دومبىراسىز ءسان قايدا
باعزى زاماننان ونەردى مىنسە ات، ۇشسا-قانات، كيسە جانات، ىشسە تاماق ەتىپ، كوڭىلدىڭ ءاجارى-ان دەگەندە ىشكەن اسىن جەرگە قويعان دۋمان سۇيەر حالىقپىز عوي. ال، كەڭپەيىل قازاقتىڭ توي-تومالاق، مەرەكەسى قوس ىشەگىنەن قۇت-بەرەكە توگىلگەن كيەلى دومبىراسىز استە وتكەن ەمەس. الدەبىرەۋ قوس ىشەكتى پەرنەلەرىمەن ۇندەستىرىپ، ءاۋ دەي قالسا، كوپشىل قاۋىم اگۋگايىمەن جالعاپ، كۇمبىرلەي شىققان قوڭىر سازى ۇلان-اسىر تويعا ۇلاساتىن قوڭىر دومبىرا قاي زاماندا دا قازاقىلىقتىڭ قايماعى بولعان اسىل مۇرامىز. ولەڭ ءسوزدىڭ حاس شەبەرى ءىلياس جانسۇگىروۆ:
دومبىرا، سەندە ءمىن بارما؟
ءمىنسىز بولساڭ ءتىل بار ما
ءتىل جوق دەۋگە بولا ما
تىلدەن انىق ءۇن باردا
دومبىرانىڭ كۇشى مول
كومەيىندە كۇي باردا، - دەپ جاقۇت
جىرىن ارناعان قاستەرلى دومبىرا حالقىمىزدىڭ قۋانىشىن ءھام قايعىسىن ءتىلسىز-اق ءتۇيسىنىپ، سازدى ۇنىمەن قۋانا دا كۇڭىرەنە دە الاتىن اينىماس جان سەرىگى. وتكەن عاسىرلاردا حان باسىنا تۇسكەن قارالى حاباردى ءون بويىنان توگىلگەن قۇدىرەتتى كۇيىمەن ۇعىندىرىپ، كومەيىنە قورعاسىن قۇيدىرعان دا تەڭدەسسىز قۇندىلىعىمىز دومبىرا بولاتىن. قازاقى جۇرەكتەن جارالىپ، دارحان دالامىزدىڭ قۇدىرەتتى ۇنىنە اينالعان اسىل دومبىراسىز ءيىسى قازاقتىڭ شاڭىراعىندا ءان قايدا، ءسان قايدا؟ قازاقي مەنى اسەمدەپ تۇراتىن ءتول اسپابىمىز ءوزىنىڭ ەرەكشە جاراتىلىسىمەن التى الاشتى الەمگە تانىتا تۇسكەن باعالى قۇندىلىعىمىز دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. بۇعان ورىس تاريحشىسى ا.ە.الەكتوروۆتىڭ: «قولدان ىستەلگەن ەكى ىشەكتى دومبىرادان مۇنداي نازىك، مۇنداي اسەم دىبىستار شىعادى دەگەنگە مەن ەش ۋاقىتتا سەنبەگەن بولار ەدىم! ەگەر دە مىنا قاراپايىم جانىڭا تيەتىن ءاندى ءوز قۇلاعىممەن ەستىمەگەن بولسام، مەن ونىڭ ىزىڭداعان جاراتىلىس ۇنىمەن ۇلاساتىن كۇشىنە دە سەنبەس ەدىم»،-دەگەن اقجارقىن پىكىرى ايقىن دالەل. وسى تۇستا دانا حالقىمىزدىڭ: «ناعىز قازاق قازاق ەمەس، ناعىز قازاق دومبىرا»،-دەپ بەكەر ايتپاعانىن اڭعارامىز. ەلۋ جىلدا ەل جاڭا ەكەنىنە داۋ جوق، عاسىرلار الماسىپ، زامانا كەلبەتى جاڭاشىلدىققا بوي ۇرۋدا. الايدا جاڭا زامان جاۋھار مۇرامىزدى شەتكە ىسىرىپ جاتقان جوق پا؟ بۇگىندە ءتول قۇندىلىقتارىمىزدىڭ التىن ءتاجى دوبىرانىڭ كيەلى ساحناعا شىعۋى سيرەپ، اراگىدىك كورمەلەردەن عانا بوي كورسەتىپ جۇرگەنى جاسىرىن ەمەس. اقيىق اقىن، سال-سەرىنىڭ كۇش قۋاتى بولعان التىن دومبىرامىزدى قولىنا الىپ، اۋەزدى اۋەندى توكپەلەتەتىندەر سانى ازايىپ بارا جاتقانداي. دەگەنمەن تۇڭعىش ەلباسىمىزدىڭ باستاماسىمەن 2018 جىلدان باستاپ شىلدە ايىنىڭ العاشقى جەكسەنبىسى – ۇلتتىق دومبىرا كۇنى دەپ جاريالانىپ، ەلىمىز ءبىر جاساپ قالدى. جىل سايىنعى داستۇرگە اينالعان ايتۋلى مەرەكەنىڭ رۋحاني قازىنامىزدىڭ مارتەبەسىن جوعارىلاتۋدا ۇلەسى مول بولارى انىق. دانا بولمىستى دارابوز اقىنىمىز جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ تۇمار جىرىندا ءتول اسپابىمىزعا دەگەن سەزىمىن:
مايىسىپ قوس شەگىڭنەن كۇي وتكەندە،
وي تۋار جۇرەك تۇگىل، سۇيەكتەندە.
دومبىرا قايران مەنىڭ، قايران مەنىڭ،
ريزامىن سەنى ماعان سىي ەتكەنگە،- دەپ بىلدىرگەن ەكەن.
اتامقازاق يەسىن قاڭعىتسا دا، دومبىرا كيەسىن تاپتاتپاعان.جاراتقانىمىز الاشتىڭ عانا باعىنا بۇيىرتقان اسىل مۇرامىز – كيەلى دومبىرانى اتا-بابامىزدىڭ اماناتىنا قيانات ەتپەي قۇرمەتتەۋ، مەرەيىن اسىرىپ، ۇلگى ەتۋ ەندىگى كەزەكتە ءبىزدىڭ قاسيەتتى پارىزىمىز. قازاقتىڭ قازاقتىعىن تانىتاتىن سەنسىڭ – كۇمبىرلەگەن اسىل دومبىرا. ءتول مەرەكەڭ قۇتتى بولسىن!
You Might Also Like
-
قازاقستاندا تۇڭعىش رەت مەكتەپ وقۋشىلارىنا ارنالىپ وتكىزىلگەن رەسپۋبليكالىق «iTest: ۇزدىك ناتيجە» بايقاۋى قۋانتاتىن ناتيجەلەرمەن اياقتالعانى تۋرالى سىزدەرمەن اسىعا بولىسكىمىز كەلىپ وتىر!
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە بوتالى تۇيە بولىپتى. ول ءوزىنىڭ جىبەك ءجۇندى سۇيكىمدى بالاسىنا مەيىرىمدىلىكتى، ادالدىقتى ۇيرەتىپتى. ءمولدىر كوزدى بوتا وتە اقىلدى بولىپ وسەدى.
