InfoHub Logo

جەر-دۇنيەدەگى كوممۋنيستەر پارتيالارىنىڭ بىرىككەن ۇيىمىنىڭ (ينتەرناسيونالىنىڭ) پەتروگرادتاعى ورتالىق اتقارۋ، ورىنداۋ كوميتەتى ۇيىمعا كىرگەن ءار حالىقتىڭ كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ 7-قاراشادا ءتورتىنشى جالپى جيىلىسىن اشتى. جيىلىسقا كۇللى دۇنيەدەگى كوممۋنيست پارتيالارىنان ۋاكىلدەرى كەلدى. بارلىق دۇنيەدە 53 حالىقتا كوممۋنيست پارتياسى بار ەكەن. سونىڭ ءبارى بىرگە ۇيىمداسقان. جانە جەر-دۇنيەنىڭ كوممۋنيزم جولىنداعى ۇيىمداسقان جاستاردىڭ (جاستار ينتەرناسيونالىنىڭ) ەلشىلەرى كەلدى. ءام جانە جەر-دۇنيەدەگى كاسىپشىلەردىڭ بىرىككەن ۇيىمدارىنىڭ (ينتەرناسيونالىنىڭ) ەلشىلەرى كەلدى.

دۇنيەدەگى بىرگە ۇيىمداسقان كوممۋنيستەر پارتيالارىنىڭ بۇل ءتورتىنشى جالپى جيىلىسىنا مىنا تومەندەگى حالىقتاردىڭ كوممۋنيست پارتيالارىنان ۋاكىلدەر كەلدى: امەريكادان، اۆستريادان، انگليادان، ارگەنتينادان، اۆستراليادان، ارمەنيادان، ءازىربايجاننان، بولگاريادان، بەلگيادان، برازيليادان، بۇحارادان، كاۆكازدان، ۆەنگريادان، گرەسيادان، گەرمانيادان، گرۋزيادان، دانيادان، داعىستاننان، جىراق كۇنشىعىستان، مىسىردان، ءۇندىستاننان، يرلانديادان، يسپانيادان، كانادادان، قىتايدان، كورەيادان، ليۋكسەمبۋرگتەن، لاتۆيادان، ليتۆادان، مەكسيكادان، نورۆەگيادان، پولشادان، پەرسيادان، كۋدسۋستان، پورتۋگاليادان، رۋمىنيادان، روسسيادان،تۇركيادان (ستامبۋل ۇكىمەتىندەگى)، انكارا ۇكىمەتىندەگى تۇركيادان، ۋكراينادان، ۋرۋگۆايدان، فرانسيادان، فينليانديادان، حيۋادان، چيليدەن، شۆەسيادان، شۆەيساريادان، چەحوسلوۆاكيادان، ەستونيادان، يۋگوسلاۆيادان، وڭتۇستىك افريكادان، ياۆولدان، جاپونيادان ءام جەر جۇزىندەگى كوممۋنيست جولىنداعى بىرىككەن جاستار ۇيىمىنان جانە جەر- دۇنيەدەگى كاسىپشىلەردىڭ بىرىككەن ۇيىمدارىنان.

مىنە، وسى ايتىلعان ەلدەردىڭ بارىنەن پەتروگرادتاعى بۇل اشىلعان ءتورتىنشى جالپى جەر-دۇنيە كوممۋنيستەر جيىلىسىنا ەلشىلەر كەلىپ وتىر.

جيىلىستىڭ ماقساتى، جالپى جول-جوباسى، كوزدەگەن تۇپكى ماقساتى، ءتارتىبى ءبىر ءھام ءبىر جالپى ۇيىمعا كىرگەن جەر-دۇنيە كوممۋنيستەرىنىڭ سوڭعى ۋاقىتتارداعى ىستەگەن ىستەرىن باعالاپ ءھام كەلەشەكتەگى ىستەيتىن ىستەرىنە پلان جاساۋ جانە بۇل جاڭاعى جوعارىداعى ايتىلىپ وتكەن ۋاكىلدەرى كەلىپ وتىرعان حالىقتاردىڭ كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ ورتالارىنان سايلاپ قويعان پەتروگرادتاعى ورتالىق كوميتەتتىڭ ىستەگەن ىستەرى تۋرالى بايانداماسىن تىڭداپ، ونىڭ ىستەگەن ىستەرىنە باعا بەرىپ، كەمدىگى بولسا ايتىپ ءام كەلەشەكتە ىستەۋىنە، ورىنداۋىنا ءتۇرلى ىستەر، ءتۇرلى جولدار كورسەتپەك. جانە بۇل جيىلىستىڭ ماقساتىن جەر-دۇنيەدەگى كوممۋنيست پارتياسىنىڭ جوباسىمەن قۇرىلىپ ءام سول كوممۋنيست پارتياسىنىڭ نۇسقاۋىمەن ءىس جۇرگىزىپ وتىرعان روسسياداعى كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ سوڭعى ۋاقىتتارداعى ىستەپ وتىرعان ىستەرىن باعالاپ، شارۋاشىلىق جايىن ءبىلىپ، شارۋاشىلىقتى تۇزەۋ رەتىندەگى ىستەگەن ىستەرگە باعا بەرۋ.

جانە بۇل جيىلىستىڭ ەڭ ۇلكەن ماقساتى — جالپى دۇنيەدەگى مەملەكەتتەردىڭ جۇرگىزىپ، قولدانىپ وتىرعان ساياساتتارىن قاراپ تەكسەرىپ، سول جالپى دۇنيەدەگى مەملەكەتتەردى بيلەپ وتىرعان بايلار ۇكىمەتتەرىمەن بۇدان بىلاي قالاي كۇرەسۋدىڭ لاجىن قۇرۋ، پلانىن جاساۋ. جەر-دۇنيەدەگى جۇمىسكەرلەر تابى قايتكەندە بايلاردىڭ قۇلدىعىنان تەزىرەك قۇتىلادى، سونىڭ لاجىن قاراستىرىپ، سوعان ءتۇرلى جولدار، لاجدار بەلگىلەۋ.

جيىلىس وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ بەس جىلدىق مەيرامى كۇنى، 7-قاراشادا پەتروگرادتا اشىلدى.

جيىلىسقا جەر-دۇنيە كوممۋنيستەرىنىڭ (ينتەرناسيونالدىڭ) پەتروگرادتاعى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ورتالىق كوميتەتتىڭ ىستەگەن ىستەرى تۋرالى بايانداما قىلدى. بۇل باياندامانى جيىلىس انىقتاپ قاراپ ءوتتى. جيىلىسقا ءار حالىقتان كەلگەن كوممۋنيستەر ءارقايسىسى ءوز حالىقتارىنىڭ ۇكىمەتتەرىنىڭ ساياساتى تۋرالى، مەملەكەت جايى تۋرالى، كاسىپ ءام وزدەرىنىڭ كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ ىستەگەن ىستەرى تۋرالى باياندامالار جاسادى.

جيىلىسقا لەنين جولداس رەسەي كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ىستەرى، ساياساتى تۋرالى، جەر-دۇنيەدەگى كۇشتى مەملەكەتتەردىڭ ساياساتتارى تۋرالى ءام جەر-دۇنيەدەگى بولاشاق وزگەرىس، ريەۆوليۋسيا تۋرالى باياندامالار جاسادى. بۇل باياندامالاردىڭ ءبارى ءبىر باجايلانىپ قاتتى ىجداھاتپەن قارالىپ، تەكسەرىلىپ ءوتتى.

ءقازىر جيىلىستىڭ بىتەتىن ۋاقىتى تاياندى.

بۇل جالپى دۇنيەدەگى كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ بىرلەسكەن ۇيىمىنىڭ (ينتەرناسيونالىنىڭ) 4-جيىلىسى بۇدان بۇلاي جالپى دۇنيەدەگى بايلار تابى مەن جۇمىسكەرلەر، كەدەيلەر تابى كۇرەسكەندە جۇمىسكەرلەر، كەدەيلەر تابىنا قالاي باس بولىپ، قالاي ارەكەت قىلۋىن بەلگىلەمەك. ءار حالىقتىڭ جۇمىسكەرلەر تابىنىڭ كوپ-ازدىعىنا، الدى-السىزدىگىنە قاراي جانە ءار حالىقتىڭ اۋىلداعى شارۋاسى، قارا بۇقارا حالقىنىڭ اڭدى-اڭسىزدىعىنا قاراي سول ءار حالىقتا پارتيا ءىسىن ءارتۇرلى تاسىلمەن، ءارتۇرلى ادىسپەن جۇرگىزۋگە نۇسقالار جاساماق.

بۇل بۇكىل دۇنيە ءجۇزى كوممۋنيست پارتياسىنىڭ بىرىككەن ۇيىمى (ينتەرناسيونالى) روسسيادا كەڭەس ۇكىمەتى ورناعان سوڭ عانا جاسالدى. وسى از جىلدىڭ ىشىندە بۇل ۇيىم مۇنداي كوبەيىپ، ۇلعايىپ، 53 حالىقتىڭ كوممۋنيست پارتياسىن بىرگە جيىستىرىپ وتىر. كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ ينتەرناسيونالى — جالپى دۇنيە جۇمىسكەرلەرىنىڭ، كەدەيلەرىنىڭ ءام بايلار، تورەلەر بيلەگەن كۇشتى مەملەكەتتەردىڭ تاباندارىنىڭ استىندا ەزىلگەن ناشار حالىقتاردىڭ جولباسشىسى، قورعانى. بۇل كوممۋنيست پارتيالارىنىڭ ينتەرناسيونالى ارقاسىندا جالپى دۇنيەدەگى ناشارلار تابى بايلاردى جەڭۋىنە سەنەمىز.

1923 جىل

---