كەل، مۇسىندەپ كورەيىك
كەل مۇسىندەپ كورەيىك.
ساباق تاقىرىبى: ءۇي جانۋارلارىن مۇسىندەۋ.(قوزى)
ساباقتىڭ ماقساتى: ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن جالعاستىرۋ.
بىلىمدىلك ماقساتى: مۇسىندەۋدىڭ ادىس-تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، ۇساق قول قيمىلدارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: ءوزارا كومەككە، دوستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: ءۇي جانۋارلارىنىڭ سۋرەتتەرى.
كەرەكتى قۇرالدار: ەرمەكساز، تاقتايشا، سۇلگى، سۋرەتتەر، ۇلگى.
ادىس-تاسىلدەر: كورسەتۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق-جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، قايتالاۋ.
ساباق بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى جىلۋلىق شەڭبەرى
اتام مەنى «قۇلىنىم»- دەيدى، اجەم مەنى «بوتاشىم» - دەيدى،اكەم مەنى «شىراعىم»- دەيدى، شەشەم مەنى «قوزىم» - دەيدى. ال، شىنىندا مەن كىممىن ؟ مەن كادىمگى بالامىن.«مىنە بالالار! ءبىزدى ەركەلەتكەندە اتا، اجەلەرىمىز، اكە انالارىمىز ءتورت تۇلىك مالدىڭ سۇيكىمدى تولدەرىنىڭ اتىن قولدانادى. كەيبىر بالالارىنىڭ اتى دا وسى تولدەرگە سايكەس بولادى. ەسكە تۇسىرەيىكشى؟ (بوتاگوز، بوتا، تايلاق، تاناگوز جانە ت.ب ). ال ەندى، ءبىر - ءبىرىمىزدى ءتولدىڭ اتىمەن ەركەلەتىپ كورەيىكشى!».
«ءتولىن تاپ» ويىنى. بۇل ويىندا ءار مالدىڭ سۋرەتىنىڭ استىنداعى قالتاعا وزدەرىنىڭ انىقتاعان تولدەرىنىڭ سۋرەتىن ءدال تاۋىپ اپارىپ سالۋ كەرەك. ماقال-ماتەل «مال وسىرسەڭ قوي ءوسىر، ءونىمى ونىڭ كول-كوسىر».
ۇسىنىس: ۇلكەندەردى شاقىرتىپ، ۇرشىقپەن ءجىپ يىرۋگە جانە بالالاردىڭ وزدەرىنە ءجىپ ءيىرتىپ كورسەتۋگە بولادى.
جۇمباق موپ-موماقان ءوزى، ءسۇپ سۇيكىمدى كوزى.(قوزى) «قوزى» تاقىرىبى بويىنشا مۇسىندەۋ كىپ-كىشكەنە موماقان، قوشاقاندى ۇناتام. ءسۇيدى اپام: «قوزىم» - دەپ، «قوشاقانىم ءوزىڭ»- دەپ.تاربيەشى ولەڭ جولدارىن وقىپ، قوشاقاننىڭ دەنە مۇشەلەرىن كورسەتىپ، تالداۋ جاسايدى.كەسەك ەرمەكسازدان ءبىر بولىگىن ءۇزىپ الىپ، دەنەسىن دومالاقتاپ مۇسىندەۋ؛ەكىنشى بولىگىن ءۇزىپ الىپ، مويىنىن، باسىن، اياقتارىن جاساۋ.(بالالارعا سۇراق بەرۋ ارقىلى اڭگىمەگە ولاردىڭ وزدەرىن دە قاتىستىرىپ وتىرادى)
«قوشاقاندار» سەرگىتۋ ءساتى.قوشاقانداردىڭ جايىلىپ جۇرگەن بەينەسىن كەلتىرۋ.جۇمىس اياقتالعان سوڭ، « ورىستە جايىلىپ جۇرگەن قوشاقاندار» اتتى كورمە ۇيىمداستىرۋ.وسىلايشا بالالار وزدەرى جاساعان جۇمىستارىنا باعا بەرەدى.«ۇيدە، اتا-انالارى جانە جاقىندارىمەن بىرگە»ۇيدە ۇلكەندەرمەن ءۇي جانۋارلارى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.ءتورت تۇلىككە بايلانىستى تيىم سوزدەردى ۇيرەنۋ. «ءبىز نە بىلدىك؟» اداممەن ءۇي جانۋارلارى تىعىز بايلانىستا. ءۇي جانۋارلارىنا كۇتىم قاجەت. سوڭىندا تاربيەشى قورىتىندى جاسايدى. بالالار وتە جاقسى ەڭبەكتەنىڭدەر! بارلىعى دا وتە جاقسى دەگەن باعا.
ەڭبەكتەرىڭ جانا بەرسىن!
ساباق تاقىرىبى: ءۇي جانۋارلارىن مۇسىندەۋ.(قوزى)
ساباقتىڭ ماقساتى: ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن جالعاستىرۋ.
بىلىمدىلك ماقساتى: مۇسىندەۋدىڭ ادىس-تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، ۇساق قول قيمىلدارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: ءوزارا كومەككە، دوستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: ءۇي جانۋارلارىنىڭ سۋرەتتەرى.
كەرەكتى قۇرالدار: ەرمەكساز، تاقتايشا، سۇلگى، سۋرەتتەر، ۇلگى.
ادىس-تاسىلدەر: كورسەتۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق-جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، قايتالاۋ.
ساباق بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى جىلۋلىق شەڭبەرى
اتام مەنى «قۇلىنىم»- دەيدى، اجەم مەنى «بوتاشىم» - دەيدى،اكەم مەنى «شىراعىم»- دەيدى، شەشەم مەنى «قوزىم» - دەيدى. ال، شىنىندا مەن كىممىن ؟ مەن كادىمگى بالامىن.«مىنە بالالار! ءبىزدى ەركەلەتكەندە اتا، اجەلەرىمىز، اكە انالارىمىز ءتورت تۇلىك مالدىڭ سۇيكىمدى تولدەرىنىڭ اتىن قولدانادى. كەيبىر بالالارىنىڭ اتى دا وسى تولدەرگە سايكەس بولادى. ەسكە تۇسىرەيىكشى؟ (بوتاگوز، بوتا، تايلاق، تاناگوز جانە ت.ب ). ال ەندى، ءبىر - ءبىرىمىزدى ءتولدىڭ اتىمەن ەركەلەتىپ كورەيىكشى!».
«ءتولىن تاپ» ويىنى. بۇل ويىندا ءار مالدىڭ سۋرەتىنىڭ استىنداعى قالتاعا وزدەرىنىڭ انىقتاعان تولدەرىنىڭ سۋرەتىن ءدال تاۋىپ اپارىپ سالۋ كەرەك. ماقال-ماتەل «مال وسىرسەڭ قوي ءوسىر، ءونىمى ونىڭ كول-كوسىر».
ۇسىنىس: ۇلكەندەردى شاقىرتىپ، ۇرشىقپەن ءجىپ يىرۋگە جانە بالالاردىڭ وزدەرىنە ءجىپ ءيىرتىپ كورسەتۋگە بولادى.
جۇمباق موپ-موماقان ءوزى، ءسۇپ سۇيكىمدى كوزى.(قوزى) «قوزى» تاقىرىبى بويىنشا مۇسىندەۋ كىپ-كىشكەنە موماقان، قوشاقاندى ۇناتام. ءسۇيدى اپام: «قوزىم» - دەپ، «قوشاقانىم ءوزىڭ»- دەپ.تاربيەشى ولەڭ جولدارىن وقىپ، قوشاقاننىڭ دەنە مۇشەلەرىن كورسەتىپ، تالداۋ جاسايدى.كەسەك ەرمەكسازدان ءبىر بولىگىن ءۇزىپ الىپ، دەنەسىن دومالاقتاپ مۇسىندەۋ؛ەكىنشى بولىگىن ءۇزىپ الىپ، مويىنىن، باسىن، اياقتارىن جاساۋ.(بالالارعا سۇراق بەرۋ ارقىلى اڭگىمەگە ولاردىڭ وزدەرىن دە قاتىستىرىپ وتىرادى)
«قوشاقاندار» سەرگىتۋ ءساتى.قوشاقانداردىڭ جايىلىپ جۇرگەن بەينەسىن كەلتىرۋ.جۇمىس اياقتالعان سوڭ، « ورىستە جايىلىپ جۇرگەن قوشاقاندار» اتتى كورمە ۇيىمداستىرۋ.وسىلايشا بالالار وزدەرى جاساعان جۇمىستارىنا باعا بەرەدى.«ۇيدە، اتا-انالارى جانە جاقىندارىمەن بىرگە»ۇيدە ۇلكەندەرمەن ءۇي جانۋارلارى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.ءتورت تۇلىككە بايلانىستى تيىم سوزدەردى ۇيرەنۋ. «ءبىز نە بىلدىك؟» اداممەن ءۇي جانۋارلارى تىعىز بايلانىستا. ءۇي جانۋارلارىنا كۇتىم قاجەت. سوڭىندا تاربيەشى قورىتىندى جاسايدى. بالالار وتە جاقسى ەڭبەكتەنىڭدەر! بارلىعى دا وتە جاقسى دەگەن باعا.
ەڭبەكتەرىڭ جانا بەرسىن!
You Might Also Like
