InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەرتەگىلەر مازمۇنىنا يلليۋستراسيا

ساباقتىڭ ماقساتى: a) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى ەرتەگىلەر مازمۇنىمەن تانىستىرۋ، مازمۇنى ارقىلى سۋرەت سالۋعا ۇيرەتۋ. جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، بالالاردىڭ بەينەلەۋ قابىلەتىن شىڭداۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى: ەرتەگىلەر الەمى تۋرالى تانىمىن كەڭەيتۋ. ىزدەنۋ، زەرتتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ەرتەگى مازمۇنىمەن قىزىقتىرۋ ناتيجەسىندە وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ بويىندا شىعارماشىلىق ىزدەنىس قالىپتاستىرۋ، كوركەمدىك تالعامىن، شىعارماشىلىق قيالىن، ويلاۋ كەڭىستىگىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىگى: ەرتەگىلەردىڭ نەگىزگى يدەياسى مەن تاربيەلىك مانىنە ارقاۋ بولعان ۇلتىمىزدىڭ اسىل قاسيەتتەرىن ءسىڭىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن مولايتۋ، بەلسەندىلىكتەرىن شىڭداۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: توپپەن جۇمىس، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، اسسوسياسيا، اۋىزشا كورنەكتى جانە جارتىلاي ىزدەمپازدىق
ساباقتىڭ ءتۇرى: توپپەن جانە جەكە سايىس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكتىلىگى، تەحنيكالىق قۇرال جابدىقتارى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، كورنەكى بەينەلەۋ قۇرالدارى، دىبىستىق سلايد فيلمدەر، شىرشا ويىنشىقتارى، شىرشالار، قيىلعان ەرتەگى كەيىپكەرلەرى

كۇتىلەتىن ناتيجە: ساباق بارىسىندا وقۋشىلار ىنتالارىن مەن قىزىعۋشىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىنشە بەينەلەۋ ىسكەرلىگىن مەڭگەرۋ، سۋرەت سالۋىنا، تانىمدىق - شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىنە اسەر ەتۋ ارقىلى ءار وقۋشى تانىپ - بىلۋگە جانە شىعارماشىلىققا قاجەتتى زاتتى ساناسىنا جەتكىزۋ. ءوز بەتتەرىمەن ۇيلەستىرۋگە، ەسكە ساقتاپ سۋرەت سالۋعا، سۋرەت تاقىرىبىنا بايلانىستى وبرازداردى تۇرعىزۋعا، قيمىل قوزعالىستاردى بەينەلەۋگە، زاتتاردىڭ ءتۇر - ءتۇسىن بەرۋگە بەيىمدەۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
ساباق 4 كەزەڭنەن تۇرادى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحات
3. باعالاۋ كەزەڭى
4. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ

1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىمەن تۇگەلدەۋ، قۇرال - جابدىقتارىن قاداعالاۋ، توپقا ءبولۋ، ساباق بارىسىمەن، باعالاۋ تاسىلدەرىمەن تانىستىرۋ.
ءبىرىنشى توپتى «تاۋسوعار»، ەكىنشى توپتى «مەرگەن» دەپ اتايمىز جانە توپتار فاميليا رەتتىلىگى بويىنشا بولىنەدى.
وقۋشىلار «شىرشا بەزەندىرۋ» تاسىلىمەن باعالانادى. سلايدقا توپتاعى بالا ساندارىنا سايكەس بۇتاقتارى بار ەكى توپتىڭ شىرشا سۋرەتى ىلىنەدى جانە ءار بۇتاقتىڭ ۇشىنا فاميليا رەتتىلىگىمەن ءار وقۋشىنىڭ نومىرلەرى قويىلادى. وقۋشىلار ساباقتىڭ بۇكىل كەزەڭدەرى بويىنشا تاپسىرمالار ورىنداۋ ارقىلى شىرشا ويىنشىقتارىن جينايدى. 5 - 6 شىرشا ويىنشىعىن جيناقتاعان وقۋشىعا «5» دەگەن بالاعا قويىلادى، 3 - 4 ويىنشىق جيناعان وقۋشىعا «4» دەگەن باعا قويىلادى، 1 - 2 ويىنشىق جيناعان بالاعا «»3» دەگەن باعا قويىلادى.

سلايدتان «ەرتەگى الەمىندە» ءانى بەرىلەدى:
عاجايىپ ءتۇس كوردىم.
تاڭ اتا مەن بۇگىن،
ەرتەگى الەمىنىڭ، قىزىعىندا ءجۇردىم.
نۇرىنا شومىلدىم بۇگىن،
جۇلدىز ايى كوركەم،
ادەمى ەدى نەتكەن، قۇستار سويلەيدى،
بۇلتتارى بيلەيدى...

ءمۇعالىم: بۇل ولەڭدە ەرتەگى الەمىندەگى عاجايىپ كورىنىستەر ەلەس بەرەدى. بۇگىنگى ساباعىمىزىدىڭ تاقىرىبى دا «ەرتەگى الەمىنە ساياحات» دەپ اتالادى.
دەمەكشى ءبىزدى ءارقاشان الىس جولدارعا جەتەلەيدى. ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى ەرتەگى قالاي باستالادى.
بار ەكەن دە، جوق ەكەن،
ەرتە ەرتە ەرتەدە
ەشكىلەرى بورتە ەكەن،
قىرعاۋىلى قىزىل ەكەن،
قۇيرىقتارى ۇزىن ەكەن...
يلليۋستراسيا، سۋرەتتەر كورسەتۋ، قانداي ەرتەگىلەر ەكەنىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
«التىن بالىق»، «قوجاناسىر»، «ماقتا قىز بەن مىسىق» ەرتەگىلەرىنەن ۇزىندىلەر وقۋ.
ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ كومەگىمەن ەرتەگىلەر يلليۋستراسياسىن تاماشالاۋ.

2. ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحات
ادامنىڭ قيالدان، ويدان شىعارعان بارلىق كونە دۇنيەلەرى ميفتەر، اڭىزدار جانە ەرتەگىلەر بولىپ ۇشكە بولىنەدى. ءارقايسىمىز بالالىق شاعىمىزدا تاڭعاجايىپ سيقىرعا تولى ەرتەگىلەردى وقىدىق. ەرتەگىلەر - تۇنىپ تۇرعان قيال - عاجايىپتار، جانۋارلار ادامشا سويلەسەدى، باتىرلار جاۋ اسكەرىمەن عانا ەمەس، ايداھارلارمەن، جىن - پەرىلەرمەن جانە باسقادا حالىق قيالى تۋدىرعان جالماۋىز - قۇبىجىقتارمەن شايقاسادى.
ەرتەگى ءۇش توپقا بولىنەدى ولار: تۇرمىس - سالت، قيال - عاجايىپ، شىنشىل.
ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنە ارناپ سۋرەت سالۋ - ەڭ قىزىقتى تاقىرىپ.
ءاربىر بالا ەرتەگىنى قىزىقتاپ وقيدى، اڭگىمەلەپ بەرەدى جانە سول تۋرالى سۋرەت سالۋعا قۇشتار. سۋرەت سالۋ كەزىندە ەرتەگى بالانىڭ دۇنيەتانىمىن، اقىل - ويىن، شىعارماشىلىعىن ارتتىرادى.
وقۋشىلارعا قاڭباق شال، تاۋسوعار، التىن ساقا، الدار كوسە، التىن بالىق ەرتەگىلەرىنەن ۇزىندىلەر ايتىلادى.
قازاق ەرتەگىلەرى سان الۋان ولاردى حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىلەر، قيال – عاجايىپ ەرتەگىلەر، تۇرمىس - سالتقا بايلانىستى ەرتەگىلەر، باتىرلىق ەرتەگىلەر، كۇلدىرگى ەرتەگىلەر دەپ بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى.
ەرتەگىلەردىڭ ىشىندە بالالاردىڭ قيالىن شارىقتاتاتىن، بالالىق شاقتىڭ بولاشاعىن ەلەستەتىپ كەلەشەككە سەنىممەن قاراۋعا تاربيەلەيتىن ەڭ اسەرلى ەرتەگىلەر – قيال – عاجايىپ ەرتەگىلەرى. باتىرلىق ەرتەگىلەردە ەلىن قورعاپ، حالقىن قادىرلەگەن ەرلەردىڭ تاڭعاجايىپ ءىس – ارەكەتتەرى باياندالادى. مىسالى: ەر توستىك، قوبىلاندى. كۇلدىرگى ەرتەگىلەر نەگىزىنەن الدار كوسە مەن جيرەنشە شەشەنىڭ، قوجاناسىردىڭ ەسىمدەرىمەن بايلانىستى.
ەرتەگىلەر – قيال عاجايىپ، وقيعالار جايىنداعى قىزىق اڭگىمەلەر، ولاردى كوبىنەسە ومىردە سيرەك كەزدەسەتىن نەمەسە مۇلدە كەزدەسپەيتىن ويدان شىعارىلعان وقيعالار باياندالادى.

ساياحات جولنۇسقاسى:
1 - ايالداما «شەبەر سۋرەتشىلەر» ەلى.
بۇل ايالدامادا ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما باعالانادى. ەرتەگىلەر مازمۇنى بويىنشا يلليۋستراسيا جاساپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن. جۇمىستىڭ مازمۇنىنا، بوي ناقىشىنا ءمان بەرىلۋى ءتيىس. وتە جاقسى سالىنعان شىعارماعا 2 ويىنشىقتان، جاقسى سالىنعان سۋرەتكە 1 ويىنشىقتان بەرىلەدى.

2 - ايالداما «تاپقىرلار» ەلى.
سلايدتا تەستىك جۇيەدە بەرىلگەن ەرتەگىلەر تاقىرىبىن تابادى. سۋرەت استىنا قىزىل جانە كوك دوڭگەلەكپەن ەكى جاۋاپ بەرىلەدى. سلايدتاعى سۋرەت استىنداعى ەكى دوڭگەلەكشەنىڭ قايسىسى دۇرىس جاۋاپ ەكەندىگىن تابۋ، دۇرىس دوڭگەلەكشەنىڭ ءتۇسىن داپتەرگە بوياۋ ارقىلى دوڭگەلەكتەپ ءتۇسىرۋ. ءمۇعالىمنىڭ وزىنە تانىس ورنالاستىرۋ زاڭدىلىقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، وقۋشى جۇمىستارىن باعالاپ شىعادى، ەڭ كوپ جانە دۇرىس تاپقان وقۋشىلارعا ەكى ويىنشىقتان، از تاپقان وقۋشىلارعا ءبىر ويىنشىقتان ۇلەستىرەدى.

3 - ايالداما «شەبەر قۇراستىرۋشىلار» ەلى.
سۋرەت داپتەرمەن جۇمىس. (سارماندىق جۇمىس)
سلايدتا بەرىلگەن جىل مەزگىلدەرىنىڭ سۋرەتتەرىن بىرنەشە مينۋت تاماشالايمىز، العان اسەرلەرى بوينشا سۋرەت داپتەرلەرىنە قيىلعان ەرتەگى كەيىپكەرلەرىن پەرسپەكتيۆالىق زاڭدىلىقپەن ورنالاستىرۋ جانە وزدەرىنە ۇناعان فونمەن تولىقتىرۋ. ياعني سالىنعان فون مەن سۋرەتتىڭ بايلانىسىن كورسەتۋ. وتە جاقسى ورىندالعان جۇمىسقا ەكى ويىنشىقتان، ورتاشا ورىندالعان جۇمىسقا ءبىر ويىنشىقتان بەرىلەدى.

4 - ايالداما «شەبەر قۇراستىرۋشىلار» ەلى.
جازبا داپتەرمەن جۇمىس. (تەوريالىق جۇمىس)
وقۋشىلار سلايدتا بەرىلگەن ەرتەگى كەيىپكەرلەرى ارقىلى وزدەرى بىلەتىن ءار ءتۇرلى جانرداعى ەرتەگىلەر تاقىرىبىن جازۋى كەرەك. ەڭ كوپ تاقىرىپ جازعان وقۋشىلارعا ەكى، ورتاشا دەڭگەيدە جازعان وقۋشىلارعا ءبىر ويىنشىقتان بەرىلەدى.

ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ءبىز بۇگىنگى ساباقتا نە ۇيرەندىك؟ ساباق نەسىمەن ۇنادى؟
ەرتەگى دەگەنىمىز نە؟ ولاردىڭ جازىلۋ ماقساتتارى؟ قانداي تۇرلەرى بار؟

3) باعالاۋ كەزەڭى:
ساراماندىق جۇمىستىڭ قورىتىندىسىندا كورمە ۇيىمداستىرىلادى. ءار جۇمىسقا باعا بەرىلەدى
ا) جەكە وقۋشىنى باعالاۋ. سلايدتا بەرىلگەن شىرشا بۇتاقتارىن وقۋشى جيناعان ويىنشىقتاردى ءىلۋ ارقىلى بەزەندىرۋ، وقۋشىنىڭ ءوز ءبىلىمنىڭ ناقتىلىعىنا كوز جەتكىزۋىنە، ءوزىن باسقا وقۋشىلارمەن سالىستىرۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزۋ.
ب) توپتىق باعالاۋ. ەكى شىرشاداعى ويىنشىق سانىنا سايكەس جەڭىمپاز توپتى انىقتاۋ جانە سلايدپەن مۋزىكالىق ماراپاتتاۋ بەرۋ.
«تاۋسوعار» توبى «مەرگەن» توبى
4) ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. «شەبەر قۇراستىرۋشىلار» ەلىندەگى تاپسىرمانى بوياۋ ارقىلى اياقتاپ كەلۋ.