InfoHub Logo

زەرتتەۋ جۇمىسى

تاقىرىبى: «جەڭىلدىكتەر. ول كىمدەرگە ءتيىمدى؟»

 

ورىنداعان: «ەسەپ جانە اۋديت» ماماندىعىنىڭ وقۋشىسى كاجگالييەۆا ايزا ماراتوۆنا

جەتەكشى: ارنايى ءپان وقىتۋشىسى مولداشيەۆا م.ا.
باتىس قازاقستان «اتيسو» اكادەميالىق كوللەدجى

ورال قالاسى

زەرتتەۋ ماقساتى:

جەڭىلدىكتەر تۋرالى تۇسىنىكتەردى قالىپتاستىرۋ جانە ساتىپ الۋشىعا ونىڭ ءار كەزدەگى پايدالىلىعىن انىقتاۋ

مىندەتتەرى :

«جەڭىلدىك» تۇجىرىمداماسىن جانە ونىڭ نۇسقالارىن ەنگىزۋ.

جەڭىلدىكتەردى قايدا، قالاي جانە قاشان ءتيىمدى پايدالانۋدى ءبىلۋ.

جەڭىلدىكتەردى  قولدانۋدى  ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا City Center ساۋدا ورتالىعىنىڭ ساۋداگەرلەرىمەن ساۋالناما جۇرگىزۋ.

زەرتتەۋ وبەكتىسى: جەڭىلدىكتەر

نەگىزگى سۇراق: جەڭىلدىكتەر ءتيىمدى مە؟

پروبلەمالىق سۇراقتار: جەڭىلدىكتەر سىزگە قاجەت پە؟ جەڭىلدىكتەردى ءتيىمدى جاعدايدا پايدالانا بىلەسىز بە؟

گيپوتەزا: جەڭىلدىكتەر ءادىسى ساتۋشى مەن ساتىپ الۋشىعا، ءارقاشان ءتيىمدى بولمايدى.

 

جەڭىلدىك دەگەن نە؟

جەڭىلدىك - ساتىپ الۋ جانە ساتۋ كەلىسىمىنىڭ جاعدايلارى، ولاردا تاۋاردىڭ كەلىسىمدە كورسەتىلگەن باستاپقى نەمەسە بازيستىك باعاسىن كەمىتۋ مولشەرى بەلگىلەنەدى. ساۋدا اينالىمىندا بۇل جەڭىلدىك جاي، كۇردەلى جانە سەريالى (ۇدەمەلى) جەڭىلدىكتەرگە اجىراتىلادى. جاي جەڭىلدىك كەزىندە ساتىپ الۋشى تولەيتىن ءىس جۇزىندەگى باعا باستاپقى باعانىڭ تۇتاستاي بەلگىلى ءبىر پايىزعا نەمەسە بەلگىلى ءبىر سوماعا ءبىر جولعى كەمىتىلۋى ارقىلى بەلى ىلەنەدى. كۇردەلى جەڭىلدىك باعانىڭ بىرنەشە رەت كەمىتىلۋى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. سەريالى جەڭىلدىكتەردى ساتۋشىلار ءبىر ءتۇرلى زاتتاردىڭ ۇلكەن توبىن (سەريالاپ) كوتەرە ساتىپ الۋشىعا بەرەدى، تاۋارلاردى وسىلايشا نەعۇرلىم كوپ السا، سەريالى جەڭىلدىك تە سوعۇرلىم وسە تۇسەدى

جەڭىلدىكتەر — قوعامداعى كەيبىر الەۋمەتتىك توپتاردىڭ، جەكە ازاماتتاردىڭ كوپشىلىككە ارنالعان زاڭدى مىندەتتەردىڭ كەيبىرەۋىنەن ءىشىنارا بوساتىلۋى، نە ولارعا مەملەكەت تاراپىنان ءتۇرلى ارتىقشىلىقتاردىڭ بەرىلۋى. كوپشىلىككە ارنالعان زاڭدى مىندەتتەردىڭ كەيبىرەۋىنەن ءىشىنارا بوساتىلۋى ازاماتتاردىڭ لاۋازىمدىق قىزمەتىنە، ىستەيتىن جۇمىستارىنىڭ كاسىپتىك ەرەكشەلىگىنە، كەيبىر زاڭ اكتىلەرى مەن ۇكىمەت قاۋلىلارىمەن بەرىلگەن ارتىقشىلىقتارعا بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، اسكەري، اعارتۋ، ىشكى ىستەر سالاسى قىزمەتكەرلەرىنە بەرىلەتىن جەڭىلدىكتەر وسىعان جاتادى.كوپ بالالى وتباسىلار ءۇشىن ەگەر ەڭبەكاقى مولشەرى ءار ادامعا ەسەپتەگەندە ءتيىستى مولشەردەن از بولعان ۋاقىتتا قوسىمشا جاردەماقى تاعايىندالادى. ىستەيتىن قىزمەتىنىڭ كاسىپتىك ەرەكشەلىكتەرى ەسكەرىلگەن كەزدە ول ءۇشىن كەزەكتى ەڭبەك دەمالىسىنىڭ مەرزىمى ۇزارتىلۋى، ارنايى ساۋىقتىرۋ ورىندارىنا جولداما بەرىلۋى، زەينەتكەرلىككە ەرتە شىعاتىن جاس مولشەرى بەلگىلەنۋى مۇمكىن. جەڭىلدىكتەر ۋاقىتشا جانە تۇراقتى بولىپ بولىنەدى. جەڭىلدىكتەر بەرۋ مەن ونى توقتاتۋ جەرگىلىكتى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ شەشىمىمەن ۇكىمەت قاۋلىلارى مەن زاڭ اكتىلەرىنە سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى. جەڭىلدىكتەر بەرۋ ارقىلى مەملەكەت ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك تۇرمىستىق جاعدايلارىنا كوڭىل ءبولىپ، ونى ۇنەمى جاقسارتىپ وتىرادى. ازاماتتار نەمەسە ۇيىمدار مەن ايماقتاردىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنا، بەكىتىلگەن تارتىپتەردى، مىندەتتەردى ورىنداۋدان ءىشىنارا بوساتۋ نەمەسە ولاردى ورىنداۋ جاعدايىن جەڭىلدەتۋگە بەرىلەتىن ارتىقشىلىقتار، قوسىمشا قۇقىقتار. مۇنداي ارتىقشىلىقتار سالىقتاردى (سالىق جەڭىلدىكتەرى) تولەۋدەن، باسقا مىندەتتى تولەمدەردى اۋدارۋدان (مىسالى، قوعامدىق كولىكتە تەگىن ءجۇرۋ)، بارلىعى ءۇشىن جالپى مىندەتتى ورىنداۋدان جانە ت.ب. تولىق نەمەسە ءىشىنارا بوساتۋ نىسانىنا يە بولۋى مۇمكىن. مەكەنجايلىق (اتاۋلى) جەڭىلدىكتەر مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ شەشىمدەرى بويىنشا ناقتى ادامدارعا نەمەسە ۇيىمدارعا بەرىلەدى.

ساتىپ الۋشىلاردى تارتۋعا  باعىتتالعان مىسالدار:

• جۇكتi ەركىن تاسىمالداۋ
• بونۋستار مەن سىيلىقتار بارلىق تۇرلەرىن 5% جەڭىلدىكتەر
• جوعارى ساپالى تاۋارلار
• جانە دۇكەننىڭ جاقسى بەدەلى

ەگەر ءبارى دە وڭاي بولسا، نەلىكتەن جەڭىلدىك مۇنداي سيرەك فەنومەن؟

جەڭىلدىكتەر ساتۋشىلارعا قاجەت بولىپ تابىلاتىڭ جاعدايلار دا بار :

• بۇلىنگەن تاۋارلار
• ساتىلماعان تاۋارلار
• ساتىپ الۋشىلارعا قىزىقتى ەمەس، ساننەن كەتكەن تاۋارلاردان قۇتىلۋ.

جەڭىلدىكتەردىڭ قانداي توپتارى بار؟

جەڭىلدىكتەردىڭ بىرنەشە توپتارى بار:

• ۋاقىتشا جەڭىلدىكتەر
• سەگمەنتتىك جەڭىلدىكتەر
• جاسىرىن نەمەسە قايشى جەڭىلدىكتەر
• قوسىمشا شىعىندار بويىنشا ساقتايدى

تاجىريبەلىك جۇمىس

مۇندا ساتۋشى ءۇشىن ءتيىمدى ەمەس جەڭىلدىكتەر مىسالدارى بار، ءبىراق ول ساتىپ الۋشىعا اقشا ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى

تاۋار	جەڭىلدىك مازمۇنى	باستاپقى باعا	سوڭعى باعا	ساتىپ الۋشىعا پايدا
Coca-cola	2 شىنى 1ء-دىڭ باعاسىمەن	1 شت. – 120تگ.	120 تگ.	120 تگ.
بيداي ۇنى كارونا	-25% سالماعى 3 كگ	1 شت. – 439 تگ.	325 تگ.	114 تگ.
ۇزىن پالتو	-6%	32990 تگ.	20990 تگ.	12000 تگ.

 

 

 

 

 

 

 

ال ساتۋشىعا ءتيىمدى بولىپ تابىلاتىڭ «جەڭىلدىك باعاسى»

تاۋار	جەكەلەگەن باستاپقى باعاسى	جەڭىلدىكسىز باعاسى	جەڭىلدىكپەن قوسا باعاسى	لوزۋنگى	كوز الداۋ سوماسى	بۇل قالاي؟
2 قوراپ گۋبكا	245 تگ.	490 تگ.	500 تگ.	ەكىنشى قوراپ 50%	10 تگ.	مۇقيات ەمەس ساتىپ    الۋشىلار ءۇشىن          جەڭىلدىكتەر
ەت	900 تگ.	855 تگ.	جەڭىلدىك 5%.  ساتۋشى 45 تگ.-دەن ايىرىلادى،                          ءبىراق بۇلىنگەن تاۋار ساتىلىپ كەتەدى.

جەڭىلدىكتەردىڭ تۇرلەرى

جەڭىلدىكتەر تۇرلىلىگى :

• قاراپايىم جەڭىلدىكتەر
• جارنامالىق جەڭىلدىكتەر
• ديسكونتتىق جەڭىلدىكتەر
• ۇدەمەلى جەڭىلدىكتەر
• ماۋسىمدىق جانە مەرەكەلىك جەڭىلدىكتەر

قاراپايىم جەڭىلدىكتەر جاريالانبايدى. «ءبىرىنشى كليەنتىم بولعاندىقتان، سىزگە ءتۇسىرىپ بەرە الامىن!» نەمەسە «سىزگە قاتتى جاراسىپ تۇر، سوندىقتان ءتۇسىرىپ بەرەيىن!» دەگەن سوزدەردى ءجيى ەستيتىن شىعارسىز. بۇل ساۋداگەردىڭ جاناشىرلىق تانىتۋى ەمەس، جاي عانا جارنامالىق ايلا. ونىڭ باستى ماقساتى، سىزگە تاۋارىن وتكىزۋ.

جارنامالىق جەڭىلدىكتەر بارلىق ساتىپ الۋشىلار ءۇشىن جۇرگىزىلەدى. ادەتتە، جارنامالىق افيشالار دۇكەندەردىڭ ۆيترينالارىنان، تەلەديدار ارنالارىنان، باسقا دا باق-تا ايقايلاپ تۇرادى. كوبىنە دۇكەننىڭ اشىلۋىنا نەمەسە جابىلۋىنا بايلانىستى جەڭىلدىكتەر جاريالانۋى مۇمكىن. الايدا، بايقاساڭىز، جابىلادى دەگەن دۇكەن كەيىن دە جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتادى.

ديسكونتتىق جەڭىلدىكتەر بەلگىلى ءبىر دۇكەننىڭ نەمەسە بەلگىلى ءبىر ماركانىڭ باعالارىنا جاسالادى. كوبىنە بۇل كارتوچكالار ساتىلادى. كەلەسى رەتتە ءسىز تاۋارلاردى جەڭىلدىكپەن ساتىپ الاسىز.

ۇدەمەلى جەڭىلدىكتەر بىرنەشە تاۋار ساتىپ العاندا جاسالادى. تاۋار سانى كوپ بولعان سايىن، باعاسى دا ارزاندايدى. 

ماۋسىمدىق جانە مەرەكەلىك جەڭىلدىكتەردى جارنامالىق جەڭىلدىكتەرگە جاتقىزۋعا بولادى، ءبىراق ولاردىڭ ماقساتى باسقا. ماۋسىمدىق جەڭىلدىكتەر ادەتتە مەزگىلدىڭ سوڭىندا بولادى. جازدا، تامىز ايىندا ارزانداتىلعان باعامەن سۋ كيىمىن ساتىپ الا الاسىز، ال قىستا، اقپاندا جەڭىلدەتىلگەن باعامەن توڭ الا الاسىز. مىسالى، قىستا جازدىق توپتامالاردان كيىمدەر ارزانعا ساتىلسا، جازدا قىستىق كيىمدەرگە. 

مەرەكەلىك جەڭىلدىكتەر كوبىنە جاڭا جىل، 8 ناۋرىز، عاشىقتار كۇنى سياقتى مەرەكەلەردە جاسالىپ جاتادى. كەيدە جەڭىلدىكتەر سۇرانىسقا يە ەمەس تاۋارلارعا نەمەسە رازمەرلەرى جوق تاۋارلارعا جاسالادى.

 

City Center ساۋدا ورتالىعىنىڭ قاي بۋتيكتەرىندە جەڭىلدىكتەردى پايدالانادى

City Center ساۋدا ورتالىعىنىڭجەڭىلدىكتەرىنىڭ پايىزدىق كورسەتكىشى

 City Center ساۋدا ورتالىعىنداعى Kari اياق كيىم بۋتيكتەرىندە ءار ءتۇرلى جەڭىلدىكتەر بار. ولار:

• 1+1=3 ءۇشىنشى جۇپ سىيلىققا
• ۇيلەسپەسە نەمەسە ولشەمى كەلمەسە 14 كۇن ىشىندە اۋىستىرۋعا بولادى.

 City Center ساۋدا ورتالىعىنداعى KOTON كيىم-كەشەك بۋتيكتەرىندەگى جەڭىلدىكتەر

City Center ساۋدا ورتالىعىندا سپورت تاۋارلارىنا جەڭىلدىكتەردى كەزدەستىرۋگە بولادى.

City Center ساۋدا ورتالىعىندا جەڭىلدىكتەر ناۋقانى

 

  

جەڭىلدىكتەر كوپ شىعىندى تالاپ ەتەدى!

• كىرە بەرىستە جانە دۇكەن ىشىندەگى جازىلعان جارقىن ستەندتەر
• حابارلاندىرۋلار
• تەلەديدار جانە راديو روليكتەر

 

قورىتىندى

City Center ساۋدا ورتالىعىنىڭ ساتىپ الۋشىلارىنا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما قورىتىندىسى

   پروبلەمالىق سۇراق : جەڭىلدىكتەر كەرەك پە؟ ولار بىزگە ءتيىمدى مە؟

     ا ساتىپ الۋشىلاردى قىزىقتىرۋ؛

     ب كوز الداۋ ارقىلى، ساتۋشىعا قوسىمشا تابىس كەلتىرۋ؛

     ۆ تاۋاردى ساتىپ الۋعا ءتيىمدى مۇمكىندىك.

    ا ساتۋشىعا؛

    ب ساتىپ الۋشىعا؛

    ۆ ساتۋشىعا دا، ساتىپ الۋشىعا دا؛

ايتىپ وتكەنىمىزدەي، تاۋار ساتۋشىعا شىعىن كەلتىرمەيتىندەي ساتىلادى. بۇل، دەمەك، ءتۇپنۇسقاداعى باعاعا بىرنەشە ەسە باعا قوسىلادى دەگەن ءسوز. ەگەر ءتىپتى جەڭىلدىك جاريالانسا دا، ساتۋشى بۇدان ۇتىلمايدى. كەيدە دۇكەندەر اكىمشىلىگى مىناداي قۋلىق جاسايدى. تاۋار كەلگەن بويدا "اسپانداتىلعان" باعا قويادى دا، ال «جەڭىلدىك بەرىلسىن» دەگەن بۇيرىق كەلگەندە، قالىپتى باعاعا ساتا باستايدى. وسىعان وراي، قاندايدا ءبىر زاتتى جەڭىلدىكپەن ساتىپ الماق بولساڭىز، باسقا دا دۇكەندەردەگى باعاسىن قىزىقتاپ كورىڭىز. تاۋاردىڭ ساپالىلىعىنا نازار اۋدارىڭىز، بالكىم، قالاعان زاتىڭىز جاساندى شىعار. تاۋار تاڭداعاندا جەڭىلدىگىنە بولا ەلتىپ كەتپەڭىز. وزىڭىزگە قاجەت، وزىڭىزگە جاراساتىن جانە تالعامىڭىزعا ساي دۇنيەنى ساتىپ الۋعا تىرىسىڭىز. ال وسى ورايدا  City Center ساۋدا ورتالىعى ءوزىنىڭ:

• تىلەكتەستىك  قىزمەتكەرلەرىمەن؛
• جىلى  اتموسفەراسىمەن؛
• تاۋارلاردىڭ  ساپالى،  جاڭا  تۇرلەرىمەن؛
• قيسىندى  باعالارىمەن  ءبىزدى  قىزىقتىرىپ  وتىر.

تۇتىنۋشىلارى اراسىندا «ءسىز جەڭىلدىكتەر ءتيىمدى مە؟ ولاردى  ارنايى ىزدەستىرىپ جانە قاداعالاپ جۇرەسىز بە؟»-دەگەن سۇراققا:

تۇتىنۋشىلاردىڭ كوپ بولىگى جەڭىلدىكتەردىڭ بولعانى وتە ءتيىمدى جانە ىنعايلى دەپ سانايدى، ويتكەنى ولاردىڭ ارقاسىندا وزدەرىنە قاجەت زاتتاردى قيسىندى باعامەن تۇتىنا الادى.ءبىراق جەڭىلدىكتەردىڭ تيىمدىلەرىن اجىراتۋ ءۇشىن كوپ ۋاقىتتى جانە ىزدەنىستى قاجەت ەتەتىن بولعاندىقتان، ولاردى ۇنەمى قاداعالامايدى، تەك كەرەك نەمەسە بايقاپ قالعان كەزدە عانا تۇتىنادى، ويتكەنى جەڭىلدىكتەردىڭ ءبارى بىردەي ساتىپ الۋشىعا ءتيىمدى ەمەس.جازىلعان جارقىن ستەندتەر جانە باسقا دا جارنامالارارقىلى، تەك كوبىرەك ساتىپ الۋشىلاردى قىزىقتىرۋعا باعىتتالىپ جانە سونىڭ ارقاسىندا ساتۋشى وزىنە بەلگىلى ءبىر مولشەردە پايدا تابا الادى.

سوندىقتان زەرتتەۋ جۇمىسىمنىڭ ناتيجەسىندە، جەڭىلدىكتەردىڭ ءتيىمدى دە، ءتيىمسىز دە جاقتارى بار دەگەن قورىتىندىعا كەلدىم.

ءتيىمدى جاعدايى ساتىپ الۋشىلار قىمبات، ءساندى بۇيىمداردى جەڭىلدەتىلگەن باعامەن ساتىپ الادى.

ءتيىمسىز جاعدايى ساتۋشىلار جەڭىلدىكتەردى پايدالانىپ تاۋاردى ساتۋ بارىسىندا ۇستىنەن پايدا تابادى.

 

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى

1. بانك تەرميندەرى مەن ۇعىمدارىنىڭ قازاقشا-ورىسشا سوزدىگى./ ع. سەيىتكاسىموۆ، ب. بەيسەنعالييەۆ، ج. بەكبولات ۇلى — الماتى: ەكونوميكا، 2006.
2. جوعارىعا كوتەرىلىڭىز ↑ قارجى-ەكونوميكا سوزدىگى. — الماتى: ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ەكونوميكا ينستيتۋتى، «زياتكەر» ج ش س، 2007.
3. جوعارىعا كوتەرىلىڭىز ↑ ورىسشا-قازاقشا زاڭدىق تۇسىندىرمە سوزدىك-انىقتامالىق. — الماتى: «جەتى جارعى» باسپاسى، 2008 جىل.
4. قازاق ەنسيكلوپەدياسى،3 توم
5. https://ru.wikipedia.org/
6. http://www.bibliotekar.ru/cena-cenoobrazovanie-3/137.htm
7. http://centerwoman.ru/shopping/faktory-kotorye-vliyayut-na-formirovanie-skidok-na-odezhdu/

---