جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار (تاپقىرلار سايىسى)
شقو، كاتونقاراعاي اۋدانى،
كاتون اۋىلى ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جانۋزاكوۆا اياۋلىم جاناتوۆنا
«جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار» تاپقىرلار سايىسى
ماقساتى:
1) وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ماتەماتيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، كەڭەيتۋ، ەسەپتەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ.
2) ديداكتيكالىق، لوگيكالىق ت.ب. ويىندار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ اقىل-وي بەلسەندىلىگىن تاربيەلەۋ. ويىن، ناقىل سوزدەر ارقىلى بالالاردىڭ ءوي-ورىسىن كەڭەيتۋ.
3) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن، ويلاۋ، زەردە پروسەستەرىن دامىتۋ. قيالىن ۇشتاپ، قابىلەتتەرىن شىڭداۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ماتەماتيكالىق سايىستىڭ بارىسى:
ءى: حوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى ۇستازدار، ءادىلقازىلار جانە وقۋشىلار!
ءىى: قىمباتتى ءبىلىم سۇيگىش جاس دوستار! ورىس عالىمى م.لومونوسوۆ «اقىل-ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن –ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك»، - دەگەن. ولاي بولسا، بۇگىن سەندەر قىزىقتى، ماتەماتيكانىڭ جۇمباقتى دا، تارتىمدى الەمىمەن تانىساسىڭدار. سەندەر بۇل الەمنىڭ قانشالىقتى قىزىقتى، ءارى سان ءتۇرلى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزەسىڭدەر.
ءى: سايىستا سەندەرگە ءار ءتۇرلى قىزىقتى سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ۇسىنىلادى. سايىستا جەڭۋ ءۇشىن سەندەر بەلسەندىلىك تانىتىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا وزگەلەردەن تەزىرەك ويلانىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك جانە تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋلارىڭ قاجەت.
ءىى: ماتەماتيكالىق سايىس – بۇل ەڭبەك. سوندىقتان سايىس كەزىندە وتە ۇقىپتى، ويلارىڭ جيناقتالعان بولۋ كەرەك جانە ءتارتىپ ساقتالعانى ءجون.
ەندى بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جوسپارىمەن تانىسىڭدار:
1) توپتاردىڭ تانىستىرۋى.
2) توپ مۇشەلەرىنىڭ سايىسى.
3) توپ جەتەكشىلەرىنىڭ سايىسى.
4) ماتەماتيكالىق ويىندار.
5) رەبۋس شەشۋ.
6) جۇمباقتار، ماقال-ماتەلدەر.
7) قورىتىندىلاۋ.
ءى. «العىرلار» توبى:
شاقىرىپ جارىستارعا سان-سالالى،
العىرلار توپ جارعالى جار سالادى!
تۋ ەتىپ دوستىق پەنەن تاتۋلىقتى
تاپقىرلار كومانداسىن قارسى الادى!
تاپقىرلار بيىكتەردە قالىقتاسىن!
جەڭىسپەن كوك جۇزىندە شارىقتاسىن.
جەڭىس تۋىڭ جەلبىرەپ الاۋلاسىن،
بايگەنى سەنەن ەشكىم الا الماسىن.
ءانى: ءبىر سىنىپتا وقيمىز ءبارىمىز دە،
دوستىڭ ءسوزى ءارقاشان ءدارى بىزگە
جارىسۋعا سەندەرمەن كەلىپ تۇرمىز
مىنا جۇرتىڭ تاڭىرقاسىن ءبارى بىزگە.
(«اسىل جارىم» ءانىنىڭ اۋەنىمەن)
«تاپقىرلار » توبى:
وسىنداي العىر دوستار كەز-كەلگەن دە،
جەتسىن-اۋ، جارىستاردا جەڭگەنگە نە؟
قارسىلاس بولعانمەنەن قۇربىسىڭدار،
تىلەيمىز ىزگى تىلەك سەندەرگە دە!
قۇرمەتتەپ العىرلاردى وي-سانالى
تاپقىرلار سالەم بەرىپ ءان سالادى.
بۇگىنگى سايىستان دوستارىنا
قاشاندا تاپقىر بول دەپ وي سالادى.
ءانى: سەندەردى ءبىز ايتا المايمىز ناشار دەپ
ويلاماڭدار قورقىپ بىزدەن قاشار دەپ
ءبىز دايىنبىز جارىسۋعا دوستارىم
كورسەتەمىز بىزدە قانداي كۇش بارىن.
ءىى. 1) قاي توپ شاپشاڭ جانە دۇرىس ەسەپتەيدى
8-4-3=1
8:4*3=6
(8-4)*3=12
8*4+3=35
(8+4):3=4
8-4+3=7
8+4+3=15
(8+4)*3=36
8:4+3=5
8+4-3=9
8*4-3=29
8*4*3=96
2) ءار دوڭگەلەكشەگە 30 سەكۋند ىشىندە ءبىر-بىر نۇكتەدەن قويىپ شىعۋ كەرەك.
3) ءار ءۇشبۇرىشقا ءبىر مينۋت ىشىندە ەكى نۇكتەدەن قويىپ شىعۋ قاجەت.
4) تۇيە، بوتا ماڭ باسقان
ءتور اياعىن تەڭ باسقان
بيە بار قۇلىن ەمىزگەن
قوس ەشكى تۋعان ەگىزدەن
ءۇش قوزى مەن ەكى قوي
ءبارى قانشا ويلاپ قوي. (15) )
تۇيە، بوتا ماڭ باسقان
ءتورت اياعىن تەڭ باسقان
شۇناق قۇلاق ءبىر ەشكى
قوس لاقتى قوس ەشكى
ءتورت قوزىلى ەكى قوي
ءبارىن بىرگە ساناپ قوي. (15
5) كلاستا ءبىزدىڭ بالالار.
6) ەسەن ءبىر كۇن جاياۋلاپ.
ءىىى. ماقالدى تاپ: «جاقسىدان قالما،
جامانعا باسپا! »
ءىV. ءار توپتان 3 وقۋشىدان.
1) «جاڭىلمايمىن».
30-عا دەيىن ساناۋ كەرەك، 3-كە ەسەلىك جانە 3-پەن اياقتالاتىن سان
ورنىنا «جاڭىلمايمىن» دەپ ايتۋ كەرەك. قاتەلەسكەن وقۋشىلار شىعىپ قالادى.
2) «كوڭىلدى ساناۋ». (كەستە بويىنشا 700-دەن 940-قا دەيىن)
3) «تەلەفون»
«العىرلارعا» 4+2=6-5=1+6=7+4=11-9=2+3=5-2=3
«تاپقىرلارعا» 6+2=8-5=3+6=9+4=13-9=4+3=7-2=5
V. 1) ەرىنشەكتىڭ ەرتەڭى بىتپەس.
2) ءبىر مينۋتتا 60 سەكۋند بار.
Vءى. 1) ايقاسقان 2 تاياق، تۇرادى جوقتى سۇراپ.
2) كۇشىنە سەنگەن ءبىر مىقتى
جىعىپ الىپ سەگىزدى
بارايىن قايدا دەگىزدى.
3) شەكەر جەيتىن اققۇتان
ءبىر قازىققا بايلاندى
اۋزىنا تىستەپ شەكەرىن
ول قازىقتى اينالدى.
4) قانداي ساننىڭ اتىنىڭ جازىلۋىندا قانشا ءارىپ بولسا، سونشالىق سيفر بار؟ (ءجۇز-100)
Vءىى. ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرىپ، جەڭىمپازدار انىقتالىپ، ماراپاتتالادى.
كاتون اۋىلى ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جانۋزاكوۆا اياۋلىم جاناتوۆنا
«جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار» تاپقىرلار سايىسى
ماقساتى:
1) وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ماتەماتيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، كەڭەيتۋ، ەسەپتەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ.
2) ديداكتيكالىق، لوگيكالىق ت.ب. ويىندار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ اقىل-وي بەلسەندىلىگىن تاربيەلەۋ. ويىن، ناقىل سوزدەر ارقىلى بالالاردىڭ ءوي-ورىسىن كەڭەيتۋ.
3) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن، ويلاۋ، زەردە پروسەستەرىن دامىتۋ. قيالىن ۇشتاپ، قابىلەتتەرىن شىڭداۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ماتەماتيكالىق سايىستىڭ بارىسى:
ءى: حوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى ۇستازدار، ءادىلقازىلار جانە وقۋشىلار!
ءىى: قىمباتتى ءبىلىم سۇيگىش جاس دوستار! ورىس عالىمى م.لومونوسوۆ «اقىل-ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن –ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك»، - دەگەن. ولاي بولسا، بۇگىن سەندەر قىزىقتى، ماتەماتيكانىڭ جۇمباقتى دا، تارتىمدى الەمىمەن تانىساسىڭدار. سەندەر بۇل الەمنىڭ قانشالىقتى قىزىقتى، ءارى سان ءتۇرلى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزەسىڭدەر.
ءى: سايىستا سەندەرگە ءار ءتۇرلى قىزىقتى سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ۇسىنىلادى. سايىستا جەڭۋ ءۇشىن سەندەر بەلسەندىلىك تانىتىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا وزگەلەردەن تەزىرەك ويلانىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك جانە تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋلارىڭ قاجەت.
ءىى: ماتەماتيكالىق سايىس – بۇل ەڭبەك. سوندىقتان سايىس كەزىندە وتە ۇقىپتى، ويلارىڭ جيناقتالعان بولۋ كەرەك جانە ءتارتىپ ساقتالعانى ءجون.
ەندى بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جوسپارىمەن تانىسىڭدار:
1) توپتاردىڭ تانىستىرۋى.
2) توپ مۇشەلەرىنىڭ سايىسى.
3) توپ جەتەكشىلەرىنىڭ سايىسى.
4) ماتەماتيكالىق ويىندار.
5) رەبۋس شەشۋ.
6) جۇمباقتار، ماقال-ماتەلدەر.
7) قورىتىندىلاۋ.
ءى. «العىرلار» توبى:
شاقىرىپ جارىستارعا سان-سالالى،
العىرلار توپ جارعالى جار سالادى!
تۋ ەتىپ دوستىق پەنەن تاتۋلىقتى
تاپقىرلار كومانداسىن قارسى الادى!
تاپقىرلار بيىكتەردە قالىقتاسىن!
جەڭىسپەن كوك جۇزىندە شارىقتاسىن.
جەڭىس تۋىڭ جەلبىرەپ الاۋلاسىن،
بايگەنى سەنەن ەشكىم الا الماسىن.
ءانى: ءبىر سىنىپتا وقيمىز ءبارىمىز دە،
دوستىڭ ءسوزى ءارقاشان ءدارى بىزگە
جارىسۋعا سەندەرمەن كەلىپ تۇرمىز
مىنا جۇرتىڭ تاڭىرقاسىن ءبارى بىزگە.
(«اسىل جارىم» ءانىنىڭ اۋەنىمەن)
«تاپقىرلار » توبى:
وسىنداي العىر دوستار كەز-كەلگەن دە،
جەتسىن-اۋ، جارىستاردا جەڭگەنگە نە؟
قارسىلاس بولعانمەنەن قۇربىسىڭدار،
تىلەيمىز ىزگى تىلەك سەندەرگە دە!
قۇرمەتتەپ العىرلاردى وي-سانالى
تاپقىرلار سالەم بەرىپ ءان سالادى.
بۇگىنگى سايىستان دوستارىنا
قاشاندا تاپقىر بول دەپ وي سالادى.
ءانى: سەندەردى ءبىز ايتا المايمىز ناشار دەپ
ويلاماڭدار قورقىپ بىزدەن قاشار دەپ
ءبىز دايىنبىز جارىسۋعا دوستارىم
كورسەتەمىز بىزدە قانداي كۇش بارىن.
ءىى. 1) قاي توپ شاپشاڭ جانە دۇرىس ەسەپتەيدى
8-4-3=1
8:4*3=6
(8-4)*3=12
8*4+3=35
(8+4):3=4
8-4+3=7
8+4+3=15
(8+4)*3=36
8:4+3=5
8+4-3=9
8*4-3=29
8*4*3=96
2) ءار دوڭگەلەكشەگە 30 سەكۋند ىشىندە ءبىر-بىر نۇكتەدەن قويىپ شىعۋ كەرەك.
3) ءار ءۇشبۇرىشقا ءبىر مينۋت ىشىندە ەكى نۇكتەدەن قويىپ شىعۋ قاجەت.
4) تۇيە، بوتا ماڭ باسقان
ءتور اياعىن تەڭ باسقان
بيە بار قۇلىن ەمىزگەن
قوس ەشكى تۋعان ەگىزدەن
ءۇش قوزى مەن ەكى قوي
ءبارى قانشا ويلاپ قوي. (15) )
تۇيە، بوتا ماڭ باسقان
ءتورت اياعىن تەڭ باسقان
شۇناق قۇلاق ءبىر ەشكى
قوس لاقتى قوس ەشكى
ءتورت قوزىلى ەكى قوي
ءبارىن بىرگە ساناپ قوي. (15
5) كلاستا ءبىزدىڭ بالالار.
6) ەسەن ءبىر كۇن جاياۋلاپ.
ءىىى. ماقالدى تاپ: «جاقسىدان قالما،
جامانعا باسپا! »
ءىV. ءار توپتان 3 وقۋشىدان.
1) «جاڭىلمايمىن».
30-عا دەيىن ساناۋ كەرەك، 3-كە ەسەلىك جانە 3-پەن اياقتالاتىن سان
ورنىنا «جاڭىلمايمىن» دەپ ايتۋ كەرەك. قاتەلەسكەن وقۋشىلار شىعىپ قالادى.
2) «كوڭىلدى ساناۋ». (كەستە بويىنشا 700-دەن 940-قا دەيىن)
3) «تەلەفون»
«العىرلارعا» 4+2=6-5=1+6=7+4=11-9=2+3=5-2=3
«تاپقىرلارعا» 6+2=8-5=3+6=9+4=13-9=4+3=7-2=5
V. 1) ەرىنشەكتىڭ ەرتەڭى بىتپەس.
2) ءبىر مينۋتتا 60 سەكۋند بار.
Vءى. 1) ايقاسقان 2 تاياق، تۇرادى جوقتى سۇراپ.
2) كۇشىنە سەنگەن ءبىر مىقتى
جىعىپ الىپ سەگىزدى
بارايىن قايدا دەگىزدى.
3) شەكەر جەيتىن اققۇتان
ءبىر قازىققا بايلاندى
اۋزىنا تىستەپ شەكەرىن
ول قازىقتى اينالدى.
4) قانداي ساننىڭ اتىنىڭ جازىلۋىندا قانشا ءارىپ بولسا، سونشالىق سيفر بار؟ (ءجۇز-100)
Vءىى. ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرىپ، جەڭىمپازدار انىقتالىپ، ماراپاتتالادى.
You Might Also Like
