داۋىستىڭ يەسى
مىنە، مىنە، ورايى كەلىپ، ەندى ەكى-ۇش كۇننەن سوڭ جاڭا ءفيلمنىڭ ءتۇسىرۋ الاڭىنان تابىلۋعا ءتيىستى اسكەربەكتىڭ الدەنەدەن تۇڭىلگەندەي، سىركەسى سۋ كوتەرمەي كىرپىگى ارەڭ-ارەڭ قيمىلداپ، ءتۇس اۋعانشا كەرىلىپ-سوزىلىپ جاتقان ءتۇرى مىناۋ. و-حو-وۋ، مۇنداي بوسبەلبەۋلىكتى كىم كورىپتى. تاڭداي قاقتىراتىن قۇبىلىس قوي مۇنىسى! ەسىك الدىنداعى ەسكىلەۋ ماشەنەسىن وكپەگە ءبىر تەۋىپ، كۇنسۇلۋدى جۇمىس ورنىنا جەتكىزىپ سالىسىمەن جولاي بالاباقشاعا سوعىپ، قىزى اقمارالدى اينالىپ-تولعانىپ، جانى تىرناق ۇشىنا تىرەلسە دە ول شىدامسىزدىعىن سەزدىرمەي، ءوزىن بارىنشا بايىپتى ۇستاپ، كەشكىلىك كەشىكپەي اكەتۋگە جانە ۋادە بەرىپ، سودان اكەمتەاترعا جەتكەنشە كوشە كەپتەلىستەرىنە ۇرىنباۋ ءۇشىن قۋىس-قالتارىسپەن جانۇشىرا جۇيتكيتىن ول اسكەربەك پەن مىنا اسكەربەكتى سالىستىرىپ كورىڭىز! ول اسكەربەكتىڭ تىرلىگى ونىمەن دە تۇگەسىلمەيتىن. ەڭ باستى شارۋاسى، ارينە اكەمتەاتر. ونەر ينستيتۋتىن بىتىرە سالىسىمەن كيەلى شاڭىراقتىڭ قۇتتى تابالدىرىعىنان جۇرەكسىنە اتتاعانى بولماسا، بەرەر جىلدىڭ بەدەرىندە وسى ءزاۋلىم عيماراتتىڭ «وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىققان» اعا-اپالارىنىڭ جىلى قاباقتارىنىڭ ارقاسىندا ما، الدە ءوزىنىڭ قولدى-اياققا تۇرمايتىن پىسىقتىعىنان با، ايتەۋىر ورتا بۋىن اكتەرلەردىڭ توبىنا قوسىلدى دا كەتتى. رەجيسسەرلەر كۇردەلى رولدەردى دە سەنىپ تاپسىردى. اسكەربەك تە ءالىنىڭ كەلگەنىنشە ايانىپ قالعان جوق. ايانىپ قالماعانى — ساحناعا شىققان سايىن وزىنە دەيىنگى كوريفەيلەردى ءىشى-باۋىرى ەلجىرەپ، قانشالىقتى مويىنداعانىمەن ءبارىبىر ورايىن تاۋىپ، سول «پسيحولوگيالىق قايشىلىقتار مەن جان الىپ، جان بەرىسكەن ارپالىستار» اراسىنان ەشكىمگە ۇقسامايتىن ءوز «مەنىن» دە كورسەتىپ باعۋعا تىرىستى. جانتالاتاستى دەسەڭىز دە مەيلىڭىز. وۋ، كوكىرەگى وياۋ كورەرمەن ءسال انايىلاۋ ايتقاندا، ءىن اۋزىنان تىشقان اۋلاعان مىسىق قوي. جۇرتقا قايدام، وسى تەڭەۋ وزىنە ۇنايدى. جىلت ەتكەن جاڭالىعىڭدى بىردەن اڭعارا قويادى. فويەدەن ءتۇسىپ كەلە جاتىپ، سەن تۋرالى اڭگىمەلەسەدى، بارا-بارا الگى جىلت ەتكەن جاڭالىعىڭ، ىزدەنىسىڭ «جاڭا جانتوريندەر مەن جاڭا سموكتۋنوۆسكييلەردىڭ اياق الىسىن بايقاعان بولارسىز؟» دەيتىن لەپتى سويلەممەن اياقتالادى.
اسكەربەكتى اسكەربەك قىپ ەلگە تانىستىرعان ءسوز جوق — تەاتر. سوندىقتان جۇمىسى بولسىن بولماسىن، ەرتەڭگىلىك تەاتردىڭ اپ-اۋىر ەمەن ەسىگىن اشىپ، باسشىلارعا ءبىر كورىنۋ مىندەتى. ساحناعا دايىندىق تۇستەن كەيىن باستالادى. كەيدە داتالى كۇندەرگە بايلانىستى جينالىستار ءوتىپ جاتادى، مەيلى كاسىپوداقتىڭ جينالىسى بولسا دا، اسكەربەك ەرىنبەي-جالىقپاي ءبىر توبە كورسەتىپ كەتەدى. شىعارماشىلىق ورتادا ەلدە جوق ەركىندىك قالىپتاسقان. اكتەر دە گۇل قاۋىزىنان ءنار جينايتىن بال اراسى ءتارىزدى عوي ءتايىرى! بۇل تەڭەۋدى دە ءوزى ويلاپ تاپقان. سوعان وراي كوشەدە، جيىن-تويلاردا الدەكىم بۇرىن-سوڭدى ەستىمەگەن توسىن وي، توسىن پىكىر ايتىپ قالماس پا ەكەن دەپ ەلەڭدەپ، ۇنەمى قۇلاعىن توسىپ جۇرەدى. ءازىل-قالجىڭ، انەكدوتتاردى دا ەرىنبەي-جالىقپاي تىڭدايدى. تۋراسىنا كوشكەندە جينالىس قۇمارلىعى شامالى، ونى سونداي ورتاعا ەرىكسىز سۇيرەلەيتىن الگى قۇشتارلىق.
الدەقاشان ەڭبەك دەمالىسىنا شىقسا دا، تەاتر توڭىرەگىنەن قول ۇزبەي جۇرگەن ەكى-ۇش اقساقالعا سالەم بەرسە دە، ۇستىنەن اۋىر جۇك تۇسكەندەي جەڭىلدەنىپ قالادى. ول كىسىلەردىڭ بۇگىندە بىرى-كۇزەتشى، ءبىرى-اۋلا سىپىرۋشى، ءبىرى تاعى بىردەمە. اسكەربەكتىڭ ەتىتىرىلىگىنە، ەڭبەكقورلىعىنا كادىمگىدەي قىزىعادى. جاستىق كۇندەرىن ەستەرىنە تۇسىرەدى. و زاماندى ەت-باۋىرلارى ەلجىرەپ سونشالىق ساعىنباسا دا، ءبىراق ونىڭ دا ازدى-كوپتى قىزىق-شىجىعى بولعاندىعىن جاسىرمايدى. التىنداي ۋاقىتتارىنىڭ تەككە ءراسۋا بوپ، جەل ءسوز — وتىرىك ماقتاۋدىڭ، وتىرىك قولپاشتاۋدىڭ جەلكەنسىز قايىعىنا ءمىنىپ، اشىق تەڭىز ۇستىندەگى ادۋىن تولقىننىڭ قاقپاقىلىنا ءتۇسىپ، سەرگەلدەڭگە ۇشىراعاندارىنا دا بارماق تىستەپ وكىنەدى. قازىرگى جاعداي مۇلدەم باسقاشا، قوعامنىڭ بەت-الىس باعدارى وزگەشە. ءار كۇن، ءار ساعات قاتاڭ باقىلاۋدا. سانا، ادامنىڭ اقىل-ويى اتويلاپ الدىڭعى پلانعا كوتەرىلگەن. ۋاقىتتىڭ دەگەنىنە كونىپ، سونىڭ ىعىنا جىعىلىپ، «كورەر جارىعىڭدى، بەرەر ىرىسىڭدى ورتايتا كورمە» دەپ اسپانعا الاقان جايىپ، قۇرعاق قيالعا بەرىلىپ، «بۇتىنا تولىپ، ىسىپ-كەۋىپ» جۇرگەن ءبىر جان جوق. بالكىم، وندايلار دا اراكىدىك كەزدەسەر، ءبىراق كوپ ەمەس. دەنى مىنا اسكەربەك سەكىلدىلەر، بۇلار كەلە جاتقاننىڭ كەتپەنىن، بارا جاتقاننىڭ بالتاسىن بەلىنە قىستىرا كەتىپ، ەشكىمگە تاۋەلدى بولماي، ەشكىمگە جالتاقتاماي، كەرەك دەسەڭىز، كۇللى ۋاقىتى دا ءوز مۇددەسىنە جاراتا بىلەتىن، توق ەتەرىن شيىرعاندا، «شىعىنسىز، تازا پايدامەن ءومىر سۇرۋگە داعدىلانعان وسى كۇنگى «جاڭا قازاقتار».
وي، شىركىن-اي، الگى اقساقالداردىڭ كوكىرەك كىلتىن تاۋىپ ارمانسىز سىرلاسسا، تىڭدايتىن قۇلاق تابىلسا — ولار ءالى دە اشىلماعان التىن ساندىق قوي. ءوستىپ، ەشكىمگە كەسىرىن تيگىزبەي، «بالا، قالايسىڭدى؟» كادىمگى قامقور كوڭىلمەن ايتىپ، ارالارىندا تومپاڭداپ قاشانعى جۇرەر دەيسىڭ... دەۋىن دەسە دە ارىعا تەرەڭدەپ بارا المايدى. ۇيىنە شاقىرىپ، يىقتارىنا ءبىر-بىر شاپان جاۋىپ، كۇنسۇلۋدىڭ جىلى جۇمساعىن الدارىنا توسىپ، قۇرمەتتەپ قوناق ەتكىسى-اق كەلەدى. ۇلكەندەردىڭ باتاسىن السا دا نەسى كەتەدى.
انە، بۇل نەتكەن جانتالاس؟! باسشىلاردان جەڭىل-جەلپى تاپسىرمالار الىپ شىققان اسكەربەك تەاترعا كىرگەن-شىققاندى باقىلاپ، گريمەر كابينەتتەرىنىڭ كىلتىن قابىلداپ، الدەكىمدەرگە «دۇرىس جۇرسەڭدەرشى تۇگەلەر!» دەپ ءوز بالاسىنداي اقىل ايتىپ جاتاتىن ۇرگەنىشباي اقساقالمەن دە جوندەپ امانداسا المايدى. «اسسالاۋماالەۋكۇم!»، «الەيكۇمسالاممەن» اياقتالادى بارلىعى. اسكەربەك ءوزى ءبىلىم العان ينستيتۋتتىڭ تومەنگى كۋرس ستۋدەنتتەرىنە ايىنا ەكى-ۇش مارتە شەبەرلىك-سىنىبىن وتكىزەدى. ودان قولى ءسال بوساسا ەشقايدا بۇرىلماستان قازاق راديوسىنا تارتادى. اقىن-جازۋشىلاردىڭ ادەبي شىعارمالارىن ناشىنە كەلتىرىپ، ايىز قاندىرىپ وقۋعا كەلگەندە اسكەربەكتىڭ الدىنا تۇسەتىندەر سيرەك. ايتقانداي، قالانىڭ شەت جاعىنا قونىستانعان ورتا مەكتەپتىڭ جوعارى سىنىپ وقۋشىلارىنا قوبىزدان ساباق بەرەتىنى تاعى بار...
ءسويتىپ ۇزاقتىكۇن اندا شاپقىلاپ، مۇندا شاپقىلاپ، كەشتىڭ قالاي باتقاندىعىن بايقاماي، بالاباقشاداعى جۇرتتىڭ سوڭىندا قالاتىن قىزىنان «سوگىس» الىپ، ونىڭ وكپەسىن جازۋعا دا ءبىرشاما ۋاقىتىن شىعىنداپ، شالا ءبۇلىنىپ جۇرەتىن اسكەربەكتىڭ وۋ، مىنا جاتىسىنا ءجون بولسىن! بۇل جاتىسى قاي جاتىس؟!
ححح
سۇيرەتىلىپ بالكونعا شىقتى. ۇلكەن شاھار ەكى-ۇش تاۋلىكتىڭ ىشىندە وزگەرىپ كەتكەندەي، توڭىرىگىنە تىكتەلىپ قارادى. التىنشى قاباتتان تومەنگە نازار سالعانى سول ەدى، كوممەرسانت كورشىسىنىڭ ماشينەدەن الدەبىر قوراپتاردى اسىعىس ءتۇسىرىپ، الدەكىمدەرگە اسىعىس پارمەن بەرگەندىگىن اڭعارىپ قالدى. ابزالى كورىنبەگەن. ەسكى ادەت بويىنشا «امانسىڭدار ما؟» دەگەندى قول كوتەرىسىپ اڭعارتاتىنى ەسكە ءتۇستى دە، ىلكىدە كەيىن شەگىندى. «اسكەربەك، قالايسىڭ؟»، «جاقسى، ءبارى جاقسى». «ال ۇلكەن ەكرانداعى بەينەڭدى قاشان كورەمىز؟» — وسى ما ەستيىن دەگەنى. بۇرىن الگى سۇراۋلى سويلەم ءبىر ەسەپتەن اسكەربەكتىڭ ونەر جولىنداعى وڭ ساپارىنا سەنىم، ەكىنشى جاعىنان ادامدى، اسىرەسە اكتەردى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىككە جىگەرلەندىرەتىن، قامشىلاي تۇسەتىن سىن تەزى سەكىلدى ەستىلەتىن. «اسىقپاڭىز، كورشى، ءبارى رەت-رەتىمەن. ونەردەگى اسىعىستىق — وزىڭە جاۋ. بۇيىرسا جىلدىڭ سوڭىنا تامان ءبىر قاراعا تۇياق ىلىكتىرىپ قالارمىز. الدىمەن كينوتەاترعا ءوزىڭىزدى شاقىرامىن. تۇساۋكەسەردىڭ قۇرمەتتى قوناعى بولاسىز. ارتىنان بانكەت...»
«سول بانكەتتىڭ نۇكتەسىن بۇيىرسا ءبىزدىڭ ۇيدە تۇيىندەرمىز!»
ادەمى نيەت. جانە اۋىزعا سالعاننان ەرىپ جۇرە بەرەتىن قانت قيىعىنداي تاتتىلىگىن ايتساڭشى! ءجا، بۇل بەرگى جاعى عوي. اسكەربەكتىڭ كاستينگتەن سۇرىنبەي ءوتىپ، تاريحي كينودراماعا تۇسكەلى جاتقانى كۇللى تەاتر قاۋىمىنا بەلگىلى بولعان. مەيلى، باستى ءرولدى وڭ جانباسىنا اقى-پۇلسىز كىم وڭگەرە قويادى، قوسىمشا، جاناما ءرول بولسا دا شۇكىرشىلىك. كينو مەن تەاتر ساحناسىن قاتار الىپ ءجۇرۋ ءۇشىن دە ءوزىن-وزى ازاپقا سالىپ، شۇمەكتەپ تەرلەۋگە ءتيىس ەكەندىگىن جاقسى بىلەدى. اسكەربەك ونەر جولىنداعى ازاپتان قاشپايدى. وڭاي ولجادان ساقتاسىن. ەل اۋزىنا ىلىگىپ، كوزگە ءتۇسۋدىڭ دە قيامەت-قايىم قيىنشىلىعى جەتەرلىك. الدىمەن تىربىڭداپ، ءومىر كورگەن، ازدى-كوپتى تاجىريبە جيناقتاعان ءبولمىس-بىتىمىڭ، بىلىم-بىلىگىڭنىڭ كومەگىمەن بەلگىلى ءبىر بيىككە كوتەرىلەسىڭ. جۇرت جاپاتارماعاي دۇرلىگىپ، دۋىلداتىپ قول سوعادى. وندايدا سەنىڭ كەيبىر رولدەگى شالاعايلىعىڭ، جەرىنە جەتكىزە الماعان السىزدىگىڭ دە ەسكەرىلە بەرمەيدى كوپ. قىزۋى بەت شارپيتىن كورەرمەننىڭ ىقىلاس-پەيىلى دە بۇرق-سارق قايناعان قازان سەكىلدى عوي بەينەبىر! ءبارى، بارشاسى جينالىپ كەلەدى دە ءبىر ءرولدى جان-تانىڭمەن ويناپ، مىڭ-سان جۇرەكتى ءدىر ەتكىزگەن جالقى ءساتىڭ — ۇلكەن ونەر جولىنداعى التىن كوپىرگە اينالىپ شىعا كەلەدى سونان سوڭ. ماڭدايىڭا شاڭ تيمەيدى. وسى تۇستا: "مىناۋ قايتەدى-ەي، باسا كوكتەپ قايدا بارادى-ەي!" دەيتىن قىزعانىشتىڭ قىزىل ءيتى دە الگى تىلەۋلەستەرىڭنىڭ ورتاسىنا قوسىلا كەتىپ، ءبىراق جىمىن بىلدىرمەستەن «ءبىر ورايى كەلگەندە وڭباي سۇرىندىرەرمىن» دەيتىن باقاي ەسەپپەن ازۋىن كورسەتىپ-اق ۇلگەرەدى. بايقامايسىڭ، مۇمكىن بايقاساڭ دا بىرگە جۇرگەن ارىپتەستىڭ قولىنان ونداي ارامدىق قايدان كەلسىن دەيتىن كەڭپەيىل، ارى كەتكەندە ەتەك-جەڭى جينالمايتىن قازاقيلىق وعان باس اۋىرتۋعا مۇرشا بەرمەيدى.
وۋ، بۇل نەتكەن ءتۇبى كورىنبەيتىن ءزىلماۋىر وي-تۇمان؟! كوڭىلدەنگىسى-اق كەلەدى، وزگەلەر سەكىلدى كاكىر-شۇكىردى جۇمىر باسىنا تىقىشتاماي، جەلىدەن بوسانىپ كەتكەن ارعىماقتاي ەركىندىككە شىققان بويدا، قۇيرىق-جالىن دالا جەلىنە سۇيگىزىپ، ارمانسىز شارىقتاعىسى-اق كەلەدى. بولعان ونداي داۋرەندەر. ونەرگە ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن ەسكى كوزكورگەندەرمەن سەرۋەندەپ، سىرا ءىشىپ، ارتىن كونياكپەن تۇزدىقتاپ، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن بىر-ەكى كۇن شالىقتاعان. پاح! ال سودان شىققان ءمۇيىزى قايسى؟ ەكى ءيىنى ءتۇسىپ، ەكى كوزى ىلەلەنىپ، شارشاعاندىعى ۇمىتىلار عوي بىرتىندەپ. «ونەر ادامىنا مۇنداي شالىقتاۋ دا قاجەت، مۇنىڭ اتى — شاڭنان سىلكىنۋ» دەپ قانشا جەردەن ءوزىن اقتاعىسى كەلسە دە، كۇنسۇلۋ جىلى قاباق تانىتپادى. تارەلكەدەگى سۋىعان استى «تويىپ كەلگەن بولارسىڭ» دەپ الدىنا نەمكەتتىلەۋ ىسىرا سالادى دا، قىزىن قۇشاعىنا قىسىپ، ارعى بولمەگە كىرەدى دە كەتەدى. اقمارالىنىڭ : «مەنەن قايران شامالى» دەگەندەي ۇپ-ۇزىن كىرپىكتەرىن ۇستى-ۇستىنە قاعىپ، سوڭىنا جالتاق-جالتاق قاراپ، اكەسىنە اياشىلىق بىلدىرگەن ءتۇرىن كىسى ۇمىتا الار ما؟!
كەيىن مۇنداي «ازاتتىقتىڭ» جەكە باسىنا كوك تيىن پايدا اكەلمەيتىندىگى بىلاي تۇرسىن، شىعارماشىلىعىنا كۇللى زيان ەكەندىگىن سەزدى دە، كىلت توقتادى. ءسىرا، دەر كەزىندە «تورمىز» بەردى. ال كەشەگى اسكەربەككە مۇلدەم ۇقسامايتىن بۇگىنگى اسكەربەك «بۇل كەلەڭسىزدىكتەن كىشكەنە بوي تاسالايمىن عوي، ءبارىن ۇمىتامىن عوي، مىنا جارىقتىقتار ءبارىن ۇمىتتىرادى عوي» دەپ سىيلى قوناقتارعا ءدام تاتتىرۋ ءۇشىن ساتىپ الىنعان وتە قىمبات كونياكتار مەن بيسكيلەردىڭ جىلتىراعان بوتەلكەلەرىن اينالى بۋفەتتەن بىر-بىرلەپ سۋرىپ العانىمەن، تىعىنىن اشۋعا باتىلى جەتپەي، باتىلىنان بۇرىن «قارعام-اۋ، بۇلارمەن سەرىك بولعانداردىڭ قايسىنىڭ جۇلدىزى جانىپ ەدى؟!» دەيتىن گۇرزىمەن مي شايقالتقانداي قاتال ۇكىم ەكى قولىن كوتەرتپەي، تۇلا بويىن دىرىلەتىپ الا جونەلدى. اش وزەككە تۇسكەن ۋدىڭ اسەرىمەن قۇداي بەرگەن بار تالانتىنان جۇرداي ايىرىلىپ، جەر سيپاپ قالعاندار از با؟ ءجا، جۇرتقا بەلگىلى بۇل «تاريحتىڭ» بەتىن تىرنالاساڭ ار جاعىنان تانىس، بەيتانىس بەينەلەر كەسە-كولدەنەڭدەپ، بىرىمەن-بىرى يىق ءتۇيىستىرىپ، بىردە بىرەۋلەرى تىلسىم قۇپياسىمەن قول بۇلعاپ جاندارىنا شاقىرعانداي؛ بىردە ەكىنشىلەرى «جولاما، ءبىزدىڭ جانىمىزدان ساعان ورىن جوق، بىزدەن ۇلگى الاتىنداي ونەگە جانە جوق» دەپ قاتۋلى قاباعىمەن اسقان جاناشىرلىق تانىتقانداي، جان تۇرشىگەرلىك ايقايعا باسىپ، تۇس-تۇستان اندىزداپ شىعا كەلەدى.
اسكەربەك الگى «باس جازارلاردى» اينالى بۋفەتكە قايتا تىعىپ، ەندى ءسال كەشىكسە كوزگە كورىنبەيتىن ءبىر سيقىر قۇردىمىنا جۇتىپ جىبەرەتىندەي، بالكونعا اتىپ شىققان-دى. سويتسە... مۇنىڭ باسى قاتاتىنداي، دۇنيەنىڭ وزگەرىپ كەتكەنى شامالى ەكەن. ۇلكەن قالانىڭ قويۋ ءتۇتىن تۇمشالاعان كوڭىل-كۇيى ءباز-باياعىسى؛ سول اسپان، سول ازان-قازان تىرشىلىك، كوشە تولى كەپتەلىس. الدەنەدەن قۇر قالعانداي ارلى-بەرلى اسىققان دامدار. قايدا بارادى، قايدان كەلەدى؟ ءتىرى پەندە ءتىس جارمايدى. ونىڭ ساعان دا قاجەتى شامالى. ايتەۋىر، جەر باسىپ جۇرگەندەردىڭ قاتارى سيرەمەسە ەكەن... كەنەت اسكەربەكتىڭ جۇزىنەن شۋاق توگىلىپ، جادىراپ سالا بەرگەنى. ەرنىنە تيگىزگەن ءبىر تال شىلىمدى دا ۋماجداپ-ۋماجداپ كۇل سالعىشقا اتىپ ۇردى. ءوزى، جالعىز ءوزى نە شەشەدى. اسكەربەكتىڭ ونەردەگى جاناشىرلارى دا، قاتال سىنشىلارى دا مىنا كوشە بويىمەن ارى-بەرى اعىلعان ادامدار. تەاتر تابالدىرىعىنان اتتاعان ساتتەن ولار كورەرمەن كەيپىنە اينالادى. كورەرمەن — التىن تاقتاعى ايبارلى پاتشا. سەن ونىڭ وي-پىكىرىن ساتىپ الا المايسىڭ. كوڭىل جىقپاستىقپەن ايتىلا سالاتىن «الدىراز بولسىندى» اركىم-اق ايتا سالادى.
ال اسكەربەككە كەرەگى ول ەمەس، كورەرمەننىڭ دە كورەرمەنى بار، شىبىن جانىڭدى كوزىڭە كورسەتىپ، ارقاڭا اياۋسىز مىڭ-ميلليون دۇرە سوققانداي قابىرعاڭدى سوگەتىن ءادىل سىن ايتاتىداردىڭ قاتارى سيرەكسىپ كەتكەن بە دەپ سودان ۇرەيلەنەدى كەيدە. ءقازىر كۇللى الەمدى ىشىندە ءىلىپ الار ءبىر دانەگى جوق، وڭشەڭ جەلبۋاز سوزدەر كوتەرىپ تۇر. قاي جاعىڭا قاراساڭ دا كورەتىنىڭ وتى جوق ولەۋسىرەگەن مۇسكىن جانارلار، گۇمپىلدەگەن ماقتاۋلار. جۇمىر باستى پەندە بايعۇستىڭ دا «مەن كەرەمەت ەكەنمىن عوي، ءسىرا، ءوز-وزىمدى تانىماي جۇرگەن بولارمىن» دەپ سونىڭ ىعىنا يىلە سالۋعا دايىن تۇراتىنى نەسى ەكەن، ا؟! بويتە بەرسە مىنا قوعام قايدا بارادى؟! قايدا بارسىن — اشىق تەڭىز ۇستىندەگى ەسكەكسىز قايىقتاي قاقپاقىلداعان ادۋىن تولقىن تەپكىسىنە شىداماي، ءارى-سارى كۇي كەشەدى دە، كۇندەردىڭ كۇنىندە وقىس جارتاسقا سوعىلىپ، ورتاسىنان قاق بولىنەدى. ساعان كەرەگى وسى ما؟!
ە، سونى ايتام-اۋ، مۇنى كينودراماعا تۇسىرگىسى كەلمەگەن شاقار رەجيسسەردىڭ قاتاڭ تالابى دا اسكەربەككە كورسەتىلگەن جاناشىرلىقتىڭ ءبىر بەلگىسى شىعار. جارتاسقا سوعىلاتىن جەردەن قۇتقارىپ قالدى. القىنبا، اسپا-ساسپا، ونەر جولىنداعى ابىروي-بەدەلدى وتىرىك، جادىگوي، جيىركەنىشتى ۇعىممەن شاتاستىرما! جانە كىدى، كىرپياز ونەر الەمىندە ۇساق-تۇيەك بولمايتىندىعىن ەستەن شىعارما! ال اسكەربەك نە ىستەدى دەسەڭشى! رەجيسسەردىڭ ءبىر ەسكەرتپەسىن دۇرىس قورىتا الماي، بۇلقان-تالقان اشۋلانعان. ءبىتىپ تۇعان شارۋانىڭ ادەيى شىرقىن بۇزدى دەپ، ءمان-جايعا تەرەڭدەپ بارا الماعان. ءبىر جاقتى ءتۇسىندى، پەندەلىكتىڭ تار شەڭبەرىنەن اسا المادى. مەنىڭ ورنىما ءبىر تانىسىن ويناتپاقشى عوي، مەنى ءسويتىپ ءبىر سۇرىندىرمەكشى عوي، اسكەربەك سەكىلدى وڭدى-سولىن اڭعاراتىن ءارى ساحنادا ىسىلعان اكتەردى جۇرتتىڭ كوزىنشە ءتۇسىرۋ الاڭىنان شەتتەتسە باسقالارعا ساباق، سەن تۇگىلى اكەمتەاتردىڭ ورتاڭ قولداي اكتەرىن دە قۋىپ جىبەرگەم دەيتىن ايبار تاپتىرمايتىن كوزدىر. وڭتايىنان كەلگەن ولجا. كينودا اسكەربەك وعىز زامانىنداعى باقسىنىڭ ءرولىن ويناماقشى-تىن. جارتى جىل بويى ءرولدىڭ ىشىنە كىرگەن. قوبىز شاناعىن باۋىرىنا قىسىپ، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا بالبىراپ ۇيقىعا كەتەتىندىگىن بىلايعى جۇرت قايدان ءبىلسىن. سول داۋىردەگى باقسىلارعا ءتان ىس-اركەتتەردى ەسكى كىتاپتاردان تىرتىنەكتەپ وقىعانىن، رولگە تولىقتاي دايىن ەكەندىگىن ەندى كىمگە دالەلدەيدى. رەجيسسەرگە ءا دەگەننەن ادىلبەكتىڭ شاڭ قوبىزى ۇنامادى. قىزىل قايىڭنان ويىپ جاسالعان جىپ-جىلتىر پريما قوبىزدىڭ دىبىس ىرعاعىنا ءمان بەرمەستەن، بىردەن قارسىلىق تانىتتى. «ۇستىڭدە البا-جۇلبا كيىم، ال قولىڭدا پريما قوبىز. جوق، مۇنىمەن وعىز زامانىنىڭ شىندىعىن اشا المايسىز! ءسىڭىرى شىققان، ىشەكتەرى ۇزىلگەلى تۇرعان، شاناعى كۇنگە كۇيىپ قاقىراعان، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ەسكى قوبىزدىڭ جۇرناعىن تابىڭىز. جانە تابۋعا ءتيىستىسىز، ونسىز ماعان وكپەلەمەڭىزدى» نىعارلاپ، شەگەلەپ ايتتى. وۋ، اعايىن-اۋ، وسىندايدا تالاپ-تىلەك بولا ما؟! قاقىراعان قىل قوبىزدى قايدان تابادى؟ قورقىتتىڭ قوبىزى، ونىڭ قايدا قالعاندىعىن كىم بىلەدى؟ جەرگىلىكتى مۋزەيلەرگە سۇراۋ سالعان. ولاردان جارىتىپ جاۋاپ الا المادى. جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىنا قوبىزدان ءدارىس بەرەتىن اسكەربەك ونەر ءۇشىن نەسىن ايايدى، پريما قوبىزىن «قۇرباندىققا شالىپ»، «وعىز زامانىنىڭ جادىگەرىندەي سۇرگىلەپ، جاماپ-جاسقاپ، ەسكى دۇنيەگە اينالدىرىپ» جىبەرسە ماسەلە بىردەن شەشىلمەي مە؟! رەجيسسەر بۇل امالىنا دا قۇلاق قويمادى. «جاساندىلىقتى جانىم سۇيمەيدى" بولدى بار ايتقانى. ال مۇنان سوڭ جۇيكەنى جۇقارتپاي كور، جىندانباي كور! تاريحي دراماعا تۇسكەلى جاتقانى كۇنى بۇرىن ەلگە جايىلعان. ءجا، بارىنەن بۇرىن سۇيىكتى جارى كۇنسۇلۋ نە ويلايدى. كۇيەۋى تۋرالى ونىڭ پايىم-تۇسىنىگى ءتىپتى وزگەشە. كوممەرسانت كورشىسىنىڭ كەلىنشەگى ەكەۋى تۇساۋكەسەرگە كيەتىن كويلەكتەرىن دە تىكتىرىپ قويعان. مۇنداي دا قىزىق بولادى، ءا؟!
ححح
— نەگە كوڭىلسىزسىڭ؟ - دەدى ۇرگەنىشباي ۆاحتەر اسكەربەكتى تەاترعا كىرەر جەردە جولاي توقتاتىپ.
— ءجاي.
— جوق، ءجاي ەمەس. سەن كەشەگى اسكەربەككە مۇلدەم ۇقسامايسىڭ. كەلىنمەن ۇرىسىپ قالعاننان ساۋمىسىڭ؟
— جوق - ءا، كەلىننىڭ ءتىلىن تابامىز عوي ءبىر ادامداي.
— ءجون-اق، ەندى نە، سۇزەكتەن تۇرعانداي كوزىڭ كىرتيىپ. مەيلى، ايتپاساڭ ايتپا، سەندەردىڭ سەميالىق جاعدايلارىڭدا نە شاتاعىم بار، دۇرىس جۇرسە دەگەن تىلەك قوي بىزدىكى.
اسكەربەك ءسال بوگەلدى. ۇرگەنىشباي اقساقالدىڭ كىسى اينالا المايتىن قۋىقتاي كۇزەت بولمەسىنە كىرىپ، كىرشەڭدەۋ كەسەدەگى سۋىپ قالعان شايدى بال ۇرتتاعانداي ەكى-ۇش مارتە اشقاراقتانا جۇتتى.
— سىزدەن جاسىراتىن نە بار... «وسىلاي دا وسىلاي»، — اسكەربەك بولعان جايدى بۇكپەسىز باياندادى. — وعىز زامانىنداعى شاڭ قوبىزدى قايدان تابامىن؟
— سەن بىلاي ىستە، — دەدى اقساقال اق كىرپىك كولەڭكەلەگەن سولعىن جانارىن اسكەربەكتىڭ جۇزىنە بۇرىپ، — سەن بىلاي ىستە... رەپەتيسيادان سوڭ ۇيىڭە تۇرا جۇگىرمە، ايالدا، ءبىر امالىن قاراستىرايىق. ۇمىتپاسام، تەاتر جەرتولەسىندە ەسكى-قۇسقىلار ساقتالعان قويما بار. وعان ءتىرى جان باس سۇقپاعالى جيىرما-وتىز جىل بولعان شىعار. ونىڭ كىلتىن سۇراعان دا ادام جوق. كىلت مەندە، ۇيدە... نەمەرەمە زۆانداپ، وسىندا الدىرايىن. سوندا... ۇمىتپاسام ەسكى قويمادا... تۇكپىردەگى اعاش ساندىقتىڭ ىشىندە ارسا-ارساسى شىقان ءبىر شاڭ قوبىز جاتۋشى ەدى. سەنىڭ ىزدەر جۇرگەنىڭ سول بولار. ونىڭ ىشەگى بار ما، جوق پا، داۋىسى شىعا ما، شىقپاي ما... وعان جاۋاپ بەرە المايمىن. مەنىكى... ەگەر بىرەۋ-مىرەۋدىڭ كوزىنە ءتۇسىپ، قولدى بوپ كەتپەسە... ساعان جاردەمدەسۋ...
ۇرگەنىشباي اقساقال ايتپاقشى، «ارسا-ارساسى شىققان» شاڭ قوبىزدى كورگەندە رەجيسسەرى تۇسپەگىردىڭ ايەلى ۇل تاپقانداي قۋانعانى: — ال ءسىز ونداي قوبىزدى قايدان تابامىن دەپ قارا اسپاندى قاپىلتاسىز. ىزدەمەيسىزدەر، ىزدەگىلەرىڭىز كەلمەيدى. بارعا شۇكىرشىلىك بارلىعىڭىزدىكى. مىنە، وعىز زامانىنداعى باقسىنىڭ ءرولى شىنايىلىعىمەن جارق ەتە قالادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ءبىزدىڭ تۇبىمىزگە جەتىپ جۇرگەن كەسەل — جاساندىلىق.
اسكەربەككە مۇنداي توتەنشە جۇمىستاردىڭ قاجەتى شامالى ەدى. شاڭ قوبىزدىڭ قىل ىشەگىن قالپىنا كەلتىرۋ دە ءبىر ازاپ. جارىلعان شاناقتى جەلىمدەپ، بۇزاۋ تەرىسىمەن قاپتاماسا، دۇرىستاپ دىبىس شىعارماس. الدىمەن ىستىق سۋعا سالىپ، قىرىق جىلعى شاڭ-توزاڭنان تازارتتى. ءسابيدى قۇنداقتاعانداي قوبىزدى اق ماتاعا وراپ، جەر ۇيدە تۇراتىن ءبىر اعايىنىنىڭ وراما پەشىنىڭ قۋىسىنا تىعىپ، ابدەن كەپتىردى. ارينە، وسىنىڭ ءبارى شەبەردىڭ قولىنان وتسە ارمان نە. سكريپكا شەبەرحاناسىناعىلار ات-توندارىن الا قاشتى. اسكەربەكتىڭ قوبىزعا دەگەن الا-بولە قۇشتارلىعى مەن جاناشىرلىعىن سەزدى دە «وسى پالەدەن اۋلاق جۇرگەنىمىز ابزال» دەگەندەي، باعاسى تۋرالى اۋىز اشپاستان، كەرى بۇرىلدى.
ءتۇن جارىمىندا تۇرا سالىپ، قۋ اعاشتىڭ كومەيىنەن كۇي توگىلەتىندەي، سۇق ساۋساعىمەن شىرەگەن شاناقتى شەرتىپ-شەرتىپ جىبەرىپ، قۇلاعىنا توساتىندىعىن قايتەرسىڭ. بۇل قىل قوبىزدىڭ قاشان دۇنيەگە كەلگەندىگىن جانە قانداي شەبەردىڭ قولىنان شىققاندىعىن ءبىر قۇداي بىلەدى. قوبىز ساعاعىندا سان ساۋساقتىڭ ءىزى بار. ابدەن اق جەمى شىعىپ ەسكىرگەن. جىلقىنىڭ قىلىنان ەسىلگەن ىشەكتى اكە-كوكەلەپ ءجۇرىپ، قالا سىرتىنداعى فەرمەر جىگىتىڭ قوراسىنان ازەر تاپتى. تيەگىن ارناۋلى اعاش سەحىنا بارىپ، تاپسىرىسپەن جاساتتى. «ارسا-ارساسى شىققان» قىل قوبىزعا بىرتىندەپ جان ەنە باستاعاندىعىن دا ىشكى تۇيسىكپەن رياسىز سەنەدى. باقسىنىڭ قوبىزى دايىن، ۇيكەلىس ارقىلى دىبىسى شىقسا بولعانى. قالعان شارۋا اسكەربەكتىڭ موينىندا، ءرولىن بارىن سالىپ ويناپ شىعارىنا كۇمان كەلتىرمەيدى. ەكىنشى جاعىنان، كوزى شاتىناعان رەجيسسەردىڭ اۋزىنا دا قۇم قۇيسام دەپ ارمانداندى. «دۇنيەنىڭ بار تەتىگى تەك سونىڭ عانا قولىندا تۇرعانداي، ول بولماسا اسپان مەن جەر توڭكەرىلىپ كەتەتىنەي شىرەنگەنىن ايتام دا!» اسكەربەك تە شارت سىناتىن تۇستا ءوز-وزىن ازەر تەجەگەن. يىلگەن. ۇلى مارتەبەلى ونەر ءۇشىن دەگەن سوڭ تىستەسىپ، ءۇن شىعارا المادى. سول كونبىستىگى مەن شىدامدىلىعى مۇنىڭ پايداسىنا شەشىلىپ كەلە جاتىر بىرتىندەپ. قوبىزدىڭ ىلعالدى شاناعى داڭعىرلاپ كەپسە، ءتۇسىرۋ الاڭىنان ءبىر-اق تابىلادى. رەجيسسەردىڭ جۇزىنە دە شىراي جۇگىرەر؛ تالابىن ورىنداتقان تاباندىلىعىنا مازاتتانا ما، الدە اسكەربەك سەكىلدى بىربەتكەي اكتەردى «جۋاسىتقانىنا» راقاتتانا ما، ايتەۋىر جۇرگەن جۇرىسىنەن ءبىر نارسەگە ريزا بولعاندىق راي بايقاتار.
ايالى الاقانىمەن سىلاپ-سيپاپ، ارا-تۇرا قۇشاعىنا قىسىپ، ەسكىلىكتى تۇسىنىك بويىنشا قوبىزدىڭ يەسى دە، كيەسى دە مۇنان بىلاي ءوزى ەكەندىگىن دالەلدەگىسى كەلىپ، تىلگە ورالعان سۇرەلەردى ىشىنەن قايتالاپ، ال كەپ، سىمداي تارتىلعان قىل ىشەككە ساۋساق ۇشىن تيگىزە بەرگەنى سول ... و، جاراتقان، تاعى قانداي جول-جورالعىنى ۇمىتتى؟!... تاعى سول، ەكىنشى مارتە... ساۋساق تيگىزبەستەن ىشەك ۇزىلەدى دە كەتەدى. ىشەكتىڭ بۇراۋى كەلىسكەن-دى. شاناققا تاقپاس بۇرىن كۇش سالىپ، تارتقىلاپ كورگەن. ويپىر-اي، وسىندايدا تىم تاقۋالىق جولعا تۇسپەسە دە، كىمنىڭ الدىندا كىنالىمىن، كىمگە قيانات جاساپ ەدىم دەيتىن سۇراقتاردىڭ تۋرا كەڭىردەكتەن الاتىنى-اي! وۋ، ايتپەسە نە كورىندى؟ بىلايعى كەزدە شيىرشىق اتىپ، تىسپەن تارتقىلاساڭ دا اناۋ-مىناۋعا ۇزىلە قويمايتىن قىل ىشەكتىڭ ساۋساق تيگىزبەيتىنى قالاي؟! بىرت، بىرت... ءتىلىن كاليماعا كەلتىرىپ، بويداعى ءدىرىل اتاۋلىدان ايىعىپ، قورقىت باباسىنىڭ ارۋاعىنا سىيىنۋدى دا ەستەن شىعارماي، ءۇشىنشى مارتە نيەتتەنگەن... ماسقارا، ادام سەنبەيتىن قۇبىلىس قوي مۇنىسى؟! دىڭ-دىڭ... قۇلاعى شالعان العاشقى دىبىس وسى عانا. قىل ىشەك الماستىڭ ءجۇزى تيگەندەي شورشىپ، بىرت ەتە قالادى. جاماپ-جاسقاۋدان دا شارشاعان، شارشاعانىنان بۇرىن اسكەربەك التىن ۋاقىتىنىڭ تەككە شاشىلعانىن ءىشى اشيدى! ونەر ينستيتۋتىنداعى شەبەرلىك ساباعىن ءبىر تانىسىنا تابىستاعان. ورتا مەكتەپتەگى قوبىز سىنىبى قالدى جايىنا. مىنە، نامازعا جىعىلعان مولداداي قۇبىلاعا ءجۇزىن بۇرىپ، «ارسا-ارساسى شىققان» قىل قوبىزدى الدىنا وڭگەرگەن كۇيى الدەنەلەردى كۇبىرلەپ، وزىمەن-وزى الدەبىر قيال الەمىنە «كىرىپ» كەتكەن ءتۇرى مىناۋ! كەيدە «كورگەن-باققانىم وسى ما، اتامنان ارمەن!» دەپ، مەيلى قورقىت زامانىنان كەلە جاتقان كيەلى جادىگەر بولسا دا، تىزەگە ءبىر باسىپ، قاق بولىنگەن شاناقتى بالكوننان لاقتىرىپ جىبەرگىسى-اق كەلەدى. «مۇنان باسقا دا تىرلىگىم جەتەدى ءبىر باسىما».
تەاترداعى كەزەكتى سپەكتاكل اسكەربەك ەسكى قوبىزدى قولعا ۇيرەتىپ السىنشى دەپ قاراپ تۇرا ما؟! تەاترعا بارار، قايتار جولدا دا الگى وقيعالار ەسىنەن ەكى ەلى شىعا قويمايدى. بىرەۋلەر ايتسا سەنبەس ەدى، قۇرداستارى ايتسا كۇلكى قىلار ەدى، اسكەربەكتىڭ كوز الدىندا ءوتىپ جاتقان الگى قۇبىلىستارعا تاڭ قالماي كورىڭىز! ەندى نە ىستەمەك، قوبىز تابىلدى، قايتا جوندەلدى. ءبىراق قوبىزدىڭ كومەيىنە قورعاسىن قۇيعانداي ءۇنى شىقپايدى. ەرتەڭ كوردە تۇر، «قايدا جوعالىپ كەتتىڭىز؟» دەپ كوزى شاتىناعان رەجيسسەر دىكەكتەر ءتىرى تۇرسا. الدە تاريحي دراماداعى جاناما رولىنەن باس تارتىپ، ۇلكەن سەنىم بىلدىرگەن رەجيسسەرگە دە راقمەت ايتىپ، وزىنە تانىس ەسكى سۇرلەۋدى شيىرلاي تۇسكەنى ءجون بە ەكەن، ا؟! كينوعا تۇسپەسە دە ولمەس!
ەكى كەشتىڭ اراسىندا ۇرگەنىشباي قاريانىڭ قۇرقۇلتايدىڭ ۇياسىنداي ۇيشىگىنەن قايتا تابىلدى.
— نە؟
— نە بولسىن، قوبىزدان دىبىس شىقپايدى، دىبىستان بۇرىن ىشەگى ۇزىلە بەرەدى. شەرتىپ قالساڭ ءبىتتى، شيىرشىق اتقان قىل ىشەك ءۇزىلىپ تۇسەدى. مۇندا ادام تۇسىنبەيتىن نە قۇپيا بار؟ ايلا-امالىم تۇگەسىلدى.
— اي، ءوزىم دە سولاي بولار-اۋ دەپ توپشىلاعام. — اقساقال كىرشەڭدەۋ كەسەدەگى قانجىلىم قارا شايدى باسىنا ءبىر-اق كوتەرىپ، جاساۋراعان جانارىمەن اسكەربەكتىڭ جۇزىنە جاقىنىراق ءۇڭىلدى: — ءبارى تۇس-ىن-ىك-تى، بۇدان ءارى ءوزىڭدى دە، قوبىزدى دا قيناما. قوبىزدىڭ يەسى بار ءام كيەسى بار.
— قيال-عاجايىپ ەرتەگى ايتۋعا شەبەرسىز-اۋ، اعاسى؟!
— قىڭىرايما، ايتقان ءتىلدى ال، بۇل — ءتۇبى سەنىڭ باسىڭا قونعان ب ا ق، ونەردەگى باعىڭ! قوبىزدىڭ ءۇنى شىققان ساتتەن سەنىڭ جولىڭ بولادى. قوبىزدىڭ يەسى بار، ءتىرى، سىر بويىندا، جوسالى ستانساسىندا ءۋايىس دەگەن قوبىزشى تۇرادى. ەسەبىم بويىنشا جاسى توقسانعا تاياعان بولار. قول سوزىم جەردەن قورقىت كەسەنەسى كورىنەدى. بارىپ باتاسىن ال. مىنا قوبىز ۋايىستىكى. داۋىستىڭ يەسى ءتىرى تۇرعاندا ونىڭ رۇقساتىنسىز ءوزىم بىلەمدىككە سالىنۋ — سوراقىلىق. ەرتەڭنەن قالماي جولعا جينال. ارتىڭا قارايلاما...
ححح
سىر بويىنداعى جوسالى ستانساسىندا تۇراتىن ءۋايىس اقساقال اسكەربەك بارعاندا كىرپىگى عانا قيمىلداپ، ءولىم اۋزىندا جاتقان-دى. كادىمگى كوپكە بەلگىلى اۋىر سىرقات. قىلتاماق. وڭەشتەن قارا سۋدان باسقا اس وتپەيدى. ءۇي ىشىندەگىلەر ءۇرپيىسىپ قالدى. ولمەلى قاريا كىمگە كەرەك، سونشا جەردەن ات سابىلتىپ...
كوكىرەگى سىرىلداعان قاريا تارامىس قولدارىن ىلگەرى سوزىپ، قوبىزدى كورگەندە جۇزىنە نۇر جۇگىرىپ، جاستىقتان باسىن قاقشاڭ ەتكىزىپ جۇلىپ الدى: — سەن ءالى ءتىرى ەكەنسىڭ عوي، ابىزىم... مەن سەنى باياعىدا... قايدان تابىلدى.؟
— تەاتر قويماسىنان.
— ءجا، مۇنى ءبىر كادەگە جاراتپاقسىڭ عوي شاماسى؟ — ءۋايىس اقساقال اسكەربەكتىڭ ءجون-جوسىعىن دا سۇراماستان، باۋىرىنا باسقان قوبىز شاناعى بويىنا ەرەكشە قۋات دارىتقانداي تىكتەلىپ وتىرىپ، اڭگىمەگە كوشتى: — ءبىز دە جاس بولعانبىز، قالقام. ونەرلى جاننىڭ اياق-قولىن جەرگە تيگىزبەي كوتەرىپ جۇرەتىن جەلى بولادى. ونى بىرەۋلەر جىن دەيدى. بولسا بولار. وسى وڭىردەگى №1ء-شى ءۋايىس قوبىزشى مىنا -- مەن، ەل قاتارلى ءومىر سۇردىك. كۇنشىلىك جەرگە جەتەتىن ەرەكشە داۋىسىم قوبىز ۇنىمەن قوسىلعاندا توڭىرەك دىرىلدەيتىن. اتاعىم ەلگە جايىلدى. الماتىعا، ونەر ورداسىنا شاقىردى. قۇزىرلى ورگانداردىڭ ادامدارى ارالاستى. حان سارايىندا جۇرەسىڭ دەدى شالقاقتاپ. بارمادىم، بارماعانىم -- قول سوزىم جەردەگى قورقىت كەسەنەسىن قالاي قيىپ كەتەمىن... اقىرى كۇدەر ءۇزدى بىلەمىن. ەرتىرەكتە الگى سەن ايتقان تەاتردىڭ ءبىر توپ ارتىستەرى گاسترولدىك ساپارمەن كەلگەن ءبىزدىڭ وبلىسقا. مەن دە ساحناعا شىقتىم سولارعا قوسىلىپ. تاعى دا شاقىرتۋ. اۋىلدا قالساڭ تالانتىڭ تۇڭشىعىپ ولەدى دەدى. ءبىراق ولار قورقىت كەسەنەسىنىڭ قۇدىرەتىن قايدان ءتۇسىنسىن. كونبەدىم. ەرتەڭ مىنا قوبىزىنىڭ سوڭىنان سۇمەڭدەپ ءوزى كەلەدى دەپ، مىنا جارىقتىقتى قويار دا قويماي كۇشتەپ اكەتكەن. مەن كەسەنە ىرگەسىندە قالا بەردىم... كورەر جارىعىم تۇگەسىلمەگەن ەكەن. ءقازىر ولسەم دە ارمانىم جوق! قوبىزىم سەنىمدى ادامنىڭ قولىنا ءتۇسىپتى. الدىمەن مەنىڭ داۋىسىمدى تىڭدا. سوسىن ساعان باتامدى بەرەمىن. سودان سوڭ ىشەگى دە ۇزىلمەيدى، ءۇنى دە تۇنشىقپايدى...
ءبالي، اسكەربەك ءوز كوزىنە ءوزى سەنبەدى. ءۋايىستىڭ قوبىز ۇنىنە قوسىلعان دياپوزوندى داۋىسى بارعان سايىن ەكپىن الىپ، جاڭعىرىقتاي ەستىلدى. قوبىزدىڭ ىشەگى دىڭ-دىڭ. ءبىرازدان سوڭ باتاسىن بەرىپ، قوبىزدى بالاسىنداي اينالىپ-تولعانىپ، اسكەربەكتىڭ قولىنا تابىستادى.
قاپ، تاريحي درامانىڭ رەجيسسەرى وسى ەپيزودتى تۇسىرگەندە فيلم تاقىرىپتىق تۇرعىدان جاندانىپ، ونەردەگى شىنايىلىق ءوز ورنەگىن قۇرار ەدى-اۋ دەپ، ىشتەي تەبىرەنىس ۇستىندە ءۋايىس اقساقالدىڭ -- داۋىس يەسىنىڭ باتاسىن العان اسكەربەك قالتا تەلەفونى ارقىلى ەندى بار شارۋانى بىلاي ىسىرىپ قويىپ، وعىز زامانىنداعى باقسىنىڭ رولىنە شابىتتانا كىرىسەتىندىگىن جانە تەاترعا تاپتىرمايتىن تىڭ كەيىپكەر تاپقاندىعىن الدەكىمدەرگە قۋانىشپەن حابارلاپ جاتتى.
You Might Also Like
-
ۇيگە نە ءۇشىن كىرگەندىگىن ءوزى دە تۇسىنبەيدى، ارتىنشا سىرتقا ءبىر نارسەسىن ۇمىت قالدىرعانداي اتىپ شىعادى. اتىپ شىققانىمەن ينەنىڭ جاسۋىنداي پايدالى ىسپەن اينالىسسا ەكەن-اۋ! بار بىتىرگەنى، ەسىك الدىنداع...
-
نەسىنە جورتاقتاتاتىنى بار، ماسەلەگە بىردەن كوشسەك نەمەنە، بىرەۋ ءبىزدىڭ شاپانىمىزدى شەشىپ الا ما؟! وي-حوي، وسى ءبىر تۇككە تۇرمايتىن شەكتەن شىققان «سىپايىگەرشىلىگىمىز-اي»! قايتالاپ ايتايىن...
