ەلىمىزدە مۇعالىمدەردى قولداۋدىڭ قانداي تەتىكتەرى بار
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، پەداگوگتەردىڭ لاۋازىمدىق جالاقىسى 2020 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ جىل سايىن 25 پايىزعا ءوستى. وسىلايشا پەداگوگتەردىڭ جالاقىسى 2020-2023 جىلدارى 100 پايىزعا ءوستى. ال بيىل 1 قىركۇيەكتەن باستاپ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋ پەداگوگتەرىنىڭ جالاقىسى 30 پايىزعا كوتەرىلدى.
رەسپۋبليكا بويىنشا ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەر سانى 388 200-گە جەتتى. سونداي-اق، 772 تجكب وقۋ ورنى جۇمىس ىستەپ تۇر، ونىڭ 446-سى مەملەكەتتىك، 326-سى جەكەمەنشىك. ءقازىر بۇل جۇيەدە 40 مىڭعا جۋىق ءمۇعالىم جۇمىس ىستەپ جاتىر. رەسپۋبليكامىزداعى 11 مىڭنان استام مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدا 97 407 پەداگوگ قىزمەت ەتىپ ءجۇر. جالپى، مەملەكەت جاعىنان مۇعالىمدەردىڭ مانساپتىق وسۋىنە قاتىستى قانداي جاعداي جاسالعان؟ روتاسيا بويىنشا قانداي ناتيجە بار؟ وسى ورايدا پەداگوگتەردى قولداۋ قادامدارىنا قاتىستى ءجيى قويىلاتىن سۇراقتار بويىنشا ءتيىستى مالىمەتتەردى كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.
1000 كوشباسشى
«مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىلارى مەن پەداگوگتەرىن لاۋازىمعا تاعايىنداۋ، لاۋازىمنان بوساتۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى» ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2012 جىلعى 21 اقپانداعى №57 بۇيرىعىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى» وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترىنىڭ 2023 جىلعى 15 تامىزداعى № 259 جانە ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ 2023 جىلعى 16 تامىزداعى №343 بىرلەسكەن بۇيرىعى بەكىتىلدى. بيىل اتالعان جوبا پيلوتتىق رەجيمدە ىسكە قوسىلدى. «ءبىلىم بەرۋدەگى وزگەرىستىڭ 1000 كوشباسشىسى» باعدارلاماسى بويىنشا ىرىكتەۋ بەس كەزەڭدە جۇرگىزىلەدى: ءى كەزەڭ – قۇزىرەتتىلىكتى باعالاۋعا ارنالعان تەستىلەۋ، ءىى كەزەڭ – كادر رەزەرۆىنە ۇمىتكەرلەردى وقىتۋ، III كەزەڭ – تاعىلىمدامادان وتكىزۋ، IV كەزەڭ – قورىتىندى باعالاۋ، V كەزەڭ – مينيسترلىك جانىنداعى كوميسسيا مۇشەلەرى ۇمىتكەرلەردى قابىلدايدى.
سىناقتان ءساتتى وتكەندەر 2023 جىلى 11 جەلتوقساندا سەرتيفيكات الىپ، كادر رەزەرۆىنىڭ رەسپۋبليكالىق بازاسىنا ەنگىزىلەدى. سونداي-اق، كادر رەزەرۆىنە ەنگەندەر كونكۋرستىق راسىمدەردى وتپەي، مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىسى لاۋازىمىنا تاعايىندالادى. قىزمەتكە تاعايىندالعاننان كەيىن، ولاردى ءبىر جىل بويى سۇيەمەلدەۋ كەزەڭى جوسپارلانعان.
ءقازىر ەلىمىزدىڭ ۇستازدارى ءۇش جىلدا ءبىر رەتتەن كەم ەمەس مەرزىمدە بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدان وتەدى. وسىعان بايلانىستى «ورلەۋ» بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ ۇلتتىق ورتالىعى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى مودۋلدەرىنىڭ مازمۇنىن قايتا قارادى. بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتكەن مۇعالىمدەر پاندىك بىلىمدەرىن جۇيەلەيدى جانە تەرەڭدەتەدى، وقىتۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن پايدالانۋدى جەتىلدىرەدى، زاماناۋي اقپاراتتىق تەحنولوگيالار مەن ونلاين-رەسۋرستاردى پايدالانۋدى ۇيرەنەدى. 2023 جىلى مۇعالىمدەردى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتكىزۋدىڭ جالپى جوسپارىندا 110 مىڭنان استام ادام ەسكەرىلگەن، ءقازىر ونىڭ 55 مىڭى كۋرستان ءوتتى
تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە تيپتىك ۇيىمداردىڭ باسشىلارى مەن پەداگوگتەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارىن وتكىزۋ اياسىندا 2022 جىلى 20 وڭىردەن 300 باسشى جانە 4900 پەداگوگ وقىتىلدى. بارلىعى 5200 پەداگوگ وقىتىلدى (2019 جىلى - 5200 ادام).
مۇنىمەن قوسا، مينيسترلىك تجكب جۇيەسىندە 2021 جىلدان باستاپ بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋدىڭ تاجىريبەلىك باعدارلانعان كۋرستارىن ەنگىزدى، ونىڭ بارىسىندا وقىتۋشىلار زاماناۋي جابدىقتاردا جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الادى. كۋرستاردى وتكىزۋ اياسىندا 4 مىڭنان استام پەداگوگ كاسىپورىندار بازاسىندا تاعىلىمدامادان ءوتتى.
بيىل اقپان ايىنان باستاپ رەسپۋبليكامىزداعى 11 مىڭنان استام مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمنىڭ 20 390 پەداگوگى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرسىنان ءوتىپ جاتىر.
ءبىر مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىندا 7 جىل ءبىرىنشى باسشى لاۋازىمىندا بولعاندار روتاسيالاۋعا جاتادى.
2022 جىلى 514 مەكتەپ ديرەكتورى، ال 2023 جىلى 227 مەكتەپ ديرەكتورى روتاسيالاندى. سونىمەن قاتار، تجكب جۇيەسىندە كوللەدج باسشىلارىنىڭ روتاسياسى دا ىسكە اسىرىلادى. 2022 جىلى 12 باسشى روتاسيادان وتسە، وسى جىلى 28 باسشىنى روتاسيالاۋ جوسپارلانعان.
ءال ەۋمەتتىك قولداۋ
اۋىلدى جەرگە كاسىپتىك قىزمەتىن جۇزەگە اسىرۋ جانە تۇرۋ ءۇشىن كەلگەن مۇعالىمگە جەرگىلىكتى وكىلدى ورگانداردىڭ شەشىمى بويىنشا كوتەرمە جاردەماقى جانە تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ نەمەسە سالۋ باعىتىندا الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتىلەدى. سونىمەن قاتار، «پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭنىڭ 12-بابىنا سايكەس، جەرگىلىكتى وكىلدى ورگانداردىڭ شەشىمى بويىنشا قالا جاعدايىندا كاسىپتىك قىزمەتىن جۇزەگە اسىراتىن پەداگوگتەردىڭ ستاۆكالارىمەن سالىستىرعاندا، جالاقى مەن تاريفتىك ستاۆكالار كەمىندە جيىرما بەس پايىزعا جوعارى بەلگىلەنەتىن بولسا، 12-باپتىڭ 5-تارماعى 2)-تارماقشاسىنا سايكەس جەرگىلىكتى وكىلدى ورگاندار بەكىتكەن تارتىپپەن جانە مولشەردە بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن كوممۋنالدىق كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرگە اقى تولەۋ بويىنشا الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتىلەدى. 12-باپتىڭ 3-تارماعىنا سايكەس ءمۇعالىمنىڭ بالالارىنا تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا بالاباقشادان ورىنداردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ءبىرىنشى كەزەكتەگى تارتىپپەن بەرەدى.
«پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭىنا سايكەس مۇعالىمدەرگە كەلەسى كەپىلدىكتەر قاراستىرىلعان:
پەداگوگتەرگە 12-باپتىڭ 1-تارماعىنا سايكەس ۇزاقتىعى كۇنتىزبەلىك 56 كۇن جىل سايىنعى اقى تولەنەتىن ەڭبەك دەمالىسى، سونداي-اق كەزەكتى ەڭبەك دەمالىسى بەرىلگەن كەزدە كۇنتىزبەلىك جىلدا ءبىر رەت كەمىندە لاۋازىمدىق جالاقى سوماسىندا ساۋىقتىرۋعا ارنالعان جاردەماقىعا كەپىلدىك بەرىلەدى.
سونىمەن بىرگە، 12-باپتىڭ 7-تارماعىنا سايكەس جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مۇعالىمگە تۇرعىنجايدى جالعا الۋ ءۇشىن جانە كوممۋنالدىق كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرگە وتەماقى تولەمدەرىن، ساناتورييلىك-كۋرورتتىق ەمدەلۋگە ءارى دەمالۋعا جولداما ساتىپ الۋ ءۇشىن تولىق نەمەسە ءىشىنارا تولەمدەردى، پەداگوگتى الەۋمەتتىك قولداۋعا باعىتتالعان وزگە دە جەڭىلدىكتەر بەلگىلەۋگە قۇقىلى.
مۇعالىمدەردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىندا زاڭناما اياسىندا قىزمەتتىك تۇرعىنجايعا، جاتاقحاناعا جانە جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىنە كەپىلدىك بەرىلەدى. اۋىلداردا كاسىپتىك قىزمەتىن جۇزەگە اسىراتىن پەداگوگتەرگە جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىن بەرۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا كوزدەلگەن باسىمدىق تارتىپپەن جۇزەگە اسىرىلادى.
مۇعالىمدەردى ىنتالاندىرۋ قادامدارى
ىنتالاندىرۋ مەن قارجىلاي قولداۋ، سونداي-اق سىڭىرگەن ايرىقشا ەڭبەگى ءۇشىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارى تۋرالى» زاڭىنا سايكەس مەملەكەتتىك ناگرادالار، ونىڭ ىشىندە «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ۇستازى» قۇرمەتتى اتاعى بەرىلەدى. بۇل اتاقتى العان پەداگوگ 1000 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە سىياقى الادى. قازىرگى كەزدە رەسپۋبليكامىزدا 28 پەداگوگ «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ۇستازى» قۇرمەتتى اتاعىمەن ماراپاتتالعان. 2012 جىلدان باستاپ جىل سايىن رەسپۋبليكالىق «ۇزدىك پەداگوگ» كونكۋرسى ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. كونكۋرس ناتيجەسىندە 624 پەداگوگ «ۇزدىك پەداگوگ» اتانىپ، 1000 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش سوماسىندا سىياقى الدى. سونىمەن قاتار، وقۋشىلار اراسىنداعى حالىقارالىق وليمپيادالاردىڭ، كونكۋرستاردىڭ جانە سپورت جارىستارىنىڭ جەڭىمپازىن، جۇلدەگەرىن دايىنداعان مۇعالىمگە ءۇش لاۋازىمدىق جالاقى مولشەرىندە ءبىرجولعى سىياقى تولەنەدى. جالپى ءبىلىم بەرەتىن پاندەر بويىنشا حالىقارالىق وليمپيادالاردىڭ جەڭىمپازىن، جۇلدەگەرىن دايىنداعان مۇعالىمگە «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىنا سايكەس بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن ءبىرجولعى سىياقى بەرىلەدى.
«پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭى قابىلدانعاننان كەيىن كەلەسى شارالار جۇزەگە اسىرىلىپ وتىر:
- 2020 جىلدان باستاپ جىل سايىن پەداگوگتەردىڭ جالاقىسى 25 پايىزعا ءوستى؛
- پەداگوگيكالىق شەبەرلىگى ءۇشىن 30 پايىزدان 50 پايىزعا دەيىنگى مولشەردە قوسىمشا اقى كوزدەلگەن؛
- ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى باسشىلارى مەن باسشىلارى ورىنباسارلارىنىڭ بىلىكتىلىك ساناتى ءۇشىن لاۋازىمدىق جالاقىنىڭ 30 پايىزدان 100 پايىزىنا دەيىن قوسىمشا اقى؛
- تالىمگەرلىك، ماگيستر دارەجەسى، سىنىپ جەتەكشىلىگى، داپتەرلەردى تەكسەرۋ ءۇشىن قوسىمشا اقىلار؛
- مەملەكەتتىك تاپسىرىس الاتىن بارلىق مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدار پەداگوگتەرىنىڭ جالاقىسى 30 پايىزعا ءوستى.
مۇعالىمدەر تاپشى وڭىرلەرگە 58 پەداگوگ باردى
ەلىمىزدە مۇعالىمدەر تاپشىلىعى بار وڭىرلەرگە ۇزدىك پەداگوگتەردى تارتۋ بويىنشا ارنايى باعدارلاما قولعا الىندى.
ق ر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، مۇعالىمدەر تاپشىلىعى ماسەلەسى تۇركىستان، اتىراۋ، ماڭعىستاۋ جانە الماتى وبلىسىنا قاتىستى بولىپ وتىر. اتالعان ايماقتاردا ماتەماتيكا، فيزيكا، حيميا جانە شەتەل ءتىلى مۇعالىمدەرى جەتىسپەيدى.
جالپى، ارناۋلى باعدارلامادا «مەملەكەتتىك ۇيىمدار پەداگوگتەرىنىڭ جالاقىسىن ەسەپتەۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى» 2020 جىلعى 11 مامىرداعى №191 بۇيرىققا سايكەس ناقتى جۇكتەمەنى ەسكەرە وتىرىپ، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن نىسانالى ترانسفەرتتەر ەسەبىنەن پەداگوگتەرگە 150% ىنتالاندىرۋ قوسىمشا اقىسىن تولەۋ جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 100% مولشەرىندە جالاقى قاراستىرىلعان.
2022 – 2023 وقۋ جىلىندا ءتيىستى وڭىرلەرگە بارلىعى 58 پەداگوگ جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى (الماتى – 27، اتىراۋ – 8، ماڭعىستاۋ – 9، تۇركىستان وبلىسى – 14).
ارناۋلى باعدارلاما بويىنشا جۇمىسقا قابىلدانعان پەداگوگتەردى 2023 جىلى اتتەستاتتاۋ راسىمىنەن وتكىزبەستەن، ءبىر ساتى جوعارى بىلىكتىلىك ساناتتارى بەرىلدى.
پەداگوگيكالىق ءبىلىم
عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ءقازىر پەداگوگيكالىق كادرلاردى دايارلاۋدى 49 جوعارى وقۋ ورنى جۇزەگە اسىرىپ وتىر. وندا 186 مىڭنان استام ستۋدەنت وقيدى. سونىڭ 26 پايىزى گرانت بويىنشا ءبىلىم الىپ جاتىر. جىل سايىن شامامەن 50 مىڭ تۇلەك ءبىتىرىپ شىعادى. مينيسترلىك جاعىنان پەداگوگيكالىق ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ بويىنشا ءبىرقاتار شارالار قابىلداندى.
اتاپ ايتقاندا، «جايلى مەكتەپ» جوباسى اياسىندا مۇعالىمدەردى دايارلاۋعا ەكپىن قويىلىپ وتىر. جوبا اياسىندا جىل سايىن پەداگوگيكالىق باعىتتار بويىنشا كەمىندە 7 مىڭ گرانت ءبولۋ جوسپارلانعان.
سونىمەن قاتار، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى مەنەدجمەنت جۇيەسىن جاقسارتۋعا ءمان بەرۋ جانە وسى سالاعا ناعىز كاسىبي مامانداردى تارتۋ مىندەتى قويىلدى. وسىعان وراي، «جايلى مەكتەپ» جوباسى ءۇشىن جاڭا فورماسياداعى مەكتەپتەرگە بىرەگەي كوزقاراسى بار توپ-مەنەدجەرلەردى دايارلاۋ جوسپارلانعان.
بىلتىر پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋدى جاڭعىرتۋ تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى. ونىڭ نەگىزگى باعىتتارى:
- پەداگوگيكالىق ءبىلىمنىڭ مازمۇنىن كەشەندى جاڭارتۋ ارقىلى ءبىرىڭعاي ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىن قۇرۋ؛
- پەداگوگيكالىق عىلىمدى دامىتۋ؛
- وقىتۋشىلاردىڭ كاسىبي دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
ءقازىر وسى باعىتتاردا ءتيىستى جۇمىستار باستالدى.
You Might Also Like
-
بۇگىنگى كۇنى كوپ وقۋشىلار ماماندىق تاڭداي الماي، باس قاتىرىپ ءجۇر. بۇگىن بولاشاق جاسوسپىرىمدەرگە، ماماندىعىن سەنىممەن تاڭداعان تويشىبەك نازيرامەن سۇقباتتاسۋدى ءجون كوردىم.
-
قاراش باتىردىڭ ءاربىر ساپارىنان قالدىرماي ەرتىپ جۇرەتىن بوقتاي دەگەن نەمەرە ءىنىسى بولىپتى. بوقتايدىڭ كوزى وتە وتكىر ەكەن، الىستاعىنى جانىندا تۇرعانداي كورەدى ەكەن. بىردە قاراش باتىردىڭ قارىنداسىن قى...
