جاڭعىرۋ جولىنداعى جاس ۇستاز ءرولى
«جاي ءمۇعالىم حابارلايدى، جاقسى ءمۇعالىم تۇسىندىرەدى،
كەرەمەت ءمۇعالىم كورسەتەدى، ۇلى ءمۇعالىم شابىتتاندىرادى»
ۋ.ۋورت
ەلباسىنىڭ سوزىمەن باستاساق، رۋحاني جاڭعىرۋ – ادام بالاسىنىڭ ونىڭ ىشكى الەمىنىڭ جاڭارۋى، سانا –سەزىمى، جاڭا وزگەرىستى قابىلداي ءبىلۋى.ەلباسىنىڭ سوزىمەن باستاساق، رۋحاني جاڭعىرۋ – ادام بالاسىنىڭ ونىڭ ىشكى الەمىنىڭ جاڭارۋى، سانا –سەزىمى، جاڭا وزگەرىستى قابىلداي ءبىلۋى.
ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى قازىرگى تاڭدا ءبىلىم باعدارلامالارىنىڭ ەلىمىزگە ۇتىمدى ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقانىن ايتا كەلىپ، تابىس تىزگىنى – ءبىلىمدى بولاشاق جاستاردىڭ قولىندا ەكەنىنە باسا نازار اۋداردى.
قازىرگى ۋاقىت ادامزات بيىگىن بىلەكپەن ەمەس، بىلىممەن باعىندىرۋدىڭ زامانى. وسى ورايدا ساپالى ءبىلىم مەن ۇلتتىق تاربيە بەرۋدە سانالى ۇرپاعىنا بار كۇش-جىگەرىن ايامايتىن قۇرمەتتى ۇستازدارىمىزدىڭ ءرولى ەرەكشە. ەلىمىزدەگى جوعارى ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى مىندەتى ماماندى تەك قانا بىلىممەن قارۋلاندىرىپ قانا قويماي، ونىڭ جان-جاقتى دامۋىنا، شىعارماشىلىق قابىلەتىنىڭ جەتىلۋىنە مول مۇمكىندىك جاساۋى بولىپ تابىلادى.
ماماندىقتىڭ وڭايى بولمايدى. جانىڭ قالاپ، بار ىنتاڭمەن جاساعان قىزمەتىڭ – سەن ءۇشىن ەڭ وڭاي قىزمەتتەردىڭ ءبىرى بولماق. سونداي ەرەكشە ماماندىقتىڭ ءبىرى – ۇستاز بولۋ.
قازىرگى كەزدە ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ ىسىندە ءتۇبىرلى وزگەرىستەر بولىپ جاتقانى ءمالىم. ال بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپتىڭ، ءمۇعالىمنىڭ ەڭ قاسيەتتى مىندەتى رۋحاني باي، جان-جاقتى دامىعان جەكە، دارىندى تۇلعانى قالىپتاستىرۋ. رۋحاني بايلىق ەڭ الدىمەن ءار حالىقتىڭ ۇلتتىق ادەت-سالتى، مادەنيەتى، ونەرى جانە شىققان ءتۇپ تامىرىنا جاتاتىنى بەلگىلى. سول ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بۇكىل ادامزاتتىڭ ءوز ۇرپاعىن تاربيەلەۋدەگى ءبىلىم بەرۋدەگى وزىق ۇستانىمدارمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ءار بالانىڭ قابىلەتىن، تالانتىن اشىپ، وزىنە ءوزىنىڭ سەنىمىن نىعايتىپ، ءوزىن ول اشۋىنا تۇرتكى جاساۋىمىز قاجەت. ءبىلىمنىڭ الەۋمەتتىك جانە ومىرلىك ءرولىنىڭ، ادامنىڭ تانىمدىق شىعارماشىلىق مۇمكىندىگىنىڭ وزگەرۋى وقىتۋدىڭ بارلىق دەڭگەيىندەگى، ۇزدىكسىز ءبىلىم جۇيەسىندەگى ءبىلىم بەرۋ ءىسىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋدى تالاپ ەتەدى.
ءححى عاسىردىڭ ءبىلىم بەرۋ ورتاسىندا ءمۇعالىم 90 پايىز ۋاقىتىن وقۋشىلاردىڭ وقۋ ارەكەتىن ۇيمداستىرۋشى ءرولىن جانە 10 پايىز ءداستۇرلى ءمۇعالىم ءرولىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. وقىپ ۇيرەنۋدە سويلەۋ مەن تىڭداۋ، ەسەپتى قۇراستىرۋ، ۇدەرىستى باقىلاۋ، دالەلدەۋ جانە كەلىستىرۋ سەكىلدى كوپتەگەن داعدىلاردان تۇرادى. وسى بارلىق داعدىلاردى ءمۇعالىمنىڭ مەڭگەرۋى قاجەت. بۇگىنگى ماقسات ءاربىر وقۋشىعا تۇبەگەيلى ءبىلىم مەن مادەنيەتتىڭ نەگىزدەرىن بەرۋ جانە ولاردىڭ جان-جاقتى دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋ بولىپ تابىلادى. كەلەر ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋدە مۇعالىمدەردىڭ يننوۆاسيالىق ىس-ارەكەتىنىڭ عىلىمي پەداگوگيكالىق نەگىزدەرىن مەڭگەرۋى ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى.
ۇستاز - تاۋدان سارقىراپ اققان تاۋ وزەنى سەكىلدى، اينالاسىنا قۋات بەرىپ، جولىندا كەزدەسكەندەردى سۋىمەن نارلەندىرىپ، تاۋداي قيىندىقتاردى تاستاي دومالاتىپ، ءبىلىمنىڭ سار دالاسىندا تىنىشتىق تاۋىپ، دامىلدايدى. ۇستاز - جەر دەگەن الەمنىڭ بەتىن كوركەيتكەن، شاكىرتتەرىنە شۋاق توككەن كۇن-انا. ۇستاز - اقىلدىڭ توزبايتۇعىن اسىلى. قاسيەتتى ماماندىق يەلەرىنىڭ ىشىندەگى جاۋھارى. وزگە ماماندىق اتاۋلىلارى وزدەرىنىڭ ءتۇر-سيپاتىن مىڭ قۇبىلتىپ جاتسا دا، ەش وزگەرىسسىز سول ءباز باياعى قالپىندا جاس ۇرپاققا ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ دانىنەككەن ديقان. مەنىڭ ماماندىعىم - ءمۇعالىم. قيىندىعى مەن قىزىعى مول وسى ماماندىقتى بالا كۇنىمنەن ارماندادىم. ادام بالاسىنا كومەكتەسۋ - يگىلىكتى ىستەردىڭ باستاماسى ەكەنىن سەزىنگەندەيمىن.
2015 - جىلى حرومتاۋدىڭ باۋرايىن دا ورنالاسقان، بوگەتساي ەلدى مەكەنىنە بيولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولىپ جۇمىسقا ورنالاستىم. ماعان قۇدىرەتتى كۇش يەسى ومىردەگى ەڭ جاقسى ادامداردان تاربيە الۋدى جازىپ قانا قويماي، سول ادامدارمەن بىرگە شەبەرلىگىمدى شىڭداۋدى دا ءناسىپ ەتكەن. سوندىقتان مەن الەمدەگى ەڭ باقىتتى جانداردىڭ قاتارىنانمىن. ەندىگى العا قويعان ماقساتىم - بىلىكتى ۇستازداردىڭ قاتارىنان كورىنۋ، ءبىلىمدى جاستار تاربيەلەۋ. "بالا جۇرەگى- كىشكەنتاي كۇي ساندىق. سول ساندىقتىڭ كىلتىن تاپساڭ عانا اشىلادى. ءمۇعالىمنىڭ قولىندا ءار كەزدە سول كىلت تۇرۋ كەرەك" دەپ م. شاحانوۆ اعامىز ايتقانداي، ءار بالانىڭ جۇرەگىنە جول تابۋ، بالا بويىنداعى دارىندى اشۋ ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى دەپ ويلايمىن. ءقازىر جاس مامانمىن - بولاشاقتا ۇلاعاتتى ۇستاز بولۋ باستى ارمانىم. ءمۇعالىم - مەكتەپ جۇرەگى بولسا، ونىڭ بەدەلى مەكتەپتىڭ بەدەلى. ال، مەكتەپ - مەملەكەتتىڭ باستى تىرەگى. ولاي بولسا، قازىرگى تاڭدا ءمۇعالىم بىلىكتى ءارى شەبەر، ۇشقىر ويلى، قابىلەتتى، ءوز ءپانىن جەتىك مەڭگەرگەن بولۋى كەرەك. مۇعالىمدەر قاتارىن تولىقتىرىپ وتىراتىن مەن سەكىلدى جاس ماماندار دا تالماي ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە بولىپ، ءار ءپاندى جوعارى دەڭگەيدە، ساپالى ەتىپ وتكىزسە - شىعار اسۋىمىز الىس ەمەس. «ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاقتىڭ تاعدىرى ۇستازدىڭ قولىندا». سوندىقتان ءاربىر ءمۇعالىم بۇل جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنسە، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ قورعانى نىعايا تۇسپەك. ك.ۋشينسكيي: "ءمۇعالىم - ءوزىنىڭ ءبىلىمىن ۇزدىكسىز كوتەرىپ وتىرعاندا عانا ءمۇعالىم، ال وقۋدى، ىزدەنۋدى توقتاتىسىمەن ونىڭ مۇعالىمدىگى جويىلادى" دەگەن ويىمەن كەلىسپەۋ مۇمكىن ەمەس. كۇندەلىكتى تاڭەرتەڭ مەكتەپ اۋلاسىنا جاقىنداعاندا، بالالاردىڭ سىڭعىرلاي كۇلگەن داۋىستارى مەنى قۋانىشقا بولەيدى. مەكتەپكە كىرگەننەن-اق، ءوزىمدى مازالاعان سان ءتۇرلى ويلاردان ارىلىپ، وقۋشىلاردىڭ ءتاتتى قىلىقتارى مەن ادەمى جۇزدەرىنەن شاتتانامىن. "بالاسىز ءۇي مازار، بالالى ءۇي بازار" دەپ اتا- بابالارىمىز بەكەر ايتپاسا كەرەك. الدىمىزعا كەلگەن بالالار - بىرەۋدىڭ ماڭداي الدى جارىعى، ەندى ءبىرى - جان دەگەندە جالعىزى، ءبىرى - ەركە، ءبىرى - قوي اۋزىنان ءشوپ الماس مومىنى. ماڭداي الدى جارىعىن تاڭشولپانداي جارقىراتىپ، جان دەگەندە جالعىزدى كوپشىلدىككە ۇيرەتىپ، قوي اۋزىنان ءشوپ الماستى ورتادا جارقىلداپ سويلەر شەشەن قىلىپ تاربيەلەۋ ءۇشىن قاجىماس قايرات پەن باتىرلىق قاجەت. ەڭ الدىمەن وزىمە وسى ەكى اسىل قاسيەتتى سەرىك ەتەمىن. "ءبىلىمدى بولۋعا - وقۋ كەرەك. باي بولۋعا - كاسىپ كەرەك. كۇشتى بولۋعا بىرلىك كەرەك. وسى كەرەكتىڭ جولىندا جۇمىس ىستەۋ كەرەك" دەگەن ا.بايتۇرسىنوۆ سارالاعان ادەمى جولداردىڭ ىزىمەن ءجۇرىپ وتسەك بىرلىگىمىز بەن كاسىبىمىز ودان ءارى جاندانا تۇسەتىنىنە سەنەمىن. مەكتەپ - بالالاردىڭ ەكىنشى ءۇيى بولسا، ال ۇستازدار ەكىنشى اناسى ەكەنىن ءاردايىم سانامدا ۇستايمىن. ءار ءۇيدىڭ ەركەلەرىن ءبىر ارناعا توعىستىرىپ، ولارمەن جۇمىس جاساۋ وڭايعا سوقپايدى. الايدا بالانىڭ ءتىلىن تاۋىپ، تىلدەسۋ، جاقسى تاربيە بەرۋدىڭ ءوزى مەن ءۇشىن ۇلكەن عانيبەت.
«ەل ەسىندە ءبىر جىل قالعىڭ كەلسە – اس بەر، ون جىل قالعىڭ كەلسە – اعاش وتىرعىز، ال ماڭگى قالعىڭ كەلسە – بالا تاربيەلە»،-دەيدى حالىق دانالىعى. مەن ءۇشىن قاستەرلى دە قاسيەتتى ماماندىق ول – ۇستازدىق. كەلەشەكتە بولاشاق ۇرپاققا تالماي قىزمەت ەتىپ، ەلىمىزدىڭ كوركەيۋىنە ءوز ۇلەسىمدى قوسامىن. مەن وقۋشىلارىممەن قاجىماي ەڭبەك ەتىپ، تالاي شىڭداردى باعىندىراتىنىما سەنىمدىمىن.
قورىتا ايتقاندا، ءبىلىمدى ۇرپاق تاربيەلەپ، ەلىمىزدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنا سۇبەلى ۇلەس قوسسام دەگەن ەلباسىمىزدىڭ ۇتىمدى قاعيداسىن، حالقىنا دەگەن ۇندەۋ وسيەتىن ۇنەمى جادىمىمىزدا ۇستانىپ، ىشكى رۋحانياتىمىز ارقىلى، سىرتقى وزگەرىستەردى جاقسى جاعىنان قابىلداپ، جاڭعىرۋدىڭ داڭعىل جولىنا تۇسۋگە كوشباسشىمىز بولاشاق مىنا بىزگە دارا جول كورسەتتى. ول سوقپاقتاردان قالاي ءوتۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، باعىت باعدار بەردى.ەندەشە، كوكجيەكتەن اۋىتقىماي، ۇلت كوشباسشىسىنىڭ وسكەلەڭ ۇرپاققا مەڭزەگەن دارا جولىمەن بيىك شىڭداردى باعىندىرايىق.
اقتوبە وبلىسى، حرومتاۋ اۋدانى، بوگەتساي مەكتەپ-گيمنازياسى
بيولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى:
قويشىباي گۇلدانا جاسقايرات قىزى
You Might Also Like
