جاقسى وي مەن جامان وي (ەرتەگى قويىلىم)
(كورىنىس)
(ساحناعا قويان شىعادى. ءوزى قورقىپ، جان-جاعىنا قاراپ، جەيتىن نارسە ىزدەپ تۇرعاندا، ارتىنان بىرەۋ «كۋككۋ» دەپ ايعاي سالادى. قويان قورىققانىنان ىرشىپ تۇسەدى. سوسىن اقىرىن قاراسا، ءبىر كىشكەنە قۇس ەكەن.)
قۇس:
— قويان، قويان! قورقاق قويان! قايدا شىقتىڭ؟
قويان:
— قايدا شىعۋشى ەم؟! جەم ىزدەپ شىقتىم. بالالارىم اش. ءبىراق قورىقپاي شىعۋعا الدەنە باس سالارداي، جۇرەگىم دۇرسىلدەپ تۇر.
قۇس:
— ال سەن نەگە تەك جامان ويلاي بەرەسىڭ؟ نەگە جاقسى وي ويلامايسىڭ؟
قويان:
— جاقسى وي؟ ول نە ءۇشىن قاجەت؟
قۇس:
— مم، مىسالى قازاقتا «جاقسى وي — جارىم ىرىس» دەگەن ءسوز بار. ياعني، جاقسى ويلاساڭ، جاقسى نارسەلەر بولادى. ال جامان ويلاساڭ، جامان نارسەلەر بولادى.
قويان:
— «قورىققانعا قوس كورىنەدى» - دەگەن ماقالدى بىلەم. ءبىراق قورقا بەرەم.
قۇس:
— الدىمەن جاقسىلىققا سەنۋدى ۇيرەن. سوسىن قورىقپايتىن بولاسىڭ! (قۇس ۇشىپ كەتەدى. ويلانىپ قالعان قويان، الدىمەن قارساققا كەلەدى.)
قويان:
— قارساق، قارساق!
قارساق:
— و، قورقاق قويان قوناققا كەلگەن بە؟ «جەپ قويادى» دەپ قورىقپايسىڭ با؟
قويان:
— قورىقپايمىن! مەن «قويانداردىڭ قۇقىن قورعايتىن» ۇيىم قۇرايىن دەپ شەشتىم. ايتپەسە ورماندا جۇرە الاتىن ءتۇرىم جوق. قورقا، قورقا باتىر بولدىم. ءبىزدىڭ ۇيىمعا كىرەسىڭ بە؟
قارساق:
— كىرسەم نە بولادى؟
قويان:
— كىرسەڭ ساعان ورماندا مەنىڭ رۇقساتىمسىز ەشكىم تيىسە المايدى!
قارساق كۇلىپ:
— جارايدى - دەيدى.
قويان:
— ۇيىمعا كىرگەن اڭ، ءبىز كومەك سۇراعاندا بىردەن كومەك بەرمەسە، ۇيىمنان شىعادى.
قارساق:
— كەلىستىك!
سوسىن قويان قاسقىرعا كەلەدى.
قويان:
— قاسقىر، قاسقىر! مەن «قويانداردىڭ قۇقىن قورعايتىن ۇيىم قۇرايىن»- دەپ شەشتىم. ءبىزدىڭ ۇيىمعا كىرەسىڭ بە؟
قاسقىر:
— «قۇم جيىلىپ — تاس بولماس، قۇل جيىلىپ — باس بولماس!»- دەگەن. قوياندار جيىلىپ پاتشالىق قۇرايىن دەپ جاتىرسىڭدار ما؟ حا-حا-حا! (كۇلەدى)
قويان:
— قاسەكە، كىم ءبىزدىڭ ۇيىمعا كىرىپ، قوياندارعا قامقور بولادى، سول جاماندىقتان اماندىقتا بولادى! ويلانىڭىز؟! جارايدى، مەن كەتتىم.
قاسقىر:
— ەي، ۇزىنقۇلاق!
قويان:
— قاسەكە، ءسىز مەنىڭ جەكە باسىمدى كەمسىتىپ تۇرسىز! بۇل ءسوزىڭىز ءۇشىن ءسىزدى ورماننان الاستاتىپ جىبەرە الامىن. بايقاپ سويلەڭىز!
قاسقىر:
— قالاي الاستاتاسىڭ؟ ەگەر مەن سەنى ءدال ءقازىر جەپ قويسام؟! (اقىرىن قويانعا جاقىندايدى)
قويان:
— قارساقتار! التى قارساق اتىپ شىعىپ، قوياندى قورشاپ تۇرادى.
قاسقىر:
— مم، نە عوي؟! مەن ازىلدەگەم. ۇيىمعا كىرسە نەسى بار؟ ەسەسىنە دوستارىم كوبەيەدى. كىرەمىن ۇيىمعا!
قويان:
— راقمەت!-دەپ ارى قاراي كەتەدى. الدىنان جولبارىس شىعادى. جولبارىس قوياندى باس سالۋعا جۇگىرىپ كەلە جاتسا، قويان:
— ەي، جولبارىس! انداعى جەردە تۇر! ماعان جاقىنداما! - دەپ ايقايلايدى.
جولبارىس:
— مىناۋ راسىندا ءبىزدىڭ قورقاق، ۇزىنقۇلاق، قىلي قويان با؟ بۇل نەگە باتىرسىنىپ تۇر؟
قويان:
— جولبارىس مىرزا، مەن ءقازىر قورقاق قويان ەمەسپىن! ءۇش «ق» ۇيىمىنىڭ باسشىسىمىن! جەكە باسىمنىڭ قۇقىن تاپتاماي، ابايلاپ سويلەڭىز!- دەپ سەس كورسەتەدى.
جولبارىس:
— ءۇش «ق»؟ ول نە ۇيىم تاعى؟
قويان:
— قاسقىر، قارساق، قويان ۇيىرلەرىنەن تۇراتىن، دوستىق ۇيىمى! ەگەر ورماندا قانداي دا ءبىر جىرتقىش اڭ قوياندارعا تيىسسە، وسى ۇيىمنىڭ مۇشەلەرى تۇگەل بارىپ تالاپ جەيدى. سەنبەسەڭىز، شاقىرايىن..؟!
جولبارىس:
— ووو، سەن جاي قويان ەمەس، اقىلدى قويان بولدىڭ عوي؟ جارايسىڭ! باسىڭ ىستەيدى ەكەن. مەنى دە سول ۇيىمعا قوسا سال! تەگىن استان قۇر قالمايىن...
اۆتور:
— وسىلايشا دۇرىس، جاقسى ويلاۋدى ۇيرەنگەن قويان، ەڭ مىقتى اڭداردى ءوز ۇيىمىنا كىرگىزىپ، قويانداردىڭ قۇقىن قورعاعان ەكەن! ال سەندەر قالاي ويلانىپ جۇرسىڭدەر بالاقايلار؟ نەدەن قورقىپ جۇرسىڭدەر؟ ەگەر دۇرىس، جاقسى وي ويلاساڭدار، الدارىڭا تاۋداي ماقسات قويساڭدار، سەندەر دە وسى قويان سەكىلدى ءوز ارماندارىڭا جەتەسىڭدەر!
گۇلمەكەن قاسەنباي.
You Might Also Like
-
XIX عاسىردىڭ 30 جىلدارىندا بوكەي ورداسىنىڭ بيلەۋشىسى جاڭگىر ءوزىنىڭ حاندىق قۇرعان سالتاناتىنا ارناپ ۇلكەن توي جاسايدى. تويدىڭ بولاتىن مەزگىلىن ءبىر جىل بۇرىن حابارلايدى. دايىندىق جۇمىسى جان- جاقتى ءجۇ...
-
اۆتور: — ءقادىر مىرزالييەۆتىڭ بالالىق شاعى — اشتىق، رەپرەسسيا، سوعىس جىلدارىمەن تۇسپا-تۇس وتكەن. سول كۇندەردىڭ بىرىندە، اۋىلعا اقتوبەدەن اۋەسقوي ارتىستەر كونسەرت قويىپ ...
