InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: داۋىسسىز دىبىستاردىڭ تۇرلەرى.

ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى داۋىسسىز دىبىستاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋعا، دىبىستاردى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن بايىتۋ، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، ساباققا ىنتا-ىقىلاسىن ارتتىرۋ؛
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى جىلدام ويلاۋعا، ادەمى سويلەۋگە، ساۋاتتى كوركەم جازۋعا، زەيىندى، ۇقىپتى بولۋعا باۋلۋ.

ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، وي قوزعاۋ، سەرگىتۋ ءساتى، رەبۋس شەشۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، ماتەماتيكا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، وقۋلىق، قۇستار سۋرەتتەرى، داۋىسسىز دىبىستار جازىلعان پلاكات، ءسوزجۇمباق.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
- وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
- زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.

ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ.
يۋ ءارپىنىڭ جازىلۋى.
قوسارلى داۋىستى دىبىس
يۋ سوزدە يۋ دىبىستارى ەستىلگەنىمەن، ولاردىڭ ورنىنا يۋ ءارپى جازىلادى: ەڭكەيۋ، ويۋ.
سوزدەگى ي ارپىنەن كەيىن ۋ ەستىلگەنىمەن، يۋ ءارپى جازىلادى: كيۋ، قيۋ.

ءسوزجۇمباق شەشۋ.
كولدەنەڭىنەن:
1. ەرتەڭگىلىك جاتتىعۋدان كەيىن، دەنەنى دىمقىل سۇلگىمەن ءسۇرتىپ، سالقىن سۋدى (قۇيۋ) كەرەك.
2. ەرتەمەن تۇرعاندا، توسەك-ورىندى (جيۋ) كەرەك.
تىگىنەن:
3. كەشكىلىكتە اياق كيىمىڭدى تازالاپ (قويۋ) كەرەك.
4. وتاندى (ءسۇيۋ) كەرەك.

ءىىى. جاڭا ساباق.
سۇراق-جاۋاپ:
- قازاق تىلىندە نەشە دىبىس، نەشە ءارىپ بار؟ (40 دىبىس، 42 ءارىپ)
- دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟ (داۋىستى جانە داۋىسسىز)
- داۋىستى دىبىس نەشەگە بولىنەدى؟ (جۋان جانە جىڭىشكە)
- داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟ (قاتاڭ، ۇياڭ، ءۇندى)

بۇگىنگى ساباعىمىزدا «داۋىسسىز دىبىستاردىڭ تۇرلەرىمەن» تانىسامىز. (ءتۇسىندىرۋ)
ايتقاندا اۋا كەدەرگىگە ۇشىراپ شىعاتىن دىبىستار داۋىسسىز دىبىستار دەپ اتالادى. ءسويتىپ، داۋىسسىز دىبىستاردا داۋىس بولمايدى، ولار ءۇن مەن سالدىردان نەمەسە تەك سالدىردان تۇرادى.

قازاق تىلىندە 26 داۋىسسىز دىبىس بار. ولار: ب، ۆ، گ، ع، د، ج، ز، ي، ك، ق، ل، م، ن، ڭ، پ، ر، س، ت، ۋ، ف، ح، ھ، س، چ، ش، شش.
داۋىستى دىبىستان كەيىن ايتىلعاندا، ۋ دىبىسى داۋىسسىز بولىپ كەلەدى: باۋىر، اۋىر، جاۋىن، اۋرە ت. ب. داۋىستى دىبىستار بۋىن كۇرايدى دا، داۋىسسىز دىبىستار ءوز بەتتەرىمەن بۋىن قۇراي المايدى. سوندىقتان سوزدە قانشا داۋىستى بولسا، سونشا بۋىن بولادى. بەرىلگەن سوزدەر بۋىنعا بىلاي بولىنەدى: با-ۋىر، ا-ۋىر، جا-ۋىن، اۋ-رە. بۇل سوزدەردەگى ۋ بۋىن كۇراي الماي تۇر.
داۋىسسىز دىبىستار ءۇش جاقتى جىكتەلەدى.
قاتاڭ داۋىسسىزدار: ك، ق، پ، ف، س، ت، ح، س، چ، ش، شش، ھ. قاتاڭ داۋىسسىزداردا ەشبىر ءۇن بولمايدى تەك سالدىردان تۇرادى.
ۇياڭ داۋىسسىز: ب، ۆ، گ، ع، د، ج، ز. ۇياڭ داۋىسسىزداردا ءۇن از بولادى دا، سالدىر باسىم بولادى.
ءۇندى (سونور) داۋىسسىزدار: ر، ل، م، ن، ڭ، ي، ۋ. ءۇندى داۋىسسىزداردا ءۇن باسىم بولسا دا، سالدىر از بولىپ كەلەدى.

داپتەرمەن جۇمىس.
1-جاتتىعۋ. قۇستاردىڭ اتىن كوشىرىپ جازۋ. داۋىسسىز دىبىستاردىڭ استىن سىزۋ.
تىرنا، قىرعاۋىل، بۇركىت، بودەنە، سۇڭقار، شۇرەگەي، تاۋىق، ساۋىسقان.

وقۋلىقپەن جۇمىس.
2-جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ.
ۇيا.
ۇيا – قۇستىڭ جۇمىرتقالاپ، بالاپان باساتىن ورنى. ۇيانىڭ ءتۇرى كوپ. ءار قۇس ۇياسىن وزىنشە سالادى. قارعا ۇياسىن ۇساق بۇتاقتاردان جاسايدى. قارلىعاش ۇياسىن ساز جانە شوپ-شالاممەن تۇرعىزادى. ال اققۋ ەش ۋاقىتتا ىستىق جەردە ۇيا تۇرعىزبايدى.

تاپسىرما: قارامەن جازىلعان سوزدەردەن داۋىسسىز دىبىستاردى تاۋىپ، ولاردى بولىنۋىنە قاراي توپتاپ جازۋ.
قاتاڭ: پ، ت.
ۇياڭ: ب، ج، د، ع، ز.
ءۇندى: ل، ن، ي، ر.

سەرگىتۋ ءساتى.
جۇمباق شەشۋ.
1. بالاپانىن باساتىن باسقا قۇس،
بار سونداي قاسقا قۇس. (كوكەك)
2. كۇندىز سوقىر نە دەگەن،
تۇندە قانداي كورەگەن. (ۇكى)
3. ۇشقانى قىزىق جالپىلداپ،
ءوزى سونداي قارقىلداق. (قارعا)
4. سايرايدى ءبىر تالمايدى،
ءانشى قۇس بال تاڭدايلى. (بۇلبۇل)

تاقتامەن جۇمىس.
3-جاتتىعۋ. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
اققۋلار.
ءاي، اققۋلار، اققۋلار،
كۇز الىس پا، جۋىق پا؟
نەگە قانات قاقتىڭدار،
كولدىڭ سۋى سۋىق پا؟

تاپسىرما: قارامەن جازىلعان سوزدەرگە دىبىستىق تالداۋ جاسا.
ءاققۋلار-ۇش بۋىن، جەتى ءارىپ، جەتى دىبىس.
ا-داۋىستى، جۋان؛
ق-داۋىسسىز، قاتاڭ؛
ق-داۋىسسىز، قاتاڭ؛
ۋ-داۋىستى، جۋان؛
ل-داۋىسسىز، ءۇندى؛
ا-داۋىستى؛ جۋان؛
ر-داۋىسسىز، ءۇندى.

قانات-ەكى بۋىن، بەس ءارىپ، بەس دىبىس.
ق-داۋىسسىز، قاتاڭ؛
ا-داۋىستى؛ جۋان؛
ن-داۋىسسىز، ءۇندى؛
ا-داۋىستى؛ جۋان؛
ت-داۋىسسىز، قاتاڭ.

سۋىق-ەكى بۋىن، ءتورت ءارىپ، ءتورت دىبىس.
س-داۋىسسىز، قاتاڭ؛
ۋ-داۋىستى؛ جۋان؛
ى-داۋىستى؛ جۋان؛
ق-داۋىسسىز، قاتاڭ.
وي قوزعاۋ.
- كۇزدە قۇستاردىڭ تىرشىلىگىندەگى قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
جىل قۇستارىن اتا.

ءوز بەتىمەن جۇمىس.
4-جاتتىعۋ. جاڭىلتپاشتى جاتقا ايتۋ.
اق قىس، قاعاز، اققۋ اق،
اق ءتىس، اق بۋ، اق بۇلاق.
اپپاق دەيىن، اق دەيىن،
اق ەمەس، ءبىراق ءاقتيىن.

ءىV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
رەبۋس شەشۋ.
سانداردى ءوسۋ رەتىمەن قويىپ، جاسىرىنعان سويلەمدى وقۋ.
1------ 8 ------5 -----7 ------4 ------6 -----2 -----3
قۇس -يىق! -قور --لا ----قام ---بو ---تار ---عا
«قۇستارعا قامقور بولايىق!»
V. ۇيگە تاپسىرما. 63-بەت 5-جاتتىعۋ.
Vءى. باعالاۋ.
قۇس اتاۋلارىمەن ماداقتاپ، باعالاۋ.
اققۋداي-پاك بول، قارلىعاشتاي-ادال بول، بۇلبۇلداي سايراپ ءجۇر، بۇركىتتەي العىر بول.