InfoHub Logo

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ
ءدىنتانۋ جانە مادەنيەتتانۋ كافەدراسى
ءدىنتانۋ ماماندىعى                                                                                     

ءدىن – ادامزات بالاسى پايدا بولعان ۋاقىتتان باستاپ ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان ەرەكشە قۇبىلىس. ءدىنتانۋ عىلىمى ءدىننىڭ پايدا بولۋ، قىزمەت ەتۋ مەن دامۋ ۇدەرىسىن، ونىڭ قۇرىلىمى مەن ءار ءتۇرلى بولىكتەرىن، قوعام دامۋىنىڭ ءار ءتۇرلى كەزەڭدەرى مەن قازىرگى تاڭداعى ءدىننىڭ كوپتەگەن كورىنىستەرىن، جەكەلەگەن تۇلعا مەن جالپى قوعام ومىرىندەگى ورنى مەن ءرولىن، مادەنيەتتىڭ باسقا سالالارىمەن ءوزارا بايلانىسى مەن ارەكەتتەستىگىن زەرتتەيدى.

قازىرگى جاھاندانۋ پروسەسى كەزىندە ءار مەملەكەت ءوزىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن، ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاپ قالۋعا تىرىسادى. بۇگىنگى الەۋمەتتىك جاعدايدا ەلىمىزدە بەلگىلى ءبىر يدەولوگيالىق ءبىلىم رەتىندە دىنگە دەگەن قاجەتتىلىك بار ەكەنى بەلگىلى. سول سەبەپتەن، قازاقستان قوعامىنىڭ ءتۇرلى ەتنوستىق، كونفەسسيالىق سيپاتىن ەسكەرە وتىرىپ، سوعان قوسا ۇلتتىق ءدىني مۇرانى ساقتاپ قالاتىنداي قازىرگى زايىرلى قوعامعا، زامان تالابىنا ساي ءدىنتانۋ ءپانىن وقىتۋ، ءدىنتانۋشى ماماندار اسا قاجەت جانە بۇل تاقىرىپ قاشان دا وزەكتى بولىپ قالا بەرمەك. 

قوعامدا زايىرلى ءدىنتانۋشى ماماندارمەن قاتار، ءدىندى تەرەڭىنەن تۇسىندىرەتىن تەولوگ ماماندارعا دا سۇرانىس جوعارى. 

ءدىنتانۋ ءپانى – بۇل تەك دىندەر تۋرالى عىلىمي ءپان عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەڭ باستى ماقساتى – وقۋشىنىڭ ءدىن تۋرالى تۇسىنىگىن جانە وعان دەگەن وبەكتيۆتى قاتىناسىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن گۋمانيتارلىق ءپان بولىپ تابىلادى. سوندىقتان، بۇل ءپاندى ارنايى ءدىنتانۋلىق ءبىلىم بار ماماندار بەرۋى ءتيىس. وكىنىشكە وراي، بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپتەردە اتالعان ءپاندى ءدىنتانۋشى ماماندار ەمەس، وزگە ءپان مۇعالىمدەرى جۇرگىزۋدە. مەكتەپتەگى ءدىنتانۋ ءپانىن ارنايى ءدىنتانۋشىلاردىڭ وقىتۋ جولدارىن قاراستىرۋ كەرەك، بولماسا بۇل ءپاندى جۇرگىزىپ جاتقان مۇعالىمدەردى ءدىنتانۋ سالاسى بويىنشا بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتكىزۋ قاجەت. 

ءدىننىڭ قوعامداعى ءرولىن، تۇلعانىڭ قالىپتاسۋىنداعى ماڭىزدى ورنىن، ەلىمىزدىڭ پوليكونفەسسيالىعىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇگىنگى ءداستۇرلى ەمەس ءدىني اعىمداردىڭ ەتەك الىپ، ءدىني نەگىزدەگى ەكسترەميستىك، تەرروريستىك ساياساتتىڭ ءوربۋى كەزەڭىندە حالىقتىڭ ءدىني ساۋاتتىلىعىن كوتەرۋ ءۇشىن، جاستاردىڭ بويىندا ءتۇرلى جات اعىمدارعا قارسى يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋ ءۇشىن، ەلدەگى جانە شەتەلدەردەگى ءدىني جاعدايدى باقىلاپ، تالداۋ جاساي ءبىلۋ ءۇشىن كوپكونفەسسيالى قازاقستاندىق قوعامعا ءدىني ءبىلىم اسا قاجەت جانە بۇگىنگى كۇنى وزەكتى بولىپ تابىلادى. 

جالپى، ءدىننىڭ قوعامداعى ءرولى ارتقان سايىن، بۇگىنگى قوعامنىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرا الاتىنداي ءدىن ماماندارى مەن ءدىني قىزمەتشىلەردى دايارلايتىن ورتا جانە جوعارى وقۋ ورىندارىن قۇرۋ مەن قولداۋعا كوڭىل بولىنۋدە. 

قورىتا كەلگەندە، قازىرگى قازاقستانداعى ءدىنتانۋلىق ءبىلىم وزىندىك بازاعا، ءتيىستى ءبىلىم ۇدەرىسى قۇجاتتارىنا، قالىپتاسقان تاجىريبەگە يە، حالىقارالىق عىلىمي جانە بىلىمدىك بايلانىستاردى جانداندىرۋعا وزىندىك ۇلەس قوسىپ وتىرعان قوعام ومىرىندەگى ماڭىزى جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسى بولىپ تابىلادى. وزگە دە ءبىلىم سالالارى سەكىلدى ءدىنتانۋلىق ءبىلىم ۋاقىت تالابىنا ساي باعىتتىلىعى جونىنەن بىرىزدىلەندىرىلىپ، مازمۇنى تۇرعىسىنان بايىتىلىپ وتىرۋعا ءتيىس. ءدىنتانۋلىق ءبىلىمنىڭ ديناميكالىعىن ارتتىرۋ، قاساڭ كوزقاراستاردان ارىلتۋ، تاجىريبەلىك كۋرستار سانىن كوبەيتۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرۋ ناتيجەلى بولماق.

ايجان جانە ءايشابيبى

---