سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
جانۋارلار نەگە ۇزاق قىسقى ۇيقىعا كەتەدى؟

جانۋارلاردىڭ كوبى وسىمدىكپەن قورەكتەنەتىنىن جاقسى بىلەمىز. الايدا ءتيىن سياقتى جانۋارلار قىس مەزگىلىنە تاعام قورىن ساقتامايدى، ال سۋىق تۇسكەندە وسىمدىكتەردىڭ ءبارى سولىپ قالادى.

جانۋارلار جاز بويى اعزاسىنا قاجەتتى ماي قورىن جينايدى دا سۋىق تۇسكەندە، ياعني كوپ ۋاقىت بويى اش جۇرۋگە ءماجبۇر بولعاندا، ىندەرىنىڭ ەڭ تۇبىنە كىرىپ ۇيقىعا كەتەدى. مازاسىن ەشكىم الماسا، جانۋارلار، وسىلاي قىس بويى ۇيىقتايدى. بۇل مەزگىلدە جانۋارلار مۇلدە قورەكتەنبەيدى، جاز بويى جيناعان مايدىڭ ارقاسىندا ءومىر سۇرەدى.

ءدال وسى ماي جانۋارلارعا ءومىر سۇرۋگە قاجەتتى قۋاتپەن قامتاماسىز ەتەدى.

ايۋ سياقتى سۇتقورەكتىلەر شىن مانىندە ۇزاق ۇيقىعا كەتپەيدى. ءيا، قىستا ولار جازعا قاراعاندا كوپ ۇيىقتايدى، الايدا بۇنى ۇزاق، تەرەڭ ۇيقى دەۋگە كەلمەس. قىستىڭ جىلى جانە شۋاقتى كۇندەرىندە، ايۋ، ءتيىن، الا تىشقان سياقتى كەيبىر جانۋارلار ويانىپ، ىندەرىنەن شىعادى.

ۇزاق ۇيقىعا كەتۋ دەگەنىمىز مەلشيىپ قاتىپ قالۋعا ۇقساس جانە قاراپايىم ۇيقىمەن ەش بايلانىسى جوق. قىستا ناعىز ۇزاق ۇيقىعا كەتەتىن كىرپى نەمەسە قاراقاس تىشقان سياقتى سۇتقورەكتىلەردە بۇل ۋاقىتتا تۇپكىلىكتى فيزيولوگيالىق وزگەرىستەر ءجۇرىپ جاتادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ولار ۇزاق ۋاقىت اشىعىپ جاتا بەرەدى.

جانۋارلاردىڭ دەنە تەمپەراتۋراسى نولگە دەيىن ءتۇسىپ كەتەدى، قان قىسىمى تومەندەيدى، باياۋ جانە جۇيەسىز تىنىستايدى، ال جۇرەكتەرى مينۋتىنا بىرنەشە رەت قانا سيرەك سوعادى. كوپتەگەن ەندوكريندى بەزدەر ۇزاق ۇيقى كەزىندە تولىقتاي ءوز جۇمىسىن توقتاتادى.

ۇزاق ۇيقىعا كەتەتىن جانۋارلار جاز بويى اعزاسىنا جيناعان قۋات قورىن وتە باياۋ جۇمسايدى. الايدا، ولار از تاماقتاناتىندىقتان وتتەگىگە اسا ءزارۋ ەمەس، ال بۇل ءوز كەزەگىندە جانۋاردىڭ تىنىستاۋى مەن جۇرەك سوعىسىن باياۋلاتادى.

ەگەر اپانداعى تەمپەراتۋرا تىم ءتۇسىپ كەتسە، ۇزاق ۇيقىعا كەتكەن جانۋار ويانىپ، ءوزىن تەرەڭىرەك كومىپ قايتا ۇيقىعا كەتەدى. ۇيقىنىڭ ۇزاقتىعى سىرتقى فاكتورلارعا – اۋا تەمپەراتۋراسىنا بايلانىستى، سۋىق كۇندەر ۇزاق ساقتالسا، ۇيقىلارى دا ۇزاققا سوزىلادى.

جاۋىن قۇرت، باقا، جىلان، بالىق سياقتى جىلىقاندى ەمەس جانۋارلار دا ۇيقىعا كەتەدى. مىسالى، جاۋىن قۇرتتار جەردىڭ سۋىق قاباتىنان تەرەڭگە كىرىپ كەتەدى، جىلاندار جەر اپاندارعا نەمەسە تاۋدا تۇزىلگەن جارىقشاقتارعا، باقالار سۋ قويمانىڭ تۇبىندەگى بالشىققا تىعىلادى، تۇقى سياقتى بالىقتار ەڭ تۇبىندە ۇيىقتايدى. ءتىپتى تاستىڭ نەمەسە بورەنەنىڭ استىنا تىعىلىپ ۇزاق ۇيقىعا كەتەتىن جانۋارلار دا بولادى.

كوكتەم كەلە سالىسىمەن، اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ اۋىتقۋى، يىستەر، اشىعۋ سەزىمى ۇزاق ۇيقىدا جاتقان جانۋارلاردى وياتادى. كوكتەمدە بۇل قالىپتان شىعۋ ءۇشىن جانۋارلارعا بىرنەشە ساعات قاجەت بولادى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما