ەكونوميكا ەرتەگىلەر ەلىندە
قاراعاندى وبلىسى، بالقاش قالاسى،
اباي اتىنداعى №2 ليسەي
جورتاروۆا نۋرگۋل نيكولايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ەكونوميكا ەرتەگىلەر ەلىندە» («قارجى نەگىزدەرىنە كىرىسپە» قولدانبالى كۋرس بويىنشا كىرىكتىرىلگەن ساباق)
ساباقتىڭ ماقساتى: حالىق ەرتەگىسىن پايدالانا وتىرىپ، ويىن ارقىلى وقۋشىلاردى ەتنومادەني، ەكونوميكالىق، ەكولوگيالىق ءبىلىم نەگىزدەرىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- ەرتەگى جەلىسىنىڭ نەگىزىندە ۇلتتىق تاعام - باۋىرساقتىڭ قۇرامى ەكولوگيالىق تازا تاعامداردان تۇراتىنىن ءبىلۋ؛
- باۋىرساقتىڭ دايىندالۋ تەحنولوگياسىن ءبىلۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجەسى:
- وقۋشىلاردىڭ باۋىرساق قۇرامىنا قانداي تاعامدار كىرەتىنىن ءبىلۋى
- باۋىرساقتىڭ دايىندالۋ تەحنولوگياسىن ءبىلۋى؛
- باۋىرساق تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋى؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن. (انا ءتىلى، ەكونوميكا، دۇنيەتانۋ، تەحنولوگيا)
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: تەاترلانعان قويىلىم، رولدىك ويىن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بەزەندىرىلگەن زال، سلايد، كوستيۋمدەر، 2 جۇمىرتقا، 300 گ ۇن، 200 گ ءسۇت، ىدىس، 200 گ ماي.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ەرتەگى قويىلىمى
3. سلايد
4. تۇيىندەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ، اقىرىن مۋزىكا ويناپ تۇرادى.
ءمۇعالىم: و، ادامدار، ايتارىم بار،
ناندى باسپاڭدار.
وندا قول جەتپەيتىن اسپان بار،
ءالى ەشكىم جازباعان داستان بار.
ءوتىنىپ سۇرايمىن،
انا بول، دانا بول، بالا بول،
ناندى باسپاڭدار.
ول بيىكتەن توگىلگەن
ءموپ – ءمولدىر،
ءزامزام سۋىنان وسەدى،
نان – ءومىر
نانعا «ءپىرىم» دەپ،
نانعا « جىرىم» دەپ
تابىنام.
دالانىڭ ارىنان
دالانىڭ تاڭىنان
دالانىڭ جانىنان
دالانىڭ قانىنان وسەدى.
نانعا ۇلكەن جۇرەكپەن
قاراڭدار!
ناندى ءومىر دەپ ساناڭدار،
نان بولماسا،
قىزىعىڭ باقىتىڭ
قۇر اۋرە دالباسا.
نانسىز تىنىشتىق تا بولمايدى،
كوكىرەكتى مۇڭ،
جەردى شاڭ تورلايدى،
ەكى ەل ءبىرىن - ءبىرى جالمايدى.
ەلىمنىڭ قۇدىرەتىن اسىرىپ تۇرعان،
مەنىڭ دە، سەنى دە، ونىڭ دا،
مەرەيىن ۇستەمعىپ تۇرعان،
ءدان ەمەس پە،
ءدان - ءان ەمەس پە؟
ءدان – نارەستە
ءدان – تىرشىلىكتىڭ ءسانى.
و، ادامدار تىرشىلىك ارناسىن ساقتاڭدار،
ديقاننىڭ ەڭبەگىن
تەر توگىپ اقتاڭدار،
ءار ءداندى جوعالتپاي
ومىردەي ساقتاڭدار!
ءمۇعالىم: - ولەڭ نە تۋرالى بولدى بالالار؟ ال ەندى نان تۋرالى جاڭا
مازمۇنداعى «باۋىرساق» ەرتەگىسىن تاماشالاڭىزدار!
2. ەرتەگى قويىلىمى.
اۆتور: - ەرتە، ەرتە، ەرتە ەكەن،
ەشكى ءجۇنى بورتە ەكەن،
قىرعاۋىلى قىزىل ەكەن،
قۇيرىق ءجۇنى ۇزىن ەكەن.
باياعى وتكەن زاماندا ءبىر اتاي مەن اجەي ءومىر ءسۇرىپتى.
اتا: - كەمپىرىم، كەمپىرىم، قايداسىڭ؟ باۋىرساق ءپىسىرىپ بەرشى.
كەمپىر: - ءپىسىرۋ قيىن ەمەس، ءبىراق ءبىزدىڭ رەسۋرستارىمىز مۇمكىندىك بەرمەيدى. جۇمىرتقا، ماي، ۇن، ءسۇت بىتۋگە جاقىن.
اتا: - ە، كەمپىر - اي، ويلانىپ كورشى، مۇمكىن باۋىرساققا جەتىپ قالار. جاڭا پىسكەن باۋىرساقتى وتە قاتتى جەگىم كەلىپ وتىر.
كەمپىر: - جارايدى، قورلارىمدى ساناپ كورەيىن.
اتا: - مەن قىزىل تەلپەكتىڭ قۇلپىن جوندەپ بەرەيىن.
كەمپىر: - ە، 3 جۇمىرتقا، 200 گ ماي، 1 ستاقان ءسۇت، 300 گراممداي ۇن بار ەكەن عوي. مۇنداي ازىقتان كەرەمەت باۋىرساق شىعادى. شال جۇمىستان كەلگەن سوڭ قۋانتايىن. شال زەينەتاقى جەتپەگەندىكتەن قوسىمشا جۇمىس ىستەيدى. بىرەۋگە قۇلىپ قويىپ، بىرەۋدىڭ شارباعىن تۇزەپ كۇن كورەمىز. كوپ بولماسا دا قولىما اقشا اكەلەدى. (سويلەپ ءجۇرىپ باۋىرساقتى ءپىسىرىپ قويدى)
اۆتور: - باۋىرساق دەمالىپ كەلۋدى ءجون كوردى. دالاعا شىعىپ، ورمانعا قاراي بەت الدى.
باۋىرساق: اينالا بيىك - بيىك اعاشتار، گۇلدەر. ورمان قانداي ادەمى! تازا اۋا! زىمىراعان ماشينالار تۇتىنىمەن ۋلانعان قالامەن سالىستىرعاندا بۇل جەردە اۋا كەرەمەت! اتا مەن اجەنىڭ ورمانعا ءجيى باراتىنى ەندى تۇسىنىكتى بولدى. ولار تازا اۋامەن دەم الىپ، دەنساۋلىعىن كۇتەدى.
(مۋزىكا)
قويان: - قايشى قۇلاق قويانمىن، اقشىل تۇسكە بوياندىم.
سىتىر ەتكەن بۇتاقتان ەلەڭ ەتىپ وياندىم.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، قويان، سەن مەنى جەي المايسىڭ. وعان سەنىڭ رەسۋرستارىڭ مۇمكىندىك بەرمەيدى. مەن وتە قىمبات تۇرامىن.
قويان: - مىناۋ نە دەپ تۇر، تۇسىنبەدىم.
(مۋزىكا)
ايۋ: - بالپاڭ، بالپاڭ باسامىن، التى قىردان اسامىن.
ايۋ دەگەن اعاڭمىن، اڭشى كورسەم قاشامىن.
و، باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، ايۋ، سەن مەنى جەي المايسىڭ. مەن وتە قىمبات تۇرامىن. مەن ورماندا وسپەيمىن. مەنى جاساۋ كەرەك. مەنى جاساۋ ءۇشىن جۇمىرتقا، ماي، ءسۇت، ۇن كەرەك، پەش جاعىلۋ ءۇشىن وتىن كەرەك. وعان قوسا كەمپىردىڭ ەڭبەگى تاعى بار. ال ەندى سەنىڭ تاڭەرتەڭگى تاماعىڭ قانشاعا تۇسەتىنىن ەسەپتەي بەر. سەندە ونداي اقشا بار ما؟
ايۋ: - مەنىڭ اقشام جوق، ءبىراق بالىم بار. ايىرباس جاساعىڭ كەلە مە؟
باۋىرساق: - كەمپىر - شالمەن اقىلداسۋ كەرەك. ولار كەلىسە مە، جوق پا؟
ايۋ: - باۋىرساق، وسى سەن قاي تىلدە سويلەپ تۇرسىڭ؟ مەن سەنى تولىق تۇسىنبەدىم.
باۋىرساق:- تۇسىنبەگەنىڭدى بايقاپ تۇرمىن. ەكونوميكا وقىماعانىڭ كورىنىپ تۇر. مەن ەكونوميكا تىلىندە سويلەپ تۇرمىن.
ايۋ: - ەكونوميكا دەگەنىمىز نە؟ مەن ونداي نارسەنى ەستىگەن جوقپىن. ورماندا ونداي تىلدە سويلەسپەيدى. قونجىقتارىمدى ورمان مەكتەبىنە اپارايىن، جاڭا ءتىلدى ۇيرەنەتىن بولسىن.
(مۋزىكا)
تۇلكى: - مەن تۇلكىمىن، تۇلكىمىن، تۇنىپ تۇرعان كۇلكىمىن.
ءبارىڭ دە ماعان جەتپەيسىڭ، الدىمنان كەسە وتپەيسىڭ.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، سەن مەنى جەي المايسيڭ. سەنىڭ اقشاڭ جەتپەيدى. مەن قىمباتپىن. سەن ەشقاشان جۇمىس ىستەگەن جوقسىڭ، تەك الداۋمەن ءومىر ءسۇردىڭ. ول ۋاقىت ءوتتى. ءقازىر بارىنە تولەۋ كەرەك. تولەۋ ءۇشىن اقشا كەرەك. ەڭبەكسىز اقشا تابا المايسىڭ.
تۇلكى: - ول قاي ۋاقىت؟
باۋىرساق: - نارىقتىق قاتىناس، تۇلكىم. تاۋار ساتىپ الىنادى جانە ساتىلادى. قۋلىقپەن، كۇشپەن الا المايسىڭ. ەكونوميكانى ءبىلۋ كەرەك.
تۇلكى: - شىنىندا دا ەشقانداي ەكونوميكانى بىلمەيمىن. نارىقتىق قاتىناس تۋرالى ەستىگەن جوقپىن.
قاسقىر: - ەي، تۇلكى، ماقتانبا، سيقىرلانىپ اقتالما.
كۇنىڭدى سەنىڭ كورەيىن، قاسەكەڭ كەلە جاتقاندا.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - سەن مەنى جەي المايسىڭ. قوياننىڭ، ايۋدىڭ، تۇلكىنىڭ جەگىسى كەلدى، ءبىراق تۇك شىقپادى. ولاردىڭ اقشاسى جەتپەي قالدى. سەنىڭ دە اقشاڭ كوپ ەمەس. سوندىقتان سەن دە مەنى جەي المايسىڭ. ال ءقازىر اقشاڭدى اكەل دە تاۋاردى الا بەر. باسقاشا بولمايدى. تەگىن ەشكىمگە ەشتەڭە بەرىلمەيدى. كەمپىر مەن شال – زەينەتكەرلەر. ولارعا وزدەرىن اسىراۋ قيىن، ءبارى قىمبات. ولار قايىرىمدىلىقپەن اينالىسا المايدى. ەڭبەكتەنۋ كەرەك، قاسقىر، سوندا تاڭەرتەڭگى اسقا كوڭىل قالاعان نارسەنى جەيسىڭ.
قاسقىر: - نە دەپ تۇرسىڭ، ورمانعا دا وزگەرىس كەلگەن بە؟ قۇرىسىن، كەتەيىن.
باۋىرساق:- قانداي ساۋاتسىز اڭدارعا كەزدەستىم. ءتىپتى، ەكونوميكانى بىلمەيدى. ال سەندەردىڭ ورتالارىڭدا ەكونوميكانى بىلەتىندەر بار ما؟
1 وقۋشى: - ەكونوميكا – گرەك تىلىنەن شىققان ءسوز. «ءۇي شارۋاشىلىعىن جۇرگىزۋ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
2 - وقۋشى: - ەكونوميكا ادامداردىڭ وزدەرىن ماتەريالدىق جاعدايمەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇيرەتەتىن عىلىم.
ءمۇعالىم: - ەرتەگىدەن قانداي ەكونوميكالىق تەرميندەر كەزدەستى؟
3 - وقۋشى: - رەسۋرس،
4 - وقۋشى: - تابىس
5 - وقۋشى: - شىعىن
6 - وقۋشى: -
7 - وقۋشى:-
ءمۇعالىم: - ەرتەگىدەگى باۋىرساقتىڭ قۇنى قانشاعا ءتۇستى دەپ ويلايسىڭدار؟
ەكونوميكالىق ەسەپ.
2 جۇمىرتقا – 40 تەڭگە؛
300 گ ۇن – 24 تەڭگە
200 گ ماي – 40 تەڭگە؛
200 گ ءسۇت – 22 تەڭگە؛
1گ تۇز – 2 تەڭگە
توق – 5 كيلوۆات*7 - 35 تەڭگە؛
اپانىڭ ەڭبەگى -؟
ادامنىڭ ەڭبەگى – ماتەريالعا كەتكەن شىعىننان ەكى ەسە ارتىق.
تەحنولوگيا. ( بەينەفيلمنەن باۋىرساق ءپىسىرۋ تەحنولوگياسى كورسەتىلىپ جاتادى)
ءمۇعالىم: باۋىرساق – شاي، قىمىز، ىشكەندە داستارحانعا بىرگە قويىلاتىن حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق تاعامى. باۋىرساقتى جوعارى نەمەسە ءبىرىنشى سورتتى ۇننان پىسىرەدى. ونى قامىردى اشىتىپ تا، اشىتپاي دا دايىنداۋعا بولادى. اشىتپاي پىسىرىلگەن باۋىرساق كوپكە شىدايدى. ال اشىتىپ پىسىرىلگەن باۋىرساق كەۋىپ قالسا جەۋگە جارامسىز بولادى. اشىماعان قامىردان ءپىسىرۋ ءۇشىن ۇنعا ماي، تۇز، جۇمىرتقا، ءسۇت قوسىپ يلەيدى قامىردى ءيىن قاندىرىپ قاتتى يلەپ قويا تۇرۋ كەرەك. سودان كەيىن قامىردى جىڭىشكەلەپ ەسىپ، قولمەن دوڭگەلەكتەپ ءۇزىپ الىپ ءتىزىپ قويادى. باۋىرساقتىڭ بەتىن كەۋىپ كەتپەس ءۇشىن جاۋىپ قويعان ءجون.
اباي اتىنداعى №2 ليسەي
جورتاروۆا نۋرگۋل نيكولايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ەكونوميكا ەرتەگىلەر ەلىندە» («قارجى نەگىزدەرىنە كىرىسپە» قولدانبالى كۋرس بويىنشا كىرىكتىرىلگەن ساباق)
ساباقتىڭ ماقساتى: حالىق ەرتەگىسىن پايدالانا وتىرىپ، ويىن ارقىلى وقۋشىلاردى ەتنومادەني، ەكونوميكالىق، ەكولوگيالىق ءبىلىم نەگىزدەرىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- ەرتەگى جەلىسىنىڭ نەگىزىندە ۇلتتىق تاعام - باۋىرساقتىڭ قۇرامى ەكولوگيالىق تازا تاعامداردان تۇراتىنىن ءبىلۋ؛
- باۋىرساقتىڭ دايىندالۋ تەحنولوگياسىن ءبىلۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجەسى:
- وقۋشىلاردىڭ باۋىرساق قۇرامىنا قانداي تاعامدار كىرەتىنىن ءبىلۋى
- باۋىرساقتىڭ دايىندالۋ تەحنولوگياسىن ءبىلۋى؛
- باۋىرساق تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋى؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن. (انا ءتىلى، ەكونوميكا، دۇنيەتانۋ، تەحنولوگيا)
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: تەاترلانعان قويىلىم، رولدىك ويىن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بەزەندىرىلگەن زال، سلايد، كوستيۋمدەر، 2 جۇمىرتقا، 300 گ ۇن، 200 گ ءسۇت، ىدىس، 200 گ ماي.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ەرتەگى قويىلىمى
3. سلايد
4. تۇيىندەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ، اقىرىن مۋزىكا ويناپ تۇرادى.
ءمۇعالىم: و، ادامدار، ايتارىم بار،
ناندى باسپاڭدار.
وندا قول جەتپەيتىن اسپان بار،
ءالى ەشكىم جازباعان داستان بار.
ءوتىنىپ سۇرايمىن،
انا بول، دانا بول، بالا بول،
ناندى باسپاڭدار.
ول بيىكتەن توگىلگەن
ءموپ – ءمولدىر،
ءزامزام سۋىنان وسەدى،
نان – ءومىر
نانعا «ءپىرىم» دەپ،
نانعا « جىرىم» دەپ
تابىنام.
دالانىڭ ارىنان
دالانىڭ تاڭىنان
دالانىڭ جانىنان
دالانىڭ قانىنان وسەدى.
نانعا ۇلكەن جۇرەكپەن
قاراڭدار!
ناندى ءومىر دەپ ساناڭدار،
نان بولماسا،
قىزىعىڭ باقىتىڭ
قۇر اۋرە دالباسا.
نانسىز تىنىشتىق تا بولمايدى،
كوكىرەكتى مۇڭ،
جەردى شاڭ تورلايدى،
ەكى ەل ءبىرىن - ءبىرى جالمايدى.
ەلىمنىڭ قۇدىرەتىن اسىرىپ تۇرعان،
مەنىڭ دە، سەنى دە، ونىڭ دا،
مەرەيىن ۇستەمعىپ تۇرعان،
ءدان ەمەس پە،
ءدان - ءان ەمەس پە؟
ءدان – نارەستە
ءدان – تىرشىلىكتىڭ ءسانى.
و، ادامدار تىرشىلىك ارناسىن ساقتاڭدار،
ديقاننىڭ ەڭبەگىن
تەر توگىپ اقتاڭدار،
ءار ءداندى جوعالتپاي
ومىردەي ساقتاڭدار!
ءمۇعالىم: - ولەڭ نە تۋرالى بولدى بالالار؟ ال ەندى نان تۋرالى جاڭا
مازمۇنداعى «باۋىرساق» ەرتەگىسىن تاماشالاڭىزدار!
2. ەرتەگى قويىلىمى.
اۆتور: - ەرتە، ەرتە، ەرتە ەكەن،
ەشكى ءجۇنى بورتە ەكەن،
قىرعاۋىلى قىزىل ەكەن،
قۇيرىق ءجۇنى ۇزىن ەكەن.
باياعى وتكەن زاماندا ءبىر اتاي مەن اجەي ءومىر ءسۇرىپتى.
اتا: - كەمپىرىم، كەمپىرىم، قايداسىڭ؟ باۋىرساق ءپىسىرىپ بەرشى.
كەمپىر: - ءپىسىرۋ قيىن ەمەس، ءبىراق ءبىزدىڭ رەسۋرستارىمىز مۇمكىندىك بەرمەيدى. جۇمىرتقا، ماي، ۇن، ءسۇت بىتۋگە جاقىن.
اتا: - ە، كەمپىر - اي، ويلانىپ كورشى، مۇمكىن باۋىرساققا جەتىپ قالار. جاڭا پىسكەن باۋىرساقتى وتە قاتتى جەگىم كەلىپ وتىر.
كەمپىر: - جارايدى، قورلارىمدى ساناپ كورەيىن.
اتا: - مەن قىزىل تەلپەكتىڭ قۇلپىن جوندەپ بەرەيىن.
كەمپىر: - ە، 3 جۇمىرتقا، 200 گ ماي، 1 ستاقان ءسۇت، 300 گراممداي ۇن بار ەكەن عوي. مۇنداي ازىقتان كەرەمەت باۋىرساق شىعادى. شال جۇمىستان كەلگەن سوڭ قۋانتايىن. شال زەينەتاقى جەتپەگەندىكتەن قوسىمشا جۇمىس ىستەيدى. بىرەۋگە قۇلىپ قويىپ، بىرەۋدىڭ شارباعىن تۇزەپ كۇن كورەمىز. كوپ بولماسا دا قولىما اقشا اكەلەدى. (سويلەپ ءجۇرىپ باۋىرساقتى ءپىسىرىپ قويدى)
اۆتور: - باۋىرساق دەمالىپ كەلۋدى ءجون كوردى. دالاعا شىعىپ، ورمانعا قاراي بەت الدى.
باۋىرساق: اينالا بيىك - بيىك اعاشتار، گۇلدەر. ورمان قانداي ادەمى! تازا اۋا! زىمىراعان ماشينالار تۇتىنىمەن ۋلانعان قالامەن سالىستىرعاندا بۇل جەردە اۋا كەرەمەت! اتا مەن اجەنىڭ ورمانعا ءجيى باراتىنى ەندى تۇسىنىكتى بولدى. ولار تازا اۋامەن دەم الىپ، دەنساۋلىعىن كۇتەدى.
(مۋزىكا)
قويان: - قايشى قۇلاق قويانمىن، اقشىل تۇسكە بوياندىم.
سىتىر ەتكەن بۇتاقتان ەلەڭ ەتىپ وياندىم.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، قويان، سەن مەنى جەي المايسىڭ. وعان سەنىڭ رەسۋرستارىڭ مۇمكىندىك بەرمەيدى. مەن وتە قىمبات تۇرامىن.
قويان: - مىناۋ نە دەپ تۇر، تۇسىنبەدىم.
(مۋزىكا)
ايۋ: - بالپاڭ، بالپاڭ باسامىن، التى قىردان اسامىن.
ايۋ دەگەن اعاڭمىن، اڭشى كورسەم قاشامىن.
و، باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، ايۋ، سەن مەنى جەي المايسىڭ. مەن وتە قىمبات تۇرامىن. مەن ورماندا وسپەيمىن. مەنى جاساۋ كەرەك. مەنى جاساۋ ءۇشىن جۇمىرتقا، ماي، ءسۇت، ۇن كەرەك، پەش جاعىلۋ ءۇشىن وتىن كەرەك. وعان قوسا كەمپىردىڭ ەڭبەگى تاعى بار. ال ەندى سەنىڭ تاڭەرتەڭگى تاماعىڭ قانشاعا تۇسەتىنىن ەسەپتەي بەر. سەندە ونداي اقشا بار ما؟
ايۋ: - مەنىڭ اقشام جوق، ءبىراق بالىم بار. ايىرباس جاساعىڭ كەلە مە؟
باۋىرساق: - كەمپىر - شالمەن اقىلداسۋ كەرەك. ولار كەلىسە مە، جوق پا؟
ايۋ: - باۋىرساق، وسى سەن قاي تىلدە سويلەپ تۇرسىڭ؟ مەن سەنى تولىق تۇسىنبەدىم.
باۋىرساق:- تۇسىنبەگەنىڭدى بايقاپ تۇرمىن. ەكونوميكا وقىماعانىڭ كورىنىپ تۇر. مەن ەكونوميكا تىلىندە سويلەپ تۇرمىن.
ايۋ: - ەكونوميكا دەگەنىمىز نە؟ مەن ونداي نارسەنى ەستىگەن جوقپىن. ورماندا ونداي تىلدە سويلەسپەيدى. قونجىقتارىمدى ورمان مەكتەبىنە اپارايىن، جاڭا ءتىلدى ۇيرەنەتىن بولسىن.
(مۋزىكا)
تۇلكى: - مەن تۇلكىمىن، تۇلكىمىن، تۇنىپ تۇرعان كۇلكىمىن.
ءبارىڭ دە ماعان جەتپەيسىڭ، الدىمنان كەسە وتپەيسىڭ.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، سەن مەنى جەي المايسيڭ. سەنىڭ اقشاڭ جەتپەيدى. مەن قىمباتپىن. سەن ەشقاشان جۇمىس ىستەگەن جوقسىڭ، تەك الداۋمەن ءومىر ءسۇردىڭ. ول ۋاقىت ءوتتى. ءقازىر بارىنە تولەۋ كەرەك. تولەۋ ءۇشىن اقشا كەرەك. ەڭبەكسىز اقشا تابا المايسىڭ.
تۇلكى: - ول قاي ۋاقىت؟
باۋىرساق: - نارىقتىق قاتىناس، تۇلكىم. تاۋار ساتىپ الىنادى جانە ساتىلادى. قۋلىقپەن، كۇشپەن الا المايسىڭ. ەكونوميكانى ءبىلۋ كەرەك.
تۇلكى: - شىنىندا دا ەشقانداي ەكونوميكانى بىلمەيمىن. نارىقتىق قاتىناس تۋرالى ەستىگەن جوقپىن.
قاسقىر: - ەي، تۇلكى، ماقتانبا، سيقىرلانىپ اقتالما.
كۇنىڭدى سەنىڭ كورەيىن، قاسەكەڭ كەلە جاتقاندا.
باۋىرساق، مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - سەن مەنى جەي المايسىڭ. قوياننىڭ، ايۋدىڭ، تۇلكىنىڭ جەگىسى كەلدى، ءبىراق تۇك شىقپادى. ولاردىڭ اقشاسى جەتپەي قالدى. سەنىڭ دە اقشاڭ كوپ ەمەس. سوندىقتان سەن دە مەنى جەي المايسىڭ. ال ءقازىر اقشاڭدى اكەل دە تاۋاردى الا بەر. باسقاشا بولمايدى. تەگىن ەشكىمگە ەشتەڭە بەرىلمەيدى. كەمپىر مەن شال – زەينەتكەرلەر. ولارعا وزدەرىن اسىراۋ قيىن، ءبارى قىمبات. ولار قايىرىمدىلىقپەن اينالىسا المايدى. ەڭبەكتەنۋ كەرەك، قاسقىر، سوندا تاڭەرتەڭگى اسقا كوڭىل قالاعان نارسەنى جەيسىڭ.
قاسقىر: - نە دەپ تۇرسىڭ، ورمانعا دا وزگەرىس كەلگەن بە؟ قۇرىسىن، كەتەيىن.
باۋىرساق:- قانداي ساۋاتسىز اڭدارعا كەزدەستىم. ءتىپتى، ەكونوميكانى بىلمەيدى. ال سەندەردىڭ ورتالارىڭدا ەكونوميكانى بىلەتىندەر بار ما؟
1 وقۋشى: - ەكونوميكا – گرەك تىلىنەن شىققان ءسوز. «ءۇي شارۋاشىلىعىن جۇرگىزۋ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
2 - وقۋشى: - ەكونوميكا ادامداردىڭ وزدەرىن ماتەريالدىق جاعدايمەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇيرەتەتىن عىلىم.
ءمۇعالىم: - ەرتەگىدەن قانداي ەكونوميكالىق تەرميندەر كەزدەستى؟
3 - وقۋشى: - رەسۋرس،
4 - وقۋشى: - تابىس
5 - وقۋشى: - شىعىن
6 - وقۋشى: -
7 - وقۋشى:-
ءمۇعالىم: - ەرتەگىدەگى باۋىرساقتىڭ قۇنى قانشاعا ءتۇستى دەپ ويلايسىڭدار؟
ەكونوميكالىق ەسەپ.
2 جۇمىرتقا – 40 تەڭگە؛
300 گ ۇن – 24 تەڭگە
200 گ ماي – 40 تەڭگە؛
200 گ ءسۇت – 22 تەڭگە؛
1گ تۇز – 2 تەڭگە
توق – 5 كيلوۆات*7 - 35 تەڭگە؛
اپانىڭ ەڭبەگى -؟
ادامنىڭ ەڭبەگى – ماتەريالعا كەتكەن شىعىننان ەكى ەسە ارتىق.
تەحنولوگيا. ( بەينەفيلمنەن باۋىرساق ءپىسىرۋ تەحنولوگياسى كورسەتىلىپ جاتادى)
ءمۇعالىم: باۋىرساق – شاي، قىمىز، ىشكەندە داستارحانعا بىرگە قويىلاتىن حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق تاعامى. باۋىرساقتى جوعارى نەمەسە ءبىرىنشى سورتتى ۇننان پىسىرەدى. ونى قامىردى اشىتىپ تا، اشىتپاي دا دايىنداۋعا بولادى. اشىتپاي پىسىرىلگەن باۋىرساق كوپكە شىدايدى. ال اشىتىپ پىسىرىلگەن باۋىرساق كەۋىپ قالسا جەۋگە جارامسىز بولادى. اشىماعان قامىردان ءپىسىرۋ ءۇشىن ۇنعا ماي، تۇز، جۇمىرتقا، ءسۇت قوسىپ يلەيدى قامىردى ءيىن قاندىرىپ قاتتى يلەپ قويا تۇرۋ كەرەك. سودان كەيىن قامىردى جىڭىشكەلەپ ەسىپ، قولمەن دوڭگەلەكتەپ ءۇزىپ الىپ ءتىزىپ قويادى. باۋىرساقتىڭ بەتىن كەۋىپ كەتپەس ءۇشىن جاۋىپ قويعان ءجون.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
