ەلباسىنىڭ «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابىنا ارنالعان وقىرماندار كونفەرەنسياسىنىڭ سەنارييى
قىزىلوردا وبلىسى، جالاعاش اۋدانى،
تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى
№123 مەكتەپ - ليسەيدىڭ كىتاپحانا مەڭگەرۋشىسى
ابيشيەۆا ساۋلە نۋرگازييەۆنا
ەلباسىنىڭ «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابىنا ارنالعان وقىرماندار كونفەرەنسياسىنىڭ سەنارييى
كونفەرەنسيانىڭ ماقساتى: اتالعان كىتاپتىڭ مازمۇندىق يدەياسىن، تاربيەلىك قۇندىلىعىن كورسەتۋ.
كورنەكىلىكتەر: «ەلباسى كۇنى – ەلدىككە قۇرمەت» اتتى تاقىرىپتىق كورمە. «عاسىردىڭ عاجاپ ازاماتى»، «ەڭسەسى بيىك ەلوردا»، «امان بول، ازاتتىقتىڭ استاناسى»، «تاۋەلسىز ەلىم قازاقستان» اتتى ۆيدەوروليك
جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىزدەر، قۇرمەتتى وقىرمان، ۇستازدار، قوناقتار! 1 - جەلتوقسان – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى بارشاڭىزعا قۇتتى بولسىن! ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسى قارساڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىنىڭ سەناتى 1 - جەلتوقساندى مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە اتالۋى جونىندە زاڭ قابىلدادى. جاستاردىڭ «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ جۇزەگە اسۋىنا تۇلعالىق ۇلەسىن قوسۋ جانە ەلباسىنىڭ پۋبليسيستيكالىق شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ەلباسىنىڭ «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابى بويىنشا وقىرماندار كونفەرەنسياسى اتاۋلى مەرەكەمەن تۇسپا تۇس كەلىپ وتىر.
حالقىمىزدىڭ باقىتتى ءومىرى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتكەن قايراتكەردىڭ تاعدىرى مەن تاعىلىمىنان ساباق الا ءبىلۋ – وركەنيەتتىلىك بەلگىسى، كەمەل كەلەشەك كەپىلى. ەندەشە ەلباسىمىزدىڭ ەڭبەكتەرى «ماڭگىلىك ەل» ىرگەتاسىن قالاۋعا كىرىسكەن قازاقستاندا ىرگەلى ناتيجەلەرمەن كومكەرىلەتىنى ءسوزسىز.
(وسى كەزدە ەكراننان «تاۋەلسىز ەلىم قازاقستان» اتتى ۆيدەو روليك قوسىلادى)
جۇرگىزۋشى: ەلباسىمىزدىڭ ەڭبەكتەرى بولاشاققا قادام باستار، ەل سەنىمىن اقتار سانالى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ – ۇل قىزدارى ءۇشىن تاپتىرماس بايلىق.
مەملەكەت باسقارۋ ونەرى كۇندەلىكتى ەل تاعدىرىنا قاتىسى بار ۇلكەندى – كىشىلى شەشىمدەر قابىلداۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. ول سونداي – اق حالقىڭمەن كۇنبە-كۇن جۇزدەسىپ وتىرۋدى، ءوز ويىڭدى كوركەم تىلمەن كەستەلى ەتىپ جەتكىزە ءبىلۋدى، ماقسات – مىندەتتەردى ايقىن ۇعىندىرۋ ارقىلى ءوز جۇرتىن ۇلى ىستەرگە ۇمسىندىرىپ، سونى ورىنداۋعا جۇمىلدىرا ءبىلۋدى قاجەت ەتەدى. سوندىقتان دا حالقىنىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن ەلباسىنىڭ ويعا تەرەڭ، سوزگە شەشەن بولىپ كەلۋى، ەڭ الدىمەن، ەلدىڭ باعى دەۋىمىز كەرەك.
(ءبىر توپ وقۋشىلار ەلباسىنا ارناپ ولەڭدەرىن وقيدى)
جۇرگىزۋشى: ەل باسقارۋ تىزگىنىن قولىنا ۇستاعان تۇڭعىش ەلباسىمىز، ەكى تىلدە شەشەن دە كوسەم سويلەپ، كوسىلتە جازا بىلەتىن نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى سونداي ايتۋلى تۇلعالاردىڭ قاتارىنان كورەمىز. ونىڭ وسى جىلداردا ءتۇرلى مىنبەلەردەن سويلەگەن سوزدەرى مەن حالىق وكىلدەرىمەن وتكىزگەن كەزدەسۋلەرىندە اعىنان جارىلىپ ايتقان پىكىرلەرىنىڭ اراسىندا وقىرمانى مەن تىڭدارمانىن ەلەڭ ەتكىزىپ قانا قويماي، جان – جۇرەگىن باۋراپ الاتىن ءورىستى ويلار مەن تولعامدى پىكىرلەر از ەمەس. ەلباسىمىزدىڭ: «ءبىز بۇگىنگى بەيبىت تىرلىگىمىز ءۇشىن، قازاقستان دەپ اتالاتىن رەسپۋبليكانىڭ جەر بەتىندە بارلىعى ءۇشىن تاريحتىڭ ءار تۇسىندا وسى ەلدى، وسى جەردى قورعاعان قايسار جانداردىڭ ارۋاعىنىڭ الدىندا قاشاندا قارىزدارمىز» دەگەن قاناتتى سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر.
ءان: تاۋەلسىز قازاقستان
جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى تاڭدا پرەزيدەنت – الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الەمگە تانىلعان باسقارۋشى عانا ەمەس، ول شەشەن، اقىن، دانا تۇلعالاردىڭ ءبىرى. ەلباسى ەڭبەكتەرىنىڭ قانداي دا بولماسىن تاقىرىپتارىن وقىساڭىز ەل ەكونوميكاسىن، ەل تاريحىن، ەل رۋحىن، حالىقتىڭ جاعدايىن، سالت – ساناسىن وياتار ويلار. سوندىقتان دا ءبىز بۇگىنگى كۇننىڭ سانالى ازاماتتارى رەتىندە ەلباسىمەن بىرگە ۇندەسىپ، بولاشاعىمىزعا جول تاۋىپ وتىرۋىمىز قاجەت.
سۋ تۇبىندە جاتقان تاس
جەل تولقىتسا شىعادى.
وي تۇبىندە جاتقان ءسوز
شەر تولقىتسا شىعادى، - دەپ دالا دانىشپانى اسان قايعى بابامىز كەزىندە تاپ باسىپ ايتىپ كەتكەندەي، مۇندا ەلباسىمىزدىڭ حالقىنا كەرەكتى ءسوزدى دەر كەزىندە ءارى اسەرلى ايتا بىلگەن سۇڭعىلالىعىنىڭ دا وزىندىك ورنى بولعانى. بۇگىنگى كونفەرەنسيامىزدىڭ ماعىناسىن اشىپ، ەلباسىمىزدىڭ ۇلاعاتتى سوزدەرىن ناسيحاتتايتىن وقىرماندارىمىزبەن تانىس بولايىق.
1 – وقۋشى. 6 كلاسس وقۋشىسى –
2 – وقۋشى. 10 كلاسس وقۋشىسى –
3 – وقۋشى. 10 كلاسس وقۋشىسى –
4 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
5 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
6 – وقۋشى. 7 كلاسس وقۋشىسى –
7 – وقۋشى. 7 كلاسس وقۋشىسى –
8 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
9 – وقۋشى. 8 كلاسس وقۋشىسى –
10 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
11 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
12 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى تاقىرىبىمىزعا ورالساق، «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى جيناققا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ كىتاپتارىنداعى باياندامالارىمەن باسقا دا ەڭبەكتەرىندەگى، القالى جيىندار مەن ەل اۋماعىنىڭ الۋان ايماقتارىنداعى ءار ءتۇرلى كەزدەسۋلەردە سويلەگەن سوزدەرىندەگى قاناتتى قاعيدالارى قامتىلىپ، تەرەڭ وي تولعامدارى مەن تاپسىرمالارى توپتاستىرىلعان. سونىمەن قاتار بۇل كىتاپ بۇرىندارى جارىق كورگەن «تۋعان ەلىم – تىرەگىم» جانە «وزەكجاردى ويلار» جيناقتارىنىڭ زاڭدى جالعاسى. باسىلىم ەلباسىنىڭ ءومىردىڭ سان – سالاسىن قامتيتىن جاڭا وي ورامدارىمەن تولىقتىرىلعان. كىتاپ 2006 جىلى الماتى قالاسىندا، مەكتەپ باسپاسىندا، 248 بەت بولىپ جارىققا شىققان.
كىتاپ مازمۇنى 12 تاراۋدان تۇرادى:
1 - تاراۋ: جالعىز وتان – تاۋەلسىز قازاقستان
2 - تاراۋ: جەر تاعدىرى – ەل تاعدىرى
3 - تاراۋ: ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم!
4 - تاراۋ: تاۋەلسىزدىك – تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ ەنشىسى
5 - تاراۋ: انا ءتىلى ۇلتىمىزدىڭ ايناسى
6 - تاراۋ: تاريحتان تاعلىم الا الساق
7 - تاراۋ: ەل بىرلىگى – اسىل قاسيەت
8 - تاراۋ: ۇلتتىق نامىس – ۇلى ۇعىم
9 - تاراۋ: دەموكراتيا جارلىقپەن ورناتىلمايدى
10 - تاراۋ: سەنگەنىڭ يگىلىكتى ەڭبەگىڭ بولسىن
11 - تاراۋ: ءداستۇرىڭدى باققانىڭ – ءۇمىتىڭدى جاققانىڭ
12 - تاراۋ: ورەلى رۋحسىز وركەنيەت جوق
بۇگىنگى كونفەرەنسيامىزعا وسى 12 تاراۋ بويىنشا سويلەپ، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالاتىن ءار سىنىپ بويىنشا 12 وقىرمانىمىز قاتىسقالى وتىر. وسى ەل تاريحى، جەر تاريحى، ءتىل تاريحى، حالىقتىڭ بولاشاقتاعى مەن جارقىن ءومىرىن سارالاپ بەرەتىن قاناتتى سوزدەرى تۋرالى ەڭبەكتەرىن ايتا وتىرىپ وي ءبولىسىپ، پىكىر الماسىپ وتىرايىق. ەندەشە 1 - تاراۋ بويىنشا سويلەيتىن وقۋشىمىزعا ءسوز بەرەمىز.
1 - وقۋشى: ارمىسىزدار ازات ەلدىڭ جاناشىرلارى!«بودان ەلدىڭ بوستان بولۋى وڭاي ەمەس. ال ونى ۇستاپ تۇرۋ، بەكەمدەۋ، باياندى ەتۋ ودان دا قيىن. ادامزات تاريحىندا باسى بۇعاۋعا تۇسپەگەن ەلدەر سيرەك، كوبى بوداندىقتا بولىپ، ازاتتىق العان ەلدەر. ازاتتىق العانىمەن، بوداندىق قامىتىن موينىنان ءبىرجولا سىپىرىپ تاستاي الماي جۇرگەن ەلدەر دە كەزدەسەدى. بۇلاردىڭ قاي – قايسىسىن الساق تا، ۇيرەنەرىمىز دە ۇلگى الار تۇستارىمىز دا جەتەرلىك. تالايعى تاريحىندا ىرگەلى قاعاناتتار قۇرعان، جەكە حاندىق كوتەرىپ، دەربەس مەملەكەتكە يە بولعان، تاريحتىڭ تاعى ءبىر الاساپىران ساتتەرىندە ەرىكسىز بوداندىققا باس يگەن حالقىمىزدىڭ ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاپ، وزىندىك دامۋ ارناسىنا تۇسكەنىنە شيرەك عاسىرعا جۋىق قانا ۋاقىت ءوتتى. الايدا وسىناۋ از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ەلىمىز عاسىرعا تاتيتىن جول جۇرگەندەي كۇي كەشتىك دەسەك، ارتىق ايتقاندىق بولمايدى. ءيا، تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، نايزانىڭ ۇشىمەن كەلگەن سوناۋ ۇلى وتان سوعىسىنان بەرگى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ ناتيجەسىمەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك ۇعىمى قاشاندا ءتاتتى. ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان. بۇل سوزىمە وسى كىتاپتىڭ وسى تاراۋىندا ايتىلعان ەلباسىمىزدىڭ: «ءبىز بۇگىنگى بەيبىت تىرلىگىمىز ءۇشىن، قازاقستان دەپ اتالاتىن رەسپۋبليكانىڭ جەر بەتىندە بارلىعى ءۇشىن تاريحتىڭ ءار تۇسىندا وسى ەلدى، وسى جەردى قورعاعان قايسار جانداردىڭ ارۋاعىنىڭ الدىندا قاشاندا قارىزدارمىز»دەپ ايتقان ءسوزى دالەل جانە تاعى ءبىر قاناتتى ءسوزى (11 بەت) «ەلىمىزگە بويىنا اتا – بابامىزدىڭ ەل مەن جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتى دارىعان، ەگەمەندى ەلىمىزگە ايانباي قىزمەت ەتەتىن، وي - ءورىسى كەڭ، العىر دا جۇرەكتى، ساۋاتتى دا سالاۋاتتى ازاماتتار قاجەت.»(15 بەت) دەپ ءبىز سياقتى جاس ۇرپاقتىڭ بار ەكەنىن جانە بىزدەرگە سەنىم ارتىپ نىق ايتقان. ساۋاتتى دا سالاۋاتتى بولىپ ءوسۋ ءۇشىن ايانباي ءبىلىم الۋدامىز. ءبىز قاشاندا ەلباسىمىزدىڭ بىزگە ارتقان سەنىمىنەن شىعاتىن ساۋاتتى دا، سالاۋاتتى ۇرپاق بولامىز دەپ سەنىم بىلدىرەمىز. نازارلارىڭىزعا راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 2 - تاراۋ: «جەر تاعدىرى – ەل تاعدىرى» بويىنشا ءوز پىكىرىن ايتۋعا 2 - ءشى وقۋشىمىزدى تىڭدايىق.
2 - وقۋشى: عاجاپ ازامات رەتىندە بىزگە قالدىرعان وسى ءبىر تۋىندىسى «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابىنىڭ 2 تاراۋىندا ەلباسى اۋىلدىڭ اماندىعىن، قالانىڭ تاعدىرىن، التىن بەسىك – الماتىنىڭ، استانانىڭ كەلبەتىن قاناتتى سوزدەرىنە ارقاۋ ەتكەن. «مىنەزىنىڭ اشىق – جارقىندىعى، شىنشىلدىعى، ادامعا سۇيىسپەنشىلىگى – مۇنىڭ ءبارى دە نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ تابيعاتىنا ءتان قاسيەتتەر. قازاق جۇرتىنىڭ، ەلىنىڭ كوپ ۇلتتى حالقىنىڭ الدىنداعى تاريحتىڭ الدىنداعى جوعارى جاۋاپكەرشىلىك سەزىمى ونىڭ بويىنان ءاماندا اجىراعان ەمەس. ول ۇلى ۇيىمداستىرۋشى رەتىندە قازاقستاندى كەڭەستەن كەيىنگى كەڭىستىكتىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنىڭ بىرىنە اينالدىردى. ناعىز باسشى عانا وسىنداي ناتيجەلەرگە جەتە الادى، بۇل جاعىنان العاندا، ءنۇرسۇلتان ءابىش ۇلى - ءوز حالقىنىڭ داۋسىز باسشىسى.» - دەپ تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون نىق سەنىممەن ايتقانداي، وسىنداي مەملەكەت قۇرىپ، قازاقستاندى الەمگە پاش ەتكەن ەلباسىمىزعا دوستاستىق ەلدەرىنىڭ ازاماتتارى دا ءوز پىكىرلەرى مەن باعالارىن بەرىپ جاتىر. ءبىز دە ياعني قازاق ەلىندە تۇراتىن ءاربىر ازامات نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى «عاسىردىڭ عاجاپ ازاماتى» دەپ بىلەمىز. وسى تاراۋداعى مىنا ءبىر قاناتتى سوزگە زەر سالساق: (27 بەت) «تورتكۇل دۇنيەنىڭ ءتورت قۇبىلىسىنان تۇراقتى دوس، اينىماس ارىپتەس، ساپارلاس سەرىكتەس، دوستىعى بۇزىلماس كورشى تاپقان قازاقستان جاڭا مىڭجىلدىقتىڭ ۇلى كوشىندە كەرۋەن تارتىپ كەلەدى» - دەگەن سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر. قازاقستان – قازاق حالقىنىڭ ءتول مەملەكەتى، ءتول جەرى، ءتول مۇراسى بولعانىمەن، بايتاق جەرىمىزدە تاريحتىڭ قالاۋى تاعدىردىڭ جازۋىمەن ءبىر عاسىردان استام كەزەڭنەن بەرى ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ دە مەكەندەپ جاتقان جەرى، كيەلى مەكەنى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
ەلباسىمىزدىڭ سارابدال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا ەل ەكونوميكاسى جاقسارىپ، ءتورت قۇبىلامىزداعى مەملەكەتتەرمەن تاتۋ ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان جايىمىز بار. كەلەسى: «قازاقتىڭ قاسيەتتى جەرىنىڭ استى دا – بايلىق، ءۇستى دە - بايلىق» (39 بەت) دەپ، جەردىڭ ۇستىندەگى بايلىعى ءبىز، ياعني حالقى بولساق، استىنداعى بايلىعى دەپ قازاقستان جەر استى كەندەرىنە باي ەكەنىن ماقتانىشپەن ايتا الادى. تاعى ءبىر مىنا سوزىنەن: «كوپتەگەن ەلدەردى ارالادىم. تابيعاتى عاجايىپ تالاي ولكەنىڭ سۇلۋلىعىنا كوز قۇمارىمدى سۋاردىم. ءبىراق ءبارى دە ءوزىم تۋىپ - وسكەن قازاعىمنىڭ جەرىنە، الاتاۋدىڭ ءبىر بوكتەرىنە جامباستاي جىعىلعان ءۇش قوڭىر توبەگە جەتپەدى. بالالىعىمنىڭ، ساعىنىشىمنىڭ التىن قازىعى سوندا ەكەن...»(40 بەت) - دەپ تۋعان جەرگە دەگەن، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن جەتكىزىپ، ءبىزدىڭ پاتريوتتىق سەزىمىمىزدى وياتا ءتۇستى. وسىنداي تاقىرىپتاعى باسىلىمدار ءالى دە كوپتەپ شىعىپ حالىققا ناسيحاتتالسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 3 - تاراۋ: «ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم!» اتتى تاراۋ بويىنشا شىعىپ سويلەۋشى وقۋشىمىزدى تىڭدايىق.
3 – وقۋشى: «ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم! سەنىڭ مۇددەڭ جولىندا بويداعى قۋات، ويداعى ءناردىڭ ءبارىن سارپ ەتۋگە بەيىلمىن» - دەگەن سەرتپەن تەگەۋرىندى تىركەستەر ايتىپ حالقىنا سەرت بەرگەن كوشباسشىمىزعا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز. «مەملەكەتىمىزدىڭ دىڭگەگى – قازاق حالقى. ەل دە، جەر دە – قازاقتىكى. ەل بولۋدىڭ ۇياتى دا ءبىزدىڭ جۇرتتىڭ موينىندا»(45 بەت) - دەپ سەنىم بىلدىرگەن حالقى ەلباسىن جەرگە قاراتپايدى. وعان ءبىر عانا مىسال كەشە عانا قازاقستاندى الەمگە تاعىدا مويىنداتقان يليا ءيليننىڭ 4ءشى رەت رەكورد جاڭارتىپ جەتىستىككە جەتكەنى. ەلىمىزدىڭ وسىنداي ۇلدارى تۇرعاندا ءبىزدىڭ بايراعىمىز ماڭگى جەلبىرەيتىن بولادى. «قازاق حالقى جيىرماسىنشى عاسىردىڭ بۇكىل ءون بويىندا وزگە حالىقتار كوسە شوشىپ ويانارداي قاسىرەتتى وقيعالاردى باستان كەشىردى. مەن ءوز حالقىمنىڭ كونبەسكە كونىپ، شىداماسقا شىداي الاتىن قايراتىنا قايران قالامىن» (53 بەت) دەپ حالىقتى قايراتتى، مىقتى، جىگەرلى بولۋعا شاقىرادى. سونىمەن قاتار «ءبىز كەشەگى تۇلدىر، بولاشاعى بۇلدىر حالىق ەمەسپىز»(47 بەت) دەپ قازاق حالقىنىڭ جىعىلعان تاۋىنىڭ قايتا باس كوتەرىپ، ۇلكەن مەملەكەتتىڭ ءبىرى بولعانىن ايتادى. ءسوزىمدى اياقتاي كەلە: «ءبىزدىڭ حالىق نەبىر زۇلمات زامانداردى باسىنان كەشىرسە دە، ەجەلدەن قۇت – بەرەكە دارىعان حالقىمىزدىڭ دارحان كوڭىلى ەشقاشان ورتايعان ەمەس» ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 4 - تاراۋ: «تاۋەلسىزدىك – تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ ەنشىسى» اتتى تاراۋ بويىنشا ءسوز كەزەگىن 4 ءشى وقۋشىعا بەرەمىز.
4 – وقۋشى: ارمىسىزدار تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇرعىندارى! «تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ عانا قولى جەتپەسە، تاۋەلسىزدىك بولا ما؟ ازاپپەن، ارپالىسپەن كەلمەسە، ازاتتىق بولا ما؟ وڭايلىقپەن كەلسە، ونىڭ ءقادىرى بولا ما؟ ءقادىرى جوق نارسە قولدا ۇزاق تۇرا ما؟» دەپ وسى ءبولىمنىڭ 62 ءشى بەتىندە جازىلعانداي، ارپالىسپەن كەلمەسە تاۋەلسىزدىك ءبىزدىڭ قولىمىزدا تۇرار ما ەدى؟ ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ قالاي كەلگەنىن، ونىڭ ءقادىر – قاسيەتىن باعالاي بىلەتىن ۇرپاقپىز. بىلەم ازاتتىقتىڭ اق تاڭى بىزگە وڭايلىقپەن اتپادى.
تاۋەلسىزدىك – رۋحى كۇشتى عاجاپ كۇن،
بىزگە وڭاي كەلگەن جوق قوي ازات كۇن.
ەركىندىكتىڭ جەلبىرەتەر كوك تۋىن
ءبىز جاستارمىز، بولاشاعى قازاقتىڭ. – دەي كەلە ەلباسىنىڭ مىنا ءبىر ءسوزىن سوزگە تيەك ەتكىم كەلەدى: «ازاتتىق جولى ۇزاق تا تاۋقىمەتتى. ونى باياندى ەتە ءبىلۋ دە وڭاي شارۋا ەمەس.»(78 بەت) ءبىزدىڭ وتانىمىز – ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى. وسىناۋ قاسيەتتى مەكەندە، اسقاقتاعان ولكەدە، كەڭشىلىگى كەرەمەت دارحان دالادا، ەگىنى تەڭىزدەي تولقىعان، ءتورت تۇلىگى ماڭىراعان، ءوندىرىسى وركەندەگەن مەكەندە ءومىر ءسۇرۋشى ءاربىر ادام ءوز وتانىن جانىنداي ءسۇيىپ، ونىڭ كوك بايراعىن كوككە كوتەرىپ، ەڭسەلى ەلتاڭباسىن ايقىنداتىپ، ءانۇرانىن اسقاقتاتا شىرقاۋدى ماقتانىش تۇتامىز. كەلەسى ءبىر سوزىندە: «بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ قاينار كوزى – قازاق حالقىنىڭ سان عاسىرلار بويعى كۇرەسىندە، ازاتتىققا ۇمتىلعان قايسارلىعىندا جاتىر.»(76 بەت) دەگەن بولاتىن. ازاتتىق قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى ارمانى ەدى، ات ۇستىندە وتكەن كەزەڭدەر كوپ بولدى. ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستە ايرىقشا قىلىش سەرمەدى، تالاي قيىندىقتى باستان كەشىردى. كەشەگى باۋىرجان، تايىمبەت، تالعات، باۋبەك، راقىمجان، قاسىم قايسەنوۆ، قايرات رىسقۇلبەكوۆ جانە جەرگىلىكتى جەرىمىزدەگى بولتاي، داۋىلباي سىندى اعالارىمىز بەن ءاليا مەن مانشۇك، ءلاززات پەن ءسابيرا، حيۋا اپالارىمىز سەكىلدى حالقىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى، ەگەمەندىگى جولىندا ءوز ءومىرىن قيسا دا ەشقاشان دا مويىمادى، كۇرەسە ءبىلدى، ازاتتىق تاڭى تۋاتىنىنا كامىل سەندى. سول قۇربانداردىڭ رۋحىنا قۇرمەت كورسەتۋ ءبىزدىڭ ازاماتتىق بورىشىمىز. ءارقاشان دا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاڭى نۇرلى بولىپ، ەگەمەن ەلدىڭ ۇرپاعىنىڭ ەڭسەسى بيىك بولسىن! نازارلارىڭىزعا راحمەت!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى
№123 مەكتەپ - ليسەيدىڭ كىتاپحانا مەڭگەرۋشىسى
ابيشيەۆا ساۋلە نۋرگازييەۆنا
ەلباسىنىڭ «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابىنا ارنالعان وقىرماندار كونفەرەنسياسىنىڭ سەنارييى
كونفەرەنسيانىڭ ماقساتى: اتالعان كىتاپتىڭ مازمۇندىق يدەياسىن، تاربيەلىك قۇندىلىعىن كورسەتۋ.
كورنەكىلىكتەر: «ەلباسى كۇنى – ەلدىككە قۇرمەت» اتتى تاقىرىپتىق كورمە. «عاسىردىڭ عاجاپ ازاماتى»، «ەڭسەسى بيىك ەلوردا»، «امان بول، ازاتتىقتىڭ استاناسى»، «تاۋەلسىز ەلىم قازاقستان» اتتى ۆيدەوروليك
جۇرگىزۋشى: قوش كەلدىڭىزدەر، قۇرمەتتى وقىرمان، ۇستازدار، قوناقتار! 1 - جەلتوقسان – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى بارشاڭىزعا قۇتتى بولسىن! ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسى قارساڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىنىڭ سەناتى 1 - جەلتوقساندى مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە اتالۋى جونىندە زاڭ قابىلدادى. جاستاردىڭ «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ جۇزەگە اسۋىنا تۇلعالىق ۇلەسىن قوسۋ جانە ەلباسىنىڭ پۋبليسيستيكالىق شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ەلباسىنىڭ «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابى بويىنشا وقىرماندار كونفەرەنسياسى اتاۋلى مەرەكەمەن تۇسپا تۇس كەلىپ وتىر.
حالقىمىزدىڭ باقىتتى ءومىرى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتكەن قايراتكەردىڭ تاعدىرى مەن تاعىلىمىنان ساباق الا ءبىلۋ – وركەنيەتتىلىك بەلگىسى، كەمەل كەلەشەك كەپىلى. ەندەشە ەلباسىمىزدىڭ ەڭبەكتەرى «ماڭگىلىك ەل» ىرگەتاسىن قالاۋعا كىرىسكەن قازاقستاندا ىرگەلى ناتيجەلەرمەن كومكەرىلەتىنى ءسوزسىز.
(وسى كەزدە ەكراننان «تاۋەلسىز ەلىم قازاقستان» اتتى ۆيدەو روليك قوسىلادى)
جۇرگىزۋشى: ەلباسىمىزدىڭ ەڭبەكتەرى بولاشاققا قادام باستار، ەل سەنىمىن اقتار سانالى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ – ۇل قىزدارى ءۇشىن تاپتىرماس بايلىق.
مەملەكەت باسقارۋ ونەرى كۇندەلىكتى ەل تاعدىرىنا قاتىسى بار ۇلكەندى – كىشىلى شەشىمدەر قابىلداۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. ول سونداي – اق حالقىڭمەن كۇنبە-كۇن جۇزدەسىپ وتىرۋدى، ءوز ويىڭدى كوركەم تىلمەن كەستەلى ەتىپ جەتكىزە ءبىلۋدى، ماقسات – مىندەتتەردى ايقىن ۇعىندىرۋ ارقىلى ءوز جۇرتىن ۇلى ىستەرگە ۇمسىندىرىپ، سونى ورىنداۋعا جۇمىلدىرا ءبىلۋدى قاجەت ەتەدى. سوندىقتان دا حالقىنىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن ەلباسىنىڭ ويعا تەرەڭ، سوزگە شەشەن بولىپ كەلۋى، ەڭ الدىمەن، ەلدىڭ باعى دەۋىمىز كەرەك.
(ءبىر توپ وقۋشىلار ەلباسىنا ارناپ ولەڭدەرىن وقيدى)
جۇرگىزۋشى: ەل باسقارۋ تىزگىنىن قولىنا ۇستاعان تۇڭعىش ەلباسىمىز، ەكى تىلدە شەشەن دە كوسەم سويلەپ، كوسىلتە جازا بىلەتىن نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى سونداي ايتۋلى تۇلعالاردىڭ قاتارىنان كورەمىز. ونىڭ وسى جىلداردا ءتۇرلى مىنبەلەردەن سويلەگەن سوزدەرى مەن حالىق وكىلدەرىمەن وتكىزگەن كەزدەسۋلەرىندە اعىنان جارىلىپ ايتقان پىكىرلەرىنىڭ اراسىندا وقىرمانى مەن تىڭدارمانىن ەلەڭ ەتكىزىپ قانا قويماي، جان – جۇرەگىن باۋراپ الاتىن ءورىستى ويلار مەن تولعامدى پىكىرلەر از ەمەس. ەلباسىمىزدىڭ: «ءبىز بۇگىنگى بەيبىت تىرلىگىمىز ءۇشىن، قازاقستان دەپ اتالاتىن رەسپۋبليكانىڭ جەر بەتىندە بارلىعى ءۇشىن تاريحتىڭ ءار تۇسىندا وسى ەلدى، وسى جەردى قورعاعان قايسار جانداردىڭ ارۋاعىنىڭ الدىندا قاشاندا قارىزدارمىز» دەگەن قاناتتى سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر.
ءان: تاۋەلسىز قازاقستان
جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى تاڭدا پرەزيدەنت – الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الەمگە تانىلعان باسقارۋشى عانا ەمەس، ول شەشەن، اقىن، دانا تۇلعالاردىڭ ءبىرى. ەلباسى ەڭبەكتەرىنىڭ قانداي دا بولماسىن تاقىرىپتارىن وقىساڭىز ەل ەكونوميكاسىن، ەل تاريحىن، ەل رۋحىن، حالىقتىڭ جاعدايىن، سالت – ساناسىن وياتار ويلار. سوندىقتان دا ءبىز بۇگىنگى كۇننىڭ سانالى ازاماتتارى رەتىندە ەلباسىمەن بىرگە ۇندەسىپ، بولاشاعىمىزعا جول تاۋىپ وتىرۋىمىز قاجەت.
سۋ تۇبىندە جاتقان تاس
جەل تولقىتسا شىعادى.
وي تۇبىندە جاتقان ءسوز
شەر تولقىتسا شىعادى، - دەپ دالا دانىشپانى اسان قايعى بابامىز كەزىندە تاپ باسىپ ايتىپ كەتكەندەي، مۇندا ەلباسىمىزدىڭ حالقىنا كەرەكتى ءسوزدى دەر كەزىندە ءارى اسەرلى ايتا بىلگەن سۇڭعىلالىعىنىڭ دا وزىندىك ورنى بولعانى. بۇگىنگى كونفەرەنسيامىزدىڭ ماعىناسىن اشىپ، ەلباسىمىزدىڭ ۇلاعاتتى سوزدەرىن ناسيحاتتايتىن وقىرماندارىمىزبەن تانىس بولايىق.
1 – وقۋشى. 6 كلاسس وقۋشىسى –
2 – وقۋشى. 10 كلاسس وقۋشىسى –
3 – وقۋشى. 10 كلاسس وقۋشىسى –
4 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
5 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
6 – وقۋشى. 7 كلاسس وقۋشىسى –
7 – وقۋشى. 7 كلاسس وقۋشىسى –
8 – وقۋشى. 5 كلاسس وقۋشىسى –
9 – وقۋشى. 8 كلاسس وقۋشىسى –
10 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
11 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
12 – وقۋشى. 9 كلاسس وقۋشىسى –
جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى تاقىرىبىمىزعا ورالساق، «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى جيناققا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ كىتاپتارىنداعى باياندامالارىمەن باسقا دا ەڭبەكتەرىندەگى، القالى جيىندار مەن ەل اۋماعىنىڭ الۋان ايماقتارىنداعى ءار ءتۇرلى كەزدەسۋلەردە سويلەگەن سوزدەرىندەگى قاناتتى قاعيدالارى قامتىلىپ، تەرەڭ وي تولعامدارى مەن تاپسىرمالارى توپتاستىرىلعان. سونىمەن قاتار بۇل كىتاپ بۇرىندارى جارىق كورگەن «تۋعان ەلىم – تىرەگىم» جانە «وزەكجاردى ويلار» جيناقتارىنىڭ زاڭدى جالعاسى. باسىلىم ەلباسىنىڭ ءومىردىڭ سان – سالاسىن قامتيتىن جاڭا وي ورامدارىمەن تولىقتىرىلعان. كىتاپ 2006 جىلى الماتى قالاسىندا، مەكتەپ باسپاسىندا، 248 بەت بولىپ جارىققا شىققان.
كىتاپ مازمۇنى 12 تاراۋدان تۇرادى:
1 - تاراۋ: جالعىز وتان – تاۋەلسىز قازاقستان
2 - تاراۋ: جەر تاعدىرى – ەل تاعدىرى
3 - تاراۋ: ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم!
4 - تاراۋ: تاۋەلسىزدىك – تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ ەنشىسى
5 - تاراۋ: انا ءتىلى ۇلتىمىزدىڭ ايناسى
6 - تاراۋ: تاريحتان تاعلىم الا الساق
7 - تاراۋ: ەل بىرلىگى – اسىل قاسيەت
8 - تاراۋ: ۇلتتىق نامىس – ۇلى ۇعىم
9 - تاراۋ: دەموكراتيا جارلىقپەن ورناتىلمايدى
10 - تاراۋ: سەنگەنىڭ يگىلىكتى ەڭبەگىڭ بولسىن
11 - تاراۋ: ءداستۇرىڭدى باققانىڭ – ءۇمىتىڭدى جاققانىڭ
12 - تاراۋ: ورەلى رۋحسىز وركەنيەت جوق
بۇگىنگى كونفەرەنسيامىزعا وسى 12 تاراۋ بويىنشا سويلەپ، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالاتىن ءار سىنىپ بويىنشا 12 وقىرمانىمىز قاتىسقالى وتىر. وسى ەل تاريحى، جەر تاريحى، ءتىل تاريحى، حالىقتىڭ بولاشاقتاعى مەن جارقىن ءومىرىن سارالاپ بەرەتىن قاناتتى سوزدەرى تۋرالى ەڭبەكتەرىن ايتا وتىرىپ وي ءبولىسىپ، پىكىر الماسىپ وتىرايىق. ەندەشە 1 - تاراۋ بويىنشا سويلەيتىن وقۋشىمىزعا ءسوز بەرەمىز.
1 - وقۋشى: ارمىسىزدار ازات ەلدىڭ جاناشىرلارى!«بودان ەلدىڭ بوستان بولۋى وڭاي ەمەس. ال ونى ۇستاپ تۇرۋ، بەكەمدەۋ، باياندى ەتۋ ودان دا قيىن. ادامزات تاريحىندا باسى بۇعاۋعا تۇسپەگەن ەلدەر سيرەك، كوبى بوداندىقتا بولىپ، ازاتتىق العان ەلدەر. ازاتتىق العانىمەن، بوداندىق قامىتىن موينىنان ءبىرجولا سىپىرىپ تاستاي الماي جۇرگەن ەلدەر دە كەزدەسەدى. بۇلاردىڭ قاي – قايسىسىن الساق تا، ۇيرەنەرىمىز دە ۇلگى الار تۇستارىمىز دا جەتەرلىك. تالايعى تاريحىندا ىرگەلى قاعاناتتار قۇرعان، جەكە حاندىق كوتەرىپ، دەربەس مەملەكەتكە يە بولعان، تاريحتىڭ تاعى ءبىر الاساپىران ساتتەرىندە ەرىكسىز بوداندىققا باس يگەن حالقىمىزدىڭ ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاپ، وزىندىك دامۋ ارناسىنا تۇسكەنىنە شيرەك عاسىرعا جۋىق قانا ۋاقىت ءوتتى. الايدا وسىناۋ از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ەلىمىز عاسىرعا تاتيتىن جول جۇرگەندەي كۇي كەشتىك دەسەك، ارتىق ايتقاندىق بولمايدى. ءيا، تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، نايزانىڭ ۇشىمەن كەلگەن سوناۋ ۇلى وتان سوعىسىنان بەرگى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ ناتيجەسىمەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك ۇعىمى قاشاندا ءتاتتى. ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان. بۇل سوزىمە وسى كىتاپتىڭ وسى تاراۋىندا ايتىلعان ەلباسىمىزدىڭ: «ءبىز بۇگىنگى بەيبىت تىرلىگىمىز ءۇشىن، قازاقستان دەپ اتالاتىن رەسپۋبليكانىڭ جەر بەتىندە بارلىعى ءۇشىن تاريحتىڭ ءار تۇسىندا وسى ەلدى، وسى جەردى قورعاعان قايسار جانداردىڭ ارۋاعىنىڭ الدىندا قاشاندا قارىزدارمىز»دەپ ايتقان ءسوزى دالەل جانە تاعى ءبىر قاناتتى ءسوزى (11 بەت) «ەلىمىزگە بويىنا اتا – بابامىزدىڭ ەل مەن جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتى دارىعان، ەگەمەندى ەلىمىزگە ايانباي قىزمەت ەتەتىن، وي - ءورىسى كەڭ، العىر دا جۇرەكتى، ساۋاتتى دا سالاۋاتتى ازاماتتار قاجەت.»(15 بەت) دەپ ءبىز سياقتى جاس ۇرپاقتىڭ بار ەكەنىن جانە بىزدەرگە سەنىم ارتىپ نىق ايتقان. ساۋاتتى دا سالاۋاتتى بولىپ ءوسۋ ءۇشىن ايانباي ءبىلىم الۋدامىز. ءبىز قاشاندا ەلباسىمىزدىڭ بىزگە ارتقان سەنىمىنەن شىعاتىن ساۋاتتى دا، سالاۋاتتى ۇرپاق بولامىز دەپ سەنىم بىلدىرەمىز. نازارلارىڭىزعا راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 2 - تاراۋ: «جەر تاعدىرى – ەل تاعدىرى» بويىنشا ءوز پىكىرىن ايتۋعا 2 - ءشى وقۋشىمىزدى تىڭدايىق.
2 - وقۋشى: عاجاپ ازامات رەتىندە بىزگە قالدىرعان وسى ءبىر تۋىندىسى «وي ءبولىستىم حالقىممەن» اتتى كىتابىنىڭ 2 تاراۋىندا ەلباسى اۋىلدىڭ اماندىعىن، قالانىڭ تاعدىرىن، التىن بەسىك – الماتىنىڭ، استانانىڭ كەلبەتىن قاناتتى سوزدەرىنە ارقاۋ ەتكەن. «مىنەزىنىڭ اشىق – جارقىندىعى، شىنشىلدىعى، ادامعا سۇيىسپەنشىلىگى – مۇنىڭ ءبارى دە نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ تابيعاتىنا ءتان قاسيەتتەر. قازاق جۇرتىنىڭ، ەلىنىڭ كوپ ۇلتتى حالقىنىڭ الدىنداعى تاريحتىڭ الدىنداعى جوعارى جاۋاپكەرشىلىك سەزىمى ونىڭ بويىنان ءاماندا اجىراعان ەمەس. ول ۇلى ۇيىمداستىرۋشى رەتىندە قازاقستاندى كەڭەستەن كەيىنگى كەڭىستىكتىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنىڭ بىرىنە اينالدىردى. ناعىز باسشى عانا وسىنداي ناتيجەلەرگە جەتە الادى، بۇل جاعىنان العاندا، ءنۇرسۇلتان ءابىش ۇلى - ءوز حالقىنىڭ داۋسىز باسشىسى.» - دەپ تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون نىق سەنىممەن ايتقانداي، وسىنداي مەملەكەت قۇرىپ، قازاقستاندى الەمگە پاش ەتكەن ەلباسىمىزعا دوستاستىق ەلدەرىنىڭ ازاماتتارى دا ءوز پىكىرلەرى مەن باعالارىن بەرىپ جاتىر. ءبىز دە ياعني قازاق ەلىندە تۇراتىن ءاربىر ازامات نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى «عاسىردىڭ عاجاپ ازاماتى» دەپ بىلەمىز. وسى تاراۋداعى مىنا ءبىر قاناتتى سوزگە زەر سالساق: (27 بەت) «تورتكۇل دۇنيەنىڭ ءتورت قۇبىلىسىنان تۇراقتى دوس، اينىماس ارىپتەس، ساپارلاس سەرىكتەس، دوستىعى بۇزىلماس كورشى تاپقان قازاقستان جاڭا مىڭجىلدىقتىڭ ۇلى كوشىندە كەرۋەن تارتىپ كەلەدى» - دەگەن سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر. قازاقستان – قازاق حالقىنىڭ ءتول مەملەكەتى، ءتول جەرى، ءتول مۇراسى بولعانىمەن، بايتاق جەرىمىزدە تاريحتىڭ قالاۋى تاعدىردىڭ جازۋىمەن ءبىر عاسىردان استام كەزەڭنەن بەرى ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ دە مەكەندەپ جاتقان جەرى، كيەلى مەكەنى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
ەلباسىمىزدىڭ سارابدال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا ەل ەكونوميكاسى جاقسارىپ، ءتورت قۇبىلامىزداعى مەملەكەتتەرمەن تاتۋ ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان جايىمىز بار. كەلەسى: «قازاقتىڭ قاسيەتتى جەرىنىڭ استى دا – بايلىق، ءۇستى دە - بايلىق» (39 بەت) دەپ، جەردىڭ ۇستىندەگى بايلىعى ءبىز، ياعني حالقى بولساق، استىنداعى بايلىعى دەپ قازاقستان جەر استى كەندەرىنە باي ەكەنىن ماقتانىشپەن ايتا الادى. تاعى ءبىر مىنا سوزىنەن: «كوپتەگەن ەلدەردى ارالادىم. تابيعاتى عاجايىپ تالاي ولكەنىڭ سۇلۋلىعىنا كوز قۇمارىمدى سۋاردىم. ءبىراق ءبارى دە ءوزىم تۋىپ - وسكەن قازاعىمنىڭ جەرىنە، الاتاۋدىڭ ءبىر بوكتەرىنە جامباستاي جىعىلعان ءۇش قوڭىر توبەگە جەتپەدى. بالالىعىمنىڭ، ساعىنىشىمنىڭ التىن قازىعى سوندا ەكەن...»(40 بەت) - دەپ تۋعان جەرگە دەگەن، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن جەتكىزىپ، ءبىزدىڭ پاتريوتتىق سەزىمىمىزدى وياتا ءتۇستى. وسىنداي تاقىرىپتاعى باسىلىمدار ءالى دە كوپتەپ شىعىپ حالىققا ناسيحاتتالسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 3 - تاراۋ: «ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم!» اتتى تاراۋ بويىنشا شىعىپ سويلەۋشى وقۋشىمىزدى تىڭدايىق.
3 – وقۋشى: «ساداعاڭ كەتەيىن اينالايىن حالقىم! سەنىڭ مۇددەڭ جولىندا بويداعى قۋات، ويداعى ءناردىڭ ءبارىن سارپ ەتۋگە بەيىلمىن» - دەگەن سەرتپەن تەگەۋرىندى تىركەستەر ايتىپ حالقىنا سەرت بەرگەن كوشباسشىمىزعا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز. «مەملەكەتىمىزدىڭ دىڭگەگى – قازاق حالقى. ەل دە، جەر دە – قازاقتىكى. ەل بولۋدىڭ ۇياتى دا ءبىزدىڭ جۇرتتىڭ موينىندا»(45 بەت) - دەپ سەنىم بىلدىرگەن حالقى ەلباسىن جەرگە قاراتپايدى. وعان ءبىر عانا مىسال كەشە عانا قازاقستاندى الەمگە تاعىدا مويىنداتقان يليا ءيليننىڭ 4ءشى رەت رەكورد جاڭارتىپ جەتىستىككە جەتكەنى. ەلىمىزدىڭ وسىنداي ۇلدارى تۇرعاندا ءبىزدىڭ بايراعىمىز ماڭگى جەلبىرەيتىن بولادى. «قازاق حالقى جيىرماسىنشى عاسىردىڭ بۇكىل ءون بويىندا وزگە حالىقتار كوسە شوشىپ ويانارداي قاسىرەتتى وقيعالاردى باستان كەشىردى. مەن ءوز حالقىمنىڭ كونبەسكە كونىپ، شىداماسقا شىداي الاتىن قايراتىنا قايران قالامىن» (53 بەت) دەپ حالىقتى قايراتتى، مىقتى، جىگەرلى بولۋعا شاقىرادى. سونىمەن قاتار «ءبىز كەشەگى تۇلدىر، بولاشاعى بۇلدىر حالىق ەمەسپىز»(47 بەت) دەپ قازاق حالقىنىڭ جىعىلعان تاۋىنىڭ قايتا باس كوتەرىپ، ۇلكەن مەملەكەتتىڭ ءبىرى بولعانىن ايتادى. ءسوزىمدى اياقتاي كەلە: «ءبىزدىڭ حالىق نەبىر زۇلمات زامانداردى باسىنان كەشىرسە دە، ەجەلدەن قۇت – بەرەكە دارىعان حالقىمىزدىڭ دارحان كوڭىلى ەشقاشان ورتايعان ەمەس» ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. راحمەت!
جۇرگىزۋشى: كەلەسى 4 - تاراۋ: «تاۋەلسىزدىك – تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ ەنشىسى» اتتى تاراۋ بويىنشا ءسوز كەزەگىن 4 ءشى وقۋشىعا بەرەمىز.
4 – وقۋشى: ارمىسىزدار تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇرعىندارى! «تاۋەكەلى تۇراتىنداردىڭ عانا قولى جەتپەسە، تاۋەلسىزدىك بولا ما؟ ازاپپەن، ارپالىسپەن كەلمەسە، ازاتتىق بولا ما؟ وڭايلىقپەن كەلسە، ونىڭ ءقادىرى بولا ما؟ ءقادىرى جوق نارسە قولدا ۇزاق تۇرا ما؟» دەپ وسى ءبولىمنىڭ 62 ءشى بەتىندە جازىلعانداي، ارپالىسپەن كەلمەسە تاۋەلسىزدىك ءبىزدىڭ قولىمىزدا تۇرار ما ەدى؟ ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ قالاي كەلگەنىن، ونىڭ ءقادىر – قاسيەتىن باعالاي بىلەتىن ۇرپاقپىز. بىلەم ازاتتىقتىڭ اق تاڭى بىزگە وڭايلىقپەن اتپادى.
تاۋەلسىزدىك – رۋحى كۇشتى عاجاپ كۇن،
بىزگە وڭاي كەلگەن جوق قوي ازات كۇن.
ەركىندىكتىڭ جەلبىرەتەر كوك تۋىن
ءبىز جاستارمىز، بولاشاعى قازاقتىڭ. – دەي كەلە ەلباسىنىڭ مىنا ءبىر ءسوزىن سوزگە تيەك ەتكىم كەلەدى: «ازاتتىق جولى ۇزاق تا تاۋقىمەتتى. ونى باياندى ەتە ءبىلۋ دە وڭاي شارۋا ەمەس.»(78 بەت) ءبىزدىڭ وتانىمىز – ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى. وسىناۋ قاسيەتتى مەكەندە، اسقاقتاعان ولكەدە، كەڭشىلىگى كەرەمەت دارحان دالادا، ەگىنى تەڭىزدەي تولقىعان، ءتورت تۇلىگى ماڭىراعان، ءوندىرىسى وركەندەگەن مەكەندە ءومىر ءسۇرۋشى ءاربىر ادام ءوز وتانىن جانىنداي ءسۇيىپ، ونىڭ كوك بايراعىن كوككە كوتەرىپ، ەڭسەلى ەلتاڭباسىن ايقىنداتىپ، ءانۇرانىن اسقاقتاتا شىرقاۋدى ماقتانىش تۇتامىز. كەلەسى ءبىر سوزىندە: «بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ قاينار كوزى – قازاق حالقىنىڭ سان عاسىرلار بويعى كۇرەسىندە، ازاتتىققا ۇمتىلعان قايسارلىعىندا جاتىر.»(76 بەت) دەگەن بولاتىن. ازاتتىق قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى ارمانى ەدى، ات ۇستىندە وتكەن كەزەڭدەر كوپ بولدى. ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستە ايرىقشا قىلىش سەرمەدى، تالاي قيىندىقتى باستان كەشىردى. كەشەگى باۋىرجان، تايىمبەت، تالعات، باۋبەك، راقىمجان، قاسىم قايسەنوۆ، قايرات رىسقۇلبەكوۆ جانە جەرگىلىكتى جەرىمىزدەگى بولتاي، داۋىلباي سىندى اعالارىمىز بەن ءاليا مەن مانشۇك، ءلاززات پەن ءسابيرا، حيۋا اپالارىمىز سەكىلدى حالقىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى، ەگەمەندىگى جولىندا ءوز ءومىرىن قيسا دا ەشقاشان دا مويىمادى، كۇرەسە ءبىلدى، ازاتتىق تاڭى تۋاتىنىنا كامىل سەندى. سول قۇربانداردىڭ رۋحىنا قۇرمەت كورسەتۋ ءبىزدىڭ ازاماتتىق بورىشىمىز. ءارقاشان دا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاڭى نۇرلى بولىپ، ەگەمەن ەلدىڭ ۇرپاعىنىڭ ەڭسەسى بيىك بولسىن! نازارلارىڭىزعا راحمەت!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
