InfoHub Logo

جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىنا دا ءبىر اي قالدى، دەپ جازادى «ايقىن» گازەتى.

تامىز - قاربالاس ايى. اتا-انانىڭ بالالارىن مەكتەپكە دايىنداپ ابىگەرگە تۇسەتىن دە كەزى وسى. الايدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ سوڭعى كەزدەرى كوپ سىنعا ۇشىراپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بيىلعى جىلى جاڭا رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرامىز دەپ جوسپارلاعان ەدى. ءتىپتى وسى جىلدىڭ ناۋرىزىندا قازاقستاندا «ءبىلىم بەرۋدى جانە عىلىمدى دامىتۋدىڭ 2016-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى» بەكىتىلگەن. وندا بەس كۇندىك وقۋ اپتاسىنىڭ ەنگىزىلۋى، ءبىلىم بەرۋدىڭ ءۇشتىلدى جۇيەسىنە كوشۋ جانە وقۋ جىلىنىڭ ۇزارتىلۋى سياقتى وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ءبىراق بۇل باعدارلاما جۇرتشىلىق تاراپىنان سىنعا ۇشىراپ، الۋان پىكىردىڭ تۋۋىنا الىپ كەلدى. ءتىپتى اتا-انالار اراسىندا جاڭا مينيسترگە پەتيسيا جولداعاندارى دا بار. ال جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىنا ساناۋلى كۇندەر قالدى. مينيسترلىك ۇسىنعان باعدارلامانىڭ ءمان-جايى نە بولدى؟ ءۇشتىلدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جاڭا وقۋ جىلىندا جۇزەگە اسا ما؟ بەس كۇندىك وقىتۋ اپتاسى شە؟ 

وسى ماسەلەلەر بويىنشا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ باسشىسى ايگەرىم الىبەكوۆاعا ساۋال تاستاعان ەدىك. 

- ايگەرىم، جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ ءبىرىنشى سىنىپتارعا ارنالعان جاڭارتىلعان باعدارلا­مانىڭ جۇزەگە اساتىنىن ەستىگەن ەدىك. راس پا؟

- بيىلعى 2016-2017 جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ مەكتەپتەردە جاڭار­تىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى ەنگىزىلەتىن بولادى. ءبىراق بۇل باعدارلاما تەك ءبىرىنشى سىنىپقا باراتىن بالالارعا عانا قاتىستى. جاڭارتىلعان باعدارلا­مانىڭ نەگىزىندە بەس كۇندىك وقۋ اپتاسى دا بار. ياعني بيىلدان باستاپ ءبىرىنشى سىنىپتار بەس كۇندىك وقۋ اپتاسىنا كوشەدى. بۇعان دەيىن وقۋ جىلىندا 34 اپتا بولسا، بيىل ول 33 اپتاعا اۋىسىپ وتىر. دەمەك، ءبىر اپتا ۇنەمدەلەدى دەگەن ءسوز. ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارى مەن مەكتەپالدى دايارلىق بالالارى قىسقى دەمالىستا قوسىمشا جەتى كۇن دەمالاتىن بولادى. سونىمەن قاتار، بەس كۇن وقيتىن بالالاردىڭ سەنبى كۇنى دەمالۋىنا مۇمكىندىك بار. جاڭا باع­دارلاما بويىنشا، ءبىرىنشى سىنىپتاردىڭ ساباعى 31 مامىرعا دەيىن سوزىلادى.

- بۇل باعدارلامانىڭ بۇرىنعى وقۋ جۇيەسىنەن وزگەشەلىگى نەدە؟ مەكتەپ وقۋشىلارى قانشا ساعات قازاق تىلىندە، قانشا ساعات اعىلشىن تىلىندە ءدارىس الاتىن بولادى؟

- ۇشتىلدىلىك وقۋ جۇيەسى ءالى ەنگىزىلگەن جوق. اعىلشىن ءتىلى ساعاتتارى بۇرىنعى جۇيە بويىنشا وزگەرىسسىز قالدىرىلادى. ءۇش تىلدە وقىتۋ جۇيەسى جوعارى سىنىپتان باستالادى دەگەن جوسپار بار. مۇنىڭ ءوزى 2019 جىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن جوبا.

- ءبىرىنشى سىنىپقا ارنالعان وقۋلىقتار دا وزگەرىسسىز قالا ما؟

- ءبىرىنشى سىنىپقا بارا­تىن بالالارعا ارنالعان وقۋلىقتار دا وزگەرىستەر بار. ول وقۋلىقتاردىڭ ءبارى باسپالاردان شى­عىپ، دايىن تۇر. وقۋ­لىقتاردىڭ دەنى مي­نيسترلىك بەكىتكەن باس­­پا­لاردان، ياعني «ال­ما­تىكىتاپ»، «اتامۇرا»، «مەكتەپ» جانە تاعى باس­قا ونشاقتى باسپادان شىقتى. 1-16 تامىز ارالى­عىندا وقۋلىقتاردىڭ ءبارى وڭىرلەرگە جەتكىزىلەتىن بولادى. وبلىستىق ءبىلىم بەرۋ باسقارمالارى مەن باسپالاردىڭ اراسىندا ارنايى كەلىسىمشارت جاسالعان. سول كەلىسىمشارتتىڭ نەگىزىندە باسپالار 16 تامىزعا دەيىن ايماقتارعا وقۋلىقتى جەتكىزۋگە مىندەتتى. ارى قاراي باسقارمالار 25 تامىزعا دەيىن بارلىق مەكتەپتەردى وقۋلىقپەن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.

- جىل سايىن وقۋلىق جەتپەي، اتا-انالار دۇكەندەردى ىزدەپ سابىلىپ كەتەدى. بيىل بۇل ماسەلە قالاي شەشىلمەك؟

- تەك ءبىرىنشى سىنىپ وقۋ­شىلارى عانا جاڭارتىلعان باعدارلامامەن باسىلعان وقۋلىقتارمەن وقيتىن بولادى. بيىل 1-سىنىپقا 380 مىڭنان استام وقۋشى قابىلداناتىن بولسا، ولاردىڭ بارلىعى وقۋ­لىقتان تارشىلىق كور­مەيدى.

سونداي-اق، ءبىلىم بەرۋدىڭ ءۇشتىلدى جۇيەسى مەن باستاۋىش سىنىپقا جاڭا ستاندارتتى ەنگىزۋدىڭ قيىندىعى تۋرالى كيمەپ پروفەسسورى جۇلدىز سماعۇلوۆا الاڭداۋشىلىق بىلدىرگەن ەدى. پروفەس­سوردىڭ ويىنشا:

- بۇعان دەيىن دە ۇشتىلدىلىككە قاتىستى بىرنەشە رەت پىكىر بىلدىرگەن ەدىم. جالپى، ۇشتىلدىلىك كونسەپسياسى يدەيا رەتىندە جاقسى. ويتكەنى ادامنىڭ بىرنەشە ءتىل بىلگەنى دۇرىس نارسە، كوپ ءتىل بىلگەننىڭ تيگىزەر پايداسى دا كوپ. ءتۇرلى ادەبيەت­تەرمەن تانىسا الادى، رۋحاني تۇرعىدان ءوزىن دامىتادى. ءبىراق مەكتەپتەردە ءۇش تىلدە ءبىلىم بەرۋگە كەلگەندە، كادر ماسەلەسى توتەسىنەن شىعادى. وعان قوسا، بالالاردىڭ بارلىعىنا بىردەي تىلدىك رەسۋرستار قولجەتىمدى بولا بەرمەيدى. ءقازىر مەكتەپتەردە «جاپپاي ءۇش ءتىلدى قاتار ۇيرەتۋدى باستايمىز» دەلىك، ءبىراق كەيبىر بالالاردىڭ تىلدىك رەسۋرستارعا قول جەتكىزۋ ءمۇم­كىن­دىگى باس­قا­لا­رىنا قاراعاندا ار­تىعىراق بولۋى مۇمكىن. دەمەك، بۇل ەلىمىزدەگى الەۋ­مەتتىك تەڭ­ءسىز­دىكتى ودان ءارى ۋشىق­تىرىپ جىبەرەدى. مىسالى، شالعايداعى اۋىلداردا ءۇش تىلدە جاقسى ءبىلىم بەرىلەتىنىنە كۇمانىم بار.

ال باستاۋىش سىنىپقا ەنگى­زىلەتىن جاڭا ستاندارت جونىندە ايتار بولساق، الدىمەن ساۋاتتىلىقتى قا­لىپتاستىرۋدى ءبىر ىزگە ءتۇسىرىپ الايىق دەر ەدىم. ول بالالاردىڭ جاقسى وقۋى ءۇشىن، وقىعاندارىن ءتۇسىنىپ، ونى تالداي الۋى، سودان وي ءتۇيىپ، ويىن جەتكىزە الۋى ءۇشىن كەرەك. ويتكەنى بالالاردىڭ كوبى مۇنى ىستەي المايدى، وقىپ شىققان ماتىندەرىن تۇسىنبەي جاتادى.

ەكىنشىدەن، كوپتىلدىلىك پەن ساۋات­تىلىقتى دامىتۋ ءۇشىن قازاق تىلىندەگى بالالار ادەبيەتىن دامىتۋ قاجەت. ويتكەنى ورىس تىلىندەگى ادەبيەتتەر جەتكىلىكتى، رەسەيدە دە قانشاماسى باسىلادى، ولار ءبىزدىڭ نارىققا دا جەتىپ جاتىر. اعىلشىن تىلىندەگى ادەبيەتتەر دە كوپ، تەگىن ونلاين كىتاپتار دا قانشاما. ال قازاق تىلىندەگى ادەبيەتتەر بۇرىنعىسىنشا ءالى دە جەتكىلىكسىز. ەگەر بالاعا وقۋ قىزىقتى بولسىن، ءتىلىن دامىتسىن دەسەك، كىتاپتىڭ ءتۇر-تۇرى بولۋى كەرەك. ول جاي عانا ەنسيكلوپەديا، انىقتامالىق ەمەس، بالاعا قىزىقتى بولاتىنداي قازاق تىلىندەگى كوركەم ادەبيەتتەر بولۋى ءتيىس. ونى قازاق اۆتورلارى جازۋى قاجەت، سونداي-اق،ول ادەبيەتتەر قازاق بالالارى تۋرالى بولعانى دۇرىس.

مينيسترلىك ءبىرىنشى سىنىپتىڭ وقۋلىقتارى جاڭا باعدارلامامەن تۇزىلەتىنىن ايتقان. وقۋلىقتى ازىرلەپ وتىرعان باسپالاردىڭ ءبىرى - «الماتىكىتاپ» باسپاسى. باسپا وكىلى الميرا سۋجيكوۆا ءبىزدىڭ ساۋالىمىزعا: «بيىل وقۋلىقتاردى ارنايى ساراپتامادان وتكىزدىك. ءبىرىنشى سىنىپتىڭ وقۋلىقتارى رەسپۋبلي­كامىزدىڭ 30 مەكتەبىندە اپروباسيادان ءوتتى. ساراپتامانىڭ ناتيجەسىندە ءار باسپاعا ءارتۇرلى وقۋلىقتار بەرىلدى. بۇل وقۋلىقتاردى رەسپۋبليكاداعى بۇكىل مەكتەپتەر پايدالاناتىن بولادى. ءبىزدىڭ باسپا ءبىرىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىلارىنا ورىس سىنىبىنا ارنالعان قازاق ءتىلى، قازاق مەكتەپتەرىنە ارنالعان ورىس ءتىلى، دەنە شىنىقتىرۋ پاندەرى بويىنشا وقۋلىقتار دايىندايدى. مينيسترلىكتە 12 جىلدىققا ارنالىپ جاڭا باعدارلاما جاسالدى، وقۋ­لىقتاردى سول باعدارلاماعا سايكەس دايىندادىق. مەكتەپتەردەگى اپروبا­سيادان، ياعني سىننان وتكەندەرى عانا باسپالارعا جىبەرىلەدى. ەكىنشى سىنىپقا دا سولاي بولادى. الدىمەن وقۋلىق ساراپ­تامادان وتەدى، سودان كەيىن قازاقستاننىڭ 30 مەكتەبىندە اپروباسيادان وتەدى. اپروباسيا تالابى بويىنشا جاڭا وقۋلىق ءبىر جىل بويى 30 مەكتەپتە عانا وقىتىلادى. ونىڭ قانداي ناتيجە بەرەتىندىگى انىقتالادى. بيىلعى 12 جىلدىق وقۋ باعدارلاماسىنا 2016-2017 وقۋ جىلىنا ارنالعان ءبىرىنشى سىنىپتىڭ وقۋلىقتارى عانا ەنگىزىلەدى. بۇل بالا مەكتەپتە 12 جىل وقيدى دەگەن ءسوز ەمەس، 5-6 جاستاعى بالالار مەكتەپالدى باعدار­لاماسى بويىنشا دايىندالعان وقۋلىقتارمەن دايارلىق توبىن وقيدى. 12 جىلدىقتىڭ باعدار­لاماسى وسىلاي جاسالعان. كەلەسى جىلداردان باستاپ بارلىق سىنىپتارعا بىرتىندەپ ەنگىزىلە باستايدى. بيىل ەكىنشى سىنىپ اپروباسيادان وتەدى. ءتيىستى وقۋلىقتار تاڭدالىپ، سولاي جىل سايىن جاڭا وقۋ­لىقتار ەنگىزىلىپ وتى­رادى. باعدارلاما بويىنشا 2019 جىلعا دەيىن ءبىرىنشى سى­نىپتان 11-سىنىپقا دەيىنگى وقۋلىقتار جاسا­لادى.

- وقۋلىق قالاي دايىندالادى؟ بەلگىلى - ءبىر اۆتورلار بار ما؟

- ءار باسپانىڭ اۆتور­لارى ءارتۇرلى. مىسالى، بىزدە اعىلشىن ءتىلىن دايىنداپ جاتقاندار -  س.راحىمجانوۆا،   ا.ۆولكوۆا. ولار - پەداگوگتار. نەگىزى بىزدە وقۋلىق جاساۋعا ءبىر عالىم، ءبىر ادىسكەر جانە ءبىر تاجىريبەسى بار پەداگوگ قاتىسادى. اۆتورلارىمىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ايماعىنان تاڭدالىپ الىنعان. ءقازىر وقۋلىقتار مەكتەپتەرگە تاراتىلىپ بەرۋدە.

ال «اسپانداۋ» عىلىمي ءبىلىم بەرۋ قورىنىڭ پرەزيدەنتى قانات نۇروۆ جاڭا باعدارلاماعا الاڭداۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتادى. «ون ەكى جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە كوشۋدى پروبلەماعا جاتقىزا المايمىن. ويتكەنى ءبىز وعان دايىنبىز. بۇل بۇگىندە ىسكە اسقان نارسەنى كوپشىلىك اراسىندا كەڭىنەن ناسيحاتتاپ جاتقان رەسمي شارا عانا. مىسالى، بىزدە مەكتەپكە دەيىنگى دايارلىق توبى بار، بۇل سول 12 جىلدىق ستاندارتقا كىرەتىن سىنىپ. ەندەشە، ءبىز سول دايارلىق توبىن ءبىرىنشى سىنىپ دەپ ساناساق، سونىمەن 12 جىلدىق بولادى. بۇدان شوشيتىن تۇگى جوق، قايتا ىسكە كىرىسە بەرگەن ءجون دەپ ويلايمىن. تەك دايارلىق توبىن ەندى ءبىرىنشى سىنىپ رەتىندە قابىلداۋعا ۇيرەنە بەرۋىمىز كەرەك» دەيدى ول.
ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جاڭا ستان­دارتپەن وقىتىلۋىنا قاتىستى مامانداردىڭ پىكىرى قالاي؟

جاڭا باعدارلاما سەنبى كۇنى دەمالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وقۋشىلار ءبىرىنشى سىنىپتان باستاپ سەنبى ەسەبىنەن 34 كۇن قوسىمشا دەمالىس الادى. باستاۋىش سىنىپتار تەك 30 مامىرعا دەيىن وقىپ، تولىق ءۇش اي دەمالادى. 

مۇعالىمدەرگە ادىستەمەلىك ماتەريالدىڭ تولىق رەسۋرسى دايىندالدى. وقۋ باعدارلاماسى، كۇندەلىكتى ساباق جوسپارلارى، وقۋلىقتار، مۇعالىمدەرگە ارنالعان نۇسقاۋلىقتار، باعالاۋ جونىندەگى ۇسىنىمدار. بۇل ماتەريالداردىڭ بارلىعى ءار جازداعى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىندا مۇعالىمدەرگە بەرىلەتىن بولادى. 

جاڭارتىلعان مازمۇن بويىنشا سىناقتان وتكىزىلگەن مەكتەپتەردە جانە نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندە ءبىراز جىلدار اۋقىمدى جۇمىستار ىستەلدى. ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭارتىلعان مازمۇنىن سىناقتان وتكىزۋگە ارنايى مونيتورينگ جاسالدى. سوندىقتان مۇنداي وقۋ جۇيەسى ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىنداعى 7500 مەكتەپكە ەنگىزىلمەك. 

ۇلجالعاس ەسنازاروۆا،  پەداگوگيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى:

- ءبىلىمدى ازامات بولامىن دەگەن ادامعا ءۇش ءتىلدى مەڭگەرگەن جاقسى. ءبىراق ونى قاي كەزدەن باستاپ وقىتۋ كەرەك؟ مۇنى ءالى اقىلداسىپ شەشۋىمىز كەرەك. ەلباسىمىز بۇل تۋراسىندا «تامىز ءماسليحاتىندا ءبارىمىز اقىلداسايىق» دەدى. اتا-انالار ءبىرىنشى سىنىپقا بارعان بالاسىن ءۇش تىلدە وقىتقىسى كەلە مە، سونى ءبىلۋ قاجەت. سەبەبى، ءبىلىم تۋرالى زاڭدا «كىم قاي تىلدە، قاي جەردە وقىعىسى كەلەدى، ول ءار ادامنىڭ ءوزىنىڭ قۇقىعى» دەپ جازىلعان. سوندىقتان جاقىنداپ قالعان تامىز ءماسليحاتىندا وسى ماسەلەنى تالقىلاپ، سودان كەيىن بارىپ جالپى حالىققا شەشىمىن ايتقان دۇرىس دەپ ويلايمىن. ءارى جاڭا باعدارلامالارعا تالداۋ جاسالۋى ءتيىس. وعان ءاتۇستى قاراۋعا بولمايدى. مەنىڭ بايقاۋىمشا، «ءبىرىنشى سىنىپتان باستاپ شەت ءتىلىن مەڭگەرۋگە بالام دايىن ەمەس» دەيتىن اتا-انالار كوپ. ويلاپ قاراساق، ول بالا ءالى 12 جىل وقيدى. باستاۋىشتا تازا انا تىلىندە ءبىلىم الىپ، بەسىنشى سىنىپتان باستاپ بىرنەشە شەت ءتىلىن ۇيرەتەتىن بولسا، الدىندا ءالى 8 جىل ۋاقىتى بولماق. سول ارادا تالاي ءتىلدى مەڭگەرۋىنە بولادى. بۇل قوعامدا كەرەعار پىكىر تۋعىزىپ وتىرعان، اقىلداسىپ شەشەتىن ماسەلە. اركىم ءوز ىسىنە جاۋاپ بەرەتىندەي جاعداي قالىپتاسۋى كەرەك. 

بۇل ماسەلەگە وراي ق ر پار­لامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى يرينا سميرنوۆانىڭ دا پىكىرىن بىلگەن ەدىك.

- ءبىرىنشى سىنىپتان باستاپ ءۇش تىلدە وقيتىن بالالار بەلگىلى پاندەردى اعىلشىن تىلىندە وقىمايدى، ولار تەك اعىلشىن ءتىلىن ءپان رەتىندە مەڭگەرەدى. قاتەلەسپەسەم، 2012 جىلدان بەرى اعىلشىن ءتىلى 1-سىنىپتان باستاپ ۇيرەتىلىپ كەلەدى. اعىلشىن تىلىندە وتەتىن پاندەر جوعارى سىنىپتاردا ەنگىزىلەدى. ونىڭ ءوزى 2019 جىلدان باستالادى دەگەن جوسپار بار. بيىلعى وزگەرىس - ءبىرىنشى سىنىپقا ارنالعان باعدارلامانىڭ مازمۇنى باسقا بولماق. ەگەر بۇرىن بەلگىلى دالەلدەردى، جاڭا تاقىرىپتاردى وقۋشىعا ءمۇعالىم جەتكىزگەن بولسا، ەندى جاڭا تاقىرىپتاردى ءتۇسىنۋ ءۇشىن بالا ءوزى ىزدەنەدى. بۇل قىزىق ءارى وقۋشى ءۇشىن جەمىستى بولادى دەپ ويلايمىن. بۇرىن ءمۇعالىم جالعىز اقپارات كوزى دەپ ەسەپتەلسە، ءقازىر بالالاردىڭ كوپ اقپارات الۋىنا مۇمكىندىك بار. ءتىپتى، كەيدە كەيبىر تاقىرىپتار بويىنشا وقۋشىنىڭ بىلەتىنى مۇعالىمنەن اسىپ ءتۇسىپ جاتادى. ءمۇعالىم وقۋ پروسەسىن قاداعالاپ وتىرۋشى بولماق، ول دا وقۋشىمەن قاتار ىزدەنىس جۇمىستارىمەن اينالىسادى. مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن ءۇش جىلدان بەرى وقىتىلىپ كەلەدى. ءار مەكتەپتىڭ 30-40 پايىز مۇعالىمدەرى «ورلەۋ» بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ ورتالىعىندا ءۇش ايلىق كۋرستاردان ءوتتى. ءقازىر شىنى كەرەك، جاڭا رەفورماعا قاتىستى ايتىلىپ جاتقان پىكىرلەر از ەمەس، جاڭا نارسەگە قاتىستى كۇماننىڭ بولۋى دا، سىننىڭ ايتىلۋى دا زاڭدى. ءبىراق ءبىز العا قاراي جىلجۋىمىز قاجەت، مەكتەپتەر وزگەرۋى ءتيىس، جاڭا جۇيەگە كوشۋ كەرەك. جاقسى وزگەرىستەردىڭ بولعانى دۇرىس. بۇل مەكتەپتەردى رەفورمالاۋ ءۇشىن دە قاجەت.

ءتۇيىن:

سونىمەن، 1 قىركۇيەكتەن باستاپ، ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى جاڭارتىلعان جۇيەگە كوشپەك. مينيستر ساعادييەۆتىڭ وسىدان بىرنەشە اي بۇرىن باسپاسوزگە بەرگەن سۇحباتىندا: «80-جىلداردىڭ ورتاسىندا كوپتەگەن دامىعان ەلدەر ءبىلىم، بەرۋدىڭ جاڭا تۇرىنە كوشۋ تۋرالى قورىتىندىعا كەلدى. ول ءبىلىمنىڭ سانىنا عانا ەمەس، فۋنكسيونالدىق ساۋاتتىلىعىنا نەگىزدەلۋى ءتيىس بولدى. ياعني ادامنىڭ قانشالىقتى بىلىمدىلىگى ەمەس، قانشالىقتى ءبىلىپ ىستەي الاتىندىعى جانە العان ءبىلىمىن قالاي قولدانا الاتىندىعى ماڭىزدىلىققا اينالىپ وتىر. 1988 جىلدان باستاپ ەىدۇ ەلدەرى بىرىنەن سوڭ ءبىرى مەكتەپتەردە جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋگە كوشە باستادى. بۇل ۇدەرىس 90-جىلداردىڭ ورتاسىنا قاراي اياقتالدى. 1997 جىلى جوعارىدا ايتىلعان ەلدەر جاڭارتىلعان مازمۇندى ولشەۋدىڭ ءبىرىڭعاي ستاندارتى تۋرالى شەشىم قابىلدادى، ول - PISA دەپ اتالادى. وسىلايشا، قازاقستان اتالمىش ستاندارتپەن 2009، 2012 جانە 2015 جىلدارى ەلىمىزدەگى كەيبىر مەكتەپتەردە ءبىلىم ساپاسىن انىقتاۋعا كىرىسكەن بولاتىن. ال بيىلعى جىلى قازاقستاندا 1 قىركۇيەكتەن باستاپ بارلىق مەكتەپتەردە 1-سىنىپتان وسى ستاندارت جۇيەسى ەنگىزىلە باستايدى. وعان تولىق كوشۋگە ءتورت جىل جوبالانىپ وتىر» دەگەن ەدى. مينيستر ايتسا ايتقانداي، بيىلعى جىلى بارلىق مەكتەپتەردە 1-سىنىپ وقۋشىلارى جاڭا ستاندارتقا كوشەدى. جاڭا باعدارلامانىڭ «جاڭارتىلعان» نۇسقاسىندا نە بار، نە جوق ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن تانىسىپ شىعۋعا مۇمكىندىك بولمادى. باعدارلامانىڭ ءماتىنىن ەش جەردەن تابا المادىق. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ءبىلىم بەرۋ مەن عىلىمدى دامىتۋدىڭ 2016-2019 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن تاپتىق. وندا 1-سىنىپقا ارنالعان جاڭا ستاندارتقا قاتىستى ناقتى ەشتەڭە ايتىلماعان. ءبىر بىلەرىمىز، 1-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جاڭا باعدارلاما نەگىزىندە ءبىلىم الاتىندىعى عانا. بۇل رەفورما قانشالىقتى ءساتتى بولاتىنىن، بولمايتىنىن ۋاقىت تارازىلاي جاتار. باستىسى، ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتەمىز دەپ، ساناسىنا اۋىرلىق ءتۇسىرىپ الماساق بولعانى...

---