ع. مۇسىرەپوۆ «جاڭا دوستار» اڭگىمەسى
پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋدانى،
بىرلىك جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
بايسەيتوۆا ساندۋعاش حازيزات قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ع. مۇسىرەپوۆ «جاڭا دوستار» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا شىعارمانىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ، بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. كوركەمدىك ەرەكشەلىگىنە تالداۋعا ۇيرەتۋ. شىعارمانىڭ يدەياسىن، تاقىرىبىن اشۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق ماقساتى: اقپاراتتار جيناۋ، ونى سۇرىپتاي الۋعا، تاڭداۋعا، مودەلدەۋگە، سالىستىرا بىلۋگە، ءوز پىكىرىن ايتىپ، ونى قورعاي الۋ ماشىقتارىن دامىتۋ. پانگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ىنتاسىن، ىزدەنۋشىلىك بەلسەندىلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ، ادەبي تەوريالىق ۇعىمدارىن تەرەڭىنەن مەڭگەرتۋ، قورىتىندى وي ءتۇيۋ.
ب) تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ماقسات قويۋعا، ونى ىسكە اسىرۋعا باۋلۋ، باۋىرمالدىققا، دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ. وزگەلەردىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ءوز شەشىمىن ايتىپ، ءبىر - ءبىرىن باعالاپ، قارىم - قاتىناس ادەبىن ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بەكىتۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جارىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ. توپتاستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءتىل دامىتۋ، پروبلەمالىق جاعداياتتار تۋدىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، ماقال - ماتەلدەر، گازەت ماتەريالدارى، تۇسىندىرمە سوزدىكتەر، بەلسەندى تاقتا، باعالاۋ پاراقتارى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، بەينەلەۋ ونەرى، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردىڭ نازارىن بۇگىنگى وتەتىن ساباققا اۋدارۋ.
2. سىنىپتى ەكى توپقا ءبولۋ. «ۇلاعات» توبى، «شاپاعات» توبى.
3. باعالاۋ پاراقتارىن بەرۋ. ءار توپ بەلسەندىلەرى ءوز توبىنداعى وقۋشىلارىنىڭ جاۋاپتارىنا ءار تاپسىرمادان كەيىن بالدىق جۇيەمەن بالل قويىپ وتىرادى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. قوسىمشا اقپاراتتاردى پايدالانىپ، وزدىكتەرىنەن ىزدەنىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا جاۋاپ تاۋىپ كەلۋ كەرەك بولاتىن)
ءى. بايگە (ع. مۇسىرەپوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىنان سۇراقتار قويۋ). ءار دۇرىس جاۋاپقا توپ بەلسەندىسى ءوز بالىن قويىپ وتىرادى. ءار توپتىڭ پارتاسىنا كوك، سارى، قىزىل ءتۇستى قاعازدار قويىلادى. سوڭىندا وسى ءتۇس بويىنشا ساباقتى كىم قانشالىقتى مەڭگەرگەندىگىن بىلدىرەدى).
ءى توپ. «ۇلاعات» سۇراقتار كەزەك - كەزەك ديكتافون ارقىلى وقىلادى.
1. ع. مۇسىرەپوۆ قاي جىلى دۇنيەگە كەلدى؟ (1902ج).
2. قاي اۋداندا دۇنيەگە كەلدى؟ (جامبىل).
3. اكەسىنىڭ اتى كىم؟ (ماحمۋت).
4. ع. مۇسىرەپوۆ پەسالارى؟ («قىز جىبەك»، «امانگەلدى»، «قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ»).
5. «جاڭا دوستار» اڭگىمەسى قانداي روماننان ءۇزىندى؟ («قازاق سولداتى»).
6. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ 100 جىلدىعىن قاشان تويلادىق؟ (2002ج).
ءىى توپ. «شاپاعات»
1. ع. مۇسىرەپوۆ قاي جىلى قايتىس بولدى؟ (1985ج).
2. ع. مۇسىرەپوۆ قانداي وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى؟ (كەدەي).
3. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ روماندارى؟ («ويانعان ولكە»، «قازاق سولداتى»، «ۇلپان» ت. ب).
4. «قازاق سولداتى» رومانىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى؟ ( «قازاق باتىرى»).
5. ع. مۇسىرەپوۆ نەشە جاسىندا دۇنيە سالدى؟ (83جاسىندا).
6. ع. مۇسىرەپوۆ كىم؟ (جازۋشى، قوعام قايراتكەرى، اكادەميك، دراماتۋرگ).
يتەربەلسەندى تاقتادا مىناداي ولەڭ جولدارى جازىلىپ تۇرادى:
«ءقادىرلى دوس!
تاپپاي ءجۇرسىڭ سىرلاسار سىڭارىڭدى،
بىلەدى دەپ بەت - ءجۇزىمدى، قىرلارىمدى.
ءجىبى ءتۇزۋ جان ىزدەپ بۇل ومىردەن،
جاننىڭ ءبارىن بولادى دەپ جاناشىرلى.
(م. ماقاتايەۆ).
ءمۇعالىم: - بالالار، تاقتاداعى مىنا ءبىر ولەڭ جولدارىنا نازارىمىزدى اۋدارايىقشى!
وقيمىن، - نەگە بۇل ولەڭ جولدارىن الدى دەپ ويلايسىڭدار؟
وقۋشىنىڭ جاۋابى:
ءمۇعالىم: - قانداي تاقىرىپتا وي قوزعالادى. بۇگىنگى تاقىرىبىمىز نە جايىندا بولماق، قالاي ويلايسىڭدار؟
- كانە، كىمنىڭ قانداي ماقساتتارى بار؟ (وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى).
ەندى وسى ماقساتارىڭنان ورتاق ءبىر ماقساتقا جەتۋ، دوس جايىندا كەڭىرەك ماعلۇمات الۋ، ونى ءوز ومىرىمىزدە شىنايى دوستىقتى قالىپتاستىرۋ.
2 - توپقا ەكى ءتۇرلى قاعاز ۇسىنىپ، تاڭداتۋ. ونداعى سۇراقتارىڭا توپپەن دايىندالىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك. ءار توپقا 2 تاپسىرمادان بەرىلەدى.
ءى توپ. 1. «جاڭا دوستار» ول قانداي دوستار؟ ءوز پىكىرلەرىڭ.
2. ءوز ۇعىمدارىڭدى توپتاستىرۋ ءادىسى ارقىلى سىزباعا ءتۇسىرۋ.
/ ەكىنشى توپ قارسىلاستارىنىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى /.
ءىى توپ. 1.«ەسكى دوستار» ول قانداي دوستار؟ ول تۋرالى ءوز پىكىرلەرىڭ.
2. ءوز تۇسىنىكتەرىڭدى توپتاستىرۋ ءادىسى بويىنشا سىزباعا ءتۇسىرۋ.
/ قارسى توپ ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى /.
مىسالى مىناداي ۇلگىدە ينتەربەلسەندى تاقتادا سىزباعا ءتۇسىرىپ كورسەتەدى:
▪ جاڭا دوستار
↓
قيىن كەزدە قول ۇشىن بەرەتىن
جان سىرىن تۇسىنەتىن
سەنىمدى
ونسىز ءومىر قىزىقسىز
ونسىز ءومىر قىزىقسىز
▪ ەسكى دوستار
↓
ماڭگىلىك دوس بولىپ قالادى
جانىڭا ىستىق
ورنى بولەك جان
تۋىسقانىڭداي
كەلەسى ينتەربەلسەندى تاقتادا مىناداي ەكى توپقا سۇراق بەرىلگەن:
- «جاڭا دوستار» اڭگىمەسىنەن وزدەرىڭە دوس بولاتىنداي سەرىك، دوس تابا الدىڭ با؟ بار بولسا ول كىم، نەگە دوس دەپ سانادىڭ؟ مىسالى: قايروش نەمەسە شەگەن، الدە بوراش. بويىنداعى قاسيەتتەرى بويىنشا سىزباعا ءتۇسىرىپ بەرەمىز.
ينتەربەلسەندى تاقتادا:
قايروش قانداي؟
شەگەن قانداي؟
بوراش قانداي؟
ساباقتى قورىتۋ: 1. - ويىمىزدى جيناقتاپ، ءوز پىكىرىمىزدى ولەڭ نەمەسە ويتولعاۋ جازۋمەن، الدە ماقال - ماتەلمەن تۇيىندەپ شىعۋ.
1. ساباقتىڭ باسىندا ءار قايسىمىز ءوز ماقساتىمىزدى قويعان ەدىك، سول ماقساتقا جەتتىك پە؟
3. بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرىڭ؟
4. وسى ساباقتان نە ءبىلدىم؟ نەنى بىلگىم كەلەدى؟
ۇيگە تاپسىرما: 1. «مەنىڭ دوسىم» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
توپ بەلسەندىلەرى ءوز باعالارىن ايتادى. باعالاۋ پاراعىن تاپسىرادى.
ءار وقۋشى وزدەرىنىڭ بۇگىنگى ساباقتى قانشالىقتى مەڭگەرگەندىگىن قاعاز تۇستەرى بويىنشا انىقتاپ بەرەدى. / تاقتاعا ورنالاستىرادى /.
كوك ءتۇستى قاعاز: ساباق وتە ۇنادى. مەن ريزامىن.
سارى ءتۇستى قاعاز: كىشكەنە قينالدىم، ءبىراق جەڭە ءبىلدىم، ساباق دەگەنمەن ۇنادى.
قىزىل ءتۇستى قاعاز: قيىندىقتار بولدى، ءالى دە كومەك كۇتەمىن، ويتكەنى قينالدىم.
ءمۇعالىم: - ومىردە ادال دوستارىڭ كوپ بولسىن،- دەگەن نيەتپەن بۇگىنگى ساباعىمىزدى اياقتايمىن.
ساباقتاردان كورىنىس
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
بىرلىك جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
بايسەيتوۆا ساندۋعاش حازيزات قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ع. مۇسىرەپوۆ «جاڭا دوستار» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا شىعارمانىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ، بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. كوركەمدىك ەرەكشەلىگىنە تالداۋعا ۇيرەتۋ. شىعارمانىڭ يدەياسىن، تاقىرىبىن اشۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق ماقساتى: اقپاراتتار جيناۋ، ونى سۇرىپتاي الۋعا، تاڭداۋعا، مودەلدەۋگە، سالىستىرا بىلۋگە، ءوز پىكىرىن ايتىپ، ونى قورعاي الۋ ماشىقتارىن دامىتۋ. پانگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ىنتاسىن، ىزدەنۋشىلىك بەلسەندىلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ، ادەبي تەوريالىق ۇعىمدارىن تەرەڭىنەن مەڭگەرتۋ، قورىتىندى وي ءتۇيۋ.
ب) تاربيەلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ماقسات قويۋعا، ونى ىسكە اسىرۋعا باۋلۋ، باۋىرمالدىققا، دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ. وزگەلەردىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ءوز شەشىمىن ايتىپ، ءبىر - ءبىرىن باعالاپ، قارىم - قاتىناس ادەبىن ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بەكىتۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جارىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ. توپتاستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءتىل دامىتۋ، پروبلەمالىق جاعداياتتار تۋدىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، ماقال - ماتەلدەر، گازەت ماتەريالدارى، تۇسىندىرمە سوزدىكتەر، بەلسەندى تاقتا، باعالاۋ پاراقتارى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، بەينەلەۋ ونەرى، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردىڭ نازارىن بۇگىنگى وتەتىن ساباققا اۋدارۋ.
2. سىنىپتى ەكى توپقا ءبولۋ. «ۇلاعات» توبى، «شاپاعات» توبى.
3. باعالاۋ پاراقتارىن بەرۋ. ءار توپ بەلسەندىلەرى ءوز توبىنداعى وقۋشىلارىنىڭ جاۋاپتارىنا ءار تاپسىرمادان كەيىن بالدىق جۇيەمەن بالل قويىپ وتىرادى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. قوسىمشا اقپاراتتاردى پايدالانىپ، وزدىكتەرىنەن ىزدەنىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا جاۋاپ تاۋىپ كەلۋ كەرەك بولاتىن)
ءى. بايگە (ع. مۇسىرەپوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىنان سۇراقتار قويۋ). ءار دۇرىس جاۋاپقا توپ بەلسەندىسى ءوز بالىن قويىپ وتىرادى. ءار توپتىڭ پارتاسىنا كوك، سارى، قىزىل ءتۇستى قاعازدار قويىلادى. سوڭىندا وسى ءتۇس بويىنشا ساباقتى كىم قانشالىقتى مەڭگەرگەندىگىن بىلدىرەدى).
ءى توپ. «ۇلاعات» سۇراقتار كەزەك - كەزەك ديكتافون ارقىلى وقىلادى.
1. ع. مۇسىرەپوۆ قاي جىلى دۇنيەگە كەلدى؟ (1902ج).
2. قاي اۋداندا دۇنيەگە كەلدى؟ (جامبىل).
3. اكەسىنىڭ اتى كىم؟ (ماحمۋت).
4. ع. مۇسىرەپوۆ پەسالارى؟ («قىز جىبەك»، «امانگەلدى»، «قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ»).
5. «جاڭا دوستار» اڭگىمەسى قانداي روماننان ءۇزىندى؟ («قازاق سولداتى»).
6. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ 100 جىلدىعىن قاشان تويلادىق؟ (2002ج).
ءىى توپ. «شاپاعات»
1. ع. مۇسىرەپوۆ قاي جىلى قايتىس بولدى؟ (1985ج).
2. ع. مۇسىرەپوۆ قانداي وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى؟ (كەدەي).
3. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ روماندارى؟ («ويانعان ولكە»، «قازاق سولداتى»، «ۇلپان» ت. ب).
4. «قازاق سولداتى» رومانىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى؟ ( «قازاق باتىرى»).
5. ع. مۇسىرەپوۆ نەشە جاسىندا دۇنيە سالدى؟ (83جاسىندا).
6. ع. مۇسىرەپوۆ كىم؟ (جازۋشى، قوعام قايراتكەرى، اكادەميك، دراماتۋرگ).
يتەربەلسەندى تاقتادا مىناداي ولەڭ جولدارى جازىلىپ تۇرادى:
«ءقادىرلى دوس!
تاپپاي ءجۇرسىڭ سىرلاسار سىڭارىڭدى،
بىلەدى دەپ بەت - ءجۇزىمدى، قىرلارىمدى.
ءجىبى ءتۇزۋ جان ىزدەپ بۇل ومىردەن،
جاننىڭ ءبارىن بولادى دەپ جاناشىرلى.
(م. ماقاتايەۆ).
ءمۇعالىم: - بالالار، تاقتاداعى مىنا ءبىر ولەڭ جولدارىنا نازارىمىزدى اۋدارايىقشى!
وقيمىن، - نەگە بۇل ولەڭ جولدارىن الدى دەپ ويلايسىڭدار؟
وقۋشىنىڭ جاۋابى:
ءمۇعالىم: - قانداي تاقىرىپتا وي قوزعالادى. بۇگىنگى تاقىرىبىمىز نە جايىندا بولماق، قالاي ويلايسىڭدار؟
- كانە، كىمنىڭ قانداي ماقساتتارى بار؟ (وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى).
ەندى وسى ماقساتارىڭنان ورتاق ءبىر ماقساتقا جەتۋ، دوس جايىندا كەڭىرەك ماعلۇمات الۋ، ونى ءوز ومىرىمىزدە شىنايى دوستىقتى قالىپتاستىرۋ.
2 - توپقا ەكى ءتۇرلى قاعاز ۇسىنىپ، تاڭداتۋ. ونداعى سۇراقتارىڭا توپپەن دايىندالىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك. ءار توپقا 2 تاپسىرمادان بەرىلەدى.
ءى توپ. 1. «جاڭا دوستار» ول قانداي دوستار؟ ءوز پىكىرلەرىڭ.
2. ءوز ۇعىمدارىڭدى توپتاستىرۋ ءادىسى ارقىلى سىزباعا ءتۇسىرۋ.
/ ەكىنشى توپ قارسىلاستارىنىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى /.
ءىى توپ. 1.«ەسكى دوستار» ول قانداي دوستار؟ ول تۋرالى ءوز پىكىرلەرىڭ.
2. ءوز تۇسىنىكتەرىڭدى توپتاستىرۋ ءادىسى بويىنشا سىزباعا ءتۇسىرۋ.
/ قارسى توپ ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى /.
مىسالى مىناداي ۇلگىدە ينتەربەلسەندى تاقتادا سىزباعا ءتۇسىرىپ كورسەتەدى:
▪ جاڭا دوستار
↓
قيىن كەزدە قول ۇشىن بەرەتىن
جان سىرىن تۇسىنەتىن
سەنىمدى
ونسىز ءومىر قىزىقسىز
ونسىز ءومىر قىزىقسىز
▪ ەسكى دوستار
↓
ماڭگىلىك دوس بولىپ قالادى
جانىڭا ىستىق
ورنى بولەك جان
تۋىسقانىڭداي
كەلەسى ينتەربەلسەندى تاقتادا مىناداي ەكى توپقا سۇراق بەرىلگەن:
- «جاڭا دوستار» اڭگىمەسىنەن وزدەرىڭە دوس بولاتىنداي سەرىك، دوس تابا الدىڭ با؟ بار بولسا ول كىم، نەگە دوس دەپ سانادىڭ؟ مىسالى: قايروش نەمەسە شەگەن، الدە بوراش. بويىنداعى قاسيەتتەرى بويىنشا سىزباعا ءتۇسىرىپ بەرەمىز.
ينتەربەلسەندى تاقتادا:
قايروش قانداي؟
شەگەن قانداي؟
بوراش قانداي؟
ساباقتى قورىتۋ: 1. - ويىمىزدى جيناقتاپ، ءوز پىكىرىمىزدى ولەڭ نەمەسە ويتولعاۋ جازۋمەن، الدە ماقال - ماتەلمەن تۇيىندەپ شىعۋ.
1. ساباقتىڭ باسىندا ءار قايسىمىز ءوز ماقساتىمىزدى قويعان ەدىك، سول ماقساتقا جەتتىك پە؟
3. بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرىڭ؟
4. وسى ساباقتان نە ءبىلدىم؟ نەنى بىلگىم كەلەدى؟
ۇيگە تاپسىرما: 1. «مەنىڭ دوسىم» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
توپ بەلسەندىلەرى ءوز باعالارىن ايتادى. باعالاۋ پاراعىن تاپسىرادى.
ءار وقۋشى وزدەرىنىڭ بۇگىنگى ساباقتى قانشالىقتى مەڭگەرگەندىگىن قاعاز تۇستەرى بويىنشا انىقتاپ بەرەدى. / تاقتاعا ورنالاستىرادى /.
كوك ءتۇستى قاعاز: ساباق وتە ۇنادى. مەن ريزامىن.
سارى ءتۇستى قاعاز: كىشكەنە قينالدىم، ءبىراق جەڭە ءبىلدىم، ساباق دەگەنمەن ۇنادى.
قىزىل ءتۇستى قاعاز: قيىندىقتار بولدى، ءالى دە كومەك كۇتەمىن، ويتكەنى قينالدىم.
ءمۇعالىم: - ومىردە ادال دوستارىڭ كوپ بولسىن،- دەگەن نيەتپەن بۇگىنگى ساباعىمىزدى اياقتايمىن.
ساباقتاردان كورىنىس
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
№11 ى. التىنسارين اتىنداعى
