ءدىن تۋرالى نە بىلەمىز؟
ءدىن تۋرالى نە بىلەمىز؟
ماقساتى: ءدىنىمىز تۋرالى كوبىرەك مالىمەت بەرۋ؛ قوعامدى تاربيەلەۋدە حاق ءدىننىڭ دۇرىستىعىنا سەنىپ، دارىپتەۋ؛ تىرشىلىكتە ونىڭ اسىل قۇندىلىقتارىن دۇرىس پايدالانا بىلۋگە باۋلۋ.
ءتۇرى: كەزدەسۋ كەشى
ءادىس – ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، ويتالقى، توپتاستىرۋ
ءپانارالىق بايلانىسى: تاريح، ءدىنتانۋ، ادەبيەت
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. كىرىسپە ءسوز
كر كونستيتۋسياسى
19 - باپ. اركiم ءوزiنiڭ قاي ۇلتقا، قاي پارتياعا جانە قاي دiنگە جاتاتىنىن ءوزi انىقتاۋعا جانە ونى كورسەتۋ - كورسەتپەۋگە حاقىلى.
وقۋشىلاردىڭ ءدىن جونىندەگى بىلىمدەرىن بايقاۋ:
1. ءدىن دەگەنىمىز نە؟
2. قانداي دۇنيەجۇزىلىك دىندەر بار؟
3. ءدىن قازىرگى قوعامدا قانداي ورىن الادى؟
4. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا ءدىن تۋرالى نە ايتىلعان؟
5. ءدىننىڭ ادامنىڭ رۋحاني ومىرىندەگى ورنى نەمەن انىقتالادى؟
6. ءدىننىڭ ادام بالاسىن بىرىكتىرۋدەگى ءرولى.
ءدىن دەگەنىمىز - ەجەلدەن كەلە جاتقان مادەنيەت ءتۇرىنىڭ ءبىرى. ەكىنشى سوزبەن ايتساق، ءدىن ادامگەرشىلىكتىڭ، قايىرىمدىلىقتىڭ، ىزگىلىكتىڭ، مەيىرباندىلىقتىڭ مىقتاپ ورنىعۋىنا كومەكتەسۋدە. «قيانات قىلما، ۇرلىق ىستەمە، كىسى اقىسىن جەمە، كۇشتىلەر السىزدەرگە ۇستەمدىك جاساماسىن، جەتىم جەسىرگە، ءقارىپ - قاسىرگە قورعان بول، اق بول، ا دال ءجۇر»، دەيدى ءدىن.
ءدىن دەگەنىمىز – الەمدى بايلانىستىراتىن كۇش اللانىڭ بارلىعىنا سەنىم. ءدىننىڭ باستى بەلگىسى – ادامنىڭ اقىل - ويى، سەزىم مۇشەلەرى قابىلداي المايتىن بولمىس رەتىندە سەنۋ جانە ونى مويىنداۋ. ءدىننىڭ باستى ماقساتى – ادامنىڭ رۋحاني جەتىلۋى جانە ونىڭ جاراتۋشى قۇدايمەن بايلانىسىن ورنات.
دىندەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ: ادام بالاسىنىڭ تاريحىندا كوپ تاراعان دۇنيە جۇزىلىك دىندەر: بۋدديزم، حريستيان، يسلام. (كارتادان دىندەردىڭ تارالۋ ايماعىن كورسەتۋ)
1. بۋدديزم – الەمدىك دىندەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ەجەلگىسى (ب. ز. د VI ع.) بولعانىمەن بۇل ءدىندى ۇستانۋشىلاردىڭ سانى حريستياندار مەن مۇسىلماندارعا قاراعاندا الدەقايدا از.
2. حريستيان ءدىنى – الەمدىك دىندەر اراسىنداعى سانى جاعىنان باسىم. بۇل دىنگە سەنۋشىلەر 2/5 بولىگىن قۇرايدى. حريستيان ءدىنى ءۇش توپقا بولىنەدى: پراۆوسلاۆيە، كاتوليك، پروتەستانت
3. يسلام – سالىستىرمالى تۇردە جاڭا ءدىن بولسا دا، بارلىق دەرلىك دۇنيە بولىكتەرىنە تارالعان. سۇننيتتىك، شييتتىك اعىمدارىنان تۇرادى. دۇنيەجۇزىنىڭ 120 ەلىندە مۇسىلمان مەشىتتەرى مەن قاۋىمداستىقتارى بار.
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزى 610 جىلى ارابيا تۇبەگىندە قالاندى. يسلامنىڭ دۇنيە جۇزىنە كەڭ تارالۋىنا العاشقى كەزدە ارابتاردىڭ جاۋلاپ الۋ سوعىستارى مەن ساۋدا قاتىناستارى ىقپال ەتتى. Vءى – Vءىى عاسىرلاردا ارابتار مادەنيەتى كىشى ازيا مەن ءۇندى وزەنى بويىنا سولتۇستىك افريكاعا تارالسا X عاسىردا يسلام قازىرگى يران، يراك، ورتا ازيا جەرلەرىنە كەلىپ جەتتى. يسلام ءدىنىنىڭ قاعيدالارىندا مۇسىلمانداردىڭ ءبىلىم الۋعا ۇمتىلىسى جاڭا جەرلەرگە ساياحات جاساۋى قۇپتالادى. اراب ساياحاتشىلارى ساۋدا كەرۋەندەرىمەن بىرگە كوپتەگەن الىس - الىس ەلدەرگە بارىپ، يسلام مادەنيەتىنىڭ كەڭىنەن تارالۋىنا سەبەپشى بولدى. مۇسىلماندار ءۇشىن ساۋد ارابياسىنداعى مەككە (مۇحاممەد پايعامباردىڭ دۇنيەگە كەلگەن جەرى) جانە مادينەنىڭ (پايعامباردىڭ جەرلەنگەن جەرى) ورنى ەرەكشە. وسى قالالارعا قاجىلىق ساپارعا بارىپ – كەلۋ مۇسىلماننىڭ پارىزى بولىپ سانالادى.
دىندەر حالىقتى قامتۋى جونىنەن: حالىقتىق – تايپالىق، ۇلتارالىق، الەمدىك بولىپ تا بولىنەدى.
يماندى ادام جانە يمانسىز ادام قاسيەتتەرىن توپتاستىرۋ: ءوزىمشىل، كۇنشىل، پايداكۇنەم، مەنمەن، تاكاپپار، سۋايت ادامدى يمانسىز ادام دەپ اتايدى. سوندىقتان ادامنىڭ اسىل قاسيەتىنىڭ – ادامگەرشىلىك، جاقسىلىق، ەرلىك، قاراپايىمدىلىق، كىشىپەيىلدىلىك، ادامدىق، ادىلدىك شىنشىلدىق ۇياتتىلىق جيىنتىعىن يماندىلىق دەيمىز.
دۇنيەجۇزىلىك دىندەردىڭ قايسىسى بولسىن جاراتۋشىنى ناسيحاتتايدى، ادامدى يماندىلىققا باۋليدى. قازاقستان كوپ ۇلتتى عانا ەمەس، سونداي - اق كوپ ءدىندى ەل. ءدىننىڭ وراسان زور ادامگەرشىلىك قۋاتى رەسپۋبليكانىڭ ومىرىندە بىرىكتىرۋشى ءرول اتقارۋعا ءتيىس جانە اتقارا الادى.
Iءىى. يسلام ءدىنى – قازاقتىڭ رۋحاني نەگىزى
قۇران كارىمدە پايعامبارىمىزعا 23 جىل بويى ءتۇسىرىلىپ وتىرعان
30 پارادان، 114 سۇرە مەن 6236 اياتتان تۇرادى. وندا 77934 ءسوز، 325743 ءارىپ بار.
پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ ءبىلىم جانە تاربيە تۋرالى ايتىلعان حاديستەرىنەن:
يماندىلىقتىڭ شىنايى تورىنە ءتورت نارسە ارقىلى جەتۋگە بولادى دەلىنگەن. ولار: شىدامدىلىق، شۇكىرشىلىك، اللاعا شىن پەيىلمەن سەنۋشىلىك، بارلىق ىستە دە اللاعا جۇگىنۋشىلىك.
ءبىر ساعات بويى ءبىلىم يگەرۋ ءبىر ءتۇندى جالبارىنۋمەن ۇيقىسىز وتكىزگەننەن ارتىق. ءبىر كۇن بويى ءبىلىم ۇيرەنۋ ءۇش اي قوسىمشا ورازا تۇتقاننان جاقسىراق.
ءبىلىم ۇيرەنۋ عيباداتتان دا ارتىق جانە ول ءدىننىڭ تىرەگى.
تارتىپشىلدىك – تۇرمىستىڭ جارتىسىنا، دوستاسۋ – اقىلدىڭ جارتىسىنا، ۋايىمشىلدىق – كارىلىكتىڭ جارتىسىنا تەڭ.
ءىلىمدى ۇيرەنىپ، ودان سوڭ ونى باسقالارعا ۇيرەتپەۋ، مول دۇنيە جىيىپ، ونى كەرەگىنە جاراتپاي كومىپ قويعانمەن بىردەي.
اپتا كۇندەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ:
قازاقتىڭ ءار كۇنى قاسيەتتى:
دۇيسەنبى – ساۋدا جاساۋعا ساپارعا شىعۋعا قولايلى كۇن.
سەيسەنبى – “قاندى كۇن”.
سارسەنبى – دۇشپانعا قارسى تيگەن كۇن، ءساتتى كۇن
بەيسەنبى – “جاقسى كۇن” تىلەگەن تىلەك قابىل بولادى.
جۇما – ادام اتا جاراتىلعان، پايعامبارلار نەكەلەسكەن كۇن.
سەنبى – سەيىل كۇن.
جەكسەنبى – كۇنى باستالعان جۇمىس تەز ءارى ساپالى بىتەدى.
سەيسەنبى كۇنى اللا تاعالا جەر جۇزىنە جاپ - جاسىل وسىمدىكتەردى جاراتتى. بۇل كۇنى اعاش ەگۋدىڭ ساۋابى مول دا قيساپسىز بولماق.
سەيسەنبى — كۇللى ادام بالاسىنىڭ ۇلى اناسى حاۋا انا قايىز قانىن كورگەن كۇن. ماحاببات قىزعانىشىنان ادام اتانىڭ بالالارى — قابىل باۋىرى ءابىلدى قىزىل قانعا بوياپ ولتىرگەن كۇن. يبراھيم ەلى قاسيەتتى سيىقتىڭ تۇبىنە جەتىپ، قانعا بوياپ ولتىرگەن كۇن.
ساحابالاردىڭ ءبىرى اللانىڭ ەلشىسى مۇحاممەد پايعامباردان “سەيسەنبى كۇنى قانداي كۇن؟”- دەپ سۇراعاندا. “قاندى كۇن”، “قان توگىلگەن كۇن” - دەپ جاۋاپ قايىرعان ەكەن.
قازاقتاردىڭ سەيسەنبى كۇندى ءساتسىز كۇن دەپ ساپارعا شىقپاي جاتۋى، ۇلكەن ءجۇمىستاردى ىستەمەۋى، كەلەلى ىستەردى باستاماۋى بالكىم “قان توگىلمەسىن”، “ىستەرىمىز ءساتسىز بولىپ قالماسىن”، “بۇل كۇنى جول تۇيىقتالىپ تۇرادى” دەگەن نانىمنىڭ ارعى الىس استارىندا پايعامبارلار زامانىنداعى وقيعالارمەن ساباقتاسىپ جەتكەن جەتەلى سىردىڭ جەبەۋىندەگى جەتىستىك بولسا كەرەك.
سەيسەنبى كۇنى — تىرناق الۋعا بولمايدى، وكپە - رەنىش تۋىلۋى مۇمكىن، قول قىسقارىپ، كەدەيلىك باسۋى، جول قىسقارىپ، تۇيىقتالۋى عاجاپ ەمەس. شاش الدىرۋعا بولمايدى، باسقا ءقاۋىپ - قاتەر ءتونۋى وسىدان بولار.
ءىV. قورىتىندى:
مۇقاعالي ماقاتايەۆ
قايماعى بۇزىلماعان قايران ءدىنىم،
قايماعىڭ بىت-شىت بولدى قايدان بۇگىن؟!
قۇبىلاعا بەت الىپ قول قۋسىرىپ،
ساجدەگە باس قوياتىن قايدا كۇنىم؟
ساتپايمىن، ساتقان ەمەن ءدىنىمدى مەن،
ولمەيتىن، وشپەيتۇعىن كۇنىم بىلەم.
تاپپايتىن كۇندە تىنىم، تۇندە تىنىم،
مۇسىلمان مۇحاممەدتىڭ ۇمبەتىمىن.
يسلام ءدىنى – ۇلتىمىزدىڭ باستى رۋحاني جانە ەل بولىپ، تامىرىمىزدى تەرەڭگە جايۋىمىزدىڭ نەگىزى، اتا – بابامىزدىڭ ۇستانعان، قاستەر تۇتقان جولى رەتىندە قۇرمەتكە لايىق.
نەنى ۇيرەندىڭ؟ نە قىزىقتى بولدى؟ نە ءبىلدىڭ؟
سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلار بۇگىنگى ساباققا كەرى بايلانىس جاسايدى.
شقو، اياگوز اۋدانى، وركەن اۋىلى
“س. نۇعمانوۆ اتىنداعى جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ” كمم
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى كاريبايەۆا جانارگۋل المانوۆنا
ماقساتى: ءدىنىمىز تۋرالى كوبىرەك مالىمەت بەرۋ؛ قوعامدى تاربيەلەۋدە حاق ءدىننىڭ دۇرىستىعىنا سەنىپ، دارىپتەۋ؛ تىرشىلىكتە ونىڭ اسىل قۇندىلىقتارىن دۇرىس پايدالانا بىلۋگە باۋلۋ.
ءتۇرى: كەزدەسۋ كەشى
ءادىس – ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، ويتالقى، توپتاستىرۋ
ءپانارالىق بايلانىسى: تاريح، ءدىنتانۋ، ادەبيەت
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. كىرىسپە ءسوز
كر كونستيتۋسياسى
19 - باپ. اركiم ءوزiنiڭ قاي ۇلتقا، قاي پارتياعا جانە قاي دiنگە جاتاتىنىن ءوزi انىقتاۋعا جانە ونى كورسەتۋ - كورسەتپەۋگە حاقىلى.
وقۋشىلاردىڭ ءدىن جونىندەگى بىلىمدەرىن بايقاۋ:
1. ءدىن دەگەنىمىز نە؟
2. قانداي دۇنيەجۇزىلىك دىندەر بار؟
3. ءدىن قازىرگى قوعامدا قانداي ورىن الادى؟
4. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا ءدىن تۋرالى نە ايتىلعان؟
5. ءدىننىڭ ادامنىڭ رۋحاني ومىرىندەگى ورنى نەمەن انىقتالادى؟
6. ءدىننىڭ ادام بالاسىن بىرىكتىرۋدەگى ءرولى.
ءدىن دەگەنىمىز - ەجەلدەن كەلە جاتقان مادەنيەت ءتۇرىنىڭ ءبىرى. ەكىنشى سوزبەن ايتساق، ءدىن ادامگەرشىلىكتىڭ، قايىرىمدىلىقتىڭ، ىزگىلىكتىڭ، مەيىرباندىلىقتىڭ مىقتاپ ورنىعۋىنا كومەكتەسۋدە. «قيانات قىلما، ۇرلىق ىستەمە، كىسى اقىسىن جەمە، كۇشتىلەر السىزدەرگە ۇستەمدىك جاساماسىن، جەتىم جەسىرگە، ءقارىپ - قاسىرگە قورعان بول، اق بول، ا دال ءجۇر»، دەيدى ءدىن.
ءدىن دەگەنىمىز – الەمدى بايلانىستىراتىن كۇش اللانىڭ بارلىعىنا سەنىم. ءدىننىڭ باستى بەلگىسى – ادامنىڭ اقىل - ويى، سەزىم مۇشەلەرى قابىلداي المايتىن بولمىس رەتىندە سەنۋ جانە ونى مويىنداۋ. ءدىننىڭ باستى ماقساتى – ادامنىڭ رۋحاني جەتىلۋى جانە ونىڭ جاراتۋشى قۇدايمەن بايلانىسىن ورنات.
دىندەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ: ادام بالاسىنىڭ تاريحىندا كوپ تاراعان دۇنيە جۇزىلىك دىندەر: بۋدديزم، حريستيان، يسلام. (كارتادان دىندەردىڭ تارالۋ ايماعىن كورسەتۋ)
1. بۋدديزم – الەمدىك دىندەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ەجەلگىسى (ب. ز. د VI ع.) بولعانىمەن بۇل ءدىندى ۇستانۋشىلاردىڭ سانى حريستياندار مەن مۇسىلماندارعا قاراعاندا الدەقايدا از.
2. حريستيان ءدىنى – الەمدىك دىندەر اراسىنداعى سانى جاعىنان باسىم. بۇل دىنگە سەنۋشىلەر 2/5 بولىگىن قۇرايدى. حريستيان ءدىنى ءۇش توپقا بولىنەدى: پراۆوسلاۆيە، كاتوليك، پروتەستانت
3. يسلام – سالىستىرمالى تۇردە جاڭا ءدىن بولسا دا، بارلىق دەرلىك دۇنيە بولىكتەرىنە تارالعان. سۇننيتتىك، شييتتىك اعىمدارىنان تۇرادى. دۇنيەجۇزىنىڭ 120 ەلىندە مۇسىلمان مەشىتتەرى مەن قاۋىمداستىقتارى بار.
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزى 610 جىلى ارابيا تۇبەگىندە قالاندى. يسلامنىڭ دۇنيە جۇزىنە كەڭ تارالۋىنا العاشقى كەزدە ارابتاردىڭ جاۋلاپ الۋ سوعىستارى مەن ساۋدا قاتىناستارى ىقپال ەتتى. Vءى – Vءىى عاسىرلاردا ارابتار مادەنيەتى كىشى ازيا مەن ءۇندى وزەنى بويىنا سولتۇستىك افريكاعا تارالسا X عاسىردا يسلام قازىرگى يران، يراك، ورتا ازيا جەرلەرىنە كەلىپ جەتتى. يسلام ءدىنىنىڭ قاعيدالارىندا مۇسىلمانداردىڭ ءبىلىم الۋعا ۇمتىلىسى جاڭا جەرلەرگە ساياحات جاساۋى قۇپتالادى. اراب ساياحاتشىلارى ساۋدا كەرۋەندەرىمەن بىرگە كوپتەگەن الىس - الىس ەلدەرگە بارىپ، يسلام مادەنيەتىنىڭ كەڭىنەن تارالۋىنا سەبەپشى بولدى. مۇسىلماندار ءۇشىن ساۋد ارابياسىنداعى مەككە (مۇحاممەد پايعامباردىڭ دۇنيەگە كەلگەن جەرى) جانە مادينەنىڭ (پايعامباردىڭ جەرلەنگەن جەرى) ورنى ەرەكشە. وسى قالالارعا قاجىلىق ساپارعا بارىپ – كەلۋ مۇسىلماننىڭ پارىزى بولىپ سانالادى.
دىندەر حالىقتى قامتۋى جونىنەن: حالىقتىق – تايپالىق، ۇلتارالىق، الەمدىك بولىپ تا بولىنەدى.
يماندى ادام جانە يمانسىز ادام قاسيەتتەرىن توپتاستىرۋ: ءوزىمشىل، كۇنشىل، پايداكۇنەم، مەنمەن، تاكاپپار، سۋايت ادامدى يمانسىز ادام دەپ اتايدى. سوندىقتان ادامنىڭ اسىل قاسيەتىنىڭ – ادامگەرشىلىك، جاقسىلىق، ەرلىك، قاراپايىمدىلىق، كىشىپەيىلدىلىك، ادامدىق، ادىلدىك شىنشىلدىق ۇياتتىلىق جيىنتىعىن يماندىلىق دەيمىز.
دۇنيەجۇزىلىك دىندەردىڭ قايسىسى بولسىن جاراتۋشىنى ناسيحاتتايدى، ادامدى يماندىلىققا باۋليدى. قازاقستان كوپ ۇلتتى عانا ەمەس، سونداي - اق كوپ ءدىندى ەل. ءدىننىڭ وراسان زور ادامگەرشىلىك قۋاتى رەسپۋبليكانىڭ ومىرىندە بىرىكتىرۋشى ءرول اتقارۋعا ءتيىس جانە اتقارا الادى.
Iءىى. يسلام ءدىنى – قازاقتىڭ رۋحاني نەگىزى
قۇران كارىمدە پايعامبارىمىزعا 23 جىل بويى ءتۇسىرىلىپ وتىرعان
30 پارادان، 114 سۇرە مەن 6236 اياتتان تۇرادى. وندا 77934 ءسوز، 325743 ءارىپ بار.
پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ ءبىلىم جانە تاربيە تۋرالى ايتىلعان حاديستەرىنەن:
يماندىلىقتىڭ شىنايى تورىنە ءتورت نارسە ارقىلى جەتۋگە بولادى دەلىنگەن. ولار: شىدامدىلىق، شۇكىرشىلىك، اللاعا شىن پەيىلمەن سەنۋشىلىك، بارلىق ىستە دە اللاعا جۇگىنۋشىلىك.
ءبىر ساعات بويى ءبىلىم يگەرۋ ءبىر ءتۇندى جالبارىنۋمەن ۇيقىسىز وتكىزگەننەن ارتىق. ءبىر كۇن بويى ءبىلىم ۇيرەنۋ ءۇش اي قوسىمشا ورازا تۇتقاننان جاقسىراق.
ءبىلىم ۇيرەنۋ عيباداتتان دا ارتىق جانە ول ءدىننىڭ تىرەگى.
تارتىپشىلدىك – تۇرمىستىڭ جارتىسىنا، دوستاسۋ – اقىلدىڭ جارتىسىنا، ۋايىمشىلدىق – كارىلىكتىڭ جارتىسىنا تەڭ.
ءىلىمدى ۇيرەنىپ، ودان سوڭ ونى باسقالارعا ۇيرەتپەۋ، مول دۇنيە جىيىپ، ونى كەرەگىنە جاراتپاي كومىپ قويعانمەن بىردەي.
اپتا كۇندەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ:
قازاقتىڭ ءار كۇنى قاسيەتتى:
دۇيسەنبى – ساۋدا جاساۋعا ساپارعا شىعۋعا قولايلى كۇن.
سەيسەنبى – “قاندى كۇن”.
سارسەنبى – دۇشپانعا قارسى تيگەن كۇن، ءساتتى كۇن
بەيسەنبى – “جاقسى كۇن” تىلەگەن تىلەك قابىل بولادى.
جۇما – ادام اتا جاراتىلعان، پايعامبارلار نەكەلەسكەن كۇن.
سەنبى – سەيىل كۇن.
جەكسەنبى – كۇنى باستالعان جۇمىس تەز ءارى ساپالى بىتەدى.
سەيسەنبى كۇنى اللا تاعالا جەر جۇزىنە جاپ - جاسىل وسىمدىكتەردى جاراتتى. بۇل كۇنى اعاش ەگۋدىڭ ساۋابى مول دا قيساپسىز بولماق.
سەيسەنبى — كۇللى ادام بالاسىنىڭ ۇلى اناسى حاۋا انا قايىز قانىن كورگەن كۇن. ماحاببات قىزعانىشىنان ادام اتانىڭ بالالارى — قابىل باۋىرى ءابىلدى قىزىل قانعا بوياپ ولتىرگەن كۇن. يبراھيم ەلى قاسيەتتى سيىقتىڭ تۇبىنە جەتىپ، قانعا بوياپ ولتىرگەن كۇن.
ساحابالاردىڭ ءبىرى اللانىڭ ەلشىسى مۇحاممەد پايعامباردان “سەيسەنبى كۇنى قانداي كۇن؟”- دەپ سۇراعاندا. “قاندى كۇن”، “قان توگىلگەن كۇن” - دەپ جاۋاپ قايىرعان ەكەن.
قازاقتاردىڭ سەيسەنبى كۇندى ءساتسىز كۇن دەپ ساپارعا شىقپاي جاتۋى، ۇلكەن ءجۇمىستاردى ىستەمەۋى، كەلەلى ىستەردى باستاماۋى بالكىم “قان توگىلمەسىن”، “ىستەرىمىز ءساتسىز بولىپ قالماسىن”، “بۇل كۇنى جول تۇيىقتالىپ تۇرادى” دەگەن نانىمنىڭ ارعى الىس استارىندا پايعامبارلار زامانىنداعى وقيعالارمەن ساباقتاسىپ جەتكەن جەتەلى سىردىڭ جەبەۋىندەگى جەتىستىك بولسا كەرەك.
سەيسەنبى كۇنى — تىرناق الۋعا بولمايدى، وكپە - رەنىش تۋىلۋى مۇمكىن، قول قىسقارىپ، كەدەيلىك باسۋى، جول قىسقارىپ، تۇيىقتالۋى عاجاپ ەمەس. شاش الدىرۋعا بولمايدى، باسقا ءقاۋىپ - قاتەر ءتونۋى وسىدان بولار.
ءىV. قورىتىندى:
مۇقاعالي ماقاتايەۆ
قايماعى بۇزىلماعان قايران ءدىنىم،
قايماعىڭ بىت-شىت بولدى قايدان بۇگىن؟!
قۇبىلاعا بەت الىپ قول قۋسىرىپ،
ساجدەگە باس قوياتىن قايدا كۇنىم؟
ساتپايمىن، ساتقان ەمەن ءدىنىمدى مەن،
ولمەيتىن، وشپەيتۇعىن كۇنىم بىلەم.
تاپپايتىن كۇندە تىنىم، تۇندە تىنىم،
مۇسىلمان مۇحاممەدتىڭ ۇمبەتىمىن.
يسلام ءدىنى – ۇلتىمىزدىڭ باستى رۋحاني جانە ەل بولىپ، تامىرىمىزدى تەرەڭگە جايۋىمىزدىڭ نەگىزى، اتا – بابامىزدىڭ ۇستانعان، قاستەر تۇتقان جولى رەتىندە قۇرمەتكە لايىق.
نەنى ۇيرەندىڭ؟ نە قىزىقتى بولدى؟ نە ءبىلدىڭ؟
سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلار بۇگىنگى ساباققا كەرى بايلانىس جاسايدى.
شقو، اياگوز اۋدانى، وركەن اۋىلى
“س. نۇعمانوۆ اتىنداعى جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ” كمم
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى كاريبايەۆا جانارگۋل المانوۆنا
You Might Also Like
