ءدىني ءبىلىم – تاربيە باستاۋى
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ارىس اۋدانى،
بايىرقۇم ەلدى مەكەنى، م. شاحانوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
پولاتوۆا اينۇر مۇسلىمبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءدىني ءبىلىم – تاربيە باستاۋى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: نەگىزگى دىندەر مەن كونفەسسيالاردىڭ پايدا بولۋ تاريحىنان جانە ولاردىڭ قازىرگى ۋاقىتتا قوعامىزداعى تارالۋىنان ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: دىندەردىڭ قىزمەتتەرىنىڭ نەگىزدەرىن اشىپ كورسەتە وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءدىننىڭ قۇرىلىمى نەگىزىندە قوعامداعى ءدىني اعىمداردى اجىراتىپ وي-ورىستەرىنە، سانا سەزىمدەرىنە ت. ب قابىلەتتەردى جاستاردىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ.
تاربيەلىك: سىنىپ وقۋشىلارىن ءدىننىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ءدىني سالاۋاتتىلىعىن كوتەرۋ ارقىلى رۋحاني-ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ)
2 ءمۇعالىم ءسوزى: ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ – وزەكتى ماسەلە.
3 ءدىن نە ءۇشىن ادامزاتقا كەرەك بولدى؟ اۋىل يمامى بايسارسەنوۆ ت
4. «اللا دەگەن ار بولماس» ولەڭدەر
5. يماني جىر «قۇدىرەت»
6. كورىنىس «اقىلدى ادام اللاسىن تانيدى»
7. يماني جىر « جاماعاتقا ناسيحات»
8. اللاھ كىمدەردى سۇيەدى اللاھ كىمدەردى سۇيمەيدى.
9. الەم مۇسىلماندارى «كوكا-كولاعا» قارسى
10 قورىتىندى
ءبىر اللاھ بولسىن جۇرەكتە
وزگەگە كەتپە ساتىلىپ
جاراتقاندى بىلمەگەن،
ادامزات سيپات ماقۇلىق.
سوڭعى جىلدارى لاڭكەستىكتىڭ ءبىر ءتۇرى – ءدىني ەكسترەميزم كەڭىنەن تارالۋدا. ءدىني ۇيىمدار باسقا مەملەكەتتىڭ سىرتقى جانە ىشكى ساياساتىنا، ادامداردىڭ پسيحولوگياسىنا اسەر ەتۋدە، ءقاۋىپتى سيپات الىپ كەلەدى. ونىڭ قاۋىپتىلىگى سول، ءدىني ەكسترەميستىك ۇيىمدار قانداي دا ءبىر ەلدەگى قالىپتاسقان ءتارتىپتى بۇزۋعا ارەكەت جاسايدى جانە بۇل ىستە ءوزىنىڭ قاتارىنا جاستاردى تارتۋى. ەلباسىمىز حالىققا جولداۋىندا ايتىلعانداي:«ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك» تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءومىر ءسۇرۋىنىڭ باستى كەپىلدىگى بولسا، ونى قورعاۋ ءاربىر قازاقستاندىقتاردىڭ قاسيەتتى بورىشى بولىپ تابىلادى. ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «ءدىنىمىز –يسلام، ءتۇبىمىز –تۇرىك، ءمازھابىمىز – يمام اعزام» - دەگەن ءسوزىن جاڭعىرتۋىمىز كەرەك.
اۋىل يمامى ت. بايسارسەنوۆ، «ءدىن نە ءۇشىن ادامزاتقا كەرەك؟»
ءدىن تاقىرىبى ادامداردى وتە قاتتى قىزىقتىرعان. ءاربىر ادام ءدىندى تۇسىنۋگە جانە ءدىني ءومىر سۇرۋگە تىرىسقان. دىنىنە بايلانىستى ءومىر ءسۇرىپ، بالالارىن سول تاربيەدە تاربيەلەگەن. اقىلى مەن ءبىلىمىن قولدانىپ، ءوزى تاڭداعان ءدىندى قورعاپ، ونى جالعاستىرۋعا تىرىسقان. ءدىن ادامدارعا بايلانىستى ءبىر ۇيىم. ادامنىڭ رۋحتىڭ جانە فيزيكالىق قاجەتتىلىكتەرىن تولىق قامتاماسىز ەتىپ، جەتىلۋىن جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى ماقسات بولىپ تابىلادى. ءدىن رۋحتىڭ ازىعى جانە دەنەنىڭ شيپاسى. ادامعا ادام بولۋدى، ۇلتتارعا بىرلىك پەن تۇتاستىققا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتكەن جاۋاپكەرشىلىك تۇسىنىگىن، قۇلشىلىق ءبىلىمىن جانە جاقسى احلاھتى قالىپتاستىرادى. جانۇيانى، مەملەكەت ۇيىمىن جانە قوعام قۇرىلىمىن مىقتى نەگىزدەرمەن قامتاماسىز ەتەدى. مىنە، ءدىن ادامدارعا وسى ءۇشىن كەرەك.
اسەل: «ءلا ءيلاھي ءيللاللاھ،
ءمۇحاممادۋر راسۋلۋلاھ»،
يمام اعزام – مازھابىم
مۇسىلمانىڭمىن اسقاق ءۇن.
شايتاننىڭ ەرىپ سوڭىنان،
بۇلت شالماسىن اسپانىم.
ءبىر اللاعا سىيىنام،
قولداي الار باسقا كىم؟
ءبىر اللانىڭ ارقاسى
ساندىعىن جىردىڭ اشقانىم.
قۇدايدان تىلەپ مەدەتتى،
قىسىلعاندا ساسپادىم.
قۇلشىلىق قىلسام كۇن-تۇنى
جالىنداپ وتەر جاس شاعىم.
اللانى تانىپ وتەيىن،
ومىردە مىناۋ قاس – قاعىم.
ايبەك:
مۇسىلمان بولىپ ءبىر بەتى،
كاپىر بولىپ ءبىر بەتى.
وزگەرىپ كەتتى بۇگىندە،
قازاعىمنىڭ كەلبەتى.
قايدا كەتىپ باراسىڭ،
مۇحاممەدتىڭ ۇمبەتى.
ورىندالماي جاتىر عوي،
پايعامباردىڭ سۇننەتى.
قايدا كەتكەن حالقىمنىڭ،
قۇرانعا دەگەن قۇرمەتى.
جۇرتىما مەنىڭ جۇقپاسىن،
كۇپىرلىكتىڭ ىندەتى.
مويىنسىنۋ اللاعا -
مۇسىلماننىڭ مىندەتى.
مۇسىلماندى تۇبىندە،
مويىندايدى جەر بەتى.
اقەركە:
يماني جىر «قۇدىرەت»
كورىنىس «اقىلدى ادام اللاسىن تانيدى»
اناسى: گۇلشىرىن
ۇلى: تالعات
ءمۇعالىم ءسوزى:
اڭگىمە بارىسىندا ايتىلىپ وتىرعان 5 اتتى دەگەنىمىز - 5 ۋاقىت ناماز، 30 اتتى -30 كۇن ورازامىز. اينالىپ كەلگەندە، ۇلى جاراتۋشى اللا تاعالانى، ونىڭ كۇللى مۇسىلمانعا پارىز قىلعان 5 ۋاقىت ناماز بەن 30 كۇن ورازاسىن بەرىك ۇستانساق، ادامگەرشىلىك قالپىمىزدان اينىمايمىز دەگىم كەلەدى. دەمەك، اللانى ەستەن شىعارماۋ اتا-انانى قۇرمەتتەۋ – كۇللى مۇسىلماننىڭ مىندەتى.
اسەل: يماني جىر «جاماعاتقا ناسيحات»
5. اللاھ كىمدەردى سۇيمەيدى (وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ دۇرىس پىكىرلەرىن قالىپتاستىرادى)
اللاھ وزىنە سەنبەيتىندەردى، پايعامبارىنا مويىنسۇنبايتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ اتا-اناسىنا قارسى شىعاتىنداردى جانە ولاردى تىڭدامايتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ ىشىمدىك ىشەتىندەردى سۇيمەيدى
اللاھ قاجەتسىز اقشا شاشاتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ كىمدەردى سۇيەدى
اللاھ وزىنە سەنەتىندەردى سۇيەدى.
اللاھ اتا-اناسىنا قايىرىم جاسايتىندار مەن ولاردى تىڭدايتىنداردى سۇيەدى.
اللاھ سابىرلىلاردى سۇيەدى.
اللاھ ناماز وقيتىنداردى سۇيەدى.
اللاھ ورازا ۇستايتىنداردى، زەكەت بەرەتىندەردى، قاجىعا باراتىنداردى سۇيەدى.
6. الەم مۇسىلماندارى «كوكا-كولاعا» قارسى. ( «كوكا-كولا» سۋسىننىڭ سيقىرلى قۇپياسى)
قورىتىندى.
«ءدىني ءبىلىم – تاربيە باستاۋى» ءدىن –ادامدى تۋرالىق پەن ادەمىلىككە جەتەلەيتىن جول، ادام ءومىرىن تارتىپكە كەلتىرەتىن جۇيە. سوندىقتان دا ءدىن تالىم-تاربيەسى ءاربىر ادام ءۇشىن پايدالى جانە قاجەتتىلىگىن جويمايدى.
بايىرقۇم ەلدى مەكەنى، م. شاحانوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
پولاتوۆا اينۇر مۇسلىمبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءدىني ءبىلىم – تاربيە باستاۋى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: نەگىزگى دىندەر مەن كونفەسسيالاردىڭ پايدا بولۋ تاريحىنان جانە ولاردىڭ قازىرگى ۋاقىتتا قوعامىزداعى تارالۋىنان ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: دىندەردىڭ قىزمەتتەرىنىڭ نەگىزدەرىن اشىپ كورسەتە وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءدىننىڭ قۇرىلىمى نەگىزىندە قوعامداعى ءدىني اعىمداردى اجىراتىپ وي-ورىستەرىنە، سانا سەزىمدەرىنە ت. ب قابىلەتتەردى جاستاردىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ.
تاربيەلىك: سىنىپ وقۋشىلارىن ءدىننىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ءدىني سالاۋاتتىلىعىن كوتەرۋ ارقىلى رۋحاني-ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ)
2 ءمۇعالىم ءسوزى: ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ – وزەكتى ماسەلە.
3 ءدىن نە ءۇشىن ادامزاتقا كەرەك بولدى؟ اۋىل يمامى بايسارسەنوۆ ت
4. «اللا دەگەن ار بولماس» ولەڭدەر
5. يماني جىر «قۇدىرەت»
6. كورىنىس «اقىلدى ادام اللاسىن تانيدى»
7. يماني جىر « جاماعاتقا ناسيحات»
8. اللاھ كىمدەردى سۇيەدى اللاھ كىمدەردى سۇيمەيدى.
9. الەم مۇسىلماندارى «كوكا-كولاعا» قارسى
10 قورىتىندى
ءبىر اللاھ بولسىن جۇرەكتە
وزگەگە كەتپە ساتىلىپ
جاراتقاندى بىلمەگەن،
ادامزات سيپات ماقۇلىق.
سوڭعى جىلدارى لاڭكەستىكتىڭ ءبىر ءتۇرى – ءدىني ەكسترەميزم كەڭىنەن تارالۋدا. ءدىني ۇيىمدار باسقا مەملەكەتتىڭ سىرتقى جانە ىشكى ساياساتىنا، ادامداردىڭ پسيحولوگياسىنا اسەر ەتۋدە، ءقاۋىپتى سيپات الىپ كەلەدى. ونىڭ قاۋىپتىلىگى سول، ءدىني ەكسترەميستىك ۇيىمدار قانداي دا ءبىر ەلدەگى قالىپتاسقان ءتارتىپتى بۇزۋعا ارەكەت جاسايدى جانە بۇل ىستە ءوزىنىڭ قاتارىنا جاستاردى تارتۋى. ەلباسىمىز حالىققا جولداۋىندا ايتىلعانداي:«ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك» تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءومىر ءسۇرۋىنىڭ باستى كەپىلدىگى بولسا، ونى قورعاۋ ءاربىر قازاقستاندىقتاردىڭ قاسيەتتى بورىشى بولىپ تابىلادى. ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «ءدىنىمىز –يسلام، ءتۇبىمىز –تۇرىك، ءمازھابىمىز – يمام اعزام» - دەگەن ءسوزىن جاڭعىرتۋىمىز كەرەك.
اۋىل يمامى ت. بايسارسەنوۆ، «ءدىن نە ءۇشىن ادامزاتقا كەرەك؟»
ءدىن تاقىرىبى ادامداردى وتە قاتتى قىزىقتىرعان. ءاربىر ادام ءدىندى تۇسىنۋگە جانە ءدىني ءومىر سۇرۋگە تىرىسقان. دىنىنە بايلانىستى ءومىر ءسۇرىپ، بالالارىن سول تاربيەدە تاربيەلەگەن. اقىلى مەن ءبىلىمىن قولدانىپ، ءوزى تاڭداعان ءدىندى قورعاپ، ونى جالعاستىرۋعا تىرىسقان. ءدىن ادامدارعا بايلانىستى ءبىر ۇيىم. ادامنىڭ رۋحتىڭ جانە فيزيكالىق قاجەتتىلىكتەرىن تولىق قامتاماسىز ەتىپ، جەتىلۋىن جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى ماقسات بولىپ تابىلادى. ءدىن رۋحتىڭ ازىعى جانە دەنەنىڭ شيپاسى. ادامعا ادام بولۋدى، ۇلتتارعا بىرلىك پەن تۇتاستىققا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتكەن جاۋاپكەرشىلىك تۇسىنىگىن، قۇلشىلىق ءبىلىمىن جانە جاقسى احلاھتى قالىپتاستىرادى. جانۇيانى، مەملەكەت ۇيىمىن جانە قوعام قۇرىلىمىن مىقتى نەگىزدەرمەن قامتاماسىز ەتەدى. مىنە، ءدىن ادامدارعا وسى ءۇشىن كەرەك.
اسەل: «ءلا ءيلاھي ءيللاللاھ،
ءمۇحاممادۋر راسۋلۋلاھ»،
يمام اعزام – مازھابىم
مۇسىلمانىڭمىن اسقاق ءۇن.
شايتاننىڭ ەرىپ سوڭىنان،
بۇلت شالماسىن اسپانىم.
ءبىر اللاعا سىيىنام،
قولداي الار باسقا كىم؟
ءبىر اللانىڭ ارقاسى
ساندىعىن جىردىڭ اشقانىم.
قۇدايدان تىلەپ مەدەتتى،
قىسىلعاندا ساسپادىم.
قۇلشىلىق قىلسام كۇن-تۇنى
جالىنداپ وتەر جاس شاعىم.
اللانى تانىپ وتەيىن،
ومىردە مىناۋ قاس – قاعىم.
ايبەك:
مۇسىلمان بولىپ ءبىر بەتى،
كاپىر بولىپ ءبىر بەتى.
وزگەرىپ كەتتى بۇگىندە،
قازاعىمنىڭ كەلبەتى.
قايدا كەتىپ باراسىڭ،
مۇحاممەدتىڭ ۇمبەتى.
ورىندالماي جاتىر عوي،
پايعامباردىڭ سۇننەتى.
قايدا كەتكەن حالقىمنىڭ،
قۇرانعا دەگەن قۇرمەتى.
جۇرتىما مەنىڭ جۇقپاسىن،
كۇپىرلىكتىڭ ىندەتى.
مويىنسىنۋ اللاعا -
مۇسىلماننىڭ مىندەتى.
مۇسىلماندى تۇبىندە،
مويىندايدى جەر بەتى.
اقەركە:
يماني جىر «قۇدىرەت»
كورىنىس «اقىلدى ادام اللاسىن تانيدى»
اناسى: گۇلشىرىن
ۇلى: تالعات
ءمۇعالىم ءسوزى:
اڭگىمە بارىسىندا ايتىلىپ وتىرعان 5 اتتى دەگەنىمىز - 5 ۋاقىت ناماز، 30 اتتى -30 كۇن ورازامىز. اينالىپ كەلگەندە، ۇلى جاراتۋشى اللا تاعالانى، ونىڭ كۇللى مۇسىلمانعا پارىز قىلعان 5 ۋاقىت ناماز بەن 30 كۇن ورازاسىن بەرىك ۇستانساق، ادامگەرشىلىك قالپىمىزدان اينىمايمىز دەگىم كەلەدى. دەمەك، اللانى ەستەن شىعارماۋ اتا-انانى قۇرمەتتەۋ – كۇللى مۇسىلماننىڭ مىندەتى.
اسەل: يماني جىر «جاماعاتقا ناسيحات»
5. اللاھ كىمدەردى سۇيمەيدى (وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ دۇرىس پىكىرلەرىن قالىپتاستىرادى)
اللاھ وزىنە سەنبەيتىندەردى، پايعامبارىنا مويىنسۇنبايتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ اتا-اناسىنا قارسى شىعاتىنداردى جانە ولاردى تىڭدامايتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ ىشىمدىك ىشەتىندەردى سۇيمەيدى
اللاھ قاجەتسىز اقشا شاشاتىنداردى سۇيمەيدى.
اللاھ كىمدەردى سۇيەدى
اللاھ وزىنە سەنەتىندەردى سۇيەدى.
اللاھ اتا-اناسىنا قايىرىم جاسايتىندار مەن ولاردى تىڭدايتىنداردى سۇيەدى.
اللاھ سابىرلىلاردى سۇيەدى.
اللاھ ناماز وقيتىنداردى سۇيەدى.
اللاھ ورازا ۇستايتىنداردى، زەكەت بەرەتىندەردى، قاجىعا باراتىنداردى سۇيەدى.
6. الەم مۇسىلماندارى «كوكا-كولاعا» قارسى. ( «كوكا-كولا» سۋسىننىڭ سيقىرلى قۇپياسى)
قورىتىندى.
«ءدىني ءبىلىم – تاربيە باستاۋى» ءدىن –ادامدى تۋرالىق پەن ادەمىلىككە جەتەلەيتىن جول، ادام ءومىرىن تارتىپكە كەلتىرەتىن جۇيە. سوندىقتان دا ءدىن تالىم-تاربيەسى ءاربىر ادام ءۇشىن پايدالى جانە قاجەتتىلىگىن جويمايدى.
You Might Also Like
-
اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانى،
