ۇلى وزگەرىس
بۇرىنعىلار «ەلۋ جىلدا ەل جاڭا» دەپتى. ويتىپ-بۇيتكەنشە سول ەلۋ كەلىپ قالدى. جاس ەدىك، ەندى قارتپىز، قاتارىمىز قاداۋ-قاداۋ. قارت — ساق اياعىن اڭداپ باسادى. جاستىڭ وزىنە ءتان العىرلىعى مەن اڭعالدىعى قوسا جۇرەدى. ورتا جاسقا كەلگەندە جاستىڭ دا، قارتتىڭ دا سىرىن تۇيۋگە بولادى. وسى ءۇش شاقتى باستان كەشىرىپ، اينالاعا كوز جىبەرسەڭ ءبارى جاڭا، ەسكىنىڭ تەك جۇرناعى كورىنەدى.
بۇل جاڭا دۇنيەنىڭ بوساعاسىن اتتاعان جاس شاعىمدا جولدا نە تۇر، ىزدەگەنىم نە، الاتىن ورنىم قايسى؟.. ءبىرىن دە انىقتاي العانىم جوق، الىپ ۇشقان جۇرەككە ەرىك بەردىم. اقىرى مىنە جازۋشى اتاندىق.
جازۋشى دەگەن زور اتاق. بىرەۋلەر ونى ەڭبەگىمەن، بىرەۋلەر الدەقالاي الىپ ءجۇر. الدەقالاي ءالى-اق قالادى، ەڭبەگىمەن العاندار بارا بەرەدى. ەڭبەكتىڭ دە ەڭبەگى بار. ەڭ دارىندى جازۋشىنىڭ قينالا وتىرىپ جىل بويى جازعانىن گرافاماندار اي بويىندا ماڭدايى تەرشىمەستەن جازا سالادى. سوندىقتان جازۋشى ەڭبەگىنىڭ سانى ەمەس، ساپاسى شارت.
ساپا دەگەنىم وي مەن ءتىل. ويى مەشەۋ، ءتىلى دوعال شىعارما وكتەسەڭ دە وقۋشىنىڭ كومەيىنەن وتپەيدى. ويى جوعارى، ءتىلى العىر شىعارما قاشان دا ەستەن كەتپەيدى.
«ونەر الدى قىزىل ءتىل». ءتىلدى حالىق ءومىر بويى جاساپ، جاڭارتىپ، بايىتىپ كەلەدى. جازۋشىنىڭ، جالعىز قۇرالى وسى ءتىل. جۇرەك كىلتى دە سول. اتا-بابا، وتكەن قاۋىمدار قالدىرعان، ادامدى ادام ەتكەن بۇل ابزال قۇرالدى جاڭا قاۋىمعا، كەيىنگى ۇرپاققا جوعالتپاي، بۇلدىرمەي ماپەلەپ جەتكىزەتىن — ادەبيەت. ادەبيەتشىلەر بۇرىن نەكەن-ساياق بولسا، ءقازىر لەك-لەك. ەلۋ جىلدا قازاق سوۆەت ادەبيەتى ءوزىنىڭ ۇلتتىق ارناسىنان اسىپ، بۇكىل سوۆەتتىك ادەبيەتپەن ۇلاستى. قازاق جازۋشىلارىنىڭ ۇلكەن توبى قۇرالدى، جازۋشى جاۋاپكەرلىگى بۇرىنعىدان الدەقايدا كۇشەيدى. سوندىقتان وي بيىكتىگى، ءتىل سۇلۋلىعى ارتا بەرۋ كەرەك. جاڭا قاۋىم ەسكى قاۋىمنىڭ قالدىرعانىن تەك قابىلداۋشى ەمەس، سۇرىپتاپ، دامىتۋشى دا ەكەنىن ۇمىتپايىق.
ءبىز ادەبيەتكە كەلگەندە ءبىلىم، تاجىريبەگە كەدەي ەدىك. بۇل كۇندە بويدا باردىڭ ءبارىن جولشىباي ۇيرەندىك. قازىرگى جاستار ادەبيەت قاعيدالارىن وقىپ، ۇيرەنىپ كەلە جاتىر. ونەر - ءبىلىم ارقاسىندا بۇرىن ءجۇز قولدىڭ ىستەيتىنىن — ون، وندىكىن — ءبىر قول ىستەپ ءجۇر. جاستار قانشا ساۋاتتانسا دا، ونەر-بىلىم قانشا شارىقتاسا دا ادەبيەت اۆتوماتقا كونبەيدى. تالاي تومدار جازعان دارىندى جازۋشى ءاربىر جاڭا شىعارمانىڭ تۇسىندا بيىك شىڭعا ورمەلەگەندەي دەمىگەدى، ىزدەنەدى، كەيدە ءتىپتى اياعى تايىپ، كەيىن سىرعانايدى، سوندا دا قايتپاستان ورمەلەي بەرەدى. ناعىز جازۋشى وسى بەينەتىن راحاتقا ايىرباستامايدى.
ادەبيەت: تاريح، عىلىم، ءومىر ايناسى، جان ازىعى. ونى تەك تالانت جاسايدى، تالانتسىزدار كاسىپكە اينالدىرادى. سوۆەت زامانى تەڭدەسى جوق ۇلى زامان. ۇلى زاماننىڭ ادەبيەتى دە ۇلى. ءبىز وسى ۇلى ادەبيەتتى جاساپ بارامىز، ۇلى وزگەرىس ۇستىندەمىز.
You Might Also Like
-
توپىراعى، اۋا رايى ءار قيلى، نە ەكسەڭ سول شىعادى، قازساڭ كەرەكتى كەننىڭ ءبارى تابىلادى. ەۆروپانىڭ 16 مەملەكەتى سىيىپ كەتەرلىك وسى جەردە قازاقستاننىڭ 16 وبلىس ەلى وتىر. جەردىڭ تەك كەڭدىگى، بايلىعى ماق...
-
«قازاق ادەبيەتى» گازەتى سۇراي كەلگەن سوڭ تاجىريبە تۋرالى بىرەر ءسوز ايتۋعا تۋرا كەلدى.
