جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى. جۇرەكشەلەر مەن قارىنشالاردىڭ ءرولى. جۇرەك قاقپاقشالارى. جۇرەك جۇمىسىنىڭ كەزەڭدەرى. قان تامىرلارى: ارتەريالار، كاپيلليارلار، ۆەنالار. ۆەنالىق قاقپاقشالار.
ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اعزاداعى قان اينالىمىنىڭ ماڭىزىن، جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى جانە قانتامىرلار تۋرالى ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ، عىلىمي كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن جادىندا ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتىپ جەتىلدىرۋ، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا ۇيرەتۋ، ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋىن قالىپتاستىرۋ. ساباققا بەلسەندىلىكتەرى مەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلار اراسىندا ۇيىمشىلدىقتى جانە سىيلاستىقتى وياتۋ.
تۇلعالىق ىزگىلىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ جانە ۇقىپتىلىققا، سالاۋاتتى ومىرگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىكتەر: جۇرەكتىڭ، قانتامىرلاردىڭ بولىمدەرى كورسەتىلگەن سۋرەتتەر، جۇرەكتىڭ ماكەتى، ەلەكتروندىق وقۋلىق، فليپچارت. ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: س. ت. و. دامىتا وقىتۋ.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وتىلگەن «ورگانيزمدەردىڭ ىشكى وراسى» تاراۋى بويىنشا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
تىكەلەي سۇراقتار:
1. ورگانيزمنىڭ ىشكى ورتاسىن نەلەر قۇرايدى؟
2. قان قانداي ۇلپاعا جاتادى؟
3. قان نەدەن تۇرادى؟
4. ەريتروسيتتەردىڭ تىرشىلىك ۇزاقتىعى قانشا؟
5. لەيكوسيتتەردىڭ قىزمەتى
6."فاگوسيتوز" قۇبىلىسىن اشقان كىم؟
7. ترومبوسيتتەر قايدا تۇزىلەدى، بۇزىلادى جانە قىزمەتى قانداي؟
8. قاننىڭ ۇيۋىنا نەلەر قاتىسادى؟
9. دونور، رەسيپيەنت دەپ نەنى ايتامىز؟
10. اگگليۋتيناسيا دەپ نەنى ايتامىز؟
11. انتيدەنەلەر ادام اعزاسىندا قانداي قىزمەت اتقارادى؟
12. يممۋنيتەت دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ تۇرلەرىنە سيپاتتاما بەرىڭدەر.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ: «وي شاقىرۋ».
جاندى موتور سىنبايدى،
كۇنى - ءتۇنى تىنبايدى.
كەيدە ونىڭ ءجۇرىسىن،
دارىگەرلەر تىڭداي (جۇرەك)
2. تارام - تارام ءبىر عالام،
ايقىش - ۇيقىش شىرعالاڭ.
تولعان اعىس توقتاسا،
جوعالادى بىرگە ادام. (قانتامىرلار)
ادامنىڭ دەنەسىندە ەڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن نە؟ ويلانىپ كورەيىك.
(ادامنىڭ سۋرەتىنەن جۇرەك كورسەتىلەدى)
- جۇرەك – قان تامىرلارى تۋرالى نە بىلەمىز؟
ءمۇعالىم تولىقتىرا وتىرىپ، وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
وقۋشىلار ءوز بەتىمەن ىزدەنە جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن تاپسىرما بەرىلەدى.
ورىندالاتىن تاپسىرمالار:
1. جۇرەكتىڭ قۇرىلىسىن زەرتتەڭىز
2. جۇرەك جۇمىسىنىڭ كەزەڭدەرىن سيپاتتا.
3. ارتەريالار مەن ۆەنالاردىڭ قۇرىلىسىن سالىستىرۋ
4. كاپيلليارلار قانتامىرلارىنىڭ قۇرىلىسى مەن اتقاراتىن قىزمەتى
ۋاقىت بەرىلەدى. ۋاقىت بولعاسىن وقۋشىلار تاپسىرما بويىنشا جاۋاپ بەرەدى.
ءمۇعالىم ءار تاپسىرماعا قوسىمشا ەلەكتروندىق وقۋلىقتان مالىمەتتەر بەرەدى.
ءىىى. تولعانىس.
وقۋشىلارعا وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى:
1. سۋرەت بويىنشا قۇرىلىسىن انىقتا
2. بيولوگيالىق ديكتانت
1. جۇرەك تۇتاس قالقا ارقىلى وڭ جانە سول جاق بولىككە بولىنەدى.
2. وڭ جاق جۇرەكشە مەن وڭ جاق قارىنشانىڭ اراسىندا ءۇش جاقتاۋلى، ال سول جاق بولىگىندە قوس جاقتاۋلى قاقپاقشا ورنالاسقان.
3. سول جاق قارىنشا مەن قولقا، وڭ جاق قارىنشا مەن وكپە ارتەرياسى اراسىندا جارتى اي ءتارىزدى قاقپاقشالار بولادى.
4. جاقتاۋلى قاقپاقشالار ارقىلى قان جۇرەكشەلەردەن قارىنشالارعا قاراي وتەدى.
5. ۆەنا تامىرلارىنىڭ ەرەكشەلىگى ىشىندە قاقپاقشالارى بولادى.
6. ارتەريا جۇرەكتەن قاشىقتاعان سايىن تارماقتالىپ ارتەريولالارعا ودان ءارى كاپيلليارعا اينالادى.
7. كاپيلليارلاردىڭ ۆەنالىق ۇشى بىرىگىپ ۆەنۋلا تۇزەدى.
ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اعزاداعى قان اينالىمىنىڭ ماڭىزىن، جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى جانە قانتامىرلار تۋرالى ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ، عىلىمي كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن جادىندا ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتىپ جەتىلدىرۋ، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا ۇيرەتۋ، ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋىن قالىپتاستىرۋ. ساباققا بەلسەندىلىكتەرى مەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلار اراسىندا ۇيىمشىلدىقتى جانە سىيلاستىقتى وياتۋ.
تۇلعالىق ىزگىلىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ جانە ۇقىپتىلىققا، سالاۋاتتى ومىرگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىكتەر: جۇرەكتىڭ، قانتامىرلاردىڭ بولىمدەرى كورسەتىلگەن سۋرەتتەر، جۇرەكتىڭ ماكەتى، ەلەكتروندىق وقۋلىق، فليپچارت. ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: س. ت. و. دامىتا وقىتۋ.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وتىلگەن «ورگانيزمدەردىڭ ىشكى وراسى» تاراۋى بويىنشا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
تىكەلەي سۇراقتار:
1. ورگانيزمنىڭ ىشكى ورتاسىن نەلەر قۇرايدى؟
2. قان قانداي ۇلپاعا جاتادى؟
3. قان نەدەن تۇرادى؟
4. ەريتروسيتتەردىڭ تىرشىلىك ۇزاقتىعى قانشا؟
5. لەيكوسيتتەردىڭ قىزمەتى
6."فاگوسيتوز" قۇبىلىسىن اشقان كىم؟
7. ترومبوسيتتەر قايدا تۇزىلەدى، بۇزىلادى جانە قىزمەتى قانداي؟
8. قاننىڭ ۇيۋىنا نەلەر قاتىسادى؟
9. دونور، رەسيپيەنت دەپ نەنى ايتامىز؟
10. اگگليۋتيناسيا دەپ نەنى ايتامىز؟
11. انتيدەنەلەر ادام اعزاسىندا قانداي قىزمەت اتقارادى؟
12. يممۋنيتەت دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ تۇرلەرىنە سيپاتتاما بەرىڭدەر.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ: «وي شاقىرۋ».
جاندى موتور سىنبايدى،
كۇنى - ءتۇنى تىنبايدى.
كەيدە ونىڭ ءجۇرىسىن،
دارىگەرلەر تىڭداي (جۇرەك)
2. تارام - تارام ءبىر عالام،
ايقىش - ۇيقىش شىرعالاڭ.
تولعان اعىس توقتاسا،
جوعالادى بىرگە ادام. (قانتامىرلار)
ادامنىڭ دەنەسىندە ەڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن نە؟ ويلانىپ كورەيىك.
(ادامنىڭ سۋرەتىنەن جۇرەك كورسەتىلەدى)
- جۇرەك – قان تامىرلارى تۋرالى نە بىلەمىز؟
ءمۇعالىم تولىقتىرا وتىرىپ، وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
وقۋشىلار ءوز بەتىمەن ىزدەنە جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن تاپسىرما بەرىلەدى.
ورىندالاتىن تاپسىرمالار:
1. جۇرەكتىڭ قۇرىلىسىن زەرتتەڭىز
2. جۇرەك جۇمىسىنىڭ كەزەڭدەرىن سيپاتتا.
3. ارتەريالار مەن ۆەنالاردىڭ قۇرىلىسىن سالىستىرۋ
4. كاپيلليارلار قانتامىرلارىنىڭ قۇرىلىسى مەن اتقاراتىن قىزمەتى
ۋاقىت بەرىلەدى. ۋاقىت بولعاسىن وقۋشىلار تاپسىرما بويىنشا جاۋاپ بەرەدى.
ءمۇعالىم ءار تاپسىرماعا قوسىمشا ەلەكتروندىق وقۋلىقتان مالىمەتتەر بەرەدى.
ءىىى. تولعانىس.
وقۋشىلارعا وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى:
1. سۋرەت بويىنشا قۇرىلىسىن انىقتا
2. بيولوگيالىق ديكتانت
1. جۇرەك تۇتاس قالقا ارقىلى وڭ جانە سول جاق بولىككە بولىنەدى.
2. وڭ جاق جۇرەكشە مەن وڭ جاق قارىنشانىڭ اراسىندا ءۇش جاقتاۋلى، ال سول جاق بولىگىندە قوس جاقتاۋلى قاقپاقشا ورنالاسقان.
3. سول جاق قارىنشا مەن قولقا، وڭ جاق قارىنشا مەن وكپە ارتەرياسى اراسىندا جارتى اي ءتارىزدى قاقپاقشالار بولادى.
4. جاقتاۋلى قاقپاقشالار ارقىلى قان جۇرەكشەلەردەن قارىنشالارعا قاراي وتەدى.
5. ۆەنا تامىرلارىنىڭ ەرەكشەلىگى ىشىندە قاقپاقشالارى بولادى.
6. ارتەريا جۇرەكتەن قاشىقتاعان سايىن تارماقتالىپ ارتەريولالارعا ودان ءارى كاپيلليارعا اينالادى.
7. كاپيلليارلاردىڭ ۆەنالىق ۇشى بىرىگىپ ۆەنۋلا تۇزەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
