دەنى ساۋدىڭ - جانى ساۋ
سىنىپ ساعاتى: دەنى ساۋدىڭ - جانى ساۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتى جايلى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتىلىگىن، باعالى بايلىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا زياندى زاتتار مەن ادەتتەردىڭ اعزاعا تيگىزەتىن اسەرىن ۇعىندىرۋ. دەنساۋلىق ساقتاۋعا، تازالىققا، ۇقىپتىلىققا، ادەپتىلىككە باۋلۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ
وقۋشىلاردىڭ ومىرگە، اسىرەسە، ادامزات ۇرپاعىنا دەگەن اياۋشىلىق سەزىمىن، اۋرۋدىڭ الدىن الۋدى ۇيرەتۋ، سانيتارلىق-گيگيەنالىق تالاپتارعا ساي بولۋىن قالىپتاستىرۋ دامىتۋ.
قۇرالدار: 2 دوپ، قول كۇرەسىنە ارنالعان ۇستەل، دارتس، قوي اسىقتارى.
ءوتىلۋ ورنى: سپورت زال.
ءوتىلۋ بارىسى:
ءى-ج: قۇرمەتتى 3 «ب» سىنىبى وقۋشىلارى. « دەنى ساۋدىڭ جانى ساۋ» اتتى سىنىپ ساباعىمىزعا حوش كەلدىڭىزدەر..
2-ج: بولارسىڭ شىمىر شىنىقساڭ،
دەنىڭ ساۋ بولار بالعاداي.
ءتۇسىنىپ سىرىڭ سەن ۇقساڭ،
جالقاۋلىق دوسىڭ بولماعاي
1 ج: شىنىقساڭ شىمىر بولاسىڭ،
ساۋىعىپ ايداي تولاسىڭ.
سپورتتى سەرىك ەتە ءبىل،
جاقسى ازامات بولاسىڭ.
جەڭىمپاز بولۋ وڭاي ما،
ارمان بولعان تالايعا؟
بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق،
جارىسقا ءتۇسىپ قالايدا –
1 ج:- بۇگىنگى سىنىپ ساعاتىمىزدا: «دەنساۋلىق» توبى، «شىمىر» توبى،
ونەرلەرىن تاماشالايمىز.
ءادىل- قازى القاسى سايلانادى.
ءىى-ج: - ەندى ءار توپتىڭ تانىستىرۋ ساتىنە كەزەك بەرەمىز.
ءىت. ءبىزدىڭ توپتىڭ اتى: «سالاۋاتتىلىق»
ۇرانىمىز : « سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايىق، ەل ءۇمىتىن اقتايىق»
ءىىت. ءبىزدىڭ توپتىڭ اتى: « شىمىر»
ۇرانىمىز : « شىنىقساڭ - شىمىر بولاسىڭ»
1-ج: سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن «دارىگەر مەن بالا» اتتى كورىنىستى تاماشالايىق.
ەسىك قاعىلادى. ىشكە بالا كىرەدى.
دارىگەر:- قانداي سەبەپپەن كەلدىڭ؟
بالا:- باسىم، كوزىم اۋىرادى، ۇيقىم كەلە بەرەدى.
دارىگەر:- ساعات نەشەدە تۇراسىڭ، نەشەدە ۇيىقتايسىڭ؟
بالا:- تۇنگى 2-3-تەردە ۇيىقتايمىن، 11 -دە تۇرامىن.
دارىگەر:- اسقا تابەتىڭ قالاي؟ قالاي تاماقتاناسىڭ؟
بالا:- قولىما نە تۇسەدى، سونى جەي سالامىن.
دارىگەر:- نەنى ۇناتاسىڭ؟
بالا:- تەلەديدار كورگەندى، كومپيۋتەردە ويناعاندى ۇناتامىن.
دارىگەر:- وعان قانشا ۋاقىت بولەسىڭ؟
بالا:- ۇيقىم كەلگەنشە ويناي بەرەمىن.
دارىگەر:- بالالار، سەندەر قالاي ويلايسىڭدار، بۇل بالا نەلىكتەن اۋىرادى؟ سەبەبىن ايتىپ، كەڭەس بەرىڭدەر.
ءار توپ اقىلداسىپ، ءوز ويلارىن ايتادى. ءادىل قازى القاسى پىكىرلەرى قۇندى شىققان توپتارعا ۇپاي بەرەدى.
2 ج. كەلەسى سايىسىمىز - ءۇي تاپسىرماسى دەپ اتالادى. ءقازىر ءار توپ دەنساۋلىققا پايدالى، زياندى ادەتتەر تۋرالى ءسوز قوزعايتىن بولادى. جەرەبە ارقىلى توپتار تاڭداعان تاقىرىپتارىن قورعايدى.
1-جۇرگىزۋشى: «ءبىرىنشى بايلىق - دەنساۋلىق» دەپ حالقىمىز ايتقانداي، قازىرگى زاماندا ەڭ ءبىرىنشى العا قويعان ماقسات-مىندەتتەردىڭ ءبىرى ءار ادامنىڭ حال احۋالى «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا كورسەتىلگەندەي، وركەنيەتتى ەلدىڭ ءاربىر ازاماتى دەنى ساۋ، سالاۋاتتى بولۋى شارت.
2-جۇرگىزۋشى: ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان – 2030» ستراتەگياسىندا: «قازاقستان ازاماتتارى مەن بالالارىمىزدى قۇقىعىن قورعايتىن، بورىشىن بيىك ۇستايتىن ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ قاجەت: ءبىزدىڭ وقۋشىلارىمىز دەنى ساۋ، سانالى ءبىلىمدى، ءورىسى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى بولىپ ءوتۋى ءتيىس» - دەپ ايتقان بولاتىن.
1-ج: ءقازىر وقۋشىلاردىڭ حابارلامالارىن تىڭداپ الايىق.
2 وقۋشى حابارلاما جاسايدى:
1- وقۋشى: حالىق دانالىعىندا «دەنساۋلىق - زور بايلىق» دەگەن ءسوز بار. ەرتە زاماننان بەرى اتا-بابالارىمىز دەنساۋلىققا كوپ كوڭىل بولگەن. بالانىڭ دەنى ساۋ، شىمىر بولۋ ءۇشىن 4-5 جاستان باستاپ اتقا مىنگىزگەن، ساداق تارتۋ، نايزا شانشۋ، كۇرەس سەكىلدى دەنەنى شىنىقتىراتىن جاتتىعۋلارمەن جاتتىقتىرعان. وسىنىڭ ناتيجەسىندە بۇلشىق ەت قاتايىپ، بوي ءوسىپ، كەۋدە كەڭەيىپ، كۇش مولاياتىنىن ەرتەدەن - اق بىلگەن.
2- وقۋشى: ال ءقازىر مەكتەپتە دەنە شىنىقتىرۋ ساباقتارى جۇرگىزىلەدى. وندا ارناۋلى ماماندار يەسى ساباق بەرەدى، قابىلەتىن انىقتاپ، قاي سپورتقا تالابى بارىن قاداعالاپ، باعىتتاپ وتىرادى. سپورتتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. ستول تەننيسى، شاحمات، دويبى، حوككەي، بوكس، جەڭىل اتلەتيكا، باسكەتبول، فۋتبول سياقتى تۇرلەرى كەڭىنەن تاراعان. كەيىنگى كەزدەرى جىلدامدىقتى، تەزدىكتى تالاپ ەتەتىن سپورتتىڭ تۇرلەرى دە پايدا بولدى. ولار: ۋ-شۋ، دزيۋدو، ايكيدو، تاەكۆوندو. سونىمەن قاتار دەنەنى شىنىقتىراتىن ۇلتتىق ويىندار دا بار. ولار: «ۇلەك پەن تايلاق»، «بايگە»، «قىز قۋۋ»، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «جامبى اتۋ».
1-ج: ولاي بولسا، كەزەكتى سپورتتىق سايىستارعا بەرەلىك.
ءى. قول كۇرەس – بىلەك كۇشتەرىن سىناۋ. بۇل كەزەڭدە سايىسكەر توپتان 3 وقۋشىدان شىعىپ ءار ءبىر مۇشەسى قارسى توپتىڭ ءاربىر مۇشەسىمەن قول كۇرەستىرەدى. (جەڭگەن توپتىڭ مۇشەسىن حابارلاپ وتىرۋ قاجەت)
ءىI. كەلەسى كەزەڭ «اتەشتەر» سايىسى دەپ اتالادى. بۇل كەزەڭدە سايىسكەرلەر شەڭبەردەن ءبىر- ءبىرىن يتەرىپ شىعارۋى قاجەت. ءار توپتان 3 وقۋشى شىعادى.
ءىىI. دارتس – 3 دارتس جەبەسىن 3 م جەردەگى نىساناعا تيگىزۋ. نىساناعا قادالماعان دارتس جەبەسى ەسەپكە الىنبايدى. ءار توپتان 3 وقۋشىدان شىعادى.
ءىV. ەستافەتالىق جارىس - بەلگىلەنگەن مەجەگە دەيىن جۇگىرىپ بارۋ.
V. ەستافەتالىق جارىس - بەلگىلەنگەن مەجەگە دەيىن جۇگىرىپ دوپ اپارۋ.
Vءى. دوپتى باستان بەرۋ.
VII . دوپتى اياق اراسىنان بەرۋ.
VIII. اسىق اتۋ.
قورىتىندى: - سايىستىڭ قورىتىندىسى ايتىلادى.
1-ج: مەن «سالاۋاتتىلىق » توبىنا سۇراق قويعىم كەلىپ تۇر.
دەنساۋلىق دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
دەنساۋلىقتىڭ، اياعىڭنىڭ، ءتىسىڭنىڭ ءقادىرىن قاشان بىلەسىڭ؟
ءتىس دارىگەرىن كىم دەپ اتايدى؟
2-ج: مەن «شىمىر» توبىنا سۇراق قويعىم كەلىپ تۇر.
جەكە باس گيگيەناسىن اتا
«تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
قورشاعان ورتا تازالىعىن ساقتاۋعا قانداي ۇلەس قوسار ەدىڭىز؟
1- ج: - ۋاقىتىن بوسقا وتكiزەتiن ادام جالىعادى، جانى شارشايدى. مۇندايدا ونىڭ جانى تەمiردiڭ توتىعۋىنداي توت باسادى. سول ءۇشiن سپورتپەن ، سەرگەك قيمىل-ارەكەتتەرمەن اينالىسۋ قاجەت. رۇقسات ەتىلگەن سپورت ءتۇرiمەن اينالىسۋ ادامنىڭ سەرگiپ، ءجان-تانiنiڭ تىنىعۋىنا جول اشادى. ءومiرiمiزدiڭ بوس ۋاقىتتارى سپورتپەن تولىقتىرىلعانى قۇبا- قۇپ..
2-ج: سپورتتىڭ پايدالارى ءار ءتۇرلi: دەنەنi شىمىر قىلادى، دۇرىس تاربيەلەنۋگە سەپتiگiن تيگiزەدi، باسقا ادامدارمەن قارىم-قاتىناستار ورناتۋعا جول اشادى، بويىندا سەنiمدiلiك پەن شىنشىلدىقتى دارىتادى، ءوزiءن-وزi قولعا الىپ، شىعارماشىلىق قاسيەتتەرiن كۇشەيتەدi. ايتا كەتسەك، سپورت ءومiردە ءوز ورنىن تابۋعا، تۇلعا رەتiندە قالىپتاسۋعا، قورشاعان ورتامەن قاتىناس ارقىلى ءوز كۇشi مەن نەگە شاماسى جەتەتiنiن ءتۇسiنۋگە يتەرمەلەيدi.
1-ج: - سپورت ادامعا كiشiپەيiل، كەشiرiمدi بولۋعا، ءساتتiلiكتەر مەن جەڭiستi قاراپايىم قابىلداپ، تاكاپپارلانباۋعا ۇيرەتەدi. وسىعان قوسا، باسقا تۇسكەن قايعىلار مەن جەڭiلiستەرگە قارسى سابىرلىققا بەيiمدەيدi. سول ارقىلى، قانداي جاعداي بولماسىن، ادام ءۇمiتسiزدiك تۇمانىندا اداسپاي سىرتقى الەمنەن وقشاۋلىققا تۇسپەي ءارi ءوز قاتەلiگiن ەشكىمنەن كورمەي سالاماتتى ءومiر ءسۇرۋدi ناسيحاتتايدى.
ەكەۋى بىرگە: سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايمىز
جاس ۇلاندار، ەرىنىپ بوس جاتپايمىز.
بولاشاقتىڭ جارقىن تۇرعان تورىنە
دەنى ساۋ ۇرپاق سالتاناتپەن اتتايمىز
سوڭىنان، وقۋشىلار سىنىپ ساعاتىنان قانداي وي تۇيگەندەرىن ورتاعا سالىپ، كۇن ءتارتىبىن دۇرىس ورىنداۋ، تازا اۋادا كوپ ءجۇرۋ، ت.س.س. وزدەرىنە وسى ساباق قانداي اسەر قالدىرعانى تۋرالى ءسوز قوزعايدى.
سالاۋاتتىلىق - ساۋلىق كەپىلى، ال ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
وركەنيەتتىڭ جولىنداعى ەلدىڭ ەرتەڭى - حالقىنىڭ ساۋلىعىنا بايلانىستى. دەنى ساۋ حالىق - باي حالىق، حالقىنىڭ دەنى ساۋ بولىپ تۇرسا، مەملەكەتتىڭ دە مىقتى بولىپ تۇرارى ءسوزسىز سالاۋاتتىلىق - ساۋلىق كەپىلى، ال ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتى جايلى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتىلىگىن، باعالى بايلىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا زياندى زاتتار مەن ادەتتەردىڭ اعزاعا تيگىزەتىن اسەرىن ۇعىندىرۋ. دەنساۋلىق ساقتاۋعا، تازالىققا، ۇقىپتىلىققا، ادەپتىلىككە باۋلۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ
وقۋشىلاردىڭ ومىرگە، اسىرەسە، ادامزات ۇرپاعىنا دەگەن اياۋشىلىق سەزىمىن، اۋرۋدىڭ الدىن الۋدى ۇيرەتۋ، سانيتارلىق-گيگيەنالىق تالاپتارعا ساي بولۋىن قالىپتاستىرۋ دامىتۋ.
قۇرالدار: 2 دوپ، قول كۇرەسىنە ارنالعان ۇستەل، دارتس، قوي اسىقتارى.
ءوتىلۋ ورنى: سپورت زال.
ءوتىلۋ بارىسى:
ءى-ج: قۇرمەتتى 3 «ب» سىنىبى وقۋشىلارى. « دەنى ساۋدىڭ جانى ساۋ» اتتى سىنىپ ساباعىمىزعا حوش كەلدىڭىزدەر..
2-ج: بولارسىڭ شىمىر شىنىقساڭ،
دەنىڭ ساۋ بولار بالعاداي.
ءتۇسىنىپ سىرىڭ سەن ۇقساڭ،
جالقاۋلىق دوسىڭ بولماعاي
1 ج: شىنىقساڭ شىمىر بولاسىڭ،
ساۋىعىپ ايداي تولاسىڭ.
سپورتتى سەرىك ەتە ءبىل،
جاقسى ازامات بولاسىڭ.
جەڭىمپاز بولۋ وڭاي ما،
ارمان بولعان تالايعا؟
بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق،
جارىسقا ءتۇسىپ قالايدا –
1 ج:- بۇگىنگى سىنىپ ساعاتىمىزدا: «دەنساۋلىق» توبى، «شىمىر» توبى،
ونەرلەرىن تاماشالايمىز.
ءادىل- قازى القاسى سايلانادى.
ءىى-ج: - ەندى ءار توپتىڭ تانىستىرۋ ساتىنە كەزەك بەرەمىز.
ءىت. ءبىزدىڭ توپتىڭ اتى: «سالاۋاتتىلىق»
ۇرانىمىز : « سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايىق، ەل ءۇمىتىن اقتايىق»
ءىىت. ءبىزدىڭ توپتىڭ اتى: « شىمىر»
ۇرانىمىز : « شىنىقساڭ - شىمىر بولاسىڭ»
1-ج: سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن «دارىگەر مەن بالا» اتتى كورىنىستى تاماشالايىق.
ەسىك قاعىلادى. ىشكە بالا كىرەدى.
دارىگەر:- قانداي سەبەپپەن كەلدىڭ؟
بالا:- باسىم، كوزىم اۋىرادى، ۇيقىم كەلە بەرەدى.
دارىگەر:- ساعات نەشەدە تۇراسىڭ، نەشەدە ۇيىقتايسىڭ؟
بالا:- تۇنگى 2-3-تەردە ۇيىقتايمىن، 11 -دە تۇرامىن.
دارىگەر:- اسقا تابەتىڭ قالاي؟ قالاي تاماقتاناسىڭ؟
بالا:- قولىما نە تۇسەدى، سونى جەي سالامىن.
دارىگەر:- نەنى ۇناتاسىڭ؟
بالا:- تەلەديدار كورگەندى، كومپيۋتەردە ويناعاندى ۇناتامىن.
دارىگەر:- وعان قانشا ۋاقىت بولەسىڭ؟
بالا:- ۇيقىم كەلگەنشە ويناي بەرەمىن.
دارىگەر:- بالالار، سەندەر قالاي ويلايسىڭدار، بۇل بالا نەلىكتەن اۋىرادى؟ سەبەبىن ايتىپ، كەڭەس بەرىڭدەر.
ءار توپ اقىلداسىپ، ءوز ويلارىن ايتادى. ءادىل قازى القاسى پىكىرلەرى قۇندى شىققان توپتارعا ۇپاي بەرەدى.
2 ج. كەلەسى سايىسىمىز - ءۇي تاپسىرماسى دەپ اتالادى. ءقازىر ءار توپ دەنساۋلىققا پايدالى، زياندى ادەتتەر تۋرالى ءسوز قوزعايتىن بولادى. جەرەبە ارقىلى توپتار تاڭداعان تاقىرىپتارىن قورعايدى.
1-جۇرگىزۋشى: «ءبىرىنشى بايلىق - دەنساۋلىق» دەپ حالقىمىز ايتقانداي، قازىرگى زاماندا ەڭ ءبىرىنشى العا قويعان ماقسات-مىندەتتەردىڭ ءبىرى ءار ادامنىڭ حال احۋالى «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا كورسەتىلگەندەي، وركەنيەتتى ەلدىڭ ءاربىر ازاماتى دەنى ساۋ، سالاۋاتتى بولۋى شارت.
2-جۇرگىزۋشى: ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان – 2030» ستراتەگياسىندا: «قازاقستان ازاماتتارى مەن بالالارىمىزدى قۇقىعىن قورعايتىن، بورىشىن بيىك ۇستايتىن ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ قاجەت: ءبىزدىڭ وقۋشىلارىمىز دەنى ساۋ، سانالى ءبىلىمدى، ءورىسى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى بولىپ ءوتۋى ءتيىس» - دەپ ايتقان بولاتىن.
1-ج: ءقازىر وقۋشىلاردىڭ حابارلامالارىن تىڭداپ الايىق.
2 وقۋشى حابارلاما جاسايدى:
1- وقۋشى: حالىق دانالىعىندا «دەنساۋلىق - زور بايلىق» دەگەن ءسوز بار. ەرتە زاماننان بەرى اتا-بابالارىمىز دەنساۋلىققا كوپ كوڭىل بولگەن. بالانىڭ دەنى ساۋ، شىمىر بولۋ ءۇشىن 4-5 جاستان باستاپ اتقا مىنگىزگەن، ساداق تارتۋ، نايزا شانشۋ، كۇرەس سەكىلدى دەنەنى شىنىقتىراتىن جاتتىعۋلارمەن جاتتىقتىرعان. وسىنىڭ ناتيجەسىندە بۇلشىق ەت قاتايىپ، بوي ءوسىپ، كەۋدە كەڭەيىپ، كۇش مولاياتىنىن ەرتەدەن - اق بىلگەن.
2- وقۋشى: ال ءقازىر مەكتەپتە دەنە شىنىقتىرۋ ساباقتارى جۇرگىزىلەدى. وندا ارناۋلى ماماندار يەسى ساباق بەرەدى، قابىلەتىن انىقتاپ، قاي سپورتقا تالابى بارىن قاداعالاپ، باعىتتاپ وتىرادى. سپورتتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. ستول تەننيسى، شاحمات، دويبى، حوككەي، بوكس، جەڭىل اتلەتيكا، باسكەتبول، فۋتبول سياقتى تۇرلەرى كەڭىنەن تاراعان. كەيىنگى كەزدەرى جىلدامدىقتى، تەزدىكتى تالاپ ەتەتىن سپورتتىڭ تۇرلەرى دە پايدا بولدى. ولار: ۋ-شۋ، دزيۋدو، ايكيدو، تاەكۆوندو. سونىمەن قاتار دەنەنى شىنىقتىراتىن ۇلتتىق ويىندار دا بار. ولار: «ۇلەك پەن تايلاق»، «بايگە»، «قىز قۋۋ»، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «جامبى اتۋ».
1-ج: ولاي بولسا، كەزەكتى سپورتتىق سايىستارعا بەرەلىك.
ءى. قول كۇرەس – بىلەك كۇشتەرىن سىناۋ. بۇل كەزەڭدە سايىسكەر توپتان 3 وقۋشىدان شىعىپ ءار ءبىر مۇشەسى قارسى توپتىڭ ءاربىر مۇشەسىمەن قول كۇرەستىرەدى. (جەڭگەن توپتىڭ مۇشەسىن حابارلاپ وتىرۋ قاجەت)
ءىI. كەلەسى كەزەڭ «اتەشتەر» سايىسى دەپ اتالادى. بۇل كەزەڭدە سايىسكەرلەر شەڭبەردەن ءبىر- ءبىرىن يتەرىپ شىعارۋى قاجەت. ءار توپتان 3 وقۋشى شىعادى.
ءىىI. دارتس – 3 دارتس جەبەسىن 3 م جەردەگى نىساناعا تيگىزۋ. نىساناعا قادالماعان دارتس جەبەسى ەسەپكە الىنبايدى. ءار توپتان 3 وقۋشىدان شىعادى.
ءىV. ەستافەتالىق جارىس - بەلگىلەنگەن مەجەگە دەيىن جۇگىرىپ بارۋ.
V. ەستافەتالىق جارىس - بەلگىلەنگەن مەجەگە دەيىن جۇگىرىپ دوپ اپارۋ.
Vءى. دوپتى باستان بەرۋ.
VII . دوپتى اياق اراسىنان بەرۋ.
VIII. اسىق اتۋ.
قورىتىندى: - سايىستىڭ قورىتىندىسى ايتىلادى.
1-ج: مەن «سالاۋاتتىلىق » توبىنا سۇراق قويعىم كەلىپ تۇر.
دەنساۋلىق دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
دەنساۋلىقتىڭ، اياعىڭنىڭ، ءتىسىڭنىڭ ءقادىرىن قاشان بىلەسىڭ؟
ءتىس دارىگەرىن كىم دەپ اتايدى؟
2-ج: مەن «شىمىر» توبىنا سۇراق قويعىم كەلىپ تۇر.
جەكە باس گيگيەناسىن اتا
«تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
قورشاعان ورتا تازالىعىن ساقتاۋعا قانداي ۇلەس قوسار ەدىڭىز؟
1- ج: - ۋاقىتىن بوسقا وتكiزەتiن ادام جالىعادى، جانى شارشايدى. مۇندايدا ونىڭ جانى تەمiردiڭ توتىعۋىنداي توت باسادى. سول ءۇشiن سپورتپەن ، سەرگەك قيمىل-ارەكەتتەرمەن اينالىسۋ قاجەت. رۇقسات ەتىلگەن سپورت ءتۇرiمەن اينالىسۋ ادامنىڭ سەرگiپ، ءجان-تانiنiڭ تىنىعۋىنا جول اشادى. ءومiرiمiزدiڭ بوس ۋاقىتتارى سپورتپەن تولىقتىرىلعانى قۇبا- قۇپ..
2-ج: سپورتتىڭ پايدالارى ءار ءتۇرلi: دەنەنi شىمىر قىلادى، دۇرىس تاربيەلەنۋگە سەپتiگiن تيگiزەدi، باسقا ادامدارمەن قارىم-قاتىناستار ورناتۋعا جول اشادى، بويىندا سەنiمدiلiك پەن شىنشىلدىقتى دارىتادى، ءوزiءن-وزi قولعا الىپ، شىعارماشىلىق قاسيەتتەرiن كۇشەيتەدi. ايتا كەتسەك، سپورت ءومiردە ءوز ورنىن تابۋعا، تۇلعا رەتiندە قالىپتاسۋعا، قورشاعان ورتامەن قاتىناس ارقىلى ءوز كۇشi مەن نەگە شاماسى جەتەتiنiن ءتۇسiنۋگە يتەرمەلەيدi.
1-ج: - سپورت ادامعا كiشiپەيiل، كەشiرiمدi بولۋعا، ءساتتiلiكتەر مەن جەڭiستi قاراپايىم قابىلداپ، تاكاپپارلانباۋعا ۇيرەتەدi. وسىعان قوسا، باسقا تۇسكەن قايعىلار مەن جەڭiلiستەرگە قارسى سابىرلىققا بەيiمدەيدi. سول ارقىلى، قانداي جاعداي بولماسىن، ادام ءۇمiتسiزدiك تۇمانىندا اداسپاي سىرتقى الەمنەن وقشاۋلىققا تۇسپەي ءارi ءوز قاتەلiگiن ەشكىمنەن كورمەي سالاماتتى ءومiر ءسۇرۋدi ناسيحاتتايدى.
ەكەۋى بىرگە: سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايمىز
جاس ۇلاندار، ەرىنىپ بوس جاتپايمىز.
بولاشاقتىڭ جارقىن تۇرعان تورىنە
دەنى ساۋ ۇرپاق سالتاناتپەن اتتايمىز
سوڭىنان، وقۋشىلار سىنىپ ساعاتىنان قانداي وي تۇيگەندەرىن ورتاعا سالىپ، كۇن ءتارتىبىن دۇرىس ورىنداۋ، تازا اۋادا كوپ ءجۇرۋ، ت.س.س. وزدەرىنە وسى ساباق قانداي اسەر قالدىرعانى تۋرالى ءسوز قوزعايدى.
سالاۋاتتىلىق - ساۋلىق كەپىلى، ال ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
وركەنيەتتىڭ جولىنداعى ەلدىڭ ەرتەڭى - حالقىنىڭ ساۋلىعىنا بايلانىستى. دەنى ساۋ حالىق - باي حالىق، حالقىنىڭ دەنى ساۋ بولىپ تۇرسا، مەملەكەتتىڭ دە مىقتى بولىپ تۇرارى ءسوزسىز سالاۋاتتىلىق - ساۋلىق كەپىلى، ال ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
You Might Also Like
