InfoHub Logo

توپىراعى، اۋا رايى ءار قيلى، نە ەكسەڭ سول شىعادى، قازساڭ كەرەكتى كەننىڭ ءبارى تابىلادى. ەۆروپانىڭ 16 مەملەكەتى سىيىپ كەتەرلىك وسى جەردە قازاقستاننىڭ 16 وبلىس ەلى وتىر. جەردىڭ تەك كەڭدىگى، بايلىعى ماقتان ەمەس. دۇنيەدە، باي، كەڭ جەرلەر كوپ، ولاردا قىسىلىپ، تارىعىپ وتىرعاندار دا كوپ. مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم ەلىمنىڭ وي، پەيىل كەندىگى. بۇل ەكەۋى تارىلسا دۇنيەنىڭ كەڭدىگىنەن پايدا جوق. ءبىر زاماندا سول ۇلان-بايتاق جەرگە سىيماي قازاق پەن قازاق قان توگىسۋگە دەيىن باراتىن. ەندى ءوزى تۇگىلى، باسقادان قىزعانبايدى، قايتا قولعابىسقا شاقىرادى.

عاسىرلار بويى مەنىڭ ەلىم كوشكەن، ونىمەن قوسا جەل ەسكەن، اق بوكەندەر ورعىعان ەن دالادا بۇگىن ەلەكتر جارىعى تۇسپەگەن، موتور داۋسى ەستىلمەگەن، زاۆود ترۋبالارى كوتەرىلمەگەن جەر كەمدە-كەم. ءومىرى سوقا تيمەگەن تۋ دالادا ساۋىرىن تراكتور تىلمەگەن جەر، «قازاقستان ميللياردى» دەمەگەن ەل كەمدە-كەم. وسىنىڭ ءبارى قازاقتىڭ ءوز كۇشىمەن عانا ەمەس، بۇكىل سوۆەت حالقىنىڭ، اسىرەسە ۇلى ورىس حالقىنىڭ كومەگىمەن جاسالدى.

سوۆەت حالىقتارىنىڭ اراسىنداعى كومەك ساۋداسىز، الداۋ-ارباۋدان اۋلاق، ءبىرىن-بىرى ۇتۋدى ويلامايتىن ناعىز دوستىق كومەك. ويتكەنى، ءبارىنىڭ ماقساتى ءبىر: سوسياليزم، كوممۋنيزم. بۇل ەكى ءسوز ءبىزدىڭ ۇعىمىمىزدا ءار ۇلتتى ەڭبەكتىڭ، ادىلەت، مادەنيەت، بايلىقتىڭ، قىسقاسىنان ايتقاندا ادامدى ءومىردىڭ ەڭ جوعارى ساتىلارىنا كوتەرۋ بوپ تابىلادى.

ءومىر ساتىلارى كوپ. قازاق ءقازىر قاي ساتىعا جەتكەنىن ءدال ايتا المايمىن. ايتەۋىر، ءوزىمنىڭ بالا كەزىم قانداي الىس كورىنسە، وكتيابردەن بۇرىنعى قازاق ءومىرى دە سونداي الىستاپ قالعانى انىق. وسىعان مىقتى ءبىر ايعاق: بۇرىن ءجۇزدىڭ ىشىنەن بىرەر ادام عانا حات تانىسا، ءقازىر حات تانۋ بىلاي تۇرسىن، ورتا نە جوعارى دارەجەلى ءبىلىمى بار ءبىر ادام شىقپايتىن ءۇي نەكەن-ساياق. ماشينا ارالاسپايتىن ەڭبەك ازايدى. ماشينانى قازاق ءقازىر ات ورنىنا ءمىندى.

دوستىق كومەكتەردىڭ ارقاسىندا قازاق ءوز الدىنا مەملەكەت بولىپ قانا قويعان جوق، كەشەگىسىنەن بۇگىنگى، بۇگىنىنەن ەرتەڭگىسى اسىپ تۇسەتىن ونەرلى، ءىرى مەملەكەتكە اينالىپ بارادى. ءبىز ءام ءان العا قاراۋدا، العا باسۋدامىز. ءبىزدىڭ ەلدىڭ بۇل قۋانىشتى كوڭىلىن مونعول اعايىندارعا ماقتانا جەتكىزەمىن.

قازاق، مونعول ەرتەدەن ىرگەلەس، كوشىپ ءجۇرىپ مال باققان، تۇرمىس-تىلەكتەرى، شاما-شارىقتارى قارالاس بولعان ەلدەر. ءبىرىن-بىرى تەز تۇسىنەدى. بىرىنىكى بىرىنە تەز جۇعادى. تەك دوستىق قارىم-قاتىناستاردى كۇشەيتىپ، تابىس-تاجىريبەلەرىن ورتاعا سالا بەرۋىمىز كەرەك. وسى ماقساتپەن بيىل قازاقستاندا وتكىزىلگەن موڭعول-قازاق، ءقازىر وسىندا ءوتىپ جاتقان قازاق-موڭعول دوستىق ونكۇندىكتەرىنىڭ ماڭىزى زور. بۇل ونكۇندىكتەر ەكى ەلدى بىر-بىرىنە جاقىنداتا، ءمان-جايىنا قاندىرا تۇسەدى، دوستىقتارىن شەگەندەي، ءومىر جولىنداعى تاجىريبەلەرىن بايىتا تۇسەدى.

قازاق كوشى ءۇزاپى كەتتى. جولسىزبەن، بۇرىن ەشكىم جۇرمەگەن قيىن-قيىن جەرلەردەن ءوتتى. ءقازىر جازىققا شىققان كەزى، كوممۋنيزم بيىكتەرى كوز ۇشىندا «مەن مۇندالاپ» تۇر. مونعول كوشىنىڭ بەتى دە سول جايلاۋ. جول بويىندا كورگەندەرىن جالىقپاي ايتۋعا، قولدان كەلگەن كومەگىن اياماۋعا قازاقتار ءارقاشان دايىن. «دوستىق جولىندا جان پيدا» دەيدى بىزدە. تەك دوستىق كوڭىل، بەيبىت ەڭبەك قانا دۇنيەنى كەڭەيتەدى، گۇلدەنتەدى.

1958

---