباسشى رەتىندە تانىلعان.
